Od Redakcji
str. 5
ARTYKUŁY
Krystyna Sawicka
str. 7
Arkadiusz Talik
str. 18
Artur Walasik
str. 30
Anna Rotter
str. 40
Wojciech Robaczyński
str. 48
Piotr Walczak
str. 57
Beata Zalewska
str. 65
Remigiusz Mazur
str. 74
Krystyna Gąsiorek, Arkadiusz Talik
str. 88
BUDŻET
Małgorzata Natoniewska-Stasiak
str. 93
VARIA
Tadeusz Dobek
str. 115
Arkadiusz Talik, Wojciech Robaczyński
str. 147
Table of Contents & Abstracts
str. 158
Krystyna Sawicka
Samodzielność wydatkowa jednostek samorządu terytorialnego na tle odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Przedmiotem artykułu jest określenie relacji pojęcia władztwa wydatkowego do pojęcia samodzielności wydatkowej jednostek samorządu terytorialnego, podstaw prawnych i granic samodzielności wydatkowej oraz przesłanek i warunków jej ograniczenia na gruncie zasady legalizmu działania władzy publicznej, wynikającej z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Początek strony
Arkadiusz Talik
Dyscyplina finansów publicznych - zagadnienia wprowadzające
Ustawa z 17.12.2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych określa zasady i zakres odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. W artykule przedstawiono podstawowe reguły tego specyficznego dla polskiego prawa systemu odpowiedzialności o charakterze administracyjnym, który - eliminując niepożądane wzorce zachowań poprzez możliwość orzeczenia sankcji wobec sprawcy czynu zabronionego - realizuje również funkcję prewencyjną, w istotnym kształcie wpływając na podnoszenie poziomu staranności dokładanej przez osoby uczestniczące w procesach związanych z gromadzeniem oraz rozdysponowywaniem środków publicznych.
Początek strony
Artur Walasik
Statystyka orzecznictwa w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych w latach 20062014
Legalność w zakresie gromadzenia oraz rozdysponowania środków publicznych wymaga szczególnych rozwiązań prawnych. Uchwalona 17.12.2004 r. ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wprowadziła w tym zakresie podstawowe rozwiązania. W artykule podjęto się zbadania kluczowego dla ekonomicznego podejścia do prawa finansów publicznych zagadnienia, czyli skuteczności regulacji w zakresie ochrony środków publicznych. Dlatego przedmiotem opracowania jest analiza danych dotyczących orzecznictwa w zakresie naruszeń dyscypliny finansów publicznych. Celem artykułu jest krytyczna ocena struktury i dynamiki orzecznictwa regionalnych i pozostałych komisji orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych w latach 2006-2014.
Początek strony
Anna Rotter
Wina jako kluczowa przesłanka odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Artykuł porusza m. in. problem wyższego od przeciętnego stopnia staranności wymaganej od osoby, która z uwagi na wykonywane obowiązki może potencjalnie zostać pociągnięta do odpowiedzialności z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych. W przypadku odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych brak winy z uwagi na okoliczności wskazane w art. 19 ust. 2 zdanie drugie ustawy z 17.12.2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych należy ustalać przy uwzględnieniu wyższego stopnia staranności wymaganej od osoby odpowiedzialnej za gospodarkę finansami publicznymi, niezależnie od stopnia i zakresu czynności podejmowanych wobec finansów publicznych (np. kierownik jednostki sektora fi nansów publicznych, upoważniony pracownik, osoba otrzymująca dotację).
Początek strony
Wojciech Robaczyński
Zmiany umowy niepodlegającej prawu zamówień publicznych a dyscyplina finansów publicznych
Artykuł poświęcony jest problematyce modyfikacji stosunków umownych w perspektywie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Przedmiotem analizy są umowy niepodlegające ustawie - Prawo zamówień publicznych ze względu na wyłączenia o charakterze podmiotowym lub przedmiotowym. Autor przedstawia poszczególne zagadnienia takich modyfikacji, wskazując, że w pewnym zakresie zmiany te mogą pociągać za sobą odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Dotyczy to w szczególności takich zmian, które powodują - ze względu na wzrost wartości świadczenia - że zamówienie powinno być udzielone w trybie przewidzianym dla zamówień publicznych. W grę mogą wejść także zmiany powodujące przekroczenie planu finansowego jednostki sektora finansów publicznych, a także zaniechanie dochodzenia należności przysługujących takiej jednostce od kontrahentów.
Początek strony
Piotr Walczak
Zaciąganie przez jednostki samorządu terytorialnego zobowiązań wieloletnich na podstawie umów nienazwanych kreujących dług publiczny w systemie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Prowadzenie przez jednostki samorządu terytorialnego gospodarki finansowej związane jest między innymi z zaciąganiem zobowiązań. Szczególną kategorię stanowią te z nich, które skutkują zwiększeniem długu publicznego. Obok klasycznych instrumentów pozyskiwania środków zwrotnych (np. pożyczka, kredyt) jednostki samorządowe korzystają z konstrukcji prawnych identyfikowanych przez prawodawcę jako umowy nienazwane o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związane z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub umowy kredytowej. Czy prawne reguły zawierania tych umów znajdują jednak należną ochronę w systemie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, problem ten rozważono w niniejszym artykule.
Początek strony
Beata Zalewska
Niewykonanie zobowiązania jednostki sektora finansów publicznych w świetle orzecznictwa Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych
Naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie należności jednostki sektora finansów publicznych skutkuje pomniejszeniem kwot dochodów jednostek, natomiast zachowania naruszające dyscyplinę finansów publicznych dotyczące zobowiązań skutkują zwiększonymi wydatkami budżetowymi, konsekwencją bowiem takich działań jest konieczność zapłaty odsetek, kar lub opłat. Niniejszy artykuł odnosi się do czynu zdefiniowanego w art. 16 ustawy z 17.12.2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, jego zakres został jednak ograniczony do przedstawienia głównych aspektów wskazanego czynu w świetle orzecznictwa Głównej Komisji Orzekającej. Tej kategorii dotyczy zawarte w niniejszym opracowaniu omówienie zakresu podmiotowego i przedmiotowego odpowiedzialności za czyn.
Początek strony
Remigiusz Mazur
Podstawy prawne wydania decyzji nakazującej zwrot dotacji a przedmiotowe przesłanki odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych - uwagi na tle postępowania prowadzonego przez samorządowe kolegium odwoławcze
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie interakcji, które ujawniają się na tle działalności orzeczniczej samorządowego kolegium odwoławczego i regionalnej komisji orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych przy regionalnej izbie obrachunkowej, czy też szerzej - organów właściwych w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, odnoszącej się do problemów prawidłowego (zgodnego z prawem) spożytkowania dotacji udzielonej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Analiza treści decyzji wydawanych przez samorządowe kolegium odwoławcze oraz orzeczeń podejmowanych przez regionalną komisję orzekającą wskazuje, że organy te, działając niezależnie od siebie, na podstawie zasady niezawisłości w zakresie orzekania, zważają jednak wzajemnie na tezy, opinie i argumenty eksponowane w uzasadnieniach ich rozstrzygnięć. Bynajmniej nie oznacza to pełnej komplementarności i koherentności podejmowanych orzeczeń oraz przyjmowanej w nich wykładni prawa, a zaobserwowane różnice często dotyczą kwestii tak podstawowych, jak interpretacja przesłanki zwrotu dotacji "wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem" i ustalenie wypełniających ją okoliczności faktycznych.
Początek strony
Krystyna Gąsiorek, Arkadiusz Talik
Sprawozdawczość w obszarze odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Jednostki sektora finansów publicznych zobligowane są do sporządzania sprawozdań z wykonania procesów gromadzenia środków publicznych i ich rozdysponowania. Sprawozdawczość budżetowa stanowi jeden z podstawowych instrumentów dokumentujących działalność finansową jednostki, stanowiąc w ujęciu systemowym istotny element realizacji zasady jawności i przejrzystości finansów publicznych. Zgodna z prawem realizacja obowiązków w powołanym zakresie napotyka jednak trudności, o czym świadczy "pierwsze miejsce" art. 18 pkt 2 ustawy z 17.12.2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w rankingu rozpatrywanych spraw oraz liczby osób (145), którym przypisano w 2014 r. odpowiedzialność za popełnienie czynów zabronionych.
Początek strony
Małgorzata Natoniewska-Stasiak
Wykonanie budżetów przez jednostki samorządu terytorialnego w 2014 roku
Opracowanie przedstawia sytuację finansową jednostek samorządu terytorialnego w 2014 r. Tekst powstał na podstawie "Sprawozdania z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2014 r.", przedłożonego Sejmowi i Senatowi przez Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych w czerwcu 2015 r.
Początek strony
Tadeusz Dobek
Działalność regionalnych izb obrachunkowych w 2014 r. Omówienie Sprawozdania Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych złożonego do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
W opracowaniu omówiono działalność regionalnych izb obrachunkowych i Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych w 2014 r. Tekst powstał na podstawie pierwszej części Sprawozdania z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2014 roku, które w czerwcu 2015 r. zostało złożone Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej.
Początek strony
Arkadiusz Talik, Wojciech Robaczyński
Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji naukowej "Samorząd terytorialny w systemie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych" (23-24.04.2015 r., Wrocław)
Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest szczególnym instrumentem ochrony ładu finansów publicznych, stanowiącym podstawę możliwości orzeczenia sankcji wobec osoby naruszającej przepisy prawa w powołanej przestrzeni (dla przykładu w 2014 r. komisje orzekające w pierwszej instancji rozstrzygnęły ogółem sprawy dotyczące 1186 obwinionych w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych). Oczywiste jest zatem, że rozpatrywaną materią interesują się przedstawiciele wielu środowisk i zawodów związanych ze stosowaniem w praktyce przepisów o finansach publicznych, co potwierdziły obrady zorganizowanej 23-24.04.2015 r. we Wrocławiu ogólnopolskiej konferencji naukowej "Samorząd terytorialny w systemie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych", z której sprawozdanie zamieszczono w niniejszym artykule.
Początek strony
