Przegląd Podatkowy - Nr 2/2025 [406]

Drodzy Czytelniczki i Czytelnicy, rok 2024 upłynął pod znakiem prac nad nowymi definicjami budowli i budynku, do których opracowania zobowiązał ustawodawcę Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 4.07.2023 r., SK 14/21. Wyznaczony przez TK 18-miesięczny termin na przygotowanie nowych przepisów przypadał na styczeń 2025 r. Spośród różnych możliwych rozwiązań Ministerstwo Finansów zdecydowało się na model z jednej strony najprostszy do zaimplementowania, z drugiej zaś najszerzej krytykowany przez ekspertów. Wydaje się, że nieprecyzyjne sformułowania na gruncie nowych definicji budynku i budowli staną się przyczyną nowych sporów interpretacyjnych, a znany do tej pory z dużej liczby problemów podatek od nieruchomości – takim pozostanie. Artykuł pt. Zmiana definicji budynku i budowli w podatku od nieruchomości – próba jak nigdy, efekt jak zawsze? omawia zmiany definicji budynku i budowli w podatku od nieruchomości, które weszły w życie 1.01.2025 r. Autorzy wskazują na praktyczne problemy, które wynikają z przyjętych rozwiązań normatywnych. Zmiany spowodują, że regulacja zakresu przedmiotowego będzie nieco jaśniejsza, ale nie oznacza to, że dokonanie kwalifikacji poszczególnych obiektów stanie się bezproblemowe.

W dniu 20.08.2024 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok w sprawie ze skargi kasacyjnej na rozstrzygnięcie WSA w Łodzi z 25.01.2024 r., I SA/Łd 829/23, w którym Sąd ten odmówił – oddalając skargę na ostateczną decyzję podatkową – podatnikowi prawa do skorzystania z ulgi na działalność badawczo-rozwojową, o której mowa w art. 18d u.p.d.o.p. W swoim rozstrzygnięciu skład orzekający NSA dokonuje błędnej interpretacji przepisów na poziomie zarówno krajowym, jak i unijnym.  Wyrok ten dokonuje analizy konsekwencji prawnych w zakresie stosowania ulgi B+R przede wszystkim w dwóch obszarach: relacji z przepisami o pomocy publicznej oraz przesłanek niezbędnych do spełnienia przez działalność podatników podatku dochodowego od osób prawnych dla skorzystania z ulgi. W artykule pt. Czy ulga B+R stanowi pomoc publiczną? Komentarz do wyroku NSA z 20.08.2024 r., II FSK 595/24, przybliżamy Czytelnikom to kontrowersyjne orzeczenie uznające ulgę B+R za pomoc publiczną. W swoim – niekorzystnym dla podatnika – rozstrzygnięciu NSA powołał się na definicję działalności B+R zawartą nie w polskiej ustawie podatkowej, ale w prawie Unii Europejskiej, podważając tym samym osiem lat ugruntowanego orzecznictwa opartego na przepisach dotyczących ulgi B+R.

Artykuły odnoszące się do przesłanki subject to tax na gruncie zwolnienia dywidendowego pojawiały się na łamach "Przeglądu Podatkowego" już wcześniej. Od dnia ich wydania opublikowano jednak interpretację ogólną Ministerstwa Finansów z 15.11.2024 r., DD9.8202.1.2024, która dotyczy niektórych warunków stosowania zwolnienia określonego w art. 22 ust. 4 u.p.d.o.p. Artykuł pt. Efektywne opodatkowanie odbiorcy dywidend na gruncie art. 22 ust. 4 pkt 4 u.p.d.o.p. jako warunek stosowania zwolnienia z podatku u źródła poświęcono analizie przesłanki „niekorzystania ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania” wyrażonej w art. 22 ust. 4 pkt 4 u.p.d.o.p. Niniejsza przesłanka jest kluczowym kryterium stosowania zwolnienia z podatku u źródła w odniesieniu do dywidend wypłacanych przez polskie spółki zależne na rzecz zagranicznych udziałowców z Unii Europejskiej lub EOG. Kwestia ta jest obecnie przedmiotem licznych kontrowersji w środowisku podatników ze względu na restrykcyjne orzecznictwo sądów administracyjnych. Ponadto w ostatnim czasie została wydana interpretacja ogólna Ministerstwa Finansów w tym zakresie. W ramach niniejszej publikacji autor podejmuje próbę zrekonstruowania prawidłowej wykładni art. 22 ust. 4 pkt 4 u.p.d.o.p. z uwzględnieniem celów dyrektywy Rady 2011/96/UE oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości.

Przedmiotem artykułu pt. Zastosowanie wybranych postulatów Trybunału Sprawiedliwości dotyczących należytej staranności w podatku od towarów i usług w odniesieniu do podatku u źródła na przykładzie wyroku TS C‑537/22, jest próba wykazania, że formułowane przez Trybunał Sprawiedliwości wymogi dotyczące należytej staranności w podatku od towarów i usług mogą, przynajmniej w pewnym zakresie, przekładać się również na system poboru podatku u źródła (WHT). Autorzy na przykładzie wyroku TS z 11.01.2024 r., C‑537/22, Global Ink Trade, wskazują na znaczenie zawartych w nim postulatów dla oceny wymogu należytej staranności w WHT.

Ustalenie przez płatnika, czy istnieje obowiązek potrącenia podatku i przekazania go do urzędu skarbowego, wymaga dokonania kompleksowej analizy przesłanek przemawiających za zasadnością pobrania podatku. Problematyczna w tym zakresie może być sytuacja, w której płatnik, po przeprowadzeniu analizy, dochodzi do wniosku, że równocześnie zachodzą przesłanki obligujące go do pobrania podatku, jak również wypłacana należność podlega zwolnieniu z opodatkowania (o charakterze przedmiotowym, podmiotowym lub przedmiotowo-podmiotowym). W takich przypadkach należy odpowiedzieć na pytanie: czy w pierwszej kolejności powinno się mieć na uwadze obowiązki nałożone na płatnika, czy jednak okoliczności występujące po stronie podatnika, w tym ulgi i zwolnienia? Odpowiedź na tak zadane pytanie, chociaż bardzo istotna dla płatników, nie wynika wprost z brzmienia przepisów i dlatego powoduje spory z administracją skarbową. Niemniej cennych wskazówek w tym zakresie dostarcza najnowsze orzecznictwo sądów administracyjnych. Zagadnienie to jest przedmiotem artykułu pt. Zwolnienie podatkowe a obowiązki płatnika: co powinno mieć pierwszeństwo?

Iwona Strzelec

Redaktor Naczelna "Przeglądu Podatkowego"