Przegląd Podatkowy - Nr 5/2021 [361]

 Do 16.05.2020 r. ogólną zasadą było rozpatrywanie spraw na rozprawach przeprowadzanych w budynku sądu z osobistym udziałem stron lub ich pełnomocników. Zasada ta uległa zmianie z dniem wejścia w życie tarczy antykryzysowej 3.0. Obecnie przepis art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych uprawnia przewodniczącego wydziału orzeczniczego sądu administracyjnego do skierowania sprawy do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym bez zgody stron postępowania. 

Możliwość przeprowadzenia posiedzenia niejawnego w sprawach, w których ustawa wymaga przeprowadzenia rozprawy, to zatem kolejny efekt pandemii koronawirusa. Nowe rozwiązanie jest dopuszczalne w postępowaniu przed NSA oraz wojewódzkimi sądami administracyjnymi.

W artykule pt. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 15zzs⁴ ust. 3 specustawy w świetle zasady jawności postępowania sądowego podjęto próbę wskazania właściwej wykładni tego przepisu w świetle konstytucyjnej zasady jawności postępowania sądowego, by następnie zestawić ze sformułowanymi postulatami praktykę stosowania przepisu przez sądy administracyjne.

 Kwestia opodatkowania VAT użytkowania wieczystego budziła wątpliwości interpretacyjne od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Kwestią sporną było przede wszystkim ustalenie, czy w świetle obowiązujących od 1.05.2004 r. przepisów o podatku od towarów i usług oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste należy traktować jako dostawę towarów, czy jako świadczenie usług. Nowelizacją ustawy o podatku od towarów i usług, która weszła w życie 1.12.2008 r., ostatecznie „wyciszono” te spory, wskazując wprost w przepisie, że oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów.

Zmianą tą zapewniono stabilizację interpretacyjną w tym obszarze aż do momentu pojawienia się ustawy z 20.07.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Ustawa ta wywołała dyskusję co do charakteru tych przekształceń na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług oraz zasadności opodatkowania tym podatkiem opłaty przekształceniowej, która to dyskusja znalazła swój finał w Trybunale Sprawiedliwości.

Artykuł pt. Użytkowanie wieczyste w VAT prezentuje tło związane z opodatkowaniem VAT użytkowania wieczystego oraz przedstawia konsekwencje, przede wszystkim dla gmin, jakie niesie ze sobą wyrok TS z 25.02.2021 r., C-604/19, Gmina Wrocław przeciwko Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej.

 Emocje wywołuje także spór o podstawę opodatkowania budowli, które zostały całkowicie zamortyzowane. Podstawa opodatkowania budowli w podatku od nieruchomości nawiązuje do – przynajmniej formalnie – wartości budowli. Jest to albo wartość oparta na przepisach dotyczących amortyzacji, albo tzw. wartość rynkowa. Z uwagi na to, że podstawą opodatkowania jest wartość obiektu z momentu powstania obowiązku podatkowego, często niewiele ma ona wspólnego z realną wartością przedmiotu opodatkowania.

Kwestia ta stanowi główny przedmiot artykułu pt. Wartość podstawy opodatkowania budowli zamortyzowanych w podatku od nieruchomości – czyli o argumentacji a contrario opartej na przesadnej wierze w racjonalność prawodawcy, ale została ona ujęta na tle całości zagadnienia wartości budowli, które były lub są amortyzowane. Pominięty został problem podstawy opodatkowania budowli, które nie były amortyzowane.

 Warto także przeczytać o opłacie paliwowej, skoro dotyczy jej blisko 10 000 wyroków, w tym 1000 orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego. Artykuł pt. Punkty styczne opłaty paliwowej z podatkiem akcyzowym dotyczy powiązań opłaty paliwowej z podatkiem akcyzowym. Punkty styczne dotyczą m.in. takich aspektów tej opłaty jak moment powstania obowiązku zapłaty czy kwestia zabezpieczenia jej płatności (zabezpieczenie akcyzowe).

Elementy konstrukcyjne opłaty paliwowej, tj. podmiot, przedmiot czy moment powstania obowiązku, są determinowane przez tożsame elementy konstrukcyjne podatku akcyzowego gdyż obowiązek uiszczenia opłaty paliwowej jest konsekwencją uznania danego podmiotu na gruncie ustawy o podatku akcyzowym za podatnika akcyzy i powstaje z dniem powstania zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym od paliw silnikowych, a podstawą obliczenia wysokości opłaty paliwowej jest ilość paliw silnikowych, od jakich określony prawem podmiot jest obowiązany zapłacić podatek akcyzowy. W związku z powyższym w artykule omówiono trzy płaszczyzny powiązań opłaty paliwowej z podatkiem akcyzowym: przedmiotową, podmiotową i przedmiotowo-podmiotową.