Przegląd Podatkowy - Nr 1/2022 [369]

Drodzy Czytelnicy, w bieżącej działalności gospodarczej często występują zdarzenia powodujące po stronie przedsiębiorców konieczność przesyłania do urzędu skarbowego korekty JPK_VAT oraz dokonania korekty części ewidencyjnej VAT. Przedsiębiorcy otrzymują bowiem od kontrahentów faktury VAT z opóźnieniem, otrzymują korekty faktur, udzielają rabatów, występują błędy w już otrzymanych fakturach. Te typowe sytuacje przynosiły dodatkową pracę, a od 1.10.2020 r. wiązały się również z koniecznością składania czynnego żalu w każdym przypadku korekty części ewidencyjnej JPK_VAT. Na mocy obowiązujących od 1.01.2022 r. przepisów rozszerzających art. 16a k.k.s. o czyny związane z przesłaniem błędnej ewidencji VAT podatnicy nie muszą już załączać czynnego żalu do korekt JPK. W artykule pt. Nowelizacja art. 16a Kodeksu karnego skarbowego wynikająca z Polskiego Ładu omawiamy tę szczególną formę czynnego żalu, jaka została przewidziana w art. 16a k.k.s. Przepis ten wzbudzał liczne kontrowersje. W ramach Polskiego Ładu doczekał się natomiast istotnej nowelizacji. Zasadne jest ustalenie, czy zmiana ta stanowi właściwą odpowiedź na postulaty doktryny i orzecznictwa.

W związku z pracami legislacyjnymi dotyczącymi implementacji założeń Polskiego Ładu ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie istotnych zmian do ustaw podatkowych, w szczególności w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz w ustawie – Ordynacja podatkowa  (wprowadzenie porozumień inwestycyjnych). Co warto podkreślić, ustawa z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2105) wprowadza także wiele zmian i nowych instytucji związanych bezpośrednio z funkcjonowaniem Krajowej Administracji Skarbowej oraz przysługującymi organom prawami. Do najbardziej istotnych zmian wynikających z ustawy nowelizującej z pewnością należy wprowadzenie nowych instytucji przyznających organom podatkowym dodatkowe prawa, tj. dokonywanie nabycia sprawdzającego lub tymczasowego zajęcia ruchomości. Zmiany te weszły w życie 1.01.2022 r. W artykule pt. Polski Ład a ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej w procesie zmian autorzy odnoszą się do wybranych najnowszych zmian, niemniej mając na uwadze, że ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej podlegała już w czasie swojego funkcjonowania licznym nowelizacjom, pojawia się pytanie, czy modyfikacje te w istotny sposób modelują przewidziane w niej procedury i zmieniają ich dotychczasowy charakter. W tym kontekście autorzy komentują zmiany wprowadzone Polskim Ładem także z perspektywy postulatów legislacyjnych, które pojawiały się w związku z funkcjonowaniem ustawy o KAS, w szczególności w wyniku obserwowanej praktyki w zakresie przeprowadzania kontroli celno-skarbowej.

W numerze grudniowym zapraszam do lektury pierwszego z serii artykułów opisujących wybrane zagadnienia dotyczące regulacji i praktyki nakładania/pobierania podatku u źródła w różnych państwach UE. Przegląd reżimów podatkowych w tym zakresie stanowi pokłosie międzynarodowego projektu dotyczącego wyjścia z analizą prawa poza regulacje krajowe. Artykuł pt. „Jak wy to robicie? Podatek u źródła w różnych państwach Europy” (1): Litwa, Irlandia, Węgry, Estonia jest pierwszym z cyklu artykułów, powstałych w ramach projektu „How do you do it?” , realizowanego przez IFA Oddział w Polsce , Young IFA Network . Powody jego powstania są dwojakie: po pierwsze jest to chęć sprawdzenia i pokazania, jak do aktualnych problemów podatkowych podchodzi się w różnych państwach europejskich – potrzeba wyjścia z analizą prawa poza „krajowe podwórko”. Po drugie chodzi o pokazanie, że podatek u źródła (WHT) wcale nie musi dystrybuujących zyski za granicę, ale systemem, który w zamierzeniach ma prowadzić do opodatkowania nierezydentów otrzymujących dochody pasywne. Mam nadzieję, że – nieprzypadkowy – dobór krajów w pierwszym artykule z cyklu wzbudzi refleksję w zakresie badań nad prawem podatkowym prowadzonych dotychczas w Polsce.

Polecam również rozważania dotyczące 25-letniego obowiązywania regulacji ustawy o doradztwie podatkowym. Ustawa ta ustanowiła reguły wykonywania czynności doradztwa podatkowego, w tym także czynności zastrzeżonych dla podmiotów uprawnionych. W tym okresie zasadnicze zmiany ustawy dotyczyły jedynie deregulacji w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg. Mogło by się wydawać, że pozostałe regulacje nie powinny budzić już większych wątpliwości. O ile w teorii nie ma zasadniczych niejasności interpretacyjnych, to w praktyce mamy coraz częściej do czynienia z nieuprawnionym świadczeniem usług. Dotyczy to zarówno zawodowego podejmowania tych czynności przez podmioty nieuprawnione, jak i wykonywania zawodu przez doradców podatkowych w podmiotach, które nie są podmiotami uprawnionymi do zawodowego świadczenia usług doradztwa podatkowego. Poza odpowiedzialnością karną może to skutkować także deliktem dyscyplinarnym doradców podatkowych w tym drugim przypadku. Artykuł pt. Nieuprawnione świadczenie usług doradztwa podatkowego – teoria i praktyka ma na celu doprecyzowanie siatki pojęciowej oraz wskazanie istotnych konsekwencji praktycznych dla osób podejmujących nieuprawnione świadczenie usług doradztwa podatkowego.

Nie mam wątpliwości, że zainteresowanie praktyków wzbudzi także omówienie postanowień unijnej dyrektywy w sprawie współpracy administracji podatkowych w sprawach podatkowych wprowadzającej zasady sprawozdawczości operatorów platform cyfrowych na potrzeby podatków dochodowych. Przedmiotem artykułu pt. Obowiązki sprawozdawcze operatorów platform cyfrowych w Unii Europejskiej – kolejny przykład „Wielkiego Brata” w podatkach? jest omówienie postanowień dyrektywy Rady (UE) 2021/514 z 22.03.2021 r. zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania – wprowadzającej zasady sprawozdawczości operatorów platform cyfrowych na potrzeby podatków dochodowych. Kwestie związane z innymi niż obowiązki sprawozdawcze platform cyfrowych aspektami tej dyrektywy, takie jak skodyfikowanie kryterium przewidywalnego związku, wprowadzenie mechanizmu wspólnych kontroli, wniosków grupowych czy też objęcie automatyczną wymianą pomiędzy państwami członkowskimi informacji na temat dochodów z należności licencyjnych, są poza zakresem niniejszego artykułu. Cyfryzacja naszego życia kreuje wiele nowych możliwości uzyskiwania dochodów znajdujących się poza dotychczasowym radarem organów podatkowych (najem nieruchomości, wszelkiego rodzaju usługi i handel online, inwestycje w kryptowaluty itp.). Ostatnia inicjatywa UE ma na celu zwiększenie transparentności podatkowej również w tym obszarze.