Przegląd Podatkowy - Nr 2/2022 [370]

Drodzy Czytelnicy, w 2022 r. znaleźliśmy się w nowej rzeczywistości podatkowej. Choć minął dopiero miesiąc nowego roku, obowiązujący od 1 stycznia Polski Ład, który zmienił z tym dniem 26 ustaw, doczekał się już wielu analiz, opinii i komentarzy. Sama ustawa została już 3 razy znowelizowana i nadal trwają konsultacje w celu wprowadzenia kolejnych zmian w już wprowadzonych zmianach. Błędy poprawiane są w trybie doraźnym – dobitnym tego przykładem jest rozporządzenie Ministra Finansów z 7.01.2022 r. dotyczące zasad poboru zaliczek na PIT. Vacatio legis tego kontrowersyjnego aktu to tylko 4 godziny, a jego regulacje przyniosły niewyobrażalny bałagan w zasadach obliczania płac i składek. Już pierwsze wypłaty wynagrodzeń pracownikom pokazały, że chyba nie takiego ładu spodziewali się twórcy nowych przepisów. W efekcie Minister Finansów wydał rozporządzenie, którym nakazał stosować stare zasady liczenia zaliczek na podatek, jeśli okażą się korzystniejsze dla podatników. Powyższą operację nazwano „odroczeniem terminu poboru i odprowadzenia zaliczek na podatek”. Tego rodzaju rozwiązania prawne wywołują wiele wątpliwości co do ich legalności, skuteczności i celowości. Zapraszamy do lektury artykułu pt. Ocena rozporządzenia Ministra Finansów z 7.01.2022 r. i skutków wynikających z niego dla płatników autorstwa Adama Bartosiewicza, analizującego te niestabilne nowe przepisy.

Od 2022 r. obowiązują zupełnie nowe zasady rozliczania świadczeń wewnątrzgrupowych przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych. Ustawodawca w miejsce dotychczasowego art. 15e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wprowadził dwie zupełnie nowe regulacje: podatek od przerzuconych dochodów oraz minimalny podatek dochodowy. W ramach Polskiego Ładu zostały również uchwalone regulacje w przedmiocie ukrytej dywidendy, jednakże będą one obowiązywać od 1.01.2023 r. Te nowości omawiamy w artykule pt. Nowa koncepcja opodatkowania świadczeń wewnątrzgrupowych w podatku dochodowym od osób prawnych.

W artykule pt. Korzyść podatkowa w rozumieniu przepisów o GAAR – analiza problemu na przykładzie opinii Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania przyglądamy się stosowaniu przez Szefa KAS oraz Radę do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania generalnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Przepisy te określają w jakich przypadkach mamy do czynienia z unikaniem opodatkowania. Wyposażają organy podatkowe w instrumenty pozwalające na przeciwdziałanie takim sytuacjom, ale przepisy dotyczące GAAR nie powinny być rozumiane skrajnie profiskalnie. Niestety Szef KAS oraz Rada wykazują daleko idącą determinację w stosowaniu ogólnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, nie czując się przy tym przesadnie skrępowani treścią obowiązujących przepisów prawa. Tak swobodne podejście do możliwości zastosowania ogólnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, jakie prezentują Szef KAS oraz Rada, jest możliwe przede wszystkim z powodu zbyt szerokiego rozumienia pojęcia korzyści podatkowej. Jak się wydaje, wymienione organy gotowe są uważać, że każda sytuacja, która prowadzi np. do niepowstania zobowiązania podatkowego czy obniżenia jego wysokości,  stanowi potencjalnie unikanie opodatkowania, gdyż a priori zakładają, że doszło do powstania korzyści podatkowej.

W artykule pt. Ewolucja krajowej definicji koncepcji beneficial ownership w podatku u źródła: Quo vadis, Domine? Autor przedstawia genezę i ewolucję definicji koncepcji beneficial ownership (BO) w polskim ustawodawstwie. Krytyczna analiza koncentruje się na zmianie w definicji koncepcji BO obowiązującej od 1.01.2019 r., a następnie jej modyfikacji od 1.01.2022 r. w ramach Polskiego Ładu. W działaniach autora proponowanych zmian legislacyjnych, czyli Ministerstwa Finansów, oraz niemalże bezrefleksyjnej ich akceptacji przez ustawodawcę można dostrzec chaos i elementarny brak konsekwencji oraz spójności w rozumieniu koncepcji BO na gruncie krajowego prawa podatkowego względem międzynarodowego prawa podatkowego, z którego koncepcja BO się wywodzi. Taki stan prawa przyczynia się do zmniejszania przewidywalności i stabilności stosowania umów o unikaniu podwójnego opodatkowania i unijnych dyrektyw oraz do erozji zaufania obywateli do państwa i prawa w Polsce.

W numerze lutowym kontynuujemy także publikację cyklu prezentującego wybrane zagadnienia dotyczące regulacji i praktyki nakładania/pobierania podatku u źródła w różnych państwach UE. Artykuł pt. „Jak wy to robicie? WHT w różnych państwach Europy” (2): Wielka Brytania, Włochy, Niemcy, Grecja, Rumunia jest drugim z cyklu publikacji powstałych w ramach projektu „How do you do it?”, realizowanego przez IFA Oddział w Polsce, Young IFA Network. Projekt ten obejmuje przeprowadzenie cyklu webinariów z udziałem praktyków prawa podatkowego z różnych krajów, a następnie opublikowanie wyników dyskusji.