Przegląd Podatkowy - Nr 8/2022 [376]

Drodzy Czytelnicy, tak jak podatnik spóźniający się z uregulowaniem podatku musi zapłacić odsetki za zwłokę, również organy podatkowe są zobowiązane do naliczenia oprocentowania nadpłaty wynikłej z powodu wadliwości decyzji podatkowej. Organ, przyczyniając się do powstania nadpłaty, ponosi winę za wadliwość decyzji skutkującej powstaniem nadpłaty. Dotyczy to również decyzji podatkowej, która zostaje wyeliminowana z obrotu prawnego w związku z przedawnieniem zobowiązania podatkowego. Tymczasem organy podatkowe – odmawiając wypłaty oprocentowania od należnej podatnikowi nadpłaty – próbują lansować tezy zastanawiające, bez szerszego rozważenia, jakie funkcje spełnia oprocentowanie nadpłaty. Niestety, niekiedy tego typu konstrukcje spotykają się z uznaniem w orzecznictwie sądów administracyjnych. Dlatego warto przyjrzeć się problemowi oprocentowania nadpłaty powstałej w związku z uchyleniem decyzji organu podatkowego. Czynimy to w artykule będącym tematem miesiąca sierpniowego numeru czasopisma pt. Prawo do otrzymania oprocentowania nadpłaty powstałej w wyniku uchylenia decyzji organu podatkowego.

Orzecznictwo w sprawie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych dodatniej wartości firmy (goodwill) było od dłuższego czasu niejednolite. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów podjął 21.02.2022 r. uchwałę w sprawie III FPS 2/21, w której stwierdził, że goodwill nie stanowi prawa majątkowego w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Analiza przeprowadzona w glosie do tego orzeczenia pt. Dodatnia wartość firmy (goodwill) jako przedmiot opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych potwierdza poprawność tez zaprezentowanych przez NSA. Rozstrzygnięcie tej kwestii przez poszerzony skład NSA jest niezwykle cenne, gdyż przedmiotowa uchwała kończy długoletnie spory przed sądami administracyjnymi w tym zakresie.

Polecam też lekturze artykuł pt. Wyjątkowy charakter stawek obniżonych w świetle regulacji unijnych oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości. Zgodnie z poz. 10 załącznika nr 3 do u.p.t.u. stawką obniżoną podatku od towarów i usług w wysokości 8% mogą zostać objęte m.in. nawozy i środki ochrony roślin – zwykle przeznaczone do wykorzystania w produkcji rolnej. Ustawodawca nie zawarł odesłania do innej ustawy definiującej pojęcia tych towarów. Czy zatem należy powołać się na inny akt prawny zawierający taką definicję mimo braku wyraźnego wskazania ustawodawcy, czy też oprzeć się na rozumieniu tych terminów w języku potocznym? A może pomocne będzie sięgnięcie do słownika lub Wikipedii? Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości i Naczelnego Sądu Administracyjnego można wyprowadzić wiele zasad i postulatów, których analiza jest pomocna przy rozstrzyganiu sformułowanych wątpliwości.

Zwrot „terytorium kraju” ma kluczowe znaczenie dla podatku od towarów i usług z uwagi na obowiązującą zasadę terytorialności tego podatku. Zasada ta wskazuje, że opodatkowaniu VAT podlegają tylko czynności, których miejscem świadczenia jest terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Przepisy prawa administracyjnego określają, że polska granica państwowa (wyznaczająca terytorium Polski) obejmuje również morze terytorialne do odległości 12 mil morskich. W konsekwencji można zakładać, że wszelkie transakcje wykonywane na terenie morza poza tak określoną granicą – w tym na terenie morskiej wyłącznej strefy ekonomicznej – nie będą podlegały opodatkowaniu polskim VAT. Problematyka ta, omówiona w artykule pt. Kontrowersje związane z pojęciem terytorium VAT na przykładzie morskiej wyłącznej strefy ekonomicznej, ma wymiar praktyczny i dotyczy wielu firm prowadzących działalność na morzu, m.in. w branży farm wiatrowych. W przeszłości polskie organy podatkowe jednolicie uznawały, że morska wyłączna strefa ekonomiczna nie wchodzi w skład terytorium objętego polską jurysdykcją VAT. Przyjęcie takiego stanowiska skutkowałoby brakiem opodatkowania VAT czynności, dla których miejsce świadczenia (opodatkowania) znajduje się na terenie wyłącznej strefy ekonomicznej. W rezultacie dostawy towarów (w tym dostawy z instalacją) na cele np. budowy farm wiatrowych, położenia kabli/rurociągów na dnie morskim – nie powinny podlegać opodatkowaniu VAT w Polsce. Tożsame zasady należałoby przyjąć dla wszystkich usług opodatkowanych w miejscu położenia nieruchomości (np. usług budowlanych związanych z energetyką wiatrową), zgodnie z przepisem art. 28e u.p.t.u. Powyższe czynności nie podlegałyby ponadto opodatkowaniu VAT w żadnym innym kraju, jako że wyłączna strefa ekonomiczna byłaby traktowana jako terytorium nieobjęte jurysdykcją podatkową żadnego państwa. Jak jednak wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości stanowisko takie nie jest w pełni prawidłowe i w niektórych przypadkach morska strefa ekonomiczna powinna być traktowana jak terytorium kraju dla celów VAT. Praktyczne skutki takiego podejścia mają istotne znaczenie dla podatników prowadzących inwestycje w morskiej wyłącznej strefie ekonomicznej. Błędna kwalifikacja czynności może skutkować powstaniem zaległości podatkowej. Ryzyko w tym zakresie dotyczy zarówno dostawców/usługodawców, jak również podatników nabywających towary i usługi na cele inwestycji prowadzonych na morzu.

Celem artykułu pt. Próby zawężenia katalogu kosztów kwalifikowanych nowej inwestycji w Polskiej Strefie Inwestycji jest przegląd katalogu kosztów kwalifikowanych nowej inwestycji realizowanej przez przedsiębiorców prowadzących działalność na podstawie decyzji o wsparciu. Autorzy zarówno przedstawiają analizę przepisów prawa, jak i zwracają uwagę na wnioski płynące z najnowszych interpretacji podatkowych, orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych, a także wytycznych Komisji Europejskiej w tym zakresie. W artykule przedstawiono również podejście spółek zarządzających specjalnymi strefami ekonomicznymi do tematyki kwalifikowania poniesionych wydatków inwestycyjnych.