Przegląd Podatkowy - Nr 7/2022 [375]

Drodzy Czytelnicy, od początku 2022 r. ryczałt od dochodów spółek został gruntownie zmieniony. Biorąc pod uwagę to, że obowiązuje dopiero od półtora roku, liczba wprowadzonych systemowych zmian w tym podatku jest zaskakująca. Choć ryczałt w założeniu miał być atrakcyjnym rozwiązaniem dla podatników, to w 2021 r. nie cieszył się on zainteresowaniem. To fiasko estońskiego CIT w roku ubiegłym zmusiło ustawodawcę do naprawienia regulacji. Od 1.01.2022 r. wprowadzono znaczące zmiany, m.in. rozszerzono katalog spółek, które mogą wybrać ryczałt, zlikwidowano warunek ponoszenia nakładów inwestycyjnych, zniesiono limit przychodów 100 mln zł oraz obniżono stawki podatkowe. Nowelizacja została dobrze przyjęta przez przedsiębiorców, a dla wielu z nich estoński CIT stał się szansą na ucieczkę od niekorzystnych przepisów Polskiego Ładu. Celem artykułu pt. Ryczałt od dochodów spółek, tzw. CIT estoński – sposób na obniżenie zobowiązania podatkowego czy dodatkowe źródło ryzyka? Analiza regulacji prawnopodatkowych i praktyki stosowania CIT estońskiego jest omówienie najważniejszych regulacji dotyczących CIT estońskiego oraz ich praktycznego zastosowania w świetle rozstrzygnięć organów podatkowych. W szczególności analizie zostały poddane wybrane warunki formalne w zakresie opodatkowania CIT estońskim i kategorie dochodów występujące w opodatkowaniu ryczałtem. Podstawowa kwestia, która podlega rozważaniom, odnosi się do opłacalności wyboru tej formy opodatkowania – czy opodatkowanie na zasadach przewidzianych dla ryczałtu od dochodów spółek prowadzi do uzyskania efektywniejszej stawki podatku dochodowego w porównaniu do opodatkowania według zasad ogólnych? Rozważania zostały przeprowadzone przy uwzględnieniu zakresu obowiązujących regulacji, dostępnych wyjaśnień Ministra Finansów oraz wydanych interpretacji indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Lekturze polecam również artykuł pt. Opodatkowanie połączeń po 1.01.2022 r. kompleksowo opisujący wprowadzone także z początkiem 2022 r. zmiany dotyczące opodatkowania połączeń. Pogłębiona analiza tych regulacji została wzbogacona o ocenę racjonalności przepisów oraz ich stosowania w kontekście umów o unikaniu podwójnego opodatkowania i dyrektywy 2009/133/WE. Do końca 2021 r. łączenie spółek objętych podatkiem dochodowym od osób prawnych było, pod warunkiem odpowiedniego ukształtowania wartości emisyjnej udziałów, neutralne podatkowo tak długo, jak długo głównym lub jednym z głównych celów połączenia nie było unikanie opodatkowania, w ramach transakcji nie przewidziano wypłat pieniężnych dla udziałowca, a transakcja miała miejsce pomiędzy podmiotami z UE lub EOG. W przypadku połączeń, w których spółka przejmująca posiadała udziały w spółce przejmowanej, dodatkowym warunkiem neutralności połączenia pozostawało posiadanie przez spółkę przejmującą co najmniej 10% udziałów w spółce przejmowanej. Od 1.01.2022 r. ustawodawca wprowadził  dodatkowe warunki neutralności połączenia. Celem artykułu jest omówienie przedmiotowych zmian oraz ich zestawienie z treścią dyrektywy 2009/133/WE.

Ponadto publikujemy glosę pt. Recharakteryzacja i pominięcie transakcji realizowanych przed 1.01.2019 r. Zagadnienie to jest szczególne istotne dla podatników objętych postepowaniami za lata podatkowe poprzedzające 2019 r., dotyczy bowiem potencjalnego uprawnienia organów skarbowych w obszarze cen transferowych, co bywało kwestionowane. Glosowany wyrok WSA w Gdańsku z 7.05.2019 r., I SA/Gd 474/19, mimo że jeszcze nieprawomocny, to zapoczątkował linię orzeczniczą kolejnych wojewódzkich sądów administracyjnych, kwestionującą dotychczasowe stanowisko wielu autorów. Zmiany  w ustawach o podatkach dochodowych wprowadzone od 1.01.2019 r. w istotny sposób przebudowały polskie regulacje w zakresie cen transferowych, wskazując m.in. w bardziej bezpośredni sposób, kiedy organ podatkowy może dokonać recharakteryzacji lub pominięcia transakcji z uwagi na naruszenie zasady ceny rynkowej. Dyskusja w temacie użycia tych instrumentów, w stosunku do transakcji realizowanych przed 1.01.2019 r., zintensyfikowała się od 2018 r., nie przyniosła jednak rozstrzygających konkluzji. Wielu autorów opowiadało się za brakiem możliwości recharakteryzacji i pominięcia transakcji realizowanych przed 1.01.2019 r., pomimo że z Wytycznych OECD w sprawie Cen Transferowych dla Przedsiębiorstw Wielonarodowych oraz Administracji Podatkowych  – dalej Wytyczne OECD – taka możliwość wynikała wprost już wcześniej. Wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych potwierdzają jednak możliwość stosowania tych instrumentów przez organy. W analizowanym wyroku WSA w Gdańsku z 7.05.2019 r., I SA/Gd 474/19, Sąd podniósł, że brak jest podstaw do twierdzenia, iż transakcje dokonane przed końcem 2018 r. mogą być przedmiotem recharakteryzacji lub pominięcia transakcji na podstawie art. 25 ust. 1 u.p.d.o.f.

Cenna jest także ocena definicji i obowiązków wspomagającego w zakresie obowiązkowego raportowania schematu podatkowego oraz porównanie z przepisami dyrektywy 2018/822, która zobowiązała kraje członkowskie UE do jej wprowadzenia. Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego instytucji obowiązkowego raportowania schematów podatkowych było jednym z najbardziej kontrowersyjnych rozwiązań w zakresie prawa podatkowego ostatnimi laty. Niedookreśloność wdrożonych regulacji i jednocześnie nieadekwatna wysokość kar za niedopełnienie nowych obowiązków doprowadziły do istotnego skonfundowania wśród podatników i spotkały się z falą krytyki po stronie przedstawicieli doktryny i nauki prawa fiskalnego. Dodatkowe utrudnienie stanowiła niekorzystna dla przedsiębiorców praktyka organów podatkowych, jak również kształtująca się linia orzecznicza wojewódzkich sądów administracyjnych, które odmawiały wydawania interpretacji indywidualnych co do występowania schematu podatkowego w określonych stanach faktycznych. Artykuł pt. MDR: rola wspomagającego w zakresie obowiązkowego raportowania schematu podatkowego jest poświęcony roli wspomagającego w zakresie raportowania schematów podatkowych. O ile bowiem status i obowiązki korzystającego oraz promotora zostały względnie wyczerpująco opisane zarówno w przepisach unijnych, jak i w polskich, o tyle wokół instytucji wspomagającego do dziś istnieją liczne nieścisłości wynikające przede wszystkim z różnic powstałych podczas procesu wdrażania do polskiego porządku prawnego dyrektywy 2018/822. Publikacja ma na celu identyfikację występujących wątpliwości, określenie możliwych przyczyn ich powstania, a także dokonanie próby rozstrzygnięcia spornych kwestii w oparciu o wnioski wyciągnięte w toku analizy prawnoporównawczej ww. dyrektywy i utworzonych na jej podstawie przepisów prawa krajowego. W artykule podjęto również próbę zdefiniowania pojęcia wspomagającego wraz z wyczerpującym określeniem jego obowiązków na gruncie wymogów dotyczących raportowania schematów podatkowych. Dodatkowo publikacja prezentuje dane statystyczne odnośnie do schematów podatkowych raportowanych przez wspomagających w różnych ujęciach istotnych z punktu widzenia oceny analizowanych rozwiązań.