Przegląd Podatkowy - Nr 1/2024 [393]

Drodzy Czytelnicy, od 1.01.2022 r. obowiązują rewolucyjne przepisy dotyczące zmian w opodatkowaniu holdingów. Ustawodawca, wprowadzając tzw. reżim holdingowy do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, miał na celu zachęcenie podatników do tworzenia i relokowania spółek holdingowych na terytorium Polski. Instytucja PSH miała stać się jeszcze atrakcyjniejsza od 1.01.2023 r., po wejściu w życiu zmian wprowadzonych Polskim Ładem 3.0. Regulacje dotyczące opodatkowania holdingów nie spełniły jednak wszystkich stawianych im oczekiwań. Przede wszystkim jeden z warunków do uznania spółki będącej podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych za PSH i w związku z jego spełnieniem przyznanie spółce preferencji w opodatkowaniu CIT – jest niemożliwy do zweryfikowania oraz nieracjonalny. Materię tę komentujemy w artykule pt. Posiadanie przez podmiot z raju podatkowego pośrednio udziałów w polskiej spółce holdingowej. Sherlock Holmes i Św. Juda Tadeusz na tropie w 80 dni dookoła giełdowego świata. Zapraszam do jego lektury, gdyż temat jest istotny z praktycznego punktu widzenia i rzeczywiście wpływa na istotne pomniejszenie albo atrakcyjności instytucji PSH, albo na poczucie bezpieczeństwa tych podmiotów, które już w tym reżimie funkcjonują.

Czynność oględzin połączona z przeszukaniem stanowi niewątpliwie szczególne uprawnienie organów podatkowych jako organów kontroli finansowej. Doniosłe w tym zakresie jest już samo wykorzystanie instrumentu właściwego dla czynności dochodzeniowo-śledczych w postępowaniu o charakterze administracyjnym. Nie bez znaczenia w ocenie tej doniosłości jest także element wkraczania przez organ w sferę prawa do prywatności podmiotów kontrolowanych. Choć przedmiotowe narzędzie już historycznie wiąże się w głównej mierze ze specyficznym rodzajem kontroli, jaką jest kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, to jednak zarówno w przeszłości, jak i obecnie przepisy zdają się tworzyć przestrzeń do jego szerszego zastosowania. To z kolei wywołuje określoną interakcję z obszarem ogólnych uprawnień kontrolujących do wstępu na teren nieruchomości kontrolowanego i ich oględzin oraz może zacierać granice między poszczególnymi trybami działania organu w tym zakresie. Sama instytucja natomiast, poprzez skromne uregulowanie na gruncie przepisów ustawy – Ordynacja podatkowa pozostawia sporo niedomówień i niejasności. Zasadne w efekcie jest wyjaśnienie i usystematyzowanie określonych zagadnień w tej materii, tym bardziej że orzecznictwo i literatura w przedmiotowym zakresie są dość ubogie. W artykule pt. Oględziny i przeszukanie jako przykład specjalnych uprawnień organów podatkowych na gruncie kontroli podatkowej omówiono istotę przedmiotowego narzędzia oraz relacje i różnice, jakie zachodzą między nim a generalną kompetencją kontrolujących do oględzin miejsc związanych z kontrolą. Przeprowadzono w tym zakresie analizę przepisów prawa oraz poglądów wyrażanych w judykaturze i w piśmiennictwie. W związku z identyfikacją wielu niejasności, autor zgłasza w analizowanej materii również wnioski de lege ferenda.

Bardzo ważna jest kwestia, czy nadwyżka podatku naliczonego nad należnym lub nadwyżka podatku naliczonego z poprzednich okresów rozliczeniowych ulega przedawnieniu na podstawie art. 70 § 1 o.p. Problem występuje od dawna, lecz wciąż jest aktualny. W praktyce zarówno organów podatkowych, jak i sądów można spotkać dwa odmienne stanowiska, mające różne skutki dla podatników. W artykule W artykule pt. Kontrowersje wokół przedawnienia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do rozliczenia w kolejnych okresach rozliczeniowych Autorka dokonała nie tylko prezentacji tych stanowisk, ale także wskazała, które z nich w jej ocenie, w oparciu o jakie argumenty, jest prawidłowe.

Rozporządzenia wykonawcze do ustawy o podatku od towarów i usług przewidują wiele preferencji w kontekście dostaw towarów i świadczenia usług na rzecz wojsk państw NATO bądź państw Unii Europejskiej. Należy jednak wziąć pod uwagę, że przysługują one wyłącznie w określonych sytuacjach i na rzecz określonych podmiotów. Warto więc zorientować się, w jakich przypadkach podatnik jest uprawniony do zastosowania preferencji w VAT, kwestia ta nie jest bowiem wcale tak oczywista. Zagadnienie to zostało omówione w artykule pt. VAT od dostaw towarów i świadczeń usług na rzecz sił zbrojnych.

Celem artykułu pt. Zasada in dubio pro tributario na przykładzie orzecznictwa sądów administracyjnych w sprawie opodatkowania zbycia nieruchomości poza działalnością gospodarczą jest analiza orzecznictwa sądów administracyjnych w przedmiocie opodatkowania zbycia nieruchomości poza działalnością gospodarczą. Autorka rozważa w nim, czy w ramach orzeczeń dotyczących tego zagadnienia szerzej jest postrzegana zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika, a jeżeli taka interpretacja jest prezentowana – jakie są jej przyczyny.

Iwona Strzelec

Redaktor Naczelna "Przeglądu Podatkowego"