Przegląd Podatkowy - Nr 3/2022 [371]

Drodzy Czytelnicy, regulacje dyrektywy 2006/112/WE dają ustawodawcom państw członkowskich UE możliwość ustalenia obniżonych stawek VAT w odniesieniu do wybranych dostaw towarów i świadczenia usług. Różnicowanie stawek VAT w przepisach krajowych nie może jednak prowadzić do naruszenia zasady neutralności VAT poprzez stosowanie różnych stawek VAT do produktów podobnych. W niezwykle praktycznym artykule będącym tematem miesiąca marcowego numeru "Przeglądu Podatkowego" podjęto próbę zdefiniowania – z wykorzystaniem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości – podobieństwa towarów czy usług dla potrzeb VAT. Problematyka ta, szczególnie w przypadku usług gastronomicznych, jest mocno kontrowersyjna, bowiem przepisy różnicują towary, które mogą być podobne z punktu widzenia konsumentów. Niedawno WSA we Wrocławiu skierował do TS pytanie prejudycjalne, czy ten sam towar (w tym przypadku napój zawierający mleko) może być opodatkowany dwiema różnymi stawkami VAT w zależności od wystąpienia usług przygotowania i podania takiego towaru. Pytanie to może mieć istotne znaczenie, gdyż Tarcza Antyinflacyjna 2.0, która właśnie weszła w życie, obniża czasowo 5% stawkę VAT do 0%. Artykuł pt. Podobieństwo towarów w świetle VAT w kontekście zasady ścisłej wykładni stawek obniżonych jest próbą zdefiniowania podobieństwa towarów czy usług dla potrzeb VAT. Nie będzie to jednak możliwe bez uprzedniego nakreślenia wielowymiarowego tła związanego z tą problematyką – przede wszystkim kontekstu stawek obniżonych.

Jedną z nowości wprowadzonych przez Polski Ład jest ustanowienie dla określonej grupy przedsiębiorców obowiązku przyjmowania płatności bezgotówkowych za pomocą instrumentów płatniczych. Nowe przepisy (które będą obowiązywać od 1.01.2023 r.) nakładają na konsumentów obowiązek dokonywania płatności bezgotówkowych w określonych przypadkach. Jednocześnie obarczają negatywnymi konsekwencjami niedochowania tych obowiązków przedsiębiorców będących odbiorcami tych płatności.  Skutkiem niewykonania obowiązku dokonywania płatności w formie bezgotówkowej, jeżeli wartość transakcji przekracza 20.000 zł, jest powstanie po stronie przedsiębiorcy przyjmującego taką płatność dodatkowego przychodu. W artykule pt. Konsekwencje podatkowe naruszenia przez konsumentów obowiązku płatności bezgotówkowej – co poszło nie tak? rozważania autora dotyczą dopuszczalności tego rodzaju konstrukcji prawnej.

Nowelizacja przepisów związanych z Polskim Ładem spowodowała powstanie wątpliwości wśród inwestorów strefowych odnośnie do ustalenia przedmiotu zwolnienia podatkowego w ramach Polskiej Strefy Inwestycji. W artykule pt. Zmienione Wytyczne UE w sprawie regionalnej pomocy państwa na lata 2022–2027 i ich wpływ na zasady korzystania ze zwolnienia podatkowego w związku z realizacją nowej inwestycji na podstawie decyzji o wsparciu w ramach Polskiej Strefy Inwestycji porządkujemy te kwestie, w tym zasady przyznawania pomocy regionalnej. Ma on na celu omówienie kluczowych zmian wynikających z wejścia w życie 1.01.2022 r. zmienionych Wytycznych w sprawie regionalnej pomocy państwa na lata 2022–2027 i ich wpływu na zasady aplikowania o decyzję o wsparciu (uprawniającą do korzystania ze zwolnienia w podatku dochodowym z tytułu realizacji nowej inwestycji), w tym w szczególności na tzw. intensywność pomocy regionalnej (stanowiącej jedną z dwóch determinant nominalnej kwoty dostępnego zwolnienia podatkowego) oraz na typ inwestycji umożliwiających aplikowanie o tę formę pomocy w poszczególnych regionach Polski. W ramach artykułu przedstawiono także wprowadzoną definicję „zakończenia inwestycji” oraz rozszerzenie katalogu kosztów kwalifikowalnych.

Lekturze polecamy ponadto zagadnienie obowiązku podania adresu elektronicznego pełnomocnika (do doręczeń elektronicznych) w postępowaniu podatkowym. Materia ta, błaha jedynie pozornie, budzi poważne wątpliwości w praktyce, a rozbieżność stanowisk sądów administracyjnych w tym zakresie doprowadziła do stanu niepewności prawnej co do reprezentacji stron. Ta z kolei rzutuje na możliwości wznawiania postępowania czy podnoszenia zarzutu braku wejścia decyzji do obrotu prawnego z uwagi na wadliwe doręczenie. Omawiany problem jest przykładem sprzeczności między zakładanymi i faktycznymi skutkami działania ustawodawcy, który – dążąc do zmodernizowania i przyspieszenia postępowania – osiąga odwrotne efekty. W tym zakresie problem ten ma wymiar uniwersalny. Ponadto formalizacja pełnomocnictwa w postępowaniu podatkowym otworzyła kolejny rozdział dyskusji na temat charakteru prawnego pełnomocnictwa, oceny jego wad i sposobów ich usuwania. Temat artykułu pt. Obowiązek oraz skutki niewskazania adresu elektronicznego pełnomocnika w postępowaniu podatkowym obejmuje również analizę konsekwencji prawnych braku podania obligatoryjnego adresu elektronicznego (adresu do doręczeń elektronicznych) oraz procesowej drogi usunięcia tej wady.

Z kolei w artykule pt. Środki zdeponowane na rachunku VAT jako składniki masy upadłości autor rozważa wpływ ogłoszenia upadłości na możliwość rozporządzania środkami znajdującymi się na rachunku VAT należącym do upadłego przedsiębiorcy i korzystania z nich. Na wstępie autor wskazuje ogólny zarys, czym jest rachunek VAT i w jakim celu został wprowadzony. Następnie odwołuje się do regulacji zawartych w prawie upadłościowym, w szczególności dotyczących mienia wchodzącego w skład masy upadłości, i odpowiada na pytanie, czy środki znajdujące się na rachunku VAT wchodzą do masy upadłości. W końcowej fazie artykułu autor skupia się na praktycznych elementach przedstawionej problematyki i wskazuje dalsze możliwości prowadzenia postępowania upadłościowego. Rozważane w artykule kwestie są coraz częściej spotykane w toku postępowania upadłościowego i stają się praktycznym problemem na etapie stosowania prawa.