Przegląd Podatkowy - Nr 3/2024 [395]

Przegląd Podatkowy 3/2024

Drodzy Czytelnicy, w wyroku z 18.10.2023 r., SK 23/19, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy, które nakładają na właściciela podziemnego garażu 10-krotnie wyższy podatek niż od mieszkania, są niezgodne z Konstytucją. Zdaniem TK garaże pełniące taką samą funkcję powinny być opodatkowane w jednakowy sposób, nawet jeśli różny jest ich stan prawny. Jednakże dopiero od 2025 r. właściciele garaży podziemnych będą płacić stawki podatku od nieruchomości właściwe dla mieszkań. Odroczenie utraty mocy obowiązującej przez wadliwe przepisy sprawia, że radość podatników jest niepełna. Obecne zróżnicowanie statusu prawnego miejsca postojowego w garażu stwarza problemy związane z wyborem właściwej stawki podatku od nieruchomości. Problem ten dotyczy zarówno przedsiębiorców działających w branży deweloperskiej, jak i osób fizycznych będących właścicielami miejsc postojowych w budynkach mieszkalnych. To zróżnicowanie wysokości stawek podatku od nieruchomości dla miejsc postojowych w garażach wielostanowiskowych zlokalizowanych w budynkach mieszkalnych budziło kontrowersje od wielu lat. W orzecznictwie ukształtował się pogląd, zgodnie z którym miejsce postojowe stanowiące pomieszczenie przynależne do lokalu mieszkalnego mogło korzystać z niskiej stawki podatku przewidzianej dla budynków mieszkalnych. Jednocześnie wykorzystywane w identyczny sposób miejsca postojowe w halach garażowych stanowiących odrębne w sensie cywilnoprawnym nieruchomości były opodatkowane 10-krotnie wyższą stawką dla budynków „pozostałych”. W obronie praw podatników wystąpił TK. Przedmiotowe orzeczenie komentujemy w artykule pt. Garaż garażowi równy – Trybunał Konstytucyjny na straży praw podatników. Wygląda zatem na to, że od 2025 r. będziemy mieli w Polsce nowy podatek od nieruchomości, gdyż jest to kolejne zadanie, które TK wyznaczył ustawodawcy w zakresie reformy tego podatku. W poprzednim wyroku z 4.07.2023 r., SK 14/21, nakazano wprowadzenie nowych definicji budynku i budowli.

W dniu 5.09.2023 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie Andrzej Ruciński przeciwko Polsce, nr sprawy 22716/12, w którym wskazał, że odmowa przez polskie sądy powszechne zasądzenia na rzecz podatnika wypłaty należnego mu od Skarbu Państwa odszkodowania z tytułu szkody, której podatnik doznał w majątku na skutek niezgodnego z prawem działania polskich organów podatkowych, narusza chronione postanowieniami art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności prawo własności. Wyrok ma precedensowy charakter dla zakresu uprawnień podatników, którzy doznali szkody na skutek bezprawnego działania lub zaniechania organów podatkowych. Jest także dowodem na to, że jest możliwa wygrana przed ETPCz, choć w Polsce sprawa wydaje się beznadziejna. Temat ten podejmujemy w artykule pt. Każda bezprawność działania zobowiązuje państwo do naprawienia szkody. Rozważania na tle wyroku ETPCz z 5.10.2023 r., Andrzej Ruciński przeciwko Polsce, sprawa nr 22716/12.

W 2019 r. ustawodawca wprowadził, w odniesieniu do płatności, których kwota przekracza w stosunku do jednego podatnika 2 mln zł, w miejsce dotychczas obowiązującego systemu samodzielnego stosowania przez płatnika preferencji w podatku u źródła (relief at source), nowy mechanizm poboru podatku i jego zwrotu na wniosek (pay&refund). Jednym ze sposobów uniknięcia procedury zwrotowej jest złożenie przez płatnika oświadczeń w trybie art. 26 ust. 7a–7j u.p.d.o.p. – nazywanych niekiedy oświadczeniami o dochowaniu należytej staranności. Celem artykułu pt. Czy wilk ma zęby? O konsekwencjach niezłożenia oświadczenia o należytej staranności w ramach procedury zwolnienia z mechanizmu pay&refund jest rozważenie, jakie konsekwencje powoduje niezłożenie lub nieterminowe złożenie wskazanych oświadczeń, a w szczególności, czy niezachowanie wymogów formalnych związanych ze złożeniem poszczególnych oświadczeń pozbawia płatnika prawa do zastosowania preferencji.

Ryczałt od dochodów spółek, o którym mowa w rozdziale 6b u.p.d.o.p., stanowi jedną z form opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych. Ryczał został wprowadzony od 1.01.2021 r., jednak dopiero od początku 2022 r., po nowelizacji przepisów, stał się on dla podatników CIT bardziej atrakcyjny i przystępny. Został przewidziany dla polskich firm rodzinnych z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, który w założeniu ma premiować zatrzymywanie zysków i ich dalsze reinwestowanie. Istota ryczałtu opiera się na odroczeniu opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych aż do momentu podziału zysków do wspólników bądź innej formy dystrybucji. Artykuł pt. (Nie)estoński CIT. Zakres zastosowania ustawy o rachunkowości dla opodatkowania wypłaty zysków i wybranych świadczeń porusza problematykę opodatkowania CIT oraz PIT wypłaty zysków i wybranych świadczeń w reżimie ryczałtu, zestawiając dotychczasowe nieprawomocne wyroki sądów administracyjnych oraz wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacje indywidualne z uzasadnieniem do ustawy wprowadzającej opodatkowanie ryczałtem oraz z przewodnikiem Ministra Finansów z 21.12.2021 r. pt. „Przewodnik do Ryczałtu od dochodów spółek”, stanowiącym objaśnienia podatkowe w rozumieniu przepisów art. 14a § 1 pkt 2 o.p. W ten sposób pozwoli on czytelnikowi na ocenę, czy dotychczasowa praktyka interpretacyjna i orzecznicza jest zgodna z założeniami ryczałtu i przepisami ustawy o rachunkowości.

Płyny do papierosów elektronicznych będące wyrobami akcyzowymi podlegają opodatkowaniu podatkiem akcyzowym w świetle ustawy o podatku akcyzowym. Ustawowa definicja płynu do papierosów elektronicznych niosła ze sobą wiele kontrowersji. Wobec wywodzących się z praktyki stosowania przepisu wątpliwości i rozbieżności ustawodawca doprecyzował kwestię „przeznaczenia”, nowelizując definicję płynu do papierosów elektronicznych – z wprowadzonych zmian można wyciągnąć konkretne wnioski. Chociaż przepis jest nowy, nie można go uznać za doskonały. Na tle praktyki nadal zauważalne są rozbieżności dotyczące kwalifikowania m.in. gliceryny oraz glikolu jako płynu do papierosów elektronicznych, które zgodnie z analizą legalnej definicji nie mogą być uznane za płyn do papierosów elektronicznych. Ze względu na legalne rozumienie zawartego w definicji przeznaczenia oraz kwestii możliwości użycia roztworu krąży wiele kontrowersji, ponieważ nie każda substancja, której właściwości fizykochemiczne pozwalają na użycie w papierosach elektronicznych, musi być użyta w ich produkcji. Na gruncie obowiązującej zarówno uprzednio, jak i obecnie znowelizowanej definicji płynu do papierosów elektronicznych powstało jeszcze więcej wątpliwości dotyczących stosowania i przełożenia zdefiniowanej kwestii przeznaczenia na życie codzienne. Praktyka organów podatkowych cechuje się dużą dowolnością w tym aspekcie co w konsekwencji powoduje powstanie wielu sporów. Problematyka ta stanowi przedmiot artykułu pt. Opodatkowanie płynu do papierosów elektronicznych w świetle ustawy o podatku akcyzowym – wnioski de lege lata.

Iwona Strzelec

Redaktor Naczelna "Przeglądu Podatkowego"