PRAWO HANDLOWE
Paweł Popardowski
str. 5
Dominika Wajda
str. 23
Aleksandra Sikorska-Lewandowska
str. 32
Iwona Gębusia
str. 41
Łukasz Kantor
str. 50
WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA
Joanna Sitko
str. 57
OCHRONA KONKURENCJI
Konrad Kohutek
str. 68
Piotr Modrzejewski
str. 80
PODATKI
Jan Szczygieł
str. 89
Maciej Wojtuń
str. 96
Grzegorz Borkowski
str. 104
VARIA
Jan Ciechorski
str. 112
Helena Szewczyk
str. 119
Tadeusz Widła
str. 127
Table of Contents & Abstracts
str. 133
Paweł Popardowski
Odniesienia do problematyki spółek handlowych w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego
Niniejsze opracowanie zawiera prezentację aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego powiązanego merytorycznie z problematyką spółek handlowych. W przeglądzie omówione zostały trzy orzeczenia, które zostały wydane przez Sąd Najwyższy w 2017 i 2018 r. Orzeczeniom tym można przypisać walor istotności dla kształtowania praktyki stosowania przepisów Kodeksu spółek handlowych, co uzasadnia ich anali zę na kanwie przeglądów orzecznictwa publikowanych na łamach kwartalnika „Glosa”. Im meritum judykaty omawiane w przedłożonym przeglądzie orzecznictwa dotyczą zróżnicowanych zagadnień problemowych związanych z funkcjonowania spółek handlowych w obrocie gospodarczym, w tym kwestii reprezentacji spółki kapitałowej przy składaniu przez członka rady nadzorczej rezygnacji z pełnionej funkcji, przypisania członkowi zarządu odpowiedzialności na podstawie art. 299 k.s.h. oraz dopuszczalności stosowania do umowy sprzedaży udziałów (akcji) przepisów Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności sprzedawcy za wady fi zyczne rzeczy sprzedanej.
Początek strony
Dominika Wajda
Badanie przez sąd rejestrowy zgodności z ustawą uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia, stanowiącej materialnoprawną podstawę wpisu
Uchwała SN z 8.12.2017 r. dotyczy dopuszczalności badania przez sąd rejestrowy zgodności z ustawą uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia, stanowiącej materialnoprawną podstawę dokonanego wpisu. Sąd przyjął w niej wąską wykładnię pojęcia wpisów niedopuszczalnych. Zasługuje ona na szczególną uwagę, zważywszy na dysharmonię zachodzącą pomiędzy przepisami Kodeksu spółek handlowych o zaskarżaniu uchwał a przepisami rejestrowymi, a także konsekwencje dla praktyki wynikające z przyjęcia przez Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z 18.09.2013 r., III CZP 13/13 konstytutywnego skutku wyroku stwierdzającego nieważność uchwały zgromadzenia.
Uchwała Sądu Najwyższego z 8.12.2017 r., III CZP 54/17
Sąd rejestrowy w ramach postępowania określonego w art. 12 ust. 3 ustawy […] o Krajowym Rejestrze Sądowym […] o wykreślenie wpisu niedopuszczalnego ze względu na obowiązujące przepisy prawa nie jest uprawniony do badania zgodności z ustawą uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia, która stanowi materialnoprawną podstawę dokonanego wpisu.
Początek strony
Aleksandra Sikorska-Lewandowska
Reprezentowanie wspólnoty mieszkaniowej przez zarządcę
W komentowanej uchwale Sądu Najwyższego uznano, że zarządca nieruchomości ustanowiony na podstawie art. 18 ustawy o własności lokali jest umocowany do reprezentowania wspólnoty mieszkaniowej. Zagadnienie to odgrywa niebagatelną rolę w praktyce, gdyż wadliwa reprezentacja podmiotu może skutkować nieważnością umów zawieranych w jego imieniu lub nieważnością postępowań sądowych toczonych z udziałem nieprawidłowo umocowanego reprezentanta. Kwestia ta budziła wątpliwości w doktrynie, m.in. ze względu na niejednoznaczne rozumienie statusu prawnego zarządcy. Sąd Najwyższy nie przesądził zagadnienia statusu prawnego tego podmiotu, lecz jednoznacznie rozstrzygnął wątpliwości co do uprawnienia do reprezentacji wspólnoty mieszkaniowej przez zarządcę.
Uchwała Sądu Najwyższego z 9.02.2017 r., III CZP 106/16
W braku odmiennego zastrzeżenia osoba, której właściciele lokali w umowie lub w uchwale (art. 18 ust. 1 i ust. 2a ustawy […] o własności lokali […]) powierzyli zarząd nieruchomością wspólną, jest w granicach tego zarządu umocowana do reprezentowania wspólnoty mieszkaniowej w postępowaniach sądowych.
Początek strony
Iwona Gębusia
R ozporządzanie udziałami spółki z o.o. w przypadku zawarcia umowy opcyjnej
Problematyka glosy odnosi się do specyfi ki umowy opcji zawartej przez strony na potrzeby regulacji rozporządzania udziałami w spółce z o.o. W obrocie gospodarczym umowy opcji są skonstruowane z wykorzystaniem różnych instytucji, w tym umowy przedwstępnej. W konsekwencji powyższego, w przypadku niewykonania umowy opcji jej benefi cjent może dochodzić wydania przez sąd wyroku zastępującego oświadczenie woli. Warto podkreślić, że Sąd Najwyższy dopuścił zamieszczanie klauzul opcyjnych w aktach założycielskich spółek handlowych, co pozwala na mitygowanie ryzyk związanych z występującym w praktyce podważaniem legalności wspomnianego rozwiązania.
Wyrok Sądu Najwyższego z 11.03.2016 r., I CSK 161/15
Celem gospodarczym opcji put nie jest zwykła sprzedaż udziałów dla osiągnięcia zysku, ale przede wszystkim wyjście ze spółki w odpowiednim z punktu widzenia sprzedającego momencie. Odmienność konstrukcyjna prawa opcji i roszczenia o zawarcie umowy przyrzeczonej nie przesądza o niedopuszczalności kwalifi kacji opcji jako jednostronnie zobowiązującej umowy przedwstępnej.
Początek strony
Łukasz Kantor
Nabycie (objęcie) udziału w spółce z o.o. przez jednego ze współmałżonków za środki wchodzące do wspólnej masy majątkowej
Przedmiotem niniejszej glosy jest omówienie problematyki nabycia lub objęcia udziałów w spółce z o.o. przez jednego ze współmałżonków za środki wchodzące do wspólnej masy majątkowej. Powyższe zagadnienie jest bardzo problematyczne i wywołuje wiele kontrowersji. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest po pierwsze defi cyt rozwiązań ustawowych, które w sposób jednoznaczny regulowałyby wskazany problem, a po drugie fakt, iż zagadnienie to leży na styku dwóch niedostosowanych do siebie w wielu aspektach gałęzi prawa: gospodarczego oraz rodzinnego. Autor na wstępie dokonał analizy stanu faktycznego i prawnego glosowanej uchwały. Następnie przedstawił koncepcje doktryny obowiązujące w tym przedmiocie wraz z ich analizą. Glosator zaaprobował tezę uchwały, jednakże krytycznie ocenił część jej uzasadnienia w zakresie powołanego orzecznictwa dokonując pogłębionej analizy w tym przedmiocie.
Uchwała Sądu Najwyższego z 7.07.2017 r., III CZP 32/16
Jeżeli wkład wniesiony do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należy do majątku wspólnego wspólnika i jego małżonka, również udział w spółce objęty przez wspólnika wchodzi w skład tego majątku.
Początek strony
Joanna Sitko
„Wszystkie pasy nasze są” – spór dotyczący czerpania nienależnych korzyści z renomy znaku towarowego
W prezentowan ej glosie omówione zostały dwa podstawowe zagadnienia poruszane przez Sąd Unii Europejskiej w Luksemburgu związane z analizą naruszenia względnej przeszkody rejestracji znaku w postaci wcześniejszego prawa do znaku towarowego renomowanego przedstawiającego trzy równoległe pasy jednakowej grubości. Warte przeanalizowania są po pierwsze ustalenia poczynione przez Sąd w odniesieniu do zasad badania renomy znaku, a po drugie – spostrzeżenia dotyczące konsekwencji stwierdzenia podobieństwa oznaczeń, zachodzącego nawet w niewielkim stopniu. Omawiany wyrok jest przykładem na to, że w przypadku rozstrzygania kolizji pomiędzy spornymi znakami, z których znakiem wcześniejszym jest znak renomowany, częstą praktyką jest przyjmowanie bardzo niskiego stopnia podobieństwa jako wystarczającego do stwierdzenia, że istnieje ryzyko skojarzenia znaku późniejszego z renomowanym znakiem wcześniejszym w świadomości właściwego kręgu odbiorców, co najczęściej prowadzi do uznania, że występuje ryzyko czerpania nienależnych korzyści z renomy lub odróżniającego charakteru takiego znaku. Warto więc rozważyć zasadność przedstawionego podejścia oraz jego skutków.
Wyrok Sądu z 1.03.2018 r., T-629/16, Shoe Branding Europa BVBA przeciwko EUIPO – adidas AG
1. W okolicznościach niniejszej sprawy terytorium Niemiec może zostać uznane za stanowiące istotną część obszaru Unii.
2. Skarżąca nie może skutecznie podważyć mocy dowodowej orzeczeń sądów krajowych wspominających o renomie wcześniejszego znaku towarowego z tego tylko względu, że nie opierają się one na dowodach tej renomy.
3. Niewielki stopień podobieństwa między kolidującymi ze sobą znakami może wystarczyć do tego, by właściwy krąg odbiorców dostrzegł między tymi znakami związek.
4. Fakt, że wcześniejszy znak towarowy cieszy się renomą, która jest duża, dawna i trwała, a z drugiej strony fakt, że oznaczane kolidującymi ze sobą znakami towary są identyczne – może istotnie zwiększyć prawdopodobieństwo, że dojdzie do czerpania nienależnej korzyści.
Początek strony
Konrad Kohutek
Nadużywanie pozycji dominującej w orzecznictwie Sądu Najwyższego w roku 2017
Niniejsze opracowanie zawiera komentarz do trzech wyroków Sądu Najwyższego, które wydane zostały w 2017 r., a dotyczą problematyki nadużywania pozycji dominującej normowanej w art. 9 u.o.k.k. oraz art. 102 TFUE. Dotyczyły one takich zagadnień jak narzucanie cen nadmiernie wygórowanych, defi niowanie pozycji dominującej oraz odmowa zawarcia umowy dostaw gazu. Warto podkreślić, że w 2017 r. Sąd Najwyższy dość często zajmował się problematyką prawa antymonopolowego, w tym nadużywania pozycji dominującej, opracowanie obejmuje jednak glosy jedynie do wskazanych orzeczeń.
Początek strony
Piotr Modrzejewski
Problem utraty statusu konsumenta korzystającego z portali społecznościowych
Z portali społecznościowych takich jak Facebook korzystają współcześnie prawie wszyscy użytkownicy internetu, ponieważ zapewniają one prostą komunikację i wymianę myśli, niezależnie od miejsca pobytu użytkownika. Aktualnym wyzwaniem dla prawników jest rozwiązywanie problemów związanych z używaniem takich portali. Jednym z wielu pytań jest to, czy sposób korzystania z tych portali przez użytkowników ma charakter prywatny, czy zawodowy. Innymi słowy, czy ci użytkownicy są konsumentami, czy profesjonalistami oraz czy z upływem czasu ich status może ewoluować. Warto zwrócić uwagę, jak do problemu przeplatania się celów prywatnych i zawodowych użytkowników portali społecznościowych odniósł się Trybunał Sprawiedliwości w jednym ze swoich ostatnich orzeczeń.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 25.01.2018 r., C-498/16, Maximilian Schrems przeciwko Facebook Ireland Limited
Artykuł 15 rozporządzenia nr 44/2001 należy interpretować w ten sposób, że użytkownik prywatnego konta na Facebooku nie traci przymiotu konsumenta, jeżeli publikuje książki, wygłasza wykłady, prowadzi strony internetowe, organizuje zbiórki datków i staje się cesjonariuszem roszczeń wielu konsumentów dla celów dochodzenia ich w postępowaniu sądowym.
Początek strony
Jan Szczygieł
Przesłanki stosowania ulgi abolicyjnej w stosunku do dochodów z tytułu pracy najemnej na pokładach statków morskich eksploatowanych w transporcie międzynarodowym
Dostrzegając potrzebę uregulowania kwestii podwójnego opodatkowania dochodów osiąganych poza granicami kraju, a w szczególności zapewnienia sprawiedliwego i zrównoważonego systemu obciążeń podatkowych, ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie do polskiego porządku prawnego tzw. ulgi abolicyjnej, o której mowa w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fi zycznych. W ponad 10-letnim okresie obowiązywania tej ulgi judykatura nadal jednak nie wypracowała jednolitego stanowiska w zakresie przesłanek warunkujących skorzystanie z ulgi abolicyjnej w stosunku do dochodów z tytułu pracy najemnej na pokładach statków morskich eksploatowanych w transporcie międzynarodowym. Przegląd prezentuje odmienne stanowiska sądów administracyjnych w kwestii postrzegania zapłaty podatku u źródła i związania umową o unikaniu podwójnego opodatkowania jako przesłanki warunkującej skorzystanie z ulgi abolicyjnej. W przeglądzie zaprezentowano również najnowszy pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego w kwestii rozumienia pojęcia podmiotu eksploatującego w transporcie międzynarodowym, wyznaczający nowy, odmienny od przyjmowanego przez wojewódzkie sądy administracyjne, kierunek interpretacyjny tego pojęcia.
Początek strony
Maciej Wojtuń
Ograniczenie poboru zaliczek na podatek a problem uprawdopodobnienia
Posłużenie się przez ustawodawcę w art. 22 § 2a Ordynacji podatkowej konstrukcją uprawdopodobnienia miało na celu odformalizowanie postępowania i złagodzenie w interesie podatnika rygorów dowodowych. To, że ustawa dopuszcza przyjęcie określonych faktów powoływanych przez podatnika na podstawie zasad prawdopodobieństwa, nie oznacza, że organ – negując stanowisko podatnika - jest zwolniony z obowiązku podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym (por. art. 122 o.p.).
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 29.12.2017 r., I SA/Gd 1558/17
O ile obowiązek przeprowadzenia postępowania dowodowego spoczywa wyłącznie na organie podatkowym i nie może być przerzucony na stronę, o tyle ciężarem uprawdopodobnienia może zostać obarczona strona postępowania w tych podatkowoprawnych stanach faktycznych, w których ustawodawca uzna to za celowe.
Początek strony
Grzegorz Borkowski
Opłata klimatyczna w smogu
Stolica Tatr poniosła spektakularną porażkę w sprawie dotyczącej opłaty miejscowej – zwanej powszechnie klimatyczną. Pobierano ją w sytuacji, gdy stan zanieczyszczenia powietrza przekraczał „wartości kryterialne dla ochrony zdrowia ludzi”. Precedensowy wyrok Naczelnego Sądy Administracyjnego powinien stanowić memento dla samorządów tych miejscowości, w których opłata miejscowa jest pobierana. Za smog – nie płacimy.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15.03.2018 r., II FSK 3579/17
Opłatę miejscową cechuje ekwiwalentny charakter – uiszczający tę daninę podmiot ma prawo żądać spełnienia wobec niego – w zamian za opłatę – określonego świadczenia. Z tego właśnie względu ustawa wiąże kompetencje rady gminy do wprowadzenia opłaty z zapewnieniem przez jednostkę samorządu terytorialnego minimalnych standardów klimatycznych i krajobrazowych, co wykazane musi zostać przez organ stanowiący gminy.
Początek strony
Jan Ciechorski
Kontrola przyjęcia do szpitala psychiatrycznego bez zgody pacjenta
Glosowana uchwała Sądu Najwyższego ma fundamentalne znaczenie dla oceny zasadności przyjęcia bez zgody osoby z zaburzeniami psychicznymi do szpitala psychiatrycznego. Swoboda sądu opiekuńczego w dokonywaniu odpowiadającej stanowi faktycznemu kwalifi kacji prawnej takiego przyjęcia jest wynikiem sprawowania przezeń wymiaru sprawiedliwości, a z punktu widzenia osoby przymusowo przyjętej stanowi zapewnienie poszanowania jej konstytucyjnie gwarantowanych praw. Zgadzając się z tezą prezentowaną przez Sąd Najwyższy, wskazać należy na różnorodne konsekwencje orzeczeń sądów, w szczególności dotyczących zmiany podstawy prawnej takiego przyjęcia, które mogą prowadzić do odpowiedzialności odszkodowawczej.
Uchwała Sądu Najwyższego z 8.11.2016 r., III CZP 66/16
Sąd rozpoznający sprawę w przedmiocie przyjęcia osoby, o której mowa w art. 23 i 24 ustawy z 19.08.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, do szpitala psychiatrycznego bez jej zgody nie jest związany podstawą prawną przyjęcia wskazaną w zawiadomieniu kierownika szpitala.
Początek strony
Helena Szewczyk
Odpowiedzialność pracodawcy z tytułu mobbingu w stosunkach pracy
Z okoliczności glosowanej sprawy wynika, że pozwany pracodawca nie spełnił ciążącego na nim obowiązku przeciwdziałania mobbingowi i w związku z tym poniósł on odpowiedzialność za szkody na osobie powódki w związku z mobbingiem, który wystąpił w ostrej postaci, doprowadzając powódkę do rozstroju zdrowia (ciężkiego uszczerbku na zdrowiu) oraz do wypowiedzenia umowy o pracę (utraty pracy jako podstawowego źródła utrzymania). Do stwierdzenia mobbingu w rozumieniu art. 943 § 2 Kodeksu pracy nie jest bowiem wymagane wykazanie umyślnego zamiaru wywołania rozstroju zdrowia u pracownika poddanego temu zakazanemu zachowaniu się mobbera, co oznacza, że za mobbing powinny być uznawane również wszelkie bezprawne zachowania mobbera dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu, które wyczerpują ustawowe znamiona mobbingu, cechujące się również zwykłym niedbalstwem, czyli takie, którym można przypisać winę nieumyślną. Zawarty w art. 943 Kodeksu pracy obowiązek pracodawcy przeciwdziałania mobbingowi jest obowiązkiem normatywnym jako jeden z obowiązków określonych w przepisach zamieszczonych w rozdziale I działu czwartego Kodeksu pracy, w którym zawarte są podstawowe obowiązki pracodawcy. Obowiązek pracodawcy przeciwdziałania mobbingowi nie może zatem ograniczać się jedynie do przypadków usunięcia negatywnych skutków stwierdzonych zachowań mobbingowych. Chodzi również o podejmowanie działań zapobiegawczych. Obowiązek ten nie polega jedynie na usunięciu skutków tego zjawiska, ale także na prowadzeniu w tym zakresie profi laktyki.
Wyrok Sądu Najwyższego z 21.04.2015 r., II PK 149/14
Obowiązek przeciwdziałania mobbingowi nie polega jedynie na działaniach dotyczących przypadków wystąpienia tego zjawiska, ale również na działaniach zapobiegawczych, które powinny być realne i efektywne.
Początek strony
Tadeusz Widła
Sędzia w roli biegłego
W Kodeksie postępowania cywilnego z 1964 r. niefortunnie pomieszczono art. 254 § 1, dopuszczający możliwość przeprowadzania badań porównawczych pisma bez udziału biegłych. Z możliwości tej dotąd rzadko korzystano, bo przed ryzykiem, jakie rodzi taka postać dowodzenia, przestrzegała doktryna i orzecznictwo. Niestety ostatnio pojawiają się takie identyfi kacje pisma, a zachowania te zdaje się afi rmować tu glosowane orzeczenie Sądu Najwyższego.
Postanowienie Sądu Najwyższego z 7.12.2017 r., II CZ 82/17
Badanie prawdziwości dokumentu może nastąpić nie tylko za pomocą środka dowodowego – opinii biegłego grafologa, ale również poza tym środkiem dowodowym, tj. poprzez porównanie przez sąd charakteru pisma na zakwestionowanym dokumencie z pismem tej samej osoby na innych dokumentach. Porównanie pism przez sąd stanowi inny środek dowodowy w rozumieniu Kodeksu postępowania cywilnego.
Początek strony
