Europejski Przegląd Sądowy - Nr 8/2017 [143)

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

Jędrzej Maśnicki

• Metody transpozycji dyrektyw

str. 4

Maria Lewandowicz

• Wybrane aspekty nowelizacji ustawy o grach hazardowych w świetle prawa unijnego

str. 14

Katarzyna Parchimowicz

• Dyrektywa 2014/26/UE w sprawie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i trudności z jej implementacją na przykładzie Polski i Niemiec

str. 22

GLOSA

Ewa Prejs

• Zakres zastosowania obniżonej stawki podatku od wartości dodanej dla dostaw książek, gazet i czasopism
  - glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 7.03.2017 r., C-390/15, postępowanie zainicjowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich przy udziale Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Prokuratora Generalnego

str. 34

Michał Romanowski, Anne-Marie Weber-Elżanowska

• Prawo członka organu spółki kapitałowej do "bycia zapomnianym"
  - glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 9.03.2017 r., C-398/15, Camera di Commercio, Industria, Artigianato e Agricoltura di Lecce przeciwko Salvatore Manniemu

str. 40

Małgorzata Król-Bogomilska

• Zastosowanie konwencyjnych standardów praw do naruszeń penalizowanych w prawie krajowym niemających ściśle prawnokarnego charakteru
  - glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 27.08. 2015 r., III CZP 62/15, dotyczącej naruszenia z art. 594 k.s.h.

str. 46

KAMIENIE MILOWE ORZECZNICTWA

Ewa Laskowska-Litak

• Parodia a prawo autorskie
  - wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 3.09.2014 r., C-201/13, Johan Deckmyn i Vrijheidsfonds VZW przeciwko Helena Vandersteen i inni

str. 53

UNIJNE ORZECZNICTWO SĄDÓW POLSKICH

Orzecznictwo Sądu Najwyższego
(Monika Domańska)
str. 60

Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
(Agata Hauser, Robert Talaga)
str. 61

Jędrzej Maśnicki
Metody transpozycji dyrektyw
Przedmiotem artykułu jest opisanie głównych metod wykorzystywanych przy transpozycji dyrektyw. Na potrzeby dalszego opisu wyróżniono: transpozycję dosłowną (copy-out), transpozycję przez odesłanie, transpozycję przez przerobienie (elaboration), czyli dostosowanie do konstrukcji prawa krajowego oraz transpozycję za pomocą stosowania klauzul generalnych. Wybór jednej z możliwych metod transpozycji jest zawsze uwarunkowany specyfiką transponowanego aktu prawa pochodnego. Należy się natomiast zastanowić nad optymalną - z perspektywy polskiej struktury źródeł prawa - metodą transpozycji, której przyjęcie powinno być w każdym przypadku co najmniej rozważone. Z przedstawionych poniżej ustaleń wynika, że taką metodą jest transpozycja dosłowna - "jeden do jednego".

Początek strony

Maria Lewandowicz
Wybrane aspekty nowelizacji ustawy o grach hazardowych w świetle prawa unijnego
Dnia 1.04.2017 r. weszła w życie ustawa z 15.12.2016 r. o zmianie ustawy o grach hazardowych oraz niektórych innych ustaw. Zainicjowane w niej zmiany dotyczące reorganizacji funkcjonowania rynku hazardowego w Polsce mają najwyższy, od czasu uchwalenia ustawy z 29.07.1992 r. o grach i zakładach wzajemnych, potencjał minimalizacji negatywnych zjawisk społecznych związanych z hazardem.

Początek strony

Katarzyna Parchimowicz
Dyrektywa 2014/26/UE w sprawie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i trudności z jej implementacją na przykładzie Polski i Niemiec
Dyrektywa 2014/26/UE ma zharmonizować system zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi w Unii Europejskiej i pomóc organizacjom zbiorowego zarządzania (o.z.z., organizacje) w sprostaniu wyzwaniom środowiska cyfrowego. Termin jej transpozycji minął 10.04.2016 r., lecz poszczególne państwa członkowskie UE bardzo odmiennie podchodzą do tego obowiązku implementacyjnego. W Niemczech obowiązuje już akt prawny wdrażający przepisy unijne. Z kolei Polska nie przedstawiła jeszcze nawet projektu ustawy transponującej. Zastanowienia wymagają przyczyny takiego opóźnienia. Analizie warto poddać także konsekwencje, jakie niesie ze sobą zaniedbanie implementacji, oraz możliwe środki zaradcze, które mogłyby złagodzić wpływ tego zaniechania na system ochrony prawnoautorskiej.

Początek strony

Ewa Prejs
Zakres zastosowania obniżonej stawki podatku od wartości dodanej dla dostaw książek, gazet i czasopism - glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 7.03.2017 r., C-390/15, postępowanie zainicjowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich przy udziale Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Prokuratora Generalnego
Analiza pytań prejudycjalnych nie wykazała żadnego elementu mogącego wpłynąć na ważność pkt 6 załącznika III do dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą Rady 2009/47/WE z 5.05.2009 r. lub art. 98 ust. 2 tej dyrektywy w zw. z pkt 6 załącznika III do niej.

Początek strony

Michał Romanowski, Anne-Marie Weber-Elżanowska
Prawo członka organu spółki kapitałowej do "bycia zapomnianym" - glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 9.03.2017 r., C-398/15, Camera di Commercio, Industria, Artigianato e Agricoltura di Lecce przeciwko Salvatore Manniemu
Trybunał Sprawiedliwości (TS) wydał 9.03.2017 r. wyrok w sprawie C-398/15, Camera di Commercio, Industria, Artigianato e Agricoltura di Lecce przeciwko Salvatore Manniemu, w którym orzekł, że członek organu spółki kapitałowej nie ma "prawa do bycia zapomnianym" w rozumieniu bezwzględnym (absolutnym) i wykluczył tym samym ustanowienie przez prawodawców krajowych regulacji ograniczających czas udostępniania w publicznych rejestrach podmiotów gospodarczych danych osobowych członków organów spółek kapitałowych wykreślonych z tych rejestrów. Jednocześnie, TS nie wykluczył istnienia "prawa do bycia zapomnianym" o charakterze incydentalnym, w szczególnie uzasadnionych i ściśle wyjątkowych sytuacjach, jeśli krajowe przepisy przewidują stosowny tryb wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych osobowych.

Początek strony

Małgorzata Król-Bogomilska
Zastosowanie konwencyjnych standardów praw do naruszeń penalizowanych w prawie krajowym niemających ściśle prawnokarnego charakteru - glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 27.08.2015 r., III CZP 62/15, dotyczącej naruszenia z art. 594 k.s.h.
Naruszenia z art. 594 Kodeksu spółek handlowych, za które sąd rejestrowy może nałożyć grzywnę, trudno zakwalifi kować do którejś z wykształconych kategorii penalizowanych naruszeń, takich jak np. przestępstwa, wykroczenia, delikty administracyjne, naruszenia porządkowe czy przewinienia dyscyplinarne. Tym ważniejsze staje się znalezienie odpowiedzi na pytanie o zasady odpowiedzialności, które miałyby mieć zastosowanie w tego rodzaju sprawach. Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPCz) w wielu już orzeczeniach wskazywał na zasadność odnoszenia standardów praw właściwych dla prawa karnego sensu stricto do rozmaitych naruszeń penalizowanych w prawie krajowym, niemieszczących się w kategorii przestępstw albo wykroczeń w ścisłym znaczeniu. W orzecznictwie polskiego Sądu Najwyższego (SN) nawiązanie do tej linii orzecznictwa strasburskiego wciąż jeszcze jest rzadkie. Niestety uchwała SN z 27.08.2015 r., III CZP 62/15 - mimo że dotyczy określenia istoty (charakteru) naruszeń z art. 594 k.s.h. - zdaje się ledwie dotykać problematyki zasad, według których odpowiedzialność ta ma być stosowana. Po latach sporów wokół tej problematyki SN - w oderwaniu od znaczenia, jakie niesie ze sobą przewidziana w tym przepisie penalizacja - skupił się wyłącznie na kwestii formalnoprawnej związanej z zakwalifikowaniem tych naruszeń do określonej kategorii (i poza tym jeszcze jedynie na kwestii winy) i uznał bez głębszego uzasadnienia prawnego, że art. 594 k.s.h. reguluje odpowiedzialność cywilną za zaniechanie wykonania z winy umyślnej wymienionych w nim obowiązków. Niezależnie od kierunku tego rozstrzygnięcia analiza naruszeń z art. 594 k.s.h. wymaga jednak uwzględnienia kierunków orzecznictwa ETPCz odnoszącego się do kwestii stosowania standardów praw właściwych dla prawa karnego także w postępowaniach dotyczących naruszeń penalizowanych na podstawie uregulowań pozaprawnokarnych.

Początek strony

Ewa Laskowska-Litak
Parodia a prawo autorskie - wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 3.09.2014 r., C-201/13, Johan Deckmyn i Vrijheidsfonds VZW przeciwko Helena Vandersteen i inni
Przyznanie twórcy monopolu prawnego na pewne dzieło artystyczne implikuje, że staje się jego wyłączną domeną decydowanie o zakresie i sposobie eksploatacji tak powstałego utworu. Nie jest natomiast zupełnie nowym konstatacja, że nieograniczone w żaden sposób prawo podmiotowe bezwzględne nie działa na korzyść, lecz na szkodę społeczeństwa. Eliminuje to bowiem z obiegu dopuszczalność tworzenia odpowiedzi na rozpowszechnione już dzieła artystyczne, w szczególności, jeśli mają one wydźwięk karykaturalny lub parodystyczny. Dlatego też potrzeba wprowadzenia dopuszczalności parodii, satyry czy karykatury wydaje się być tak istotna, zaś rozstrzygnięcia sądowe w tej kwestii - niezwykle interesujące.

Początek strony

ARTICLES AND DISSERTATIONS

Jędrzej Maśnicki

• Methods of transposing EU directives

p. 4

Maria Lewandowicz

• Selected aspects of the amended Gambling Act in the light of EU law

p. 14

Katarzyna Parchimowicz

• Directive 2014/26/EU on collective management of copyright and related rights and difficulties with its implementation on the example of Poland and Germany

p. 22

COMMENTARIES

Ewa Prejs

• The scope of application of reduced VAT rate for books, newspapers and periodicals
  - commentary to judgment of the European Court of Justice of 7 March 2017, C-390/15, proceedings initiated by the Polish Ombudsman with participation of the Speaker of the Polish Parliament, the General Prosecutor

p. 34

Michał Romanowski, Anne-Marie Weber-Elżanowska

• The right of members of corporate bodies to be forgotten
  - commentary on Court of Justice judgment of 9 March 2017, C-398/15, Camera di Commercio, Industria, Artigianato e Agricoltura di Lecce v Salvatore Manni

p. 40

Małgorzata Król-Bogomilska

• Application of convention standards of rights to infringements penalized under domestic laws which have no strictly criminal nature
  - commentary to the resolution of the Supreme Court of 27 August 2015, III CZP 62/15, concerning infringements under Art. 594 of the Code of Commercial Partnerships and Companies

p. 46

CASE LAW MILESTONES

Ewa Laskowska-Litak
Parody and copyright
- introduction and CoJ judgment of 3 September 2014, C-201/13, Johan Deckmyn and Vrijheidsfonds VZW v Helena Vandersteen and Others
p. 53

EU-RELATED CASE LAW OF POLISH COURTS

Case law of the Supreme Court
(Monika Domańska)
p. 60

Case law of the Supreme Administrative Court
(Agata Hauser, Robert Talaga)
p. 61

Jędrzej Maśnicki
Methods of transposing EU directives
Pursuant to Art. 288 TFEU, Member States are free to decide about the forms and methods of the national implementing measures. That freedom is only limited by the very general case law of the Court of Justice, which has established requirements such as the clarity and precision of the national provisions implementing EU secondary law. However, in practice we can distinguish four transposition methods: copy-out (also known as 'literal transposition'), elaboration, transposition by reference, and transposition with the use of general clauses. This general overview and analysis each of these methods leads to the conclusion that the most preferred method, copy-out, has significant advantages in comparison with other methods. It gives legal certainty and enables direct application of the case law of the CoJ concerning the given directive implemented into the national legal order. The second method, transposition by elaboration, should be also allowed. Despite the fact that each directive requires an individual approach during the transposition process, transposition by reference and with the use of general clauses should not be seen as the best solution. Their application may result in infringement proceedings and evidently does not satisfy the requirements of legal certainty

Back to top

Maria Lewandowicz
Selected aspects of the amended Gambling Act in the light of EU law
This article aims to explicate certain amendments to the Polish Gambling Act introduced by the Act of 15 December 2016 on amendments to the Gambling Act and certain other acts (Dziennik Ustaw of 2017, item 88), with particular consideration given to the existing case-law of the European Court of Justice concerning free movement of services and the freedom of establishment. Analyses are performed using the legal comparative method, carried out fi rst on the temporal plane, on the microscale of the Polish gambling legislation (a comparison of formerly binding provisions and gambling regulations which came into force on 1 April 2017), and then on the macroscale of normative rules regulating gambling markets of selected EU Member States. The April amendments of the Gambling Act introduced numerous changes contributing to improved transparency of the gambling and betting market. The majority of these changes have the potential to minimize the negative social phenomena related to gambling, particularly to minimize the presence of the phenomenon of the informal sector ("grey economy").

Back to top

Katarzyna Parchimowicz
Directive 2014/26/EU on collective management of copyright and related rights and difficulties with its implementation on the example of Poland and Germany
The Directive 2014/26/EU on collective management is a legislative instrument which harmonises the functioning of collective management organisations in the European Union and enables multi-territorial licensing of rights in musical works for online use. This legislative instrument is to systematize the organizational performance of collective management organisations in the face of the challenges of the increasingly digital environment. The transposition deadline was 10 April 2016. A majority of EU Member States have already started the implementation process. For instance, in Germany the bill correctly transposing the European directive has already come into force. In contrast, in Poland not even a draft bill has yet been announced. The sceptic mindset of Polish collective organisations toward the directive is not the primary reason for this delay, however. Further, Poland does not fi t into the general picture of countries which have failed to transpose the Directive as it joined the EU over a decade ago and had not been severely affected by the last economic crisis. Poland's negligence appears to be a sign of a wider tendency of European disintegration. Moreover, it results in deterioration of Polish artists' position in Europe and in general chaos caused by two different legal orders being in force - the Community legal order and the Polish legal order. To mitigate these negative consequences of the Polish legislator's omission national courts should apply the direct effect principle, however, only with respect to general provisions on the organizational performance of collective management organisations. Applying the indirect effect principle seems impossible, as Polish legislation simply does not include any relevant laws that could be interpreted "in a light of" Directive 2014/26/EU. The Polish state's liability for breach of EU law is also highly unlikely due to the lack of a causal link between the state's failure to transpose the directive and the hypothetical damage to the subjects of collective copyright manage ment law.

Back to top

Ewa Prejs
The scope of application of reduced VAT rate for books, newspapers and periodicals - commentary to judgment of the European Court of Justice of 7 March 2017, C-390/15, proceedings initiated by the Polish Ombudsman with participation of the Speaker of the Polish Parliament, the General Prosecutor
The commented judgment of the European Court of Justice concerns a vital VAT issue related to the scope of application of reduced VAT rate for books, newspapers and periodicals. The applicable provisions of the EU law which introduced a common value added tax system allow EU Member States to apply a reduced VAT rate on the sale of books, newspapers and periodicals. However, this reduced rate may be applied without any restrictions to only the printed editions. In the case of sale of digital versions the Member States, including Poland, generally refuse the application of this reduced tax rate. In its judgment of 7 March 2017, C-390/15, the European Court of Justice confi rmed compliance of this practice with EU law. This view is not shared by the author of the commentary.

Back to top

Michał Romanowski, Anne-Marie Weber-Elżanowska
The right of members of corporate bodies to be forgotten - commentary on Court of Justice judgment of 9 March 2017, C-398/15, Camera di Commercio, Industria, Artigianato e Agricoltura di Lecce v Salvatore Manni
On 9 March 2017 the Court of Justice issued a judgment in case C-398/15, Manni, in which it assessed the conflict of interest between the right to information aimed at protecting the anonymous interests of individuals engaged in business and the right to privacy aimed at protecting the particular interest of an individual member of a corporate body. The CoJ has decided that Art. 6(1)(e) of the Data Protection Directive should not be interpreted as a source of the 'right to be forgotten' for members of corporate bodies, who consequently cannot claim under Art. 12(b) of the Data Protection Directive the deletion or anonymisation of their personal data included in company registers, even many years after the company's legal existence has ceased. However, the CoJ did not exclude that they enjoy a 'right to be forgotten' in exceptionally justified cases, on the basis of Art. 14(b) of the Data Protec tion Directive, as long as such provision has been implemented by the EU Member State.

Back to top

Małgorzata Król-Bogomilska
Application of convention standards of rights to infringements penalized under domestic laws which have no strictly criminal nature - commentary to the resolution of the Supreme Court of 27 August 2015, III CZP 62/15, concerning infringements under Art. 594 of the Code of Commercial Partnerships and Companies
The commentary refers to the resolution of the Supreme Court of 27 August 2015, III CZP 62/15, on infringement of Art. 594 of the Code of Commercial Partnerships and Companies (i.e. failure to convene a shareholders' meeting). According to this provision - unlike in the case of criminal offences - fines are imposed by the court of registration. The Supreme Court found this to be a civil-law liability (within the meaning of private law) which may only apply to intentional violations. The author criticizes lack of in-depth argumentation that could justify accepting this thesis. She further criticizes giving too little attention to the standards of rights which according to the case law of the Strasbourg Court, should be taken into account regardless of the nature of the infringement. The author positively assesses the acceptance of guilt as a prerequisite of this civil-law liability. However, she is critical of the lack of convincing justification for adopting a resolution limiting the basis of penalisation to only intentional violations. The author formulates a de lege ferenda postulate. According to the author, it should be deemed expedient to include in future legislation the possibility of imposing the fine stipulated both in the case of intentional and unintentional infringement of the obligations set out in that provision.

Back to top