Plan zagospodarowania przestrzennego

Pod tym zbiorczym pojęciem kryją się dwa akty planowania przestrzennego:

1. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy,
2. plan zagospodarowania przestrzennego województwa.

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – spośród wszystkich aktów planistycznych ma charakter aktu powszechnie obowiązującego, jest bowiem aktem prawa miejscowego. Moc obowiązująca miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rozciąga się na obszar wskazany w konkretnym planie miejscowym, a maksymalnie na obszarze działania organu, który go uchwalił. Maksymalny zasięg obowiązywania planu miejscowego wyznaczają zawsze granice wskazane w planie miejscowym.

Plan miejscowy nie jest jednak typowym aktem normatywnym. Jest aktem normatywnym szczególnego rodzaju, nie zawiera bowiem norm powszechnie obowiązujących w klasycznej postaci. Plan miejscowy składa się z norm o różnym charakterze prawnym. Norma kształtująca ład przestrzenny jest normą konkretną, która wyznacza określone zadanie do zrealizowania w określonym czasie, nie wskazując przy tym, jak to zadanie ma być zrealizowane. Jest zarazem normą generalną, ze względu na adresata – skierowana jest bowiem do bliżej nieokreślonej liczby adresatów, którzy nie zostali indywidualnie oznaczeni (P. Kwaśniak, Plan miejscowy w systemie zagospodarowania przestrzennego, Warszawa 2008, s. 124). Różny charakter norm zawartych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wydaje się przemawiać za uznaniem jego mieszanego charakteru (generalno-konkretnego). W doktrynie przyjmuje się, że miejscowy plan jest aktem szczególnego rodzaju, który usytuowany jest pomiędzy klasycznym aktem normatywnym a aktem indywidualnym – decyzją administracyjną [Z. Niewiadomski, Planowanie przestrzenne. Zarys systemu, Warszawa 2002, s. 102; tenże Charakter prawny miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (w:) Aktualne problemy administracji i prawa administracyjnego, red. J. Posłuszny, Przemyśl–Rzeszów 2003, s. 88]. Pomimo zróżnicowanego charakteru prawnego ustaleń planu miejscowego należy przyjąć, że wszystkie postanowienia planu mają postać przepisów powszechnie obowiązujących, stanowiących podstawę prawną do wydania decyzji administracyjnych dotyczących przestrzeni, np. decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o rozbiórce obiektu budowlanego.

Należy ponadto wskazać, że tylko w planie miejscowym możliwe jest dokonanie zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne (odrolnienie gruntów rolnych i leśnych).

Plan miejscowy jest aktem realizującym politykę przestrzenną gminy, wyrażoną w studium uwarunkowań i kierunków przestrzennego zagospodarowania gminy. Dokonuje jej uszczegółowienia przez określenie przeznaczenia terenów oraz sposób ich zabudowy i zagospodarowania.

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, jako jedyny w całym systemie planowania przestrzennego w Polsce, jest co do zasady fakultatywnie sporządzany. Fakultatywność sporządzenia miejscowego planu wynika z przyznanej gminie samodzielności planistycznej. To organ uchwałodawczy rozstrzyga, czy przystąpić do sporządzenia i po przeprowadzeniu wymaganej ustawą procedury uchwalić plan miejscowy. Przygotowanie projektu planu miejscowego jest obowiązkiem organu wykonawczego. Fakultatywność przystąpienia do sporządzenia tego planu może zostać wyłączona, a ma to miejsce, gdy taki obowiązek został przewidziany wu stawach lub gdy został on nałożony przez radę gminy w studium.

Plan miejscowy zawiera dwa rodzaje ustaleń: obowiązkowe i fakultatywne.

Ustalenia obowiązkowe co do zasady powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w ustaleniach planu. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się jednak, że obligatoryjność ustaleń wcale nie oznacza, że zawsze muszą one znaleźć się w planie miejscowym – dopuszczalne jest ich pominięcie wówczas, gdy na obszarze, dla którego sporządzamy plan miejscowy, nie występują te uwarunkowania, których one miałyby dotyczyć, np. zasady ochrony zabytków, jeśli w obszarze planu zabytki nie występują.

Obligatoryjnymi ustaleniami planu miejscowego są:przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania; zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego; zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego; zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych;

Więcej sprawdź w publikacji