Domniemanie prawne

Z domniemaniem prawnym mamy do czynienia wtedy, gdy prawo nakazuje podmiotowi uznać za istniejący jakiś fakt, jeśli został udowodniony inny fakt, mimo iż nie ma pewności co do tego, czy rzeczywiście on zaistniał. Przykładem może być domniemanie ojcostwa, czyli uznanie, że ojcem dziecka jest mąż matki.

Domniemanie oznacza uprawdopodobnienie pewnych faktów, których nie ma pewności, czy są prawdziwe, jednak wiele świadczy o tym, by je za takie uznać. Jest to zatem założenie prawdziwości danego faktu. Domniemanie ułatwia przeprowadzenie pewnych dowodów. Na podstawie określonych zdarzeń wyciągany jest wniosek o zaistnieniu bądź nie innych zdarzeń.

W ramach domniemania, zakłada się iż w danych okolicznościach, występuje zazwyczaj dany skutek. Osoba powołująca się na domniemanie nie musi natomiast udowadniać swojego twierdzenia.

Domniemania prawne dzieli się na:

• wzruszalne (usuwalne) – można je obalić dowodem przeciwnym – np.: domniemanie niewinności, domniemanie dobrej wiary,
• niewzruszalne (nieusuwalne) – nie można go obalić dowodem przeciwnym, jeżeli przesłanka jest prawdziwa – obecnie ten typ domniemywań prawnych jest już praktycznie niestosowany.

oraz:

• domniemania formalne – za udowodniony przyjmuje się fakt A, do czasu, aż należycie udowodniony zostanie stan mu przeciwny (domniemanie niewinności)
• domniemania materialne – uznawać należy za udowodniony jakiś stan B, jeżeli w postępowaniu został należycie wykazany stan A (domniemanie ojcostwa).