SŁOWO WSTĘPNE | str. 29

ROZDZIAŁ 1
Prawo do pracy, polityka zatrudnienia i polityka rynku pracy | str. 33
1.1. Prawo do pracy jako zasada prawa rynku pracy | str. 33
1.1.1. Geneza i uzasadnienie | str. 33
1.1.1.1. Przesłanki aksjologiczne | str. 33
1.1.1.2. Sposoby uzasadniania prawa do pracy | str. 39
1.1.1.2.1. Prawo do pracy a społeczna nauka Kościoła katolickiego | str. 39
1.1.1.2.2. „Socjalistyczne” prawo do pracy | str. 41
1.1.1.2.3. Prawo do pracy w ujęciu liberalnym | str. 44
1.1.1.2.4. Prawo do pracy w ujęciu „interwencjonistycznym” | str. 45
1.1.2. Prawo do pracy jako pojęcie prawne | str. 48
1.1.2.1. Pierwsze próby wprowadzenia prawa do pracy do porządku prawnego | str. 48
1.1.2.2. Wpływ prawa do pracy na kształtowanie się prawnych instytucji walki z bezrobociem | str. 52
1.1.2.3. Prawo do pracy w normach prawa międzynarodowego i prawa Unii Europejskiej | str. 54
1.1.2.4. Prawo do pracy jako przedmiot regulacji konstytucyjnych | str. 63
1.1.3. Prawo do pracy w świetle obowiązującego prawa polskiego | str. 67
1.1.3.1. Problem aktualności prawa do pracy w prawie polskim i jego miejsca w systemie prawa polskiego | str. 67
1.1.3.2. Próba rekonstrukcji treści prawa do pracy na podstawie przepisów prawa polskiego | str. 73
1.1.3.2.1. Dobrowolność pracy | str. 74
1.1.3.2.2. Swobodny dostęp do pracy | str. 75
1.1.3.2.3. Swoboda wyboru pracy | str. 78
1.1.3.2.4. Prowadzenie polityki pełnego produktywnego zatrudnienia | str. 81
1.1.3.2.5. Prawo do pomocy w podjęciu pracy | str. 83
1.1.3.2.6. Prawo do pracy godziwie wynagradzanej | str. 85
1.2. Polityka zatrudnienia | str. 100
1.2.1. Międzynarodowe standardy polityki zatrudnienia | str. 100
1.2.1.1. Geneza międzynarodowych standardów polityki zatrudnienia | str. 100
1.2.1.2. Cele i priorytety międzynarodowych standardów polityki zatrudnienia | str. 104
1.2.1.3. Podstawy i ramy prawne międzynarodowych standardów polityki zatrudnienia | str. 109
1.2.1.3.1. Pełne, produktywne i swobodnie wybierane zatrudnienie | str. 109
1.2.1.3.2. Rola poradnictwa i kształcenia zawodowego w rozwoju zasobów ludzkich | str. 120
1.2.1.3.3. Służby zatrudnienia i biura pośrednictwa pracy | str. 125
1.2.1.4. Realizacja międzynarodowych standardów polityki zatrudnienia | str. 128
1.2.1.5. Podsumowanie | str. 134
1.2.2. Polityka zatrudnienia w Unii Europejskiej | str. 135
1.2.2.1. Wczesne postrzeganie polityki zatrudnienia przez instytucje unijne | str. 135
1.2.2.2. Kształtowanie modelu europejskiej przestrzeni społecznej | str. 140
1.2.2.3. Unijne strategie zatrudnienia w XXI w. | str. 148
1.2.2.4. Podwójny cel unijnej polityki zatrudnienia – dostosowanie siły roboczej do rynku pracy oraz rynku pracy do siły roboczej | str. 153
1.2.2.4.1. Przewodniki – wytyczne po unijnej polityce zatrudnienia | str. 154
1.2.2.4.2. Zrewidowana lizbońska strategia zatrudnienia | str. 156
1.2.2.4.3. Inteligentna strategia zatrudnienia – Europa 2020 | str. 159
1.2.2.5. Rozważania końcowe | str. 163
1.2.3. Polityka zatrudnienia i polityka rynku pracy w Polsce | str. 167
1.2.3.1. Pojęcie polityki zatrudnienia i polityki rynku pracy. Uwagi ogólne | str. 167
1.2.3.2. Pojęcie polityki | str. 169
1.2.3.3. Polityka zatrudnienia w Konstytucji RP oraz w Kodeksie pracy | str. 172
1.2.3.4. Pojęcie zatrudnienia a polityka zatrudnienia | str. 176
1.2.3.5. Rynek i rynek pracy | str. 181
1.2.3.6. Rynek pracy w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy | str. 184
1.2.3.7. Rynek pracy a liberalizacja indywidualnego prawa pracy | str. 187
1.2.3.8. Pojmowanie rynku pracy a reglamentowanie warunków pracy przez prawo pracy | str. 189
1.2.3.9. Reglamentowanie rynku pracy w przepisach o promocji zatrudnienia | str. 192
1.2.3.10. Instrumenty rynku pracy jako narzędzia antyrynkowe | str. 196
1.2.3.11. Polityka zatrudnienia a rynek pracy | str. 198
1.2.3.12. Polityka pełnego i produktywnego zatrudnienia | str. 201
1.2.3.13. Polityka zatrudnienia (rynku pracy) a polityka gospodarcza, polityka edukacyjna i polityka rolna | str. 204
1.2.3.14. Polityka zatrudnienia i polityka rynku pracy w terminologii ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy | str. 206
1.2.3.15. Podmioty polityki zatrudnienia (rynku pracy) | str. 211
1.2.3.16. Narzędzia prawne polityki zatrudnienia (rynku pracy) | str. 215
1.2.3.17. Wymiar terytorialny, branżowy i aksjologiczny polityki zatrudnienia (rynku pracy) | str. 218
1.3. Szara strefa i zatrudnienie „na czarno” | str. 221
1.3.1. Uwagi wstępne | str. 221
1.3.2. Definicje pojęć zbliżonych do pracy „na czarno” | str. 224
1.3.3. Przyczyny zatrudniania „na czarno” | str. 226
1.3.4. Skutki istnienia szarej strefy i zatrudnienia „na czarno” | str. 229
1.3.5. Przeciwdziałanie zatrudnieniu „na czarno” | str. 231
1.3.6. Podsumowanie | str. 235

ROZDZIAŁ 2
Organy i instytucje rynku pracy | str. 237
2.1. Organy zatrudnienia i instytucje rynku pracy | str. 237
2.1.1. Urzędy zatrudnienia – pierwszymi organami zatrudnienia w okresie powojennym | str. 237
2.1.2. Zniesienie urzędów zatrudnienia jako samodzielnych organów administracji państwowej | str. 240
2.1.3. Przekształcenia ustrojowe wprowadzone w 1958 r. | str. 241
2.1.4. Reformy administracji państwowej do 1990 r. i ich wpływ na strukturę organów zatrudnienia | str. 242
2.1.5. Organy zatrudnienia w okresie przeobrażeń ustrojowo-gospodarczych lat 90. | str. 243
2.2. Służby zatrudnienia – organizacja i zadania | str. 251
2.2.1. Uwagi wstępne | str. 251
2.2.2. Samorządowe służby zatrudnienia | str. 253
2.2.2.1. Zadania | str. 257
2.2.2.1.1. Zadania badawczo-analityczne | str. 259
2.2.2.1.2. Zadania planistyczne i inicjujące | str. 260
2.2.2.1.3. Zadania promocyjne i informacyjne | str. 261
2.2.2.1.4. Zadania organizacyjne i finansowe | str. 261
2.2.2.1.5. Zadania w zakresie koordynacji, współpracy i współdziałania | str. 262
2.2.2.1.6. Zadania związane z przepływem pracowników między państwami i koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego państw | str. 264
2.2.2.1.7. Inne zadania wykonywane wyłącznie przez samorząd powiatowy | str. 265
2.2.2.2. Prawne formy wykonywanych zadań | str. 267
2.2.2.3. Wojewódzkie i powiatowe urzędy pracy | str. 269
2.2.3. Organy administracji rządowej jako publiczne służby zatrudnienia | str. 275
2.2.3.1. Wojewoda | str. 275
2.2.3.2. Minister właściwy do spraw pracy | str. 281
2.2.4. Podsumowanie | str. 283
2.3. Ochotnicze Hufce Pracy | str. 283
2.3.1. Instytucja i jej tradycje | str. 283
2.3.2. Podstawy prawne działania i struktura organizacyjna | str. 288
2.3.3. Zadania Ochotniczych Hufców Pracy w świetle obowiązujących regulacji prawnych | str. 290
2.4. Działalność agencji zatrudnienia w Polsce – analiza formalnoprawna ze szczególnym uwzględnieniem usług pracy tymczasowej | str. 292
2.4.1. Uwagi wstępne | str. 292
2.4.2. Podstawowe formy działalności agencji zatrudnienia | str. 294
2.4.3. Podstawy prawne działalności agencji pracy tymczasowej | str. 299
2.4.3.1. Istota pracy tymczasowej | str. 303
2.4.3.2. Zmiany w zakresie zatrudniania w formule pracy tymczasowej wprowadzone 1 czerwca 2017 r. | str. 303
2.4.3.2.1. Zmiany w katalogu „wyłączeń” pracy tymczasowej | str. 303
2.4.3.2.2. Obowiązek informowania agencji pracy tymczasowej o regulacjach płacowych obowiązujących u pracodawcy użytkownika | str. 304
2.4.3.2.3. Obowiązek informowania pracownika tymczasowego o jego uprawnieniach | str. 304
2.4.3.2.4. Obowiązki pracownika tymczasowego w zakresie przedkładania świadectw pracy lub zaświadczeń | str. 305
2.4.3.2.5. Ochrona stosunku pracy tymczasowej w przypadku ciąży pracownicy | str. 305
2.4.3.2.6. Kontakt pracownika tymczasowego z agencją | str. 306
2.4.3.2.7. Obowiązek prowadzenia ewidencji pracowników tymczasowych przez pracodawcę użytkownika | str. 306
2.4.3.2.8. Zasady ustalania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy | str. 306
2.4.3.2.9. Zasady ustalania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy pracownikom tymczasowym | str. 307
2.4.3.2.10. Nowa treść świadectwa pracy | str. 308
2.4.3.2.11. Nowe limity czasowe pracy tymczasowej | str. 308
2.4.3.2.12. Powództwa sądowe | str. 309
2.4.3.2.13. Stosowanie do umów cywilnych zasad zatrudniania tymczasowego na podstawie umów o pracę | str. 310
2.4.3.2.14. Sankcje | str. 310
2.4.4. Wnioski wynikające z kontroli Państwowej Inspekcji Pracy w agencjach zatrudnienia | str. 312
2.5. Instytucje szkoleniowe | str. 315
2.5.1. Historia i charakterystyka instytucji szkoleniowych | str. 315
2.5.2. Działalność instytucji szkoleniowych | str. 318
2.6. Instytucje dialogu społecznego | str. 324
2.6.1. Uwagi wstępne | str. 324
2.6.2. Poziom krajowy dialogu społecznego | str. 326
2.6.3. Poziom regionalny dialogu społecznego | str. 338
2.6.4. Partnerzy społeczni | str. 341
2.7. Instytucje partnerstwa lokalnego | str. 346
2.8. Fundusz Pracy (finansowanie rynku pracy) | str. 350
2.8.1. Utworzenie Funduszu Pracy w okresie międzywojennym | str. 350
2.8.2. Zmiany prawno-organizacyjne Funduszu Pracy po II wojnie światowej | str. 356
2.8.3. Aktualne rozwiązania prawne dotyczące Funduszu Pracy | str. 364
2.8.3.1. Forma organizacyjno-prawna Funduszu Pracy | str. 365
2.8.3.2. Zasady opłacania składek na Fundusz Pracy | str. 366
2.8.3.3. Podmioty zobowiązane do opłacania składek na Fundusz Pracy | str. 367
2.8.3.4. Wyjątki wyłączające obowiązek pracodawców i innych jednostek organizacyjnych opłacania składek na Fundusz Pracy | str. 371
2.8.3.5. Przychody Funduszu Pracy | str. 372
2.8.3.6. Wydatkowanie środków Funduszu Pracy | str. 375
2.8.3.7. Kontrola i nadzór w zakresie wydatkowania środków Funduszu Pracy | str. 378
2.8.4. Podsumowanie | str. 382
2.9. Samorząd lokalny jako podmiot rynku pracy | str. 383
2.9.1. Uwagi wstępne | str. 383
2.9.2. Samorząd terytorialny jako organ zatrudnienia | str. 386
2.9.3. Samorząd terytorialny jako podmiot polityki rynku pracy | str. 396

ROZDZIAŁ 3
Bezrobotny i poszukujący pracy | str. 402
3.1. Prawne pojęcie bezrobotnego | str. 402
3.1.1. Nabycie statusu bezrobotnego | str. 402
3.1.1.1. Uwagi wstępne | str. 402
3.1.1.2. Przesłanki pozytywne statusu bezrobotnego | str. 407
3.1.1.2.1. Obywatelstwo polskie lub status cudzoziemca określonej kategorii | str. 407
3.1.1.2.2. Pozostawanie poza zatrudnieniem i niewykonywanie innej pracy zarobkowej | str. 411
3.1.1.2.3. Zdolność i gotowość do podjęcia zatrudnienia albo innej pracy zarobkowej | str. 418
3.1.1.2.4. Niepobieranie nauki w szkole lub w szkole wyższej | str. 425
3.1.1.2.5. Zarejestrowanie w powiatowym urzędzie pracy | str. 427
3.1.1.3. Okoliczności wyłączające status bezrobotnego (przesłanki negatywne) | str. 429
3.1.1.3.1. Nieosiągnięcie pełnoletności i ukończenie określonego wieku | str. 429
3.1.1.3.2. Nabycie prawa do świadczeń emerytalno-rentowych lub pobieranie po ustaniu aktywności zawodowej określonych ustawą zasiłków lub świadczeń | str. 434
3.1.1.3.3. Własność lub posiadanie nieruchomości rolnej albo uzyskiwanie przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej | str. 438
3.1.1.3.4. Wpis do ewidencji działalności gospodarczej | str. 443
3.1.1.3.5. Tymczasowe aresztowanie lub odbywanie kary pozbawienia wolności | str. 447
3.1.1.3.6. Uzyskiwanie przychodu przekraczającego określoną granicę | str. 449
3.1.1.3.7. Pobieranie zasiłku stałego z pomocy społecznej lub niektórych świadczeń rodzinnych | str. 452
3.1.1.3.8. Podleganie obowiązkowi ubezpieczenia społecznego na podstawie odrębnych przepisów | str. 455
3.1.1.4. Podsumowanie | str. 457
3.1.2. Utrata statusu bezrobotnego | str. 459
3.1.2.1. Ewolucja regulacji prawnej w zakresie utraty statusu bezrobotnego przed 2004 r. | str. 459
3.1.2.2. Ewolucja przesłanek utraty statusu bezrobotnego na gruncie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy | str. 464
3.1.2.3. Systematyka przesłanek utraty statusu bezrobotnego | str. 469
3.1.2.4. Podsumowanie | str. 485
3.2. Geneza i modele dyferencjacji statusu prawnego bezrobotnych | str. 486
3.3. Młodzież na rynku pracy | str. 497
3.3.1. Zakres pojęcia młodzieży i zdefiniowanie obszaru analizy | str. 497
3.3.1.1. Uwagi wstępne | str. 497
3.3.1.2. Demograficzne cechy młodzieży | str. 500
3.3.1.3. Społeczne cechy młodzieży | str. 504
3.3.1.4. Młodzież jako kategoria ekonomiczna | str. 508
3.3.1.5. Młodzież jako kategoria prawna | str. 510
3.3.2. Ewolucja sytuacji prawnej młodzieży na rynku pracy | str. 519
3.3.2.1. Przesłanki wyodrębnienia młodzieży oraz absolwentów jako grupy szczególnej na rynku pracy | str. 519
3.3.2.2. Warunki zatrudnienia młodzieży | str. 522
3.3.3. Sytuacja młodzieży na rynku pracy w Polsce – od statusu absolwenta do gwarancji dla młodzieży | str. 530
3.3.3.1. Ewolucja regulacji prawnych w zakresie polityki rynku pracy wobec bezrobocia absolwentów w latach 90. | str. 530
3.3.3.2. Bezrobocie młodzieży i nowe wyzwania dla polityki rynku pracy | str. 544
3.3.3.3. Aktualna pozycja młodzieży na rynku pracy – instrumenty na rzecz poprawy jej sytuacji | str. 546
3.3.3.4. Inne regulacje mające wpływ na status młodzieży na rynku pracy | str. 551
3.3.4. Zatrudnienie i bezrobocie młodzieży w świetle badań | str. 553
3.3.5. Podsumowanie | str. 565
3.4. Osoby długotrwale bezrobotne | str. 568
3.4.1. Uwagi wstępne | str. 568
3.4.2. Konsekwencje długotrwałego bezrobocia | str. 570
3.4.3. Pojęcie osoby długotrwale bezrobotnej i jego geneza w prawie polskim | str. 572
3.4.3.1. Ryzyko długotrwałego bezrobocia a katalog osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy | str. 577
3.4.3.2. Bezrobocie długotrwałe w regulacjach prawnych wybranych organizacji międzynarodowych | str. 579
3.4.4. Wpływ profilowania pomocy dla bezrobotnych na status osoby bezrobotnej długotrwale | str. 581
3.4.5. Zlecanie działań aktywizacyjnych podmiotom zewnętrznym jako instrument wspierający aktywizację osób bezrobotnych długotrwale | str. 585
3.4.6. Udział długotrwale bezrobotnych w aktywnych programach rynku pracy | str. 591
3.4.6.1. Udział osób długotrwale bezrobotnych w Programie Aktywizacja i Integracja | str. 592
3.4.6.2. Udział osób długotrwale bezrobotnych w programach specjalnych | str. 595
3.4.7. Pomoc społeczna dla osób długotrwale bezrobotnych | str. 597
3.5. Osoby starsze | str. 598
3.5.1. Uwagi wstępne | str. 598
3.5.2. Osoby starsze jako adresaci rozwiązań pomocowych | str. 606
3.5.3. Osoby powyżej 50. roku życia jako szczególna kategoria bezrobotnych | str. 612
3.5.4. Szczególne rozwiązania pomocowe względem osób powyżej 50. roku życia | str. 621
3.5.5. Podsumowanie | str. 633
3.6. Osoba niepełnosprawna jako szczególna kategoria bezrobotnego | str. 638
3.6.1. Szczególna sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy | str. 638
3.6.2. Międzynarodowe standardy prawa do pracy osób niepełnosprawnych | str. 641
3.6.3. Pojęcie osoby niepełnosprawnej bezrobotnej | str. 644
3.6.4. Zakaz dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność w dostępie do usług i instrumentów rynku pracy oraz w dostępie do zatrudnienia | str. 656
3.6.5. Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych | str. 662
3.6.5.1. Uwagi wstępne | str. 662
3.6.5.2. Międzynarodowe standardy rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych | str. 663
3.6.5.3. Krajowe regulacje dotyczące rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych | str. 667
3.6.6. Poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych | str. 669
3.6.7. Szkolenia bezrobotnych osób niepełnosprawnych | str. 671
3.6.8. Pośrednictwo pracy dla osób niepełnosprawnych | str. 672
3.6.9. Środki prawne ułatwiające podjęcie zatrudnienia przez niepełnosprawne osoby bezrobotne i poszukujące pracy | str. 674
3.6.9.1. Uwagi wstępne | str. 674
3.6.9.2. Środki prawne oddziaływania na zatrudnianie osób niepełnosprawnych | str. 675
3.6.9.3. Formy zatrudnienia uwzględniające potrzeby osób niepełnosprawnych | str. 680
3.7. Ochrona kobiet na rynku pracy | str. 685
3.7.1. Uwarunkowania ochrony kobiet na rynku pracy | str. 685
3.7.2. Kobiety na rynku pracy w prawie międzynarodowym i w prawie europejskim | str. 687
3.7.3. Gwarancje dostępu kobiet do zatrudnienia | str. 689
3.7.4. Prawne gwarancje równości wynagrodzeń kobiet i mężczyzn | str. 692
3.7.5. Prawne instrumenty ochrony kobiet przed dyskryminacją | str. 694
3.7.6. Bezrobocie i aktywizacja zawodowa kobiet | str. 695
3.7.7. Podsumowanie | str. 697
3.8. Osoby wychowujące dzieci na rynku pracy | str. 698
3.8.1. Uwagi wstępne | str. 698
3.8.2. Osoby wychowujące dzieci jako szczególna kategoria uczestników rynku pracy | str. 699
3.8.3. Zapobieganie bezrobociu i aktywizacja zawodowa osób wychowujących dzieci | str. 701
3.8.3.1. Osoby wychowujące dzieci jako szczególna kategoria bezrobotnych | str. 701
3.8.3.2. Instrumenty rynku pracy kierowane do osób bezrobotnych wychowujących dziecko | str. 703
3.8.4. Ulgi kierowane do pracodawców w związku z zatrudnianiem osób korzystających z uprawnień związanych z wychowywaniem dzieci | str. 707
3.8.5. Ułatwienia w podjęciu zatrudnienia i powrocie do pracy po urlopach związanych z rodzicielstwem | str. 709
3.8.5.1. Gwarancje powrotu do pracy po zakończeniu korzystania z urlopów związanych z rodzicielstwem | str. 709
3.8.5.2. Instytucje służące zapewnieniu opieki nad małym dzieckiem | str. 711
3.8.5.3. Prawo do urlopu macierzyńskiego ojca dziecka w razie podjęcia zatrudnienia przez niezatrudnioną matkę | str. 714
3.8.6. Work–life balance w polskim prawie pracy | str. 715
3.8.7. Sytuacja osób wychowujących dzieci w ubezpieczeniu społecznym | str. 719
3.8.8. Podsumowanie | str. 721
3.9. Świadczenia przysługujące rolnikom zwalnianym z pracy | str. 722
3.9.1. Uwagi wstępne | str. 722
3.9.2. Uwarunkowania historyczne przyznania szczególnego statusu bezrobotnym rolnikom | str. 723
3.9.3. Wzajemna relacja między pojęciami bezrobotnego i osoby wykonującej działalność rolniczą w rozumieniu art. 62 ustawy o promocji zatrudnienia | str. 729
3.9.4. Przesłanki nabycia prawa do świadczeń dla rolników zwalnianych z pracy | str. 732
3.9.5. Rodzaje świadczeń przysługujących rolnikom zwalnianym z pracy | str. 740
3.10. Poszukujący pracy | str. 743
3.10.1. Teoretyczna odrębność statusu poszukującego pracy | str. 743
3.10.2. Poszukujący pracy a bezrobotny – relacja pojęć ustawowych | str. 746
3.10.3. Prawny status poszukującego pracy | str. 750

ROZDZIAŁ 4
Przedsiębiorca (pracodawca) jako podmiot rynku pracy | str. 755
4.1. Zatrudnienie, pracodawca, przedsiębiorca – problemy terminologiczne | str. 755
4.1.1. Zatrudnienie | str. 755
4.1.2. Pracodawca. Mały i średni pracodawca na rynku pracy – potrzeba dyferencjacji praw i obowiązków | str. 756
4.1.3. Przedsiębiorca | str. 761
4.2. Pracodawca na rynku pracy | str. 762
4.2.1. Rola pracodawców w tworzeniu rynku pracy | str. 762
4.2.2. Elastyczność na rynku pracy odpowiedzią na potrzeby pracodawców | str. 767
4.2.3. Etyka biznesu, czyli moralny pracodawca | str. 773
4.2.4. Koncepcja odpowiedzialnego biznesu | str. 777
4.2.5. Pracodawca jako podmiot realizujący obowiązki publiczne | str. 780
4.2.6. Pomoc publiczna dla pracodawców | str. 784
4.2.7. Zasada proporcjonalności a rynek pracy | str. 787
4.3. Wpływ dialogu społecznego na rynek pracy | str. 792
4.3.1. Pracodawca jako partner dialogu | str. 792
4.3.2. Rola układów zbiorowych pracy i innych porozumień na rynku pracy | str. 798

ROZDZIAŁ 5
Usługi rynku pracy | str. 804
5.1. Usługi rynku pracy | str. 804
5.2. Pośrednictwo pracy | str. 819
5.2.1. Koncepcja pośrednictwa pracy | str. 819
5.2.2. Międzynarodowe uregulowania pośrednictwa pracy | str. 820
5.2.3. Definicja pośrednictwa pracy w prawie polskim | str. 823
5.2.4. Beneficjenci pośrednictwa pracy | str. 825
5.2.5. Podmiot poszukujący kandydata do pracy | str. 829
5.2.6. Przedmiot pośrednictwa pracy | str. 829
5.2.7. Zasady pośrednictwa pracy | str. 838
5.2.8. Służby pośrednictwa pracy | str. 844
5.2.9. Formy pośrednictwa pracy | str. 848
5.2.10. Tryb postępowania urzędów pracy w zakresie pośrednictwa pracy | str. 851
5.3. System EURES | str. 854
5.3.1. EURES jako instytucja polityki rynku pracy | str. 854
5.3.2. Geneza i podstawy funkcjonowania sieci EURES | str. 856
5.3.3. Cele sieci EURES | str. 860
5.3.4. Struktura sieci EURES | str. 862
5.3.5. Procedura uzyskiwania akredytacji na członka lub partnera sieci EURES | str. 867
5.3.6. Zasady funkcjonowania sieci EURES w Polsce | str. 869
5.3.7. Zakres usług świadczonych w ramach sieci EURES | str. 871
5.3.8. Beneficjenci usług EURES | str. 875
5.4. Poradnictwo i informacja zawodowa | str. 877
5.4.1. Uwagi wstępne | str. 877
5.4.2. Cele i funkcje poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej | str. 880
5.4.3. Standardy międzynarodowe, europejskie i unijne poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej | str. 880
5.4.4. Historia poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej w Polsce | str. 887
5.4.5. Charakterystyka usług poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej oraz ich odbiorców | str. 895
5.4.6. Zasady poradnictwa zawodowego | str. 896
5.4.7. Podmioty świadczące usługi poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej oraz zakres przedmiotowy tych usług | str. 898
5.4.8. Doradcy zawodowi | str. 902
5.4.9. Poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych | str. 904
5.5. Szkolenia dla bezrobotnych i osób poszukujących pracy | str. 904
5.5.1. Uwagi wstępne | str. 904
5.5.2. Podstawy prawne | str. 907
5.5.2.1. Kształcenie zawodowe w prawie międzynarodowym | str. 907
5.5.2.2. Szkolenie bezrobotnych w ustawodawstwie polskim | str. 908
5.5.3. Zakres podmiotowy i warunki uczestnictwa w szkoleniu | str. 913
5.5.4. Organizacja i finansowanie szkoleń bezrobotnych i poszukujących pracy | str. 919
5.5.4.1. Zadania starosty i powiatowych urzędów pracy w zakresie inicjowania i organizacji szkoleń | str. 919
5.5.4.2. Finansowanie szkoleń | str. 922
5.5.5. Formy organizacyjne szkoleń zawodowych | str. 923
5.5.5.1. Szkolenia grupowe | str. 923
5.5.5.2. Szkolenia indywidualne | str. 926
5.5.5.3. Szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy | str. 928
5.5.6. Trójstronna umowa szkoleniowa | str. 930
5.5.7. Prawa i obowiązki osób uczestniczących w szkoleniach | str. 932
5.5.7.1. Uprawnienia osoby skierowanej na szkolenie | str. 932
5.5.7.2. Obowiązki osoby skierowanej na szkolenie i skutki ich naruszenia | str. 934
5.5.8. Dodatkowe formy wsparcia | str. 937
5.5.8.1. Pożyczka na sfinansowanie kosztów szkolenia | str. 937
5.5.8.2. Dofinansowanie studiów podyplomowych | str. 939
5.5.8.3. Finansowanie kosztów egzaminów lub uzyskania licencji | str. 940

ROZDZIAŁ 6
Świadczenia dla bezrobotnych i poszukujących pracy | str. 942
6.1. Formy prawne przeciwdziałania bezrobociu | str. 942
6.1.1. Prace interwencyjne | str. 969
6.1.1.1. Uwagi wstępne | str. 969
6.1.1.2. Ewolucja regulacji prawnych prac interwencyjnych | str. 970
6.1.1.3. Warianty organizowania prac interwencyjnych | str. 974
6.1.1.4. Tryb organizowania prac interwencyjnych | str. 978
6.1.1.5. Status prawny osób zatrudnionych w ramach prac interwencyjnych | str. 981
6.1.1.6. Podsumowanie | str. 997
6.1.2. Roboty publiczne | str. 999
6.1.2.1. Geneza i ewolucja robót publicznych | str. 999
6.1.2.2. Roboty publiczne jako forma realizacji prawa do pracy | str. 1006
6.1.2.3. Konstrukcja prawna instytucji robót publicznych | str. 1008
6.1.2.4. Sytuacja prawna bezrobotnego skierowanego do wykonywania robót publicznych | str. 1017
6.1.3. Finansowe wspieranie tworzenia miejsc pracy przez pracodawców i bezrobotnych | str. 1022
6.1.3.1. Uwagi wstępne | str. 1022
6.1.3.2. Historia instytucji finansowego wspierania tworzenia miejsc pracy przez pracodawców i bezrobotnych | str. 1023
6.1.3.3. Dofinansowywanie wyposażenia miejsca pracy, podjęcia działalności gospodarczej, kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa | str. 1027
6.1.3.4. Refundacja kosztów poniesionych z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne w związku z zatrudnieniem skierowanego bezrobotnego | str. 1033
6.1.3.5. Formy finansowego wspierania tworzenia miejsc pracy przez pracodawców i pracowników związane z powrotem na rynek pracy osób wychowujących dzieci | str. 1036
6.1.3.6. Pożyczki na utworzenie stanowiska pracy oraz pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej | str. 1040
6.1.3.7. Podsumowanie | str. 1043
6.1.4. Staże | str. 1045
6.1.4.1. Ewolucja regulacji prawnej stażu jako instrumentu przeciwdziałania bezrobociu | str. 1045
6.1.4.2. Tryb organizowania stażu dla bezrobotnych | str. 1050
6.1.4.2.1. Podmioty występujące w stosunku prawnym stażu | str. 1050
6.1.4.2.2. Umowa o zorganizowanie stażu | str. 1052
6.1.4.2.3. Status prawny stażysty | str. 1058
6.1.4.2.4. Status prawny organizatora stażu | str. 1067
6.1.4.3. Podsumowanie | str. 1076
6.1.4.4. Bon stażowy – szczególna forma organizowania stażu | str. 1077
6.1.5. Przygotowanie zawodowe dorosłych | str. 1082
6.1.5.1. Pojęcie i podstawa prawna | str. 1082
6.1.5.2. Zakres podmiotowy i warunki uprawniające do uczestniczenia w projekcie przygotowania zawodowego dorosłych | str. 1085
6.1.5.3. Formy przygotowania zawodowego dorosłych | str. 1086
6.1.5.3.1. Praktyczna nauka zawodu dorosłych | str. 1087
6.1.5.3.2. Przyuczenie do pracy osób dorosłych | str. 1087
6.1.5.4. Organizacja przygotowania zawodowego dorosłych | str. 1088
6.1.5.4.1. Obowiązki pracodawców uczestniczących w projekcie przygotowania zawodowego dorosłych | str. 1094
6.1.5.4.2. Uprawnienia pracodawców | str. 1098
6.1.5.4.3. Program przygotowania zawodowego dorosłych | str. 1099
6.1.5.5. Obowiązki i uprawnienia uczestników przygotowania zawodowego osób dorosłych | str. 1101
6.1.5.5.1. Obowiązek aktywnego uczestnictwa w wybranego rodzaju programie przygotowania zawodowego dorosłych | str. 1101
6.1.5.5.2. Świadczenia przysługujące uczestnikowi w trakcie prowadzonego przygotowania zawodowego dorosłych | str. 1101
6.1.5.5.3. Skutki niedotrzymania przez uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych warunków uczestnictwa | str. 1102
6.1.5.6. Zakres i zasady finansowania kosztów przygotowania zawodowego dorosłych prowadzonego przez pracodawców | str. 1104
6.2. Formy prawne łagodzenia skutków bezrobocia | str. 1106
6.2.1. Formy prawne łagodzenia skutków bezrobocia – uwagi pojęciowe | str. 1106
6.2.1.1. Uwagi wstępne | str. 1106
6.2.1.2. Ryzyko socjalne bezrobocia na tle reform społecznych po 1989 r. | str. 1109
6.2.1.3. Wykorzystywanie metody realizacji zabezpieczenia społecznego w konstruowaniu świadczeń łagodzących socjalne skutki bezrobocia | str. 1112
6.2.1.3.1. Ubezpieczenia społeczne a bezrobocie | str. 1114
6.2.1.3.2. Metoda zaopatrzeniowa a świadczenia na wypadek bezrobocia | str. 1116
6.2.1.3.3. Pomoc społeczna jako forma zabezpieczenia społecznego na wypadek bezrobocia | str. 1118
6.2.1.4. Formy łagodzenia skutków bezrobocia | str. 1119
6.2.2. Prawo do zasiłku dla bezrobotnych | str. 1121
6.2.2.1. Pojęcie i funkcje zasiłku dla bezrobotnych | str. 1121
6.2.2.2. Ryzyko bezrobocia i zabezpieczenie społeczne na wypadek jego wystąpienia | str. 1126
6.2.2.3. Geneza zasiłku dla bezrobotnych | str. 1135
6.2.2.4. Zasiłek dla bezrobotnych w prawie międzynarodowym | str. 1143
6.2.2.5. Zasiłek dla bezrobotnych w prawie europejskim | str. 1155
6.2.2.6. Zasiłek dla bezrobotnych w prawie polskim | str. 1166
6.2.2.6.1. Ewolucja regulacji prawnej | str. 1166
6.2.2.6.2. Zasiłek dla bezrobotnych w świetle obowiązujących regulacji prawnych | str. 1189
6.2.2.6.2.1. Przesłanki nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych | str. 1189
6.2.2.6.2.2. Wysokość zasiłku dla bezrobotnych | str. 1196
6.2.2.6.2.3. Czas pobierania zasiłku dla bezrobotnych | str. 1197
6.2.2.6.2.4. Realizacja prawa do zasiłku dla bezrobotnych | str. 1202
6.2.2.6.2.5. Utrata prawa do zasiłku | str. 1204
6.2.2.6.2.6. Skutki śmierci uprawnionego do zasiłku | str. 1210
6.2.2.6.2.7. Zwrot nienależnie pobranego zasiłku dla bezrobotnych | str. 1211
6.2.2.6.2.8. Okresy przedawnienia roszczeń związanych z zasiłkiem dla bezrobotnych | str. 1213
6.2.2.6.2.9. Finansowanie zasiłku dla bezrobotnych | str. 1214
6.2.2.6.2.10. Wpływ pobierania zasiłku dla bezrobotnych na inne uprawnienia | str. 1215
6.2.2.7. Charakter prawny zasiłku dla bezrobotnych | str. 1216
6.2.3. Zasiłek przedemerytalny i świadczenie przedemerytalne | str. 1219
6.2.3.1. Zasiłek przedemerytalny | str. 1219
6.2.3.1.1. Geneza zasiłku przedemerytalnego | str. 1220
6.2.3.1.2. Przesłanki uprawniające do zasiłku przedemerytalnego | str. 1222
6.2.3.1.3. Wysokość zasiłku przedemerytalnego | str. 1224
6.2.3.1.4. Postępowanie w sprawach o zasiłek przedemerytalny | str. 1228
6.2.3.2. Świadczenie przedemerytalne | str. 1229
6.2.3.2.1. Geneza świadczenia przedemerytalnego | str. 1229
6.2.3.2.2. Przesłanki nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego | str. 1236
6.2.3.2.3. Wysokość świadczenia przedemerytalnego, jego wypłata oraz źródła finansowania | str. 1241
6.2.3.2.4. Ustanie prawa do świadczenia przedemerytalnego | str. 1242
6.2.3.2.5. Zawieszenie prawa do świadczenia przedemerytalnego oraz wstrzymanie i zmniejszenie jego wypłaty | str. 1243
6.2.3.2.6. Postępowanie w sprawie przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego | str. 1246
6.2.4. Zatrudnienie socjalne | str. 1248
6.2.4.1. Pojęcie, geneza i rozwój instytucji zatrudnienia socjalnego | str. 1248
6.2.4.1.1. Zatrudnienie socjalne – uwagi terminologiczne i pojęciowe | str. 1248
6.2.4.1.2. Pojęcie i istota wykluczenia społecznego a zatrudnienie socjalne | str. 1252
6.2.4.1.3. Polityka na rzecz inkluzji społecznej – geneza i rozwój | str. 1253
6.2.4.1.4. Rozwój sektora ekonomii społecznej a zatrudnienie socjalne | str. 1255
6.2.4.2. Cel i zasady zatrudnienia socjalnego | str. 1256
6.2.4.2.1. Cel zatrudnienia socjalnego | str. 1256
6.2.4.2.2. Zasady zatrudnienia socjalnego | str. 1258
6.2.4.3. Formy zatrudnienia socjalnego | str. 1260
6.2.4.3.1. Reintegracja społeczna i reintegracja zawodowa | str. 1260
6.2.4.3.2. Zatrudnienie wspierane | str. 1262
6.2.4.4. Podmioty realizujące zadania zatrudnienia socjalnego | str. 1264
6.2.4.5. Źródła i zasady finansowania zatrudnienia socjalnego | str. 1266
6.2.4.6. Beneficjenci usług z zakresu zatrudnienia socjalnego | str. 1268
6.2.4.7. Przesłanki i zasady korzystania z usług z zakresu zatrudnienia socjalnego | str. 1270
6.2.5. Świadczenia pomocy społecznej dla osób i rodzin dotkniętych bezrobociem | str. 1271
6.2.5.1. Pojęcie pomocy społecznej | str. 1271
6.2.5.2. Wpływ bezrobocia na rozwój i przekształcenia pomocy społecznej | str. 1275
6.2.5.3. Bezrobocie jako okoliczność współkształtująca sytuację prawną jednostki (rodziny) w sferze pomocy społecznej | str. 1289
6.2.5.4. Ogólne kryteria podmiotowe przyznawania świadczeń z pomocy społecznej | str. 1295
6.2.5.5. Ogólne kryteria przedmiotowe przyznawania świadczeń z pomocy społecznej | str. 1297
6.2.5.6. Rodzaje świadczeń na rzecz osób (rodzin) dotkniętych bezrobociem | str. 1306
6.2.5.6.1. Uwagi wstępne | str. 1306
6.2.5.6.2. Świadczenia służące zabezpieczeniu biologicznych podstaw egzystencji | str. 1310
6.2.5.6.3. Świadczenia mające na celu życiowe usamodzielnienie oraz odbudowę biologicznych i społecznych podstaw egzystencji | str. 1313

ROZDZIAŁ 7
Zatrudnianie obywateli polskich za granicą i cudzoziemców w Polsce | str. 1318
7.1. Zatrudnianie cudzoziemców – obywateli Unii Europejskiej | str. 1318
7.1.1. Uwagi wstępne | str. 1318
7.1.2. Charakterystyka swobody przemieszczania się pracowników w Unii Europejskiej | str. 1320
7.1.3. Charakterystyka zatrudnienia w Polsce cudzoziemców z państw członkowskich Unii Europejskiej | str. 1324
7.1.4. Zakaz dyskryminacji ze względu na obywatelstwo | str. 1327
7.1.5. Prawo pobytu | str. 1328
7.1.6. Prawo podejmowania pracy | str. 1330
7.1.7. Prawo wykonywania pracy | str. 1333
7.1.8. Środki ułatwiające korzystanie ze swobody przemieszczania się pracowników | str. 1334
7.1.9. Delegowanie pracowników w ramach świadczenia usług | str. 1337
7.1.10. Podsumowanie | str. 1339
7.2. Zatrudnianie obywateli polskich za granicą | str. 1340
7.2.1. Uwagi wstępne | str. 1340
7.2.2. Podejmowanie pracy za granicą na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy | str. 1341
7.2.3. Podejmowanie pracy za granicą a swoboda przepływu pracowników (art. 45 TFUE) | str. 1346
7.2.3.1. Podmiotowy zakres swobody przepływu pracowników | str. 1349
7.2.3.2. Przedmiotowy zakres swobody przepływu pracowników | str. 1351
7.2.3.3. Dopuszczalne ograniczenia swobody przepływu pracowników | str. 1355
7.2.3.4. Bezpośrednia horyzontalna skuteczność art. 45 TFUE | str. 1356
7.2.4. Delegowanie polskich pracowników za granicę w celu świadczenia usług | str. 1358
7.3. Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce | str. 1365
7.3.1. Uwagi wstępne | str. 1365
7.3.2. Międzynarodowe oraz europejskie standardy ochrony pracowników migrujących | str. 1366
7.3.3. Charakterystyka zatrudniania cudzoziemców w Polsce | str. 1372
7.3.4. Prawo wjazdu i pobytu na terytorium Polski | str. 1376
7.3.5. Podejmowanie przez cudzoziemców pracy bez zezwolenia | str. 1380
7.3.6. Podejmowanie przez cudzoziemców pracy po uzyskaniu zezwolenia | str. 1384
7.3.7. Warunki wykonywania pracy przez cudzoziemców | str. 1391
7.3.8. Przeciwdziałanie nielegalnemu zatrudnianiu cudzoziemców | str. 1393
7.3.9. Podsumowanie | str. 1396

ROZDZIAŁ 8
Spory indywidualne z zakresu prawa rynku pracy | str. 1398
8.1. Ewolucja przepisów dotyczących załatwiania sporów indywidualnych w sprawach zatrudnienia | str. 1398
8.2. Spory załatwiane w trybie ogólnego postępowania administracyjnego | str. 1407
8.2.1. Uwagi wstępne | str. 1407
8.2.2. Właściwość rzeczowa | str. 1410
8.2.3. Właściwość miejscowa | str. 1417
8.2.4. Właściwość instancyjna | str. 1419
8.2.5. Postanowienie jako forma rozstrzygnięcia w sprawach prawa rynku pracy | str. 1421
8.3. Spory rozstrzygane w drodze uproszczonego postępowania o charakterze administracyjnym | str. 1422
8.4. Spory załatwiane w drodze administracyjnego postępowania egzekucyjnego | str. 1427
8.5. Spory dotyczące innych aktów i czynności z zakresu administracji publicznej | str. 1428
8.6. Spory dotyczące porozumień i umów z zakresu prawa rynku pracy | str. 1437
8.7. Spory indywidualne w innych sprawach z zakresu prawa rynku pracy | str. 1445
8.8. Zasady kontroli spraw z zakresu prawa rynku pracy przez sądownictwo administracyjne | str. 1451

ROZDZIAŁ 9
Państwowa Inspekcja Pracy | str. 1455
9.1. Uwagi wstępne | str. 1455
9.2. Rys historyczny rozwoju regulacji dotyczących inspekcji pracy | str. 1457
9.3. Organizacja Państwowej Inspekcji Pracy | str. 1461
9.3.1. Usytuowanie Państwowej Inspekcji Pracy w systemie organów państwowych | str. 1461
9.3.2. Jednostki organizacyjne Państwowej Inspekcji Pracy | str. 1466
9.3.3. Organy Państwowej Inspekcji Pracy | str. 1468
9.4. Kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy | str. 1471
9.4.1. Państwowa Inspekcja Pracy jako organ nadzoru państwa nad pracą w świetle Konstytucji RP | str. 1471
9.4.2. Przedmiotowy i podmiotowy zakres działania Państwowej Inspekcji Pracy | str. 1473
9.4.3. Zadania Państwowej Inspekcji Pracy | str. 1478
9.4.4. Środki działania kontrolno-nadzorczego Państwowej Inspekcji Pracy | str. 1490

WYKAZ SKRÓTÓW | str. 1505

BIBLIOGRAFIA | str. 1511

ORZECZENIA | str. 1579

INDEKS RZECZOWY | str. 1597