ARTYKUŁY
Jan Czempas, Krzysztof Marcinek
str. 5
Bartosz Rakoczy
str. 18
Dariusz Felcenloben
str. 26
Krzysztof Kozłowski
str. 36
Stefan Płażek
str. 49
Helena Szewczyk
str. 66
Bogusław Przywora
str. 77
Justyna Goździewicz-Biechońska
str. 86
Joanna Modrzyńska
str. 98
Rafał Florczyk
str. 108
Mateusz Radziszewski
str. 122
Joanna Podgórska-Rykała
str. 139
Igor Ksenicz
str. 150
RECENZJE I OMÓWIENIA
Tomasz Jaroszyński
Mariusz Szyrski, Rola samorządu terytorialnego w rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) Analiza administracyjnoprawna, Wolters Kluwer, Warszawa 2017
str. 157
Robert Gawłowski
D. Sześciło, Samoobsługowe państwo dobrobytu. Czy obywatelska koprodukcja uratuje usługi publiczne?, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2015, s. 204
str. 162
ORZECZNICTWO
Stanisław Bułajewski
str. 165
Roman Marchaj
str. 172
Indeks rzeczowy publikacji w „Samorządzie Terytorialnym” w 2017 r.
str. 181
Indeks nazwisk Autorów publikacji w „Samorządzie Terytorialnym” w 2017 r.
str. 187
Table of Contents & Abstracts
str. 95
Jan Czempas, Krzysztof Marcinek
Dylematy samorządowego inwestowania
Zachowanie inwestorów, w tym podejmowanie decyzji inwestycyjnych i związana z tym ich skłonność do inwestowania, jest od lat przedmiotem zainteresowania ekonomistów, ale również przedstawicieli innych nauk, głównie psychologii. Znaczna rozległość tematyki skłonności do inwestowania wynika przede wszystkim z różnorodności inwestorów i związanej z tym specyfi ki podejmowanych przez nich decyzji inwestycyjnych.
Początek strony
Bartosz Rakoczy
O publicznym i prywatnym prawie ochrony środowiska
Prawa ochrony środowiska nie da się zakwalifikować jednoznacznie i bez zastrzeżeń jako części prawa publicznego lub jako części prawa prywatnego. Zawiera ono bowiem zarówno elementy charakterystyczne dla prawa publicznego, jak i dla prawa prywatnego. Tym samym można mówić o publicznym prawie ochrony środowiska i prywatnym prawie ochrony środowiska, a zatem rozważać jego różnorodną naturę. Tam, gdzie na plan pierwszy wybija się kwestia interesu publicznego, mówimy o publicznym prawie ochrony środowiska. Tam natomiast, gdzie można dostrzec dominację interesu prywatnego, można mówić o prywatnym prawie ochrony środowiska.
Początek strony
Dariusz Felcenloben
Charakter prawny warunkowej decyzji administracyjnej zatwierdzającej podział nieruchomości
W artykule przedstawiono zagadnienie dotyczące charakteru prawnego decyzji administracyjnej zatwierdzającej geodezyjny podział nieruchomości z zastrzeżeniem zapisanego w niej warunku. Odwołując się do obowiązujących norm prawa oraz poglądów judykatury wykazano, że niewykonanie warunku zapisanego w decyzji podziałowej powoduje, iż czynność cywilnoprawna w niej zastrzeżona, dotycząca umownego przeniesienia praw do wydzielonej części nieruchomości, jest nieskuteczna. Wykazano także, że warunek stanowiący część orzeczenia decyzji podziałowej, w rozumieniu art. 162 Kodeksu postępowania administracyjnego, ma charakter zlecenia. Powoduje to, że w przypadku jego niewykonania organ administracji, który wydał decyzję podziałową, jest zobowiązany do uchylenia decyzji podziałowej w ramach odrębnego postępowania administracyjnego.
Początek strony
Krzysztof Kozłowski
Gminne konsultacje społeczne - analiza konstytucyjnoprawna
Niniejszy artykuł dotyczy instytucji konsultacji społecznych, jakie – zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym – mogą być zarządzone wśród mieszkańców podstawowej jednostki samorządu terytorialnego, czyli gminie. Punktem wyjścia dla prowadzonych rozważań jest analiza konstytucyjnych podstaw jej obowiązywania w systemie prawnym. Podjęto również próbę poszukiwania uzasadnienia dla omawianego mechanizmu w regulacjach prawa międzynarodowego. Analiza dotyczy także przedmiotowego i podmiotowego zakresu instytucji, przywołując w tej mierze orzecznictwo sądów administracyjnych oraz wskazując na praktykę rozstrzygnięć nadzorczych wojewodów. Całość rozważań kończy wniosek o konieczności interwencji ustawodawcy w sferze określenia kategorii podmiotów uprawnionych do wzięcia udziału w konsultacjach w sposób korespondujący z podstawowymi regułami systemu prawnego.
Początek strony
Stefan Płażek
O potrzebie zmian w ustawie o pracownikach samorządowych
Mijające w tym roku 10 lat funkcjonowania ustawy o pracownikach samorządowych pozwoliło na zgromadzenie wielu rozsądnych propozycji jej poprawy. Ponieważ równocześnie zapowiedziane zostały prace nowelizacyjne w tym zakresie, autor podejmuje próbę zebrania dotychczas sformułowanych postulatów, przedstawiając równocześnie propozycje konkretnych sformułowań normatywnych. Propozycje dotyczą zmiany ustawy o pracownikach samorządowych oraz, w koniecznym, powiązanym z nią zakresie, przepisów samorządowych ustaw ustrojowych na przykładzie ustawy o samorządzie gminnym i odnoszą się przede wszystkim do zlikwidowania zbędnej mozaiki pozaumownych stosunków pracy, rezygnacji ze zbędnych odrębności wobec ogólnych przepisów Kodeksu pracy, stworzenia modelu korelacji umowy o pracę z funkcją publiczną, uporządkowania statusu urzędnika samorządowego, urealnienia metod sprawnej kwalifi kacji kadrowej (np. naboru, ocen okresowych), stworzenia reguł etyki urzędniczej, dostosowania przepisów antykorupcyjnych do przepisów prawa gospodarczego oraz stworzenia narzędzi powściągających upolitycznienie i rozrost biurokracji samorządowej.
Początek strony
Helena Szewczyk
Prawne aspekty awansu zawodowego pracowników samorządowych
Zapewnienie samorządowi profesjonalnych kadr wymaga nie tylko stworzenia właściwych procedur rekrutacji do służby, lecz także wytyczenia czytelnej ścieżki kariery w służbie w postaci awansów według wcześniej przyjętych i zaaprobowanych zasad polityki kadrowej. Obowiązek poddania się przez pracownika samorządowego okresowej ocenie służy weryfi kacji jego przydatności do pracy oraz wpływa znacząco i decydująco na możliwość awansowania pracownika w strukturze organizacyjnej. W praktyce brakuje jednak efektów ocen. Nie znajdują one przełożenia na proces nagradzania i karania pracowników, a także w większości przypadków w samorządzie terytorialnym wysokie oceny nie znajdują potwierdzenia w uzyskaniu awansu zawodowego. Brak czytelnych i transparentnych zasad oceniania nieuchronnie prowadzi do uznaniowości i arbitralności ocen, co wpływa negatywnie na wydajność i jakość pracy. Może to również prowadzić do nieuzasadnionego zróżnicowania zasad oceniania poszczególnych pracowników, a w konsekwencji do naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Aby postępować zgodnie z prawem Unii Europejskiej, pracodawca w samorządzie terytorialnym powinien stosować jednakowe dla wszystkich pracowników samorządowych warunki awansu zawodowego.
Początek strony
Bogusław Przywora
Zgodność z Konstytucją RP rekompensat za pracę pracownika samorządowego w godzinach nadliczbowych na polecenie przełożonego
Niniejszy artykuł porusza problem zgodności z Konstytucją RP sposobów wynagrodzenia pracowników samorządowych za pracę w godzinach nadliczbowych. Powstaje pytanie, czy osobom zatrudnionym na stanowiskach w administracji samorządowej, które nie należą do kategorii stanowisk zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, powinna – za wykonaną pracę w godzinach nadliczbowych na polecenie przełożonego – przysługiwać dodatkowa zwiększona rekompensata czy też nie? Zagadnienie to ma wymiar nie tylko teoretyczny, ale także ogromne znaczenie w praktyce, dotyczy bowiem znacznej części pracowników publicznych.
Początek strony
Justyna Goździewicz-Biechońska
Prawne uwarunkowania suburbanizacji (urban sprawl) w Polsce
Ziemia jako zasób środowiska wykazuje dwie charakterystyczne cechy. Po pierwsze, jest wyczerpywalna (ograniczona), a odwracalność jej niszczenia bywa trudna i czasochłonna (nieraz nawet niemożliwa). Po drugie, stanowi obiekt konkurujących ze sobą, niezbędnych dla ludzkości sposobów korzystania z niego (produkcja żywności, cele urbanizacyjno-przemysłowe oraz – szczególnie ostatnio – produkcja energii odnawialnej). Powoduje to swoistą „pułapkę ekologiczną”, generującą trudne do rozwiązania problemy środowiskowe. Jednym ze współczesnych zjawisk istotnie przyczyniających się do potęgowania problemu defi cytowości ziemi jako zasobu i związanych z konkurencyjnością rodzajów korzystania z ziemi jest suburbanizacja, która stanowi temat niniejszego opracowania.
Początek strony
Joanna Modrzyńska
Protokół flagowy i zasady jego stosowania w codziennej praktyce urzędu oraz podczas uroczystości ofi cjalnych
Artykuł poświęcony jest zagadnieniom, które mają zastosowanie w codziennej pracy jednostek administracji publicznej (zarówno na szczeblu lokalnym i regionalnym, jak też centralnym), zarówno w odniesieniu do fl ag wywieszanych przed budynkami urzędów, jak i w pomieszczeniach. Ponieważ sposób wywieszania fl ag uzależniony jest od wielu aspektów, takich jak liczba fl ag, rodzaj czy miejsce spotkania, należy z niezwykłą starannością podchodzić do sposobu eksponowania barw narodowych i symboli, zwłaszcza że reguły i zasady protokołu fl agowego wynikają nie tylko z wielowiekowej tradycji, ale również z obowiązującego prawodawstwa. Znajomość zasad protokołu fl agowego i ich praktyczne zastosowanie mają ogromne znaczenie nie tylko w wymiarze wizerunkowym i mogą skutkować niekorzystnym wpływem na postrzeganie urzędu jako całości, ale również w wymiarze dyplomatycznym – błędy tu popełnione mogą mieć negatywny wpływ na budowanie i utrzymywanie relacji między zainteresowanymi stronami.
Początek strony
Rafał Florczyk
Potencjał usługowy miast Obszaru Metropolitalnego Warszawy w świetle teorii ośrodków centralnych
Przedmiotem artykułu jest wydzielenie rzędów potencjalnych ośrodków centralnych w Obszarze Metropolitalnym Warszawy. Za tło teoretyczne posłużyła teoria ośrodków centralnych Waltera Christallera. Klasyfi kacja ośrodków została przeprowadzona metodą skalarną, w oparciu o wskaźnik centralności, uwzględniający wyposażenie miast w usługi, a także analizę regresji liniowej – dane zostały zwizualizowane na wykresie rozrzutu. Rezultaty przedstawiono również w pięciu sferach tematycznych: administracyjnej, kulturalnej, zdrowotnej, komercyjnej i edukacyjnej. W wyniku analizy wydzielono trzy rzędy ośrodków: Warszawę oraz miasta drugiego i trzeciego rzędu. Największy wpływ na ostateczną możliwość rozdzielenia ośrodków ma wpływ sfera administracyjna. Rezultaty zaprezentowano na mapie Obszaru Metropolitalnego Warszawy i porównano z założeniami Christallerowskimi. Na koniec przedstawiono wyniki wszystkich gmin Obszaru Metropolitalnego Warszawy.
Początek strony
Mateusz Radziszewski
Dynamika partycypacji społecznej w wymiarze funkcjonowania budżetu obywatelskiego w Łodzi
Współczesne badania nad rozwojem partycypacji społecznej, skupione wokół procesów wyborczych, nie są wystarczającym obszarem do analizy całego spektrum aktywności obywatelskiej. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie funkcjonowania lokalnych wspólnot obywatelskich w Polsce na przykładzie ich inicjatyw w postaci projektów składanych do budżetu partycypacyjnego przez mieszkańców Łodzi. W tym celu poddane analizie zostaną wszystkie pomysły przedłożone pod głosowanie podczas trzech kolejnych edycji „Budżetu obywatelskiego dla Łodzi”. Pytaniem badawczym, kierunkującym niniejszy wywód, jest chęć otrzymania odpowiedzi na pytania, dlaczego ludzie biorą udział w życiu społeczno-politycznym oraz czy można wyznaczyć różne typy aktywności obywatelskiej w przypadku Łodzi.
Początek strony
Joanna Podgórska-Rykała
Rola samorządów w kreowaniu i wdrażaniu polityki senioralnej – przykład miasta Sosnowca
Kwestia starzenia się społeczeństwa stała się w ostatnich latach jednym z najczęściej analizowanych przez kraje rozwinięte zagrożeń cywilizacyjnych. Dotyczy ona przede wszystkim krajów zamożnych, głównie tzw. starego kontynentu. Z danych zaprezentowanych w indeksie Global AgeWatch Index w 2014 r. wynika, że do 2050 r. osoby powyżej 60. roku życia będą stanowiły już 21% światowej populacji. Oznacza to blisko dwukrotny wzrost obecnego wskaźnika (12%). W przypadku Europy będzie to nie 1/5 ludności, a niestety ponad 1/3. Na każdego przyszłego emeryta przypadną dwie osoby pracujące, czyli o połowę mniej niż obecnie (cztery osoby). Europa jest obszarem, na którym proces ten widać najwyraźniej.
Starość poszczególnych ludzi różni się, ponieważ wiąże się nie tylko z ich biologią, ale również z wewnętrznymi cechami osobowymi i uwarunkowaniami zewnętrznymi: czasem i przestrzenią, w której żyją. Mimo że wydłużenie przeciętnego czasu trwania życia człowieka jest pożądane, to aby było ono wciąż satysfakcjonujące również u jego schyłku, niezbędne jest wprowadzenie licznych udogodnień dla seniorów i objęcie ich solidnym wsparciem systemowym.
Początek strony
Igor Ksenicz
Współpraca międzynarodowa miast polskich - wokół raportu Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego
Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego opublikował w grudniu 2016 r. na swojej stronie internetowej raport z badania Współpraca międzynarodowa miast polskich. Zgodnie z deklaracjami autorów publikacja ta jest jednym z elementów opracowania całościowego modelu współpracy międzynarodowej miast polskich stanowiącym podstawę do przygotowania strategii wdrożeniowej. Można się zatem spodziewać, że to właśnie Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego jako rządowy think tank będzie odpowiedzialny za opracowanie tego modelu. Warto w związku z tym przyjrzeć się bliżej wynikom badania oraz zaprezentowanym wnioskom.
Początek strony
Stanisław Bułajewski
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 22 grudnia 2011 r. (II SA/Bk 167/11)
Skład orzekający: przewodnicząca – sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, sędzia WSA Małgorzata Roleder (sprawozdawca), sędzia WSA Mirosław Wincenciak.
Udział w głosowaniu radnego podlegającego wyłączeniu z mocy art. 25a ustawy z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym będzie zawsze stanowił istotne naruszenie prawa w rozumieniu art. 91 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym. Radny, który był jednocześnie kandydatem na przewodniczącego rady (wiceprzewodniczącego), powinien podlegać wyłączeniu od głosowania, niezależnie od tego, czy wynik tego aktu woli przesądził, czy też nie o jego wyborze na przewodniczącego rady (wiceprzewodniczącego). W takiej sytuacji uchwała rady stwierdzająca wynik głosowania jest sprzeczna z prawem i w konsekwencji nieważna, jak to stanowi art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.
Początek strony
Roman Marchaj
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 października 2016 r. (II OSK 2064/16)
Skład orzekający: przewodniczący – sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak, sędzia NSA Barbara Adamiak (sprawozdawca), sędzia NSA del. Czesława Nowak-Kolczyńska.
1. Podejmowanie uchwał w przedmiocie nadawania nazw parkom nie należy do wyłącznych kompetencji rady gminy, wymienionych w art. 18 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Takie uprawnienie rady gminy można jednak wyprowadzić na podstawie powołanego art. 18 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym.
2. Stosownie do art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, organy gminy, na podstawie ustawy, mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
3. Do ustalenia zakresu (zasad) korzystania z obiektu użyteczności publicznej, jakim niewątpliwie jest park miejski, należy zaliczyć nadanie mu nazwy. Nadanie nazwy parkowi (miejskiemu) ma bowiem znaczenie powszechne, stanowiąc wyraz uporządkowania określonej przestrzeni miasta. Jest przykładem działania o charakterze organizatorskim, podjętym w stosunku do określonego obiektu spełniającego funkcję obiektu użyteczności publicznej. Każda czynność prawna dotycząca tego fragmentu przestrzeni publicznej wymaga użycia określenia wskazanego w uchwale w sprawie nadania imienia parkowi. Normatywności przedmiotowej uchwały można zatem upatrywać w nakazie skierowanym do nieograniczonego adresata, aby w przypadku czynności prawnych odnoszących się do tego fragmentu przestrzeni używał określenia wprowadzonego uchwałą. Taka uchwała tworzy nową normę, dotyczy indywidualnie oznaczonego parku, ale krąg jej adresatów jest nieograniczony. Jest to akt generalny i zewnętrzny, a za uznaniem go za akt prawa miejscowego przemawiają także spełniane przez nazwę parku funkcje publicznoprawne. Przedmiotowa uchwała mieści się zatem w zakresie delegacji ustawowej z art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, stanowiąc akt prawa miejscowego o charakterze strukturalno-organizacyjnym.
Początek strony
