15 Wprowadzenie
17 Wykaz skrótów
21 Część I. Pomoc społeczna
23 Rozdział I. Istota i zasady udzielania pomocy społecznej
24 1. Pomoc społeczna i wsparcie socjalne w systemie zabezpieczenia społecznego ............................................................................................ 1
26 2. Cele i zasady pomocy społecznej .......................................................... 5
35 Rozdział II. Przesłanki nabycia prawa do świadczeń
37 1. Obywatelstwo i miejsce zamieszkania ................................................... 16
39 2. Osoba fizyczna i rodzina jako adresaci świadczeń ............................... 19
42 3. Kryterium trudnej sytuacji życiowej ........................................................ 20
44 4. Dochód .................................................................................................... 23
59 5. Przesłanki negatywne prawa do pomocy społecznej ........................... 40
67 Rozdział III. Świadczenia pieniężne
68 1. Zasiłek stały ............................................................................................. 48
77 2. Zasiłek okresowy ..................................................................................... 59
82 3. Zasiłek celowy ......................................................................................... 66
95 4. Pomoc na usamodzielnienie ................................................................... 80
104 5. Pomoc dla cudzoziemców ...................................................................... 92
110 6. Wynagrodzenie z tytułu sprawowania opieki ......................................... 100
113 Rozdział IV. Świadczenia niepieniężne
114 1. Świadczenia zaspokajające podstawowe potrzeby egzystencji ........... 101
118 2. Praca socjalna, poradnictwo i interwencja kryzysowa .......................... 109
122 3. Składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne .................................. 121
126 4. Usługi opiekuńcze ................................................................................... 126
135 5. Pomoc w postaci mieszkania chronionego ............................................ 140
139 6. Pomoc w integracji i usamodzielnieniu ................................................... 146
142 7. Usługi świadczone przez ośrodki wsparcia ........................................... 155
147 8. Pobyt i usługi w domu pomocy społecznej ............................................ 163
153 Rozdział V. Postępowanie w sprawie świadczeń. Kierowanie i odpłatność za pobyt w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej
154 1. Postępowanie w sprawie świadczeń ...................................................... 172
165 2. Czynności konsensualne ........................................................................ 190
170 3. Kierowanie i odpłatność za pobyt w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej ................................................................................. 198
187 Rozdział VI. Weryfikacja decyzji i zwrot świadczeń
188 1. Zmiana i uchylenie decyzji nieostatecznej ............................................. 218
188 2. Weryfikacja decyzji ostatecznej .............................................................. 219
193 3. Czasowe następstwa zmiany i uchylenia decyzji ................................... 229
196 4. Świadczenie nienależnie pobrane .......................................................... 232
198 5. Zwrot świadczeń ...................................................................................... 235
205 Rozdział VII. Zadania, organizacja i kadry pomocy społecznej
206 1. Zadania pomocy społecznej ................................................................... 242
210 2. Organizacja pomocy społecznej ............................................................ 247
215 3. Podmioty niepubliczne w pomocy społecznej ....................................... 259
223 4. Kontrola i nadzór ...................................................................................... 273
229 5. Kadry pomocy społecznej ...................................................................... 284
243 Część II. Świadczenia rodzinne
245 Rozdział VIII. Pojęcie świadczeń rodzinnych
246 1. Pojęcie świadczeń rodzinnych w świetle ustawodawstwa polskiego ... 301
249 2. Pojęcie świadczeń rodzinnych według przepisów o koordynacji .......... 305
251 Rozdział IX. Ogólne warunki nabycia prawa do świadczeń rodzinnych
252 1. Zamieszkanie na terytorium RP .............................................................. 306
253 2. Obywatelstwo polskie ............................................................................. 308
253 3. Cudzoziemcy uprawnieni do świadczeń rodzinnych ............................. 310
257 Rozdział X. Zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego
258 1. Zasiłek rodzinny ....................................................................................... 316
259 2. Podmioty uprawnione do zasiłku rodzinnego ........................................ 317
274 4. Okoliczności wyłączające nabycie prawa do zasiłku rodzinnego
(art. 7 u.ś.r.) .............................................................................................. 336
281 5. Dodatki do zasiłku rodzinnego ............................................................... 349
293 Rozdział XI. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się
dziecka oraz świadczenia rodzinne przyznawane na podstawie uchwały rady gminy
294 1. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka ....................... 366
299 2. Świadczenia rodzinne udzielane na podstawie uchwały rady gminy ... 373
301 Rozdział XII. Świadczenie rodzicielskie
302 1. Podmioty uprawnione do świadczenia ................................................... 378
304 2. Prawo do świadczenia ............................................................................. 383
305 3. Okoliczności wyłączające prawo do świadczenia ................................. 384
306 4. Zbieg prawa do świadczenia rodzicielskiego i innych świadczeń ........ 385
309 Rozdział XIII. Świadczenia opiekuńcze
311 1. Zasiłek pielęgnacyjny .............................................................................. 386
327 2. Świadczenie pielęgnacyjne ..................................................................... 403
383 3. Specjalny zasiłek opiekuńczy ................................................................. 439
401 Rozdział XIV. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego
w zakresie świadczeń rodzinnych (socjalnego wsparcia)
402 1. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego – uwagi ogólne 471
402 2. Wybrane zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego 472
405 3. Właściwość organu w sprawach z zakresu koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego w zakresie świadczeń rodzinnych .......... 476
411 4. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w zakresie
świadczeń rodzinnych w świetle rozporządzenia nr 883/2004 .............. 483
417 Rozdział XV. Postępowanie w sprawie przyznania i wypłaty świadczeń rodzinnych oraz weryfikacji decyzji ostatecznej
419 1. Właściwość organów .............................................................................. 495
422 2. Wniosek .................................................................................................... 500
434 3. Uzupełnienie wniosku i pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia ........ 513
438 4. Zasady wypłaty świadczeń rodzinnych .................................................. 520
452 5. Obowiązki informowania ......................................................................... 539
454 6. Uchylenie i zmiana ostatecznej decyzji w sprawie świadczeń rodzinnych ............................................................................................... 545
461 Rozdział XVI. Świadczenie nienależnie pobrane
462 1. Pojęcie świadczeń nienależnie pobranych ............................................. 551
472 2. Zasady zwrotu nienależnie pobranych świadczeń ................................ 566
477 Część III. Pomoc państwa w wychowywaniu dzieci
479 Rozdział XVII. Pojęcie i cel świadczenia wychowawczego
480 1. Pojęcie i cel świadczenia wychowawczego w świetle ustawodawstwa polskiego ...................................................................... 576
482 2. Pojęcie świadczenia wychowawczego według przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ......................... 579
483 Rozdział XVIII. Warunki nabycia prawa do świadczenia wychowawczego
484 1. Ogólne warunki nabycia prawa do świadczenia wychowawczego ....... 580
485 2. Podmioty uprawnione do świadczenia wychowawczego ...................... 583
491 3. Przesłanki nabycia prawa do świadczenia wychowawczego ................ 592
492 4. Okoliczności wyłączające nabycie prawa do świadczenia wychowawczego (art. 8 u.p.p.w.d.) ......................................................... 597
497 Rozdział XIX. Postępowanie w sprawach o świadczenia wychowawcze
498 1. Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego .............. 609
501 2. Okres zasiłkowy ....................................................................................... 614
502 3. Wydatkowanie świadczenia wychowawczego niezgodnie z celem
lub marnotrawienie świadczenia ............................................................. 616
504 4. Rodzinny wywiad środowiskowy ............................................................ 617
505 5. Świadczenia nienależnie pobrane oraz weryfikacja decyzji ostatecznej ............................................................................................... 618
507 Rozdział XX. Rodzinny kapitał opiekuńczy
508 1. Pojęcie i cel rodzinnego kapitału opiekuńczego .................................... 619
510 2. Warunki nabycia prawa do rodzinnego kapitału opiekuńczego ............ 623
514 3. Wysokość rodzinnego kapitału opiekuńczego i zasady ustalania uprawnień ................................................................................................ 628
516 4. Okoliczności wyłączające nabycie prawa do rodzinnego kapitału opiekuńczego .......................................................................................... 629
516 5. Okoliczności wypłaty kapitału w formie rzeczowej lub w formie opłacenia usług ....................................................................................... 630
517 6. Podmioty realizujące zadania w zakresie kapitału ................................. 631
517 7. Zwrot nienależnie pobranego kapitału opiekuńczego ........................... 632
518 8. Dofinansowanie obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna ........................ 633
519 9. Warunki nabycia uprawnień do finansowania obniżenia opłatyrodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna ............................................................................. 634
520 10. Podmiot realizujący dofinansowanie ...................................................... 635
521 Część IV. Fundusz alimentacyjny i działania wobec dłużników
alimentacyjnych
523 Rozdział XXI. Istota i przesłanki nabycia uprawnień do świadczeń
z funduszu alimentacyjnego
524 1. Zagadnienia wprowadzające .................................................................. 636
528 2. Podmioty uprawnione do świadczeń z funduszu alimentacyjnego ....... 639
539 3. Warunki nabycia prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego .... 649
561 Rozdział XXII. Postępowanie w sprawach przyznawania
i wypłacania świadczeń z funduszu alimentacyjnego
562 1. Wniosek o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego 662
573 2. Organ właściwy w sprawie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego ...................................................................................... 667
574 3. Okres świadczeniowy .............................................................................. 669
577 4. Decyzja ustalająca prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego 671
581 5. Wstrzymanie wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego ............. 673
582 6. Weryfikacja decyzji, na mocy której strona nabyła prawo do
świadczeń z funduszu alimentacyjnego ................................................. 674
589 7. Wzory pism .............................................................................................. 678
601 Rozdział XXIII. Świadczenie nienależnie pobrane oraz zwrot
świadczeń z funduszu alimentacyjnego
602 1. Nienależnie pobrane świadczenia z funduszu alimentacyjnego ........... 684
614 2. Obowiązek zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności
z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego
osobie uprawnionej ................................................................................. 694
625 3. Wzory pism .............................................................................................. 707
629 Rozdział XXIV. Działania podejmowane wobec dłużników
alimentacyjnych
630 1. Wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego ............. 709
631 2. Organ właściwy w sprawie działań wobec dłużnika alimentacyjnego .. 710
632 3. Czynności podejmowane wobec dłużnika alimentacyjnego ................. 712
637 4. Uznanie dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od
zobowiązań alimentacyjnych .................................................................. 717
647 5. Wzory pism .............................................................................................. 724
657 Część V. Dodatki mieszkaniowe
659 Rozdział XXV. Przesłanki nabycia prawa do dodatku mieszkaniowego
660 1. Przesłanki pozytywne, których spełnienie warunkuje nabycie prawa do dodatku mieszkaniowego .................................................................. 731
672 2. Okoliczności wyłączające uzyskanie dodatku ....................................... 750
675 Rozdział XXVI. Wysokość dodatku
681 Rozdział XXVII. Proceduralne aspekty przyznania, wypłaty i zwrotu
dodatków mieszkaniowych
682 1. Właściwość organu ................................................................................. 760
682 2. Przebieg postępowania ........................................................................... 761
685 3. Decyzja w sprawie dodatku mieszkaniowego ....................................... 764
686 4. Wstrzymanie wypłaty dodatku ................................................................ 765
687 5. Zwrot nienależnie pobranego świadczenia ............................................ 766
689 Część VI. Wspieranie rodziny i piecza zastępcza
691 Wprowadzenie
693 Rozdział XXVIII. Ochrona dziecka i rodziny – zagadnienia ogólne
694 1. Podstawy prawne wspierania rodziny i pieczy zastępczej .................... 768
695 2. Wspieranie rodziny .................................................................................. 771
695 3. Piecza zastępcza ..................................................................................... 773
696 4. Podmioty wspierania rodziny i pieczy zastępczej .................................. 774
696 5. Podmiotowość i dobro dziecka ............................................................... 776
698 6. Podmioty, wobec których realizowane jest wspieranie rodziny
i piecza zastępcza ................................................................................... 781
705 7. Przetwarzanie danych ............................................................................. 803
707 Rozdział XXIX. Wspieranie rodziny
709 1. Zagadnienia ogólne ................................................................................. 804
709 2. Przepisy dotyczące wsparcia rodziny ..................................................... 806
710 3. Pojęcie wspierania rodziny ...................................................................... 808
713 4. Formy organizacyjne wspierania rodziny ............................................... 816
714 5. Praca z rodziną ........................................................................................ 821
715 6. Działania ośrodków pomocy społecznej lub centrum usług społecznych w zakresie wspierania rodzin ............................................ 824
717 7. Asystent rodziny ...................................................................................... 827
723 8. Pomoc w opiece i wychowaniu dziecka ................................................. 843
734 9. Kontrola wójta i zarządu powiatu ............................................................ 875
735 10. Rodzina wspierająca ............................................................................... 877
739 Rozdział XXX. Piecza zastępcza
743 1. Zagadnienia ogólne ................................................................................. 880
757 2. Rodzinna piecza zastępcza .................................................................... 927
799 3. Instytucjonalna piecza zastępcza ........................................................... 1064
828 4. Świadczenia i dodatki przysługujące rodzinie zastępczej i prowadzącemu rodzinny dom dziecka ................................................. 1184
851 5. Odpłatność rodziców za pobyt dziecka w pieczy zastępczej ............... 1256
863 6. Ocena sytuacji dziecka oraz opinia o zasadności jego pobytu w pieczy zastępczej ................................................................................. 1298
875 Rozdział XXXI. Pomoc dla osób usamodzielnianych
876 1. Zagadnienia ogólne ................................................................................... 1330
876 2. Przepisy normujące pomoc na usamodzielnienie ................................... 1332
877 3. Zakres podmiotowy pomocy na usamodzielnienie ................................. 1333
877 4. Rodzaje świadczeń w ramach procesu usamodzielnienia ...................... 1337
885 5. Postępowanie w sprawie przyznania świadczenia w ramach usamodzielnienia ..................................................................................... 1378
897 Rozdział XXXII. Postępowanie adopcyjne
898 1. Zagadnienia wstępne .............................................................................. 1411
899 2. Podstawy prawne prowadzenia postępowania adopcyjnego ............... 1414
900 3. Ośrodek adopcyjny ................................................................................. 1417
907 4. Działania zmierzające do przygotowania dziecka do adopcji ............... 1441
908 5. Karta dziecka ........................................................................................... 1445
915 6. Kwalifikacja dziecka do przysposobienia krajowego ............................. 1448
916 7. Kwalifikacja dziecka do przysposobienia międzynarodowego ............. 1452
917 8. Kwalifikacje kandydatów do przysposobienia dziecka .......................... 1460
921 9. Kontrola zarządu województwa nad ośrodkiem adopcyjnym ............... 1466
923 Rozdział XXXIII. Ustrój administracji
925 1. Zagadnienia ogólne ................................................................................. 1467
925 2. Podstawy prawne ustroju administracji .................................................. 1468
926 3. Zadania gminy w sferze wspierania rodziny ........................................... 1471
928 4. Zadania powiatu w sferze pieczy zastępczej ......................................... 1478
936 5. Województwo samorządowe w sferze wspierania rodziny i pieczy zastępczej ................................................................................................ 1501
938 6. Zadania wojewody ................................................................................... 1510
939 7. Zadania ministra właściwego do spraw rodziny .................................... 1514
940 8. Rada Ministrów w zakresie wspierania rodziny i pieczy zastępczej ...... 1522
942 9. Nagrody za osiągnięcia w zakresie wspierania rodziny i systemu
pieczy zastępczej .................................................................................... 1525
943 10. Zlecanie zadań podmiotom niepublicznym ........................................... 1526
945 11. Finansowanie zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej ................................................................................................ 1536
952 12. Wysokość kwoty średnich miesięcznych wydatków w placówkach,
które rozpoczęły działalność .................................................................. 1558
953 13. Dotacje jednostek samorządu terytorialnego ........................................ 1561
957 Rozdział XXXIV. Kontrola wojewody
958 1. Zagadnienia ogólne ................................................................................. 1563
958 2. Przepisy prawa normujące przeprowadzanie kontroli ........................... 1564
958 3. Uprawnienia wojewody ........................................................................... 1565
962 4. Wystąpienie pokontrolne ......................................................................... 1578
963 5. Zastrzeżenia wobec wystąpienia pokontrolnego ................................... 1579
964 6. Instrumenty prawne przysługujące wojewodzie .................................... 1583
966 7. Wymierzanie i egzekucja kar pieniężnych .............................................. 1589
968 8. Kontrola zarządu powiatu ....................................................................... 1595
968 9. Kontrola w województwie samorządowym ............................................ 1597
969 10. Uprawnienia organu kontrolnego ............................................................ 1598
971 Część VII. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
973 Rozdział XXXV. Zjawisko przemocy w rodzinie
974 1. Przemoc w rodzinie – pojęcie, fakty i mity .............................................. 1599
976 2. Przemoc w rodzinie a przestępstwo znęcania się (art. 207 k.k.) ........... 1602
977 3. Międzynarodowe zobowiązania Polski w zakresie przeciwdziałania
przemocy w rodzinie ................................................................................ 1604
981 Rozdział XXXVI. Zadania publiczne w zakresie przeciwdziałania
przemocy w rodzinie
982 1. Obowiązki organów administracji rządowej ........................................... 1608
983 2. Zadania jednostek samorządu terytorialnego, w tym obowiązki
rady gminy/powiatu/sejmiku wojewódzkiego oraz wójta/burmistrza/
prezydenta ............................................................................................... 1610
985 3. Gminne zespoły interdyscyplinarne ........................................................ 1614
989 4. Procedura „Niebieskie Karty” ................................................................. 1620
1010 5. Odebranie dziecka z rodziny przez pracownika socjalnego ................. 1627
1013 6. Bezpieczeństwo i ochrona osoby doświadczającej przemocy
w rodzinie – uprawnienia Policji, prokuratora i sądu .............................. 1632
1021 Rozdział XXXVII. Prawne i społeczne aspekty przeciwdziałania
przemocy
1022 1. Obowiązek zawiadomienia o przestępstwie znęcania się oraz
odpowiedzialność za brak zawiadomienia o przestępstwie ................. 1643
1024 2. Zakaz stosowania kar cielesnych wobec dzieci – charakter prawny
i konsekwencje naruszenia zakazu ......................................................... 1647
1026 3. Oddziaływanie na sprawcę – programy korekcyjno-edukacyjne .......... 1650
1028 4. Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie .................... 1652
1030 5. Zaświadczenie lekarskie dla ofiary przemocy w rodzinie ...................... 1653
1033 Część VIII. Wybrane rodzaje wsparcia
1035 Rozdział XXXVIII. Zasiłki dla opiekunów
1036 1. Zagadnienia ogólne – cel świadczenia ................................................... 1655
1036 2. Podmioty uprawnione .............................................................................. 1656
1037 3. Warunki nabycia prawa do zasiłku dla opiekuna ................................... 1659
1041 4. Przesłanki negatywne ............................................................................. 1667
1042 5. Postępowanie w sprawie przyznania prawa do zasiłku dla opiekuna ... 1669
1045 Rozdział XXXIX. Pomoc osobom uzależnionym (alkoholizm i narkomania)
1046 1. Pomoc osobom uzależnionym od alkoholu ........................................... 1674
1054 2. Pomoc osobom uzależnionym od narkotyków ...................................... 1683
1057 Rozdział XL. Pomoc osobom z zaburzeniami psychicznymi
1058 1. Idea oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi ...... 1685
1060 2. Umieszczenie osoby z zaburzeniami psychicznymi w domu pomocy społecznej ................................................................................. 1691
1063 3. Uprawnienia organu pomocy społecznejw zakresie kierowania
do szpitala psychiatrycznego ................................................................. 1696
1067 Rozdział XLI. Pomoc materialna dla studentów
1077 Rozdział XLII. Pomoc socjalna dla uczniów
1078 1. Zagadnienia ogólne ................................................................................. 1702
1078 2. Podmioty uprawnione do świadczeń ...................................................... 1703
1079 3. Stypendium szkolne (art. 90d u.s.o.) ...................................................... 1704
1081 4. Zasiłek szkolny (art. 90e u.s.o.) ............................................................... 1707
1082 5. Postępowanie w sprawie przyznania pomocy (art. 90e u.s.o.) ............. 1709
1085 Rozdział XLIII. Pomoc w postaci dożywiania. Posiłek w szkole
i w domu
1086 1. Cel i zakres Programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” ........ 1710
1087 2. Podmioty realizujące Program ................................................................ 1713
1088 3. Finansowanie Programu – źródła i zasady ............................................. 1717
1089 4. Podmioty uprawnione do pomocy udzielanej w ramach Programu ..... 1718
1090 5. Przesłanki udzielenia pomocy w ramach Programu .............................. 1719
1092 6. Formy udzielenia pomocy w ramach Programu .................................... 1723
1095 Rozdział XLIV. Pomoc kobietom w ciąży i rodzinom wychowującym
dzieci wymagające szczególnej opieki
1096 1. Pomoc udzielana na podstawie ustawy o planowaniu rodziny,
ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności
przerywania ciąży .................................................................................... 1725
1098 2. Pomoc udzielana na podstawie ustawy o wsparciu kobiet w ciąży
i rodzin „Za życiem” ................................................................................. 1729
1101 Rozdział XLV. Wsparcie w ramach Karty Dużej Rodziny
1113 Rozdział XLVI. Dodatek energetyczny
1117 Rozdział XLVII. Nieodpłatna pomoc prawna
1123 Indeks rzeczowy