Wykaz skrótów | str. 11

Wstęp | str. 15

I. Notariusz jako normatywnie kwalifikowana osoba zaufania publicznego | str. 21

1. Status prawny notariusza na gruncie prawa notarialnego | str. 21
2. Status notariusza jako funkcjonariusza publicznego w świetle prawa karnego | str. 22
3. Prowadzenie kancelarii notarialnej na zasadach przedsiębiorczości a status notariusza jako przedsiębiorcy oraz funkcjonariusza publicznego | str. 22
4. Notariusz jako przedstawiciel wolnego zawodu | str. 25

II. Podstawy dobrej praktyki zawodowej a odpowiedzialność notariusza | str. 35

1. Przedstawienie problemu | str. 35
2. Kryteria wyznaczające dobrą praktykę zawodową | str. 37
2.1. Dobra praktyka zawodowa notariusza w świetle prawa notarialnego oraz Kodeksu Etyki Zawodowej Notariusza | str. 37
2.2. Podmiotowy oraz przedmiotowy zakres postępowania notarialnego wyznaczający dobrą praktykę zawodową | str. 40
2.2.1. Notariusz jako podmiot prowadzący postępowanie notarialne | str. 40
2.2.2. Charakter postępowania notarialnego | str. 42
2.2.3. Numerus clausus czynności notarialnych | str. 42
2.2.4. Obowiązek prewencji jurysdykcyjnej | str. 43
2.2.5. Obowiązek bezstronności | str. 44
2.2.6. Zakres dozwolonej konkurencji i reklamy | str. 45
2.2.7. Konkurencja a zakaz dokonywania czynności notarialnej | str. 50
3. Zadania i funkcje samorządu notarialnego wobec wymagań dobrej praktyki zawodowej | str. 52

III. Obowiązek informacyjno-doradczy przy dokonaniu czynności notarialnej | str. 55

1. Obowiązek ochrony interesu stron oraz praw i słusznych interesów osób trzecich, dla których akt notarialny może powodować skutki prawne | str. 55
2. Prawny oraz etyczny zakres pouczeń i informacji w świetle prawa o notariacie a kryteria przyjęte w akcie notarialnym | str. 62
3. Domniemania prawne objęte treścią aktu notarialnego | str. 72

IV. Ustawowy obowiązek dokonania czynności notarialnej zgodnie z prawem oraz odmowy sporządzenia czynności sprzecznie z prawem | str. 76

1. Charakter obowiązku powołania do dokonywania czynności notarialnej | str. 76
2. Dokonanie a zapewnienie o dokonaniu czynności notarialnej zgodnie z prawem | str. 77
3. Odmowa dokonania czynności notarialnej sprzecznej z prawem ze szczególnym uwzględnieniem czynności sprzecznej z zasadami współżycia społecznego. Zagadnienia konstrukcyjne | str. 81
3.1. Charakter oraz zakres wyznaczający dokonanie czynności notarialnej zgodnie z prawem oraz sprzecznie z prawem | str. 81
3.2. Obowiązki prewencyjne notariusza wynikające z zasad porządku prawnego | str. 85
3.3. Czynność notarialna sprzeczna z prawem a niezgodna z prawem | str. 88
3.4. Naruszenie i uchybienie zawodowe przy dokonywaniu czynności notarialnej oraz czynności prawnej | str. 90
3.5. Odpowiedzialność notariusza z powodu dokonania czynności notarialnej sprzecznej z zasadami współżycia społecznego | str. 94
4. Cywilnoprawny tryb eliminacji aktu notarialnego sprzecznego z prawem | str. 98
5. Prawnokarne regulacje zabezpieczające pewność obrotu prawnego | str. 103

V. Konstrukcja oraz rodzaje odpowiedzialności prawnej notariusza z powodu dokonania czynności notarialnej sprzecznie z prawem | str. 112

1. Staranność zawodowa notariusza jako kryterium odpowiedzialności prawnej | str. 112
2. Zasada domniemania niewinności w postępowaniu dyscyplinarnym oraz karnym | str. 115
3. Odpowiedzialność dyscyplinarna | str. 119
4. Odpowiedzialność cywilna | str. 127
4.1. Podstawa prawna odpowiedzialności | str. 127
4.2. Szczególna staranność przy wykonywaniu obowiązków zawodowych | str. 129
4.3. Kwalifikacja winy w świetle zawodowego charakteru działalności notariusza | str. 136
4.4. Związek przyczynowy między stwierdzeniem sporządzenia aktu notarialnego sprzecznie z prawem a powstałą szkodą | str. 138
4.5. Odpowiedzialność notariusza prowadzącego kancelarię na zasadzie spółki cywilnej albo partnerskiej | str. 139
5. Ryzyko prawne związane ze sporządzeniem aktu notarialnego w świetle odpowiedzialności cywilnej oraz karnej notariusza | str. 144
5.1. Rozkład ryzyka stron umowy oraz notariusza a wymogi zachowania formy aktu notarialnego | str. 144
5.2. Okoliczności sporządzenia aktu notarialnego związane z ryzykiem wykonywania zawodu | str. 151
5.3. Uprzedzenie o ryzyku zawieranej umowy a wymogi sporządzenia aktu notarialnego zgodnie z prawem | str. 155
5.4. Ocena aktu notarialnego jako działania notariusza na szkodę interesu prywatnego i społecznego, sprzecznego z zasadami współżycia społecznego | str. 161
5.5. Dominująca pozycja prokuratora w procesie cywilnym wszczętym w czasie trwania postępowania karnego przeciwko notariuszowi | str. 169
5.6. Odpowiedzialność karna | str. 178
5.7. Niezawinione dokonanie czynności notarialnej sprzecznie z prawem | str. 190

VI. Ponowne prawo wykonywania zawodu notariusza a konstytucyjne standardy proporcjonalności oraz wolności wykonywania zawodu zaufania publicznego | str. 199

1. Cele oraz funkcje zakazu wykonywania zawodu notariusza | str. 199
2. Zakaz wykonywania zawodu na podstawie orzeczenia dyscyplinarnego | str. 200
3. Zakaz wykonywania zawodu jako środek karny | str. 202
4. Ocena zakazu ponownego prawa wykonywania zawodu | str. 203
5. Tryb ponownego powołania na notariusza | str. 204

VII. Staranność zawodowa notariusza w zakresie oceny czynności prawnej poprzedzającej sporządzenie aktu notarialnego a zarzut działania na szkodę pokrzywdzonego | str. 215

1. Podmioty gospodarcze jako strony umów o charakterze tzw. świadczeń dożywotnio-rentowych | str. 215
2. Umowa pożyczki | str. 216
3. Wystawienie weksla własnego przez pożyczkobiorcę lub poręczyciela | str. 219
4. Porozumienie wekslowe zawarte między remitentem a pożyczkobiorcą jako podstawa ustanowienia na jego rzecz pełnomocnictwa do sprzedaży nieruchomości lub ustanowienia hipoteki kaucyjnej | str. 224

VIII. Czynności prawne zawierane w formie aktu notarialnego jako działanie na szkodę uczestników czynności notarialnej | str. 228

1. Uwagi wprowadzające | str. 228
2. Ustanowienie hipoteki kaucyjnej oraz hipoteki zwykłej w zakresie tzw. nadzabezpieczenia | str. 229
3. Pełnomocnictwo do sprzedaży nieruchomości | str. 230
4. Umowa sprzedaży nieruchomości na szkodę właściciela | str. 231
5. Umowy mające na celu przewłaszczenie własności za świadczenie emerytalno-rentowe | str. 235
5.1. Umowa dożywocia | str. 235
5.2. Umowa renty | str. 237
5.3. Wstępna ocena zawartych umów dożywocia oraz renty | str. 239
6. Oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji na podstawie aktu notarialnego | str. 243
7. Instrumenty prawne sankcjonujące dokonanie czynności prawnej z pokrzywdzeniem strony aktu notarialnego | str. 245

IX. Redakcja aktu notarialnego oraz znaczenie prawne jego odczytania wobec narażenia strony na niekorzystne skutki prawne | str. 250

1. Akt notarialny jako dokument urzędowy a ocena ujętej w akcie czynności prawnej | str. 250
2. Przedmiotowy zakres kompetencyjności notariusza w sporządzeniu aktu notarialnego | str. 252
3. Wpływ notariusza na ostateczną redakcję aktu notarialnego | str. 257
4. Redakcja treści czynności prawnej w akcie notarialnym a ocena działania notariusza narażającego stronę obrotu prawnego na niekorzystne dla niej skutki | str. 259
4.1. Ocena cywilnoprawna czynności prawnej stwierdzonej w akcie notarialnym | str. 259
4.2. Redakcja aktu notarialnego jako tytułu egzekucyjnego sprzecznego z prawem | str. 265
4.3. Zarzut braku bezstronności i uczciwości zawodowej jako źródła uzyskiwania stałego dochodu kosztem interesu prywatnego (art. 80 § 2 i 3 w zw. z art. 231 § 2 k.k.) | str. 269
4.4. Wartość a cena nieruchomości określona w akcie notarialnym jako kryterium narażenia właściciela na niekorzystne rozporządzenie nieruchomością | str. 271
5. Tryb i sposób odczytania aktu notarialnego jako przesłanka formalna oraz ważności stwierdzonej w akcie czynności prawnej | str. 275
5.1. Charakter obowiązku odczytania aktu notarialnego | str. 275
5.2. Odczytanie aktu notarialnego w celu ustalenia znaczenia (sensu) złożonych oświadczeń woli stron | str. 276
5.3. Sposoby stwierdzenia w akcie przekonania się notariusza o zgodności dokonanej czynności prawnej z wolą złożonego oświadczenia woli | str. 280

X. Zarzut wadliwego odczytania aktu notarialnego jako podstawa odpowiedzialności karnej notariusza | str. 284

XI. Przestępstwo kwalifikowane notariusza jako funkcjonariusza publicznego oraz osoby zaufania publicznego | str. 288

1. Podwójna kwalifikacja podmiotowa notariusza w odniesieniu do dokonanej czynności notarialnej oraz jako podmiotu przestępstwa | str. 288
2. Akt notarialny jako przedmiot ochrony prawnokarnej | str. 297

Wykaz orzecznictwa | str. 301

Literatura | str. 309