TOM VIII część 1

Wykaz skrótów 27

Wykaz podstawowej literatury podawanej wyłącznie w zapisie skróconym 33

Wprowadzenie 43

DZIAŁ I. Podstawy prawa dowodowego

ROZDZIAŁ 1. Pojęcie prawa dowodowego i nauki o dowodach 49
1. Pojęcie prawa dowodowego 51
2. Historyczna zmienność prawa dowodowego 57
3. Pojęcie prawa dowodowego i postępowania dowodowego w dogmatyce prawa procesowego cywilnego 68
4. Prawo dowodowe w ogólnej nauce o procesie sądowym 72
5. Zasada wspólności dowodów 76
6. Postępowanie dowodowe 79
7. Limitacja postępowania dowodowego 85
8. Nauka prawa dowodowego w Polsce 91

ROZDZIAŁ 2. System prawa dowodowego 101
1. Pojęcie systemu prawa dowodowego 101
2. Hermetyczność (zupełność) prawa dowodowego 106

ROZDZIAŁ 3. Źródła prawa dowodowego 119

ROZDZIAŁ 4. Doniosłość prawa dowodowego 137

ROZDZIAŁ 5. Pojęcie dowodu w dyskusji naukowej 141
1. Wprowadzenie 143
2. Pojęcie dowodu według Stanisława Śliwińskiego 148
3. Pojęcie dowodu według Leona Schaff a 151
4. Pojęcie dowodu według Mariana Cieślaka 153
5. Pojęcie dowodu według Pawła Horoszowskiego 155
6. Pojęcie dowodu według Stefana Kalinowskiego 157
7. Pojęcie dowodu według Wacława Daszkiewicza 158
8. Pojęcie dowodu według Romualda Kmiecika 159
9. Pojęcie dowodu według Stanisława Waltosia 162
10. Pojęcie dowodu w poglądach innych przedstawicieli doktryny prawa karnego procesowego 163
11. Podstawowe znaczenia pojęcia dowodu 169
11.1. Wprowadzenie 169
11.2. Dowód jako źródło dowodu 174
11.3. Dowód jako środek dowodowy 177
11.4. Dowód jako fakt dowodowy 184
12. Pozostałe znaczenia pojęcia dowodu 187
13. Pojęcie dowodu w dogmatyce prawa procesowego cywilnego 192
13.1. Pojęcie dowodu w postępowaniu cywilnym 192
13.2. Dowód w psychologii 195
13.3. Dowód na gruncie logiki 196
13.4. Dowód bezprawny na gruncie prawa procesowego cywilnego 199
13.5. Podział dowodów na gruncie prawa procesowego cywilnego 204

ROZDZIAŁ 6. Systematyka dowodów w dyskusji naukowej 209
1. Wprowadzenie 209
2. Systematyka dowodów według Stanisława Śliwińskiego 210
3. Systematyka dowodów według Leona Schaff a 212
4. Systematyka dowodów według Mariana Cieślaka 214
5. Systematyka dowodów według Stefana Kalinowskiego 221
6. Systematyka dowodów według Marii Lipczyńskiej 225
7. Systematyka dowodów według Wacława Daszkiewicza 228
8. Systematyka dowodów według Romualda Kmiecika 231
9. Systematyka dowodów według Stanisława Waltosia 236
10. Systematyka dowodów według Tomasza Grzegorczyka 238

ROZDZIAŁ 7. Rodzaje dowodów 243
1. Wprowadzenie 252
2. Dowody osobowe i rzeczowe 252
3. Dowody pierwotne i pochodne 263
4. Dowody bezpośrednie i pośrednie 268
5. Dowody pojęciowe i zmysłowe 274
6. Dowody ścisłe i swobodne 277
7. Dowody obciążające i odciążające 286
8. Pozostałe rodzaje dowodów 288
9. Szczególne rodzaje dowodów 293
9.1. Dokument 293
9.1.1. Anonim 323
9.1.2. Systematyka dokumentów 324
9.2. Dowód naukowy 329
9.2.1. Pojęcie dowodu naukowego 329
9.2.2. Kryteria dopuszczalności dowodów naukowych oraz ich ocena 334
9.3. Dowód prywatny 348
9.3.1. Uwagi ogólne 348
9.3.2. Pojęcie tzw. dowodu prywatnego 350
9.3.3. Rys historyczny dowodów prywatnych w ustawodawstwie polskim 358
9.3.3.1. Pojęcie tzw. dowodu prywatnego w kodeksie postępowania karnego z 1928 r. 358
9.3.3.2. Pojęcie tzw. dowodu prywatnego w kodeksie postępowania karnego z 1969 r. 365
9.3.4. Pojęcie tzw. dowodu prywatnego w kodeksie postępowania karnego z 1997 r. 369
9.3.4.1. Zakres przedmiotowy tzw. dowodu prywatnego 369
9.3.4.2. Podmiot uprawniony do gromadzenia tzw. dowodów prywatnych 388
9.3.4.3. Granice wykorzystania tzw. dowodów prywatnych w procesie karnym 391
9.4. Dowód poszlakowy 404
9.4.1. Historia dowodu poszlakowego 404
9.4.1.1. Proces rzymski 404
9.4.1.2. Proces karny Europy kontynentalnej 406
9.4.1.3. Proces angielski 411
9.4.1.4. Podsumowanie 413
9.4.2. Dowód poszlakowy w perspektywie prawnoporównawczej 413
9.4.2.1. Uwagi wstępne 413
9.4.2.2. Proces angielski 414
9.4.2.3. Proces niemiecki 422
9.4.2.4. Podsumowanie 427
9.4.3. Dowód poszlakowy i proces poszlakowy w doktrynie polskiej 428
9.4.4. Dowód poszlakowy w aktualnym orzecznictwie sądowym 439
9.5. Dowody niekonwencjonalne 445
9.5.1. Pojęcie dowodów niekonwencjonalnych i kryteria ich wyróżnienia 445
9.5.2. Dogmatyczne uzasadnienie wyróżnienia dowodów niekonwencjonalnych 451
9.5.3. Systematyka dowodów niekonwencjonalnych 457
9.5.4. Wprowadzanie dowodów niekonwencjonalnych do procesu karnego 462
9.6. Dowody elektroniczne 467
9.7. Dowody nienazwane 468
10. Rodzaje dowodów w dogmatyce prawa procesowego cywilnego 476
11. Dowód prima facie 483

ROZDZIAŁ 8. Konwencjonalizm i formalizm postępowania dowodowego 489
1. Uwagi wstępne 495
2. Koncepcja czynności konwencjonalnych w prawie – ujęcie podstawowe i jej rozwinięcie w prawoznawstwie 497
3. Pojęcia konwencjonalizacji i formalizacji 503
4. Czynności dowodowe jako sformalizowane karnoprocesowe czynności konwencjonalne 508
4.1. Reguły konstytutywne i reguły formalizacji dla czynności dowodowych – zagadnienia ogólne i typologiczne 508
4.2. Czynności dowodowe o zbiorowym charakterze 523
4.3. Formalizacja i konwencjonalizacja a tzw. dowód swobodny 528
4.4. Czynność dowodowa i jej wytwór 532
5. Konwencjonalizm i formalizm w płaszczyźnie wadliwości czynności dowodowych 537
5.1. Uwagi wstępne 537
5.2. Konstrukcja nieważności czynności dowodowej 538
5.2.1. Ujęcie nieważności czynności dowodowej w płaszczyźnie reguł konstytutywnych dla czynności danego typu – zarys problematyki 538
5.2.2. Ujęcie nieważności czynności dowodowej w odniesieniu do warunków realizacji jej substratu materialnego 546
5.3. Konstrukcja niedopuszczalności czynności dowodowej 557
5.4. Konstrukcje: nieprawidłowości i bezskuteczności czynności dowodowej 573
6. Konwalidacja i konwersja czynności dowodowej 583
7. Podsumowanie 594

ROZDZIAŁ 9. Dowodzenie w procesie karnym. Zagadnienia ogólne 597
1. Pojęcie dowodzenia w procesie karnym i w logice 598
2. Dowodzenie w logice 611
3. Ustalenia faktyczne i subsumcja faktów prawnie istotnych 624
4. Przedmiot dowodu w procesie karnym 629
4.1. Pojęcie przedmiotu dowodu w procesie karnym 629
4.2. Fakt główny i fakty dowodowe (poszlaki) 636
5. Przedmiot dowodu w procesie cywilnym 641

ROZDZIAŁ 10. Udowodnienie oraz surogaty udowodnienia 647
1. Udowodnienie 648
2. Surogaty udowodnienia 655
2.1. Notoryjność 656
2.1.1. Notoryjność powszechna 658
2.1.2. Notoryjność urzędowa 661
2.2. Oczywistość 664
2.3. Uprawdopodobnienie 665
2.4. Domniemania 675
2.4.1. Domniemania faktyczne 678
2.4.2. Domniemania prawne 681

DZIAŁ II. Ewolucja prawa dowodowego i teorii dowodów

ROZDZIAŁ 11. Początki prawa dowodowego 689
1. Prawo egipskie 691
2. Prawa mezopotamskie 692
2.1. Kodeks Urukaginy 692
2.2. Kodeks Ur-Nammu 692
2.3. Kodeks Lipit-Isztara 693
2.4. Kodeks Hammurabiego 693
2.4.1. Sąd boga rzeki (próba zimnej wody) 694
2.4.2. Zeznania świadków 695
2.4.3. Przysięga 696
2.4.4. Ujęcie na gorącym uczynku 696
2.4.5. Oględziny miejsca 696
2.4.6. Tabliczki gliniane zawierające teksty prawne 696
2.5. Kodeks esznuński 697
2.6. Zbiór czternastu tabliczek prawa średnioasyryjskiego 697
3. Prawo izraelskie 697
3.1. Świadkowie 698
3.2. Sądy boże 702
3.2.1. Próba gorzkiej wody 702
3.2.2. Losowanie 703
3.3. Przyznanie się do winy 704
3.4. Ujęcie na gorącym uczynku 705
3.5. Przysięga oczyszczająca 705

ROZDZIAŁ 12. Prawo dowodowe w starożytnej Grecji 707
1. Wprowadzenie 708
2. Środki dowodowe 709
2.1. Prawa 709
2.2. Dokumenty prywatne 709
2.3. Zeznania świadków 710
2.4. Tortury 712
2.5. Przysięga 715
2.6. Wezwania 716

ROZDZIAŁ 13. Prawo dowodowe w starożytnym Rzymie 717
1. Prawo dowodowe w rzymskim procesie karnym 719
2. Źródła i środki dowodowe 721
2.1. Środki dowodowe pochodzące od osobowych źródeł dowodowych 722
2.1.1. Zeznania świadków 722
2.1.1.1. Kwalifi kacje świadków i wyłączenia od zeznawania 722
2.1.1.2. Prawo odmowy zeznań 724
2.1.1.3. Kategorie świadków 726
2.1.1.4. Formy zeznań 727
2.1.1.5. Charakter zeznań 728
2.1.1.6. Tortury 729
2.1.2. Laudationes 730
2.1.3. „Opinie biegłych” 731
2.1.4. Confessio oskarżonego 732
2.1.5. „Zeznania” niewolników 733
2.1.6. Rumores 737
2.2. Rzeczowe źródła dowodowe 737
2.3. Mieszane źródła dowodowe 738
2.3.1. Dokumenty urzędowe 738
2.3.2. Dokumenty prywatne 738
3. Przebieg postępowania dowodowego 739
4. Ocena dowodów 741

ROZDZIAŁ 14. Prawo dowodowe w okresie średniowiecza 745
1. Prawo germańskie 753
1.1. Wizygoci 756
1.2. Ostrogoci 756
1.3. Burgundowie 756
1.4. Longobardowie 757
1.4.1. Przysięga 757
1.4.2. Sądy boże 758
1.4.2.1. Pojedynek sądowy 758
1.4.2.2. Próba gorącej wody 759
1.4.3. Świadkowie 759
1.4.4. Dokumenty 759
1.5. Frankowie 759
1.5.1. Przysięga strony 760
1.5.2. Sądy boże 761
1.5.2.1. Próba gorącej wody 762
1.5.2.2. Próba rozpalonego żelaza 763
1.5.2.3. Próba ognia 763
1.5.2.4. Próba zimnej wody 763
1.5.2.5. Próba losowania 764
1.5.2.6. Próba poświęconego kęsa 764
1.5.2.7. Próba komunii 764
1.5.2.8. Próba krzyża 765
1.5.2.9. Pojedynek sądowy 765
1.5.3. Przyznanie się do winy 766
1.5.4. Świadkowie 766
1.5.5. Dokumenty 767
1.5.6. Schwytanie na gorącym uczynku 768
1.5.7. Rugi 769
1.6. Anglosasi 770
1.6.1. Przysięga 771
1.6.2. Sądy boże 771
1.6.2.1. Próba zimnej wody 772
1.6.2.2. Próba gorącej wody 772
1.6.2.3. Próba gorącego żelaza 772
1.6.2.4. Próba poświęconego kęsa 773
1.6.3. Świadkowie 773
1.6.4. Dokumenty 773
1.6.5. Schwytanie na gorącym uczynku 773
1.6.6. Znalezienie skradzionej rzeczy 774
1.6.7. Oględziny 774
1.7. Fryzowie 774
2. Prawo niemieckie 775
2.1. Zmiany proceduralne 775
2.2. Postępowanie dowodowe dotyczące jawnego przestępstwa 776
2.3. Postępowanie dowodowe dotyczące niejawnego przestępstwa (postępowanie rugowe) 776
2.4. Pokoje boże i ziemskie 776
2.5. Postępowanie dowodowe przeciw szkodliwym ludziom 777
2.6. Postępowanie dowodowe w procesach o czary 777
2.6.1. Próba łez 778
2.6.2. Próba igły 778
2.6.3. Próba ognia 779
2.6.4. Próba wody 779
2.6.5. Próba wagi 780
2.6.6. Próba pacierza 780
2.6.7. Próba krwi z nosa 780
2.6.8. Próba chleba z masłem 780
2.7. Postępowanie dowodowe w procesie inkwizycyjnym 781
2.8. Przysięga i świadectwo 782
2.9. Dokumenty 784
2.10. Dostarczenie sprawcy przestępstwa 784
2.11. Wyroki boże 784
2.11.1. Sąd na marach 785
2.11.2. Pojedynek sądowy 786
2.11.3. Próba klucza 788
2.11.4. Próba klucza z biblią 788
2.11.5. Próba sita 789
2.11.6. Próba ognia 789
2.11.6.1. Niesienie rozpalonego żelaza 789
2.11.6.2. Kroczenie po rozpalonych lemieszach 789
2.11.7. Próba wody 790
2.11.8. Próba poświęconego noża 790
2.11.9. Próba myszy 791
3. Prawo nordyckie 791
3.1. Przysięga 791
3.2. Świadectwo przysięgłych 792
3.3. Świadkowie 793
3.4. Sądy boże 793
3.4.1. Pojedynek sądowy 793
3.4.2. Próba żelaza 793
3.5. Oględziny 794
3.6. Dokumenty 794
4. Prawo dowodowe włoskie 794
4.1. Przysięga stron 795
4.2. Świadkowie 795
4.3. Sądy boże 796
4.4. Przyznanie się do winy 796
4.5. Dokumenty 796
5. Prawo francuskie 796
5.1. Świadkowie 797
5.2. Przysięga 797
5.3. Sądy boże 797
5.4. Przyznanie się do winy 798
5.5. Dokumenty 798
5.6. Wizja 799
6. Prawo angielskie 799
6.1. Świadkowie 799
6.2. Przysięga 800
6.3. Sądy boże 800
6.3.1. Próba ognia 800
6.3.2. Próba zimnej wody 800
6.3.3. Próba gorącej wody 800
6.3.4. Kęs przekleństwa 801
6.3.5. Pojedynek sądowy 801
6.3.6. Próba mar 802
6.4. Dokumenty 802
6.5. Przyznanie się do winy 802
6.6. Przysięgli 802
7. Prawo ruskie 804
7.1. Źródła prawa i zasady procesowe 804
7.2. Środki dowodowe 805
7.2.1. Świadkowie 805
7.2.2. Przysięga 806
7.2.3. Ordalia 807
7.2.3.1. Próba żelaza 807
7.2.3.2. Próba wody 808
7.2.3.3. Pojedynek sądowy 808
7.2.3.4. Ciągnienie losu 809
7.2.4. Zdanie się na zeznanie obwinionych 810
7.2.5. Wspólne zdanie się na zeznanie 810
7.2.6. Oględziny 810
7.2.7. Postępowanie rugowe 811
7.2.7.1. Głos powszechny 811
7.2.7.2. Powszechne przesłuchanie 811
7.2.8. Gonienie śladem 811
7.2.9. Dokument 812
7.2.10. Zwód 812
7.2.11. Przesłuchanie 813
7.2.12. Przyznanie się 813
7.2.13. Schwytanie na gorącym uczynku 814
7.2.14. Schwytanie z licem 814
8. Prawo czeskie 814
8.1. Źródła prawa i zasady procesowe 814
8.2. Środki dowodowe 815
8.2.1. Świadkowie 815
8.2.2. Ordalia 816
8.2.2.1. Przysięga 817
8.2.2.2. Dowód wody 818
8.2.2.3. Próba rozżarzonego żelaza 818
8.2.2.4. Pojedynek sądowy 818
8.2.2.5. Losowanie 819
8.2.3. Przyznanie się strony 819
8.2.4. Pojmanie sprawcy przestępstwa na gorącym uczynku 819
8.2.5. Zwód 820
8.2.6. Sok 820
8.2.7. Zeznanie 820
8.2.8. Znaki graniczne 821
8.2.9. Dokumenty 821
8.2.10. Księgi ziemskie 821
8.2.11. Oględziny 822
9. Prawo węgierskie i słowackie 822
9.1. Źródła prawa i zasady procesowe 822
9.2. Środki dowodowe 823
9.2.1. Świadkowie 823
9.2.2. Przysięga 823
9.2.3. Oględziny 824
9.2.4. Ordalia 824
9.2.4.1. Próba krzyża i hostii 824
9.2.4.2. Próba ognia i wody 824
9.2.4.3. Próba wagi 825
9.2.4.4. Pojedynek 825
9.2.5. Dokumenty 825
10. Prawo polskie 826
10.1. Źródła prawa i zasady procesowe 826
10.2. Środki dowodowe 826
10.2.1. Przysięga 826
10.2.2. Współprzysięga 827
10.2.3. Świadkowanie 828
10.2.4. Ordalia 828
10.2.4.1. Próba wody 829
10.2.4.1.1. Próba zimnej wody 829
10.2.4.1.2. Próba gorącej wody 829
10.2.4.2. Próba żelaza 829
10.2.4.2.1. Próba żelaza z użyciem ręki 830
10.2.4.2.2. Próba żelaza z użyciem stóp 830
10.2.4.3. Próba chleba i sera 830
10.2.4.4. Pojedynek sądowy 830
10.2.5. Wizja 832
10.2.6. Wstecz 832
10.2.7. Dokument 832
10.2.8. Przyznanie się do winy 832
10.2.9. Ujęcie na gorącym uczynku 833

ROZDZIAŁ 15. Prawo dowodowe w czasach nowożytnych 835
1. Prawo dowodowe w procesie inkwizycyjnym (na podstawie Caroliny) 837
2. Prawo dowodowe w powszechnym procesie niemieckim 850
3. Prawo dowodowe w procesie francuskim na podstawie ordonansu z 1670 r. 856
4. Prawo dowodowe w procesie karnym angielskim 859
5. Prawo dowodowe w procesie karnym w Rzeczypospolitej szlacheckiej 865
5.1. W procesie ziemskim 865
5.2. W procesie miejskim 871
5.3. W procesie wiejskim 877

ROZDZIAŁ 16. Prawo dowodowe w okresie oświecenia 883
1. Wstęp 884
2. Prawo dowodowe w Austrii 891
3. Prawo dowodowe w Prusach 903
4. Prawo dowodowe w Rosji 909
5. Prawo dowodowe we Francji 912
6. Prawo dowodowe w Anglii 920

ROZDZIAŁ 17. Prawo dowodowe we współczesnym procesie karnym od początku XIX do połowy XX w. 935
1. Prawo dowodowe w rosyjskim procesie karnym 936
2. Prawo dowodowe w austriackim procesie karnym 946
3. Prawo dowodowe w niemieckim procesie karnym 954
4. Prawo dowodowe w procesie karnym totalitarnym 961
4.1. W faszystowskim procesie karnym 961
4.2. W radzieckim procesie karnym 964

ROZDZIAŁ 18. Prawo dowodowe w polskim procesie karnym w XX w. (do 1997 r.) 971
1. Wstęp 973
2. Prawo dowodowe na podstawie kodeksu z 1928 r. 974
3. Prawo dowodowe na podstawie kodeksu z 1969 r. 986

ROZDZIAŁ 19. Prawo dowodowe w wybranych współczesnych procesach karnych 999
1. Prawo dowodowe w rosyjskim procesie karnym 1004
1.1. Geneza i ewolucja prawa dowodowego w Rosji 1005
1.2. Rodzaje dowodów i ich charakterystyka 1016
1.3. Prawo do uczestniczenia w procesie dowodzenia przez obronę 1025
1.4. Funkcjonowanie prawa dowodowego 1027
1.5. Specyfika wybranych czynności śledczych 1029
1.5.1. Oględziny 1029
1.5.2. Przeszukanie 1030
1.5.3. Przesłuchanie 1032
1.5.4. Okazanie 1033
1.5.5. Weryfikacja zeznań i wyjaśnień w miejscu zdarzenia 1033
1.5.6. Ekspertyza sądowa 1034
1.6. Problem wykorzystywania informacji uzyskanych w drodze operacyjnej w dowodzeniu w sprawach karnych 1035
1.7. Kierunki rozwoju prawa dowodowego 1038
2. Prawo dowodowe w niemieckim procesie karnym 1040
2.1. Prawo dowodowe – zagadnienia ogólne i systemowe 1048
2.1.1. Podstawowe pojęcia niemieckiego prawa dowodowego i systematyka dowodów 1049
2.1.1.1. Dowody ścisłe a dowody swobodne 1049
2.1.1.2. Przedmiot i cel dowodzenia 1053
2.1.1.3. Problem przyporządkowania czynności wykrywczych i poszukiwawczych 1055
2.1.2. Zasady postępowania dowodowego 1057
2.1.2.1. Zasada śledcza i granice obowiązku wyjaśnienia sprawy 1058
2.1.2.2. Zasada bezpośredniości 1063
2.1.2.3. Zasada swobodnej oceny dowodów 1071
2.1.2.4. Zasada in dubio pro reo 1075
2.1.2.5. Pozostałe zasady procesowe mające znaczenie dla postępowania dowodowego 1079
2.1.3. Zakazy dowodowe w procesie niemieckim 1081
2.2. Prawo inicjatywy dowodowej 1088
2.2.1. Wniosek dowodowy 1090
2.2.2. Inne niż wniosek dowodowy przejawy inicjatywy dowodowej stron 1095
2.2.3. Oddalenie wniosku dowodowego 1097
2.3. Charakterystyka poszczególnych dowodów 1111
2.3.1. Osobowe źródła dowodowe 1111
2.3.1.1. Oskarżony 1111
2.3.1.2. Świadkowie 1123
2.3.1.3. Biegły 1133
2.4. Dowody rzeczowe 1141
2.4.1. Dokumenty 1141
2.4.2. Dowód z oględzin 1146
3. Prawo dowodowe we francuskim procesie karnym 1148
3.1. Ewolucja francuskiego procesu karnego w aspekcie transformacji środków dowodowych i metod dowodzenia. Krótka analiza materialnoprawna 1150
3.2. Regulacja prawa dowodowego we Francji w ujęciu obowiązujących przepisów. Źródła prawa dowodowego 1158
3.3. Zasady postępowania dowodowego we francuskim współczesnym procesie karnym 1160
3.4. Zagadnienie dowodów nielegalnych 1168
3.5. Dowód we francuskim postępowaniu karnym. Charakterystyka teoretyczna 1172
3.5.1. Pojęcie dowodu 1172
3.5.2. Źródła i środki dowodowe 1173
3.5.2.1. Dowody pisemne (les preuves littérales) 1174
3.5.2.2. Zeznania świadków (le témoignage) 1175
3.5.2.3. Wyjaśnienia oskarżonego (l’aveu) 1180
3.5.3. Dowody naukowe (les preuves scientifi ques) 1182
3.5.4. Inne czynności dowodowe 1186
3.6. Wnioski końcowe 1189
4. Prawo dowodowe w procesie karnym angielskim 1190
4.1. Ogólne zasady prawa dowodowego 1192
4.2. Dowodowe czynności poszukiwawcze 1195
4.2.1. Wyjaśnienia oskarżonego 1195
4.2.1.1. Przyznanie się do winy (confession) 1196
4.2.1.2. Guilty plea 1199
4.2.1.3. Milczenie oskarżonego 1202
4.2.1.4. Oskarżony jako świadek 1206
4.2.2. Okazanie 1207
4.2.3. Oględziny. Otwarcie zwłok. Eksperyment procesowy 1212
4.2.4. Wywiad środowiskowy i dowód na charakter oskarżonego 1214
4.2.5. Badanie osoby oskarżonego 1217
4.2.6. Zatrzymanie rzeczy. Przeszukanie 1218
4.2.7. Kontrola i utrwalanie rozmów 1225
4.3. Systematyka dowodów przedstawianych na rozprawie 1228
4.3.1. Świadkowie 1229
4.3.2. Dowód pośredni 1234
4.3.3. Dowód potwierdzający (corroboration evidence) 1241
4.3.4. Biegli, tłumacze, specjaliści 1243
4.3.5. Dowód rzeczowy 1246
4.3.6. Dowód z dokumentu 1246
4.4. Zasady dopuszczalności dowodów 1248
4.4.1. Legalność uzyskania dowodów i rzetelność procesu 1248
4.4.2. Zakazy dowodowe 1253
4.5. Postępowanie dowodowe 1255
4.5.1. Posiedzenie przygotowawcze 1255
4.5.2. Disclosure of evidence 1257
4.5.3. Prezentacja materiału dowodowego na rozprawie 1261
4.5.4. Przesłuchanie świadka 1264
4.5.5. Rola sędziego w postępowaniu dowodowym 1268
4.6. Wyrokowanie i narada 1270
4.7. Podstawowe odmienności postępowania dowodowego przed sądem pokoju 1273
4.8. Podsumowanie 1276
5. Prawo dowodowe w procesie karnym USA 1280
5.1. Zagadnienia wstępne 1283
5.1.1. Pojęcie dowodu i prawa dowodowego w amerykańskim procesie karnym 1283
5.1.2. Osobowe źródła dowodowe w amerykańskim prawie dowodowym 1288
5.1.3. Źródła amerykańskiego prawa dowodowego 1290
5.1.3.1. Ewolucja amerykańskich reguł prawa dowodowego 1290
5.1.3.2. Zakres obowiązywania federalnych reguł dowodowych 1294
5.1.3.3. Systematyka federalnych reguł dowodowych w kontekście struktury opracowania 1295
5.1.4. Zarys amerykańskiego procesu karnego 1297
5.1.4.1. Zasady amerykańskiego procesu karnego 1297
5.1.4.2. Przebieg amerykańskiego procesu karnego 1299
5.2. Zagadnienia ogólne prawa dowodowego 1309
5.2.1. Ciężar dowodu (burden of proof) 1309
5.2.2. Standard udowodnienia (standard of proof) 1314
5.2.3. Notoryjność i domniemania 1318
5.2.4. Wprowadzanie dowodów do procesu 1320
5.2.4.1. Uwagi wprowadzające 1320
5.2.4.2. Wprowadzanie dowodów do procesu przez strony 1322
5.2.4.3. Wprowadzanie dowodów do procesu przez sąd z urzędu 1325
5.2.5. Kryteria dopuszczalności dowodów w amerykańskim prawie dowodowym 1328
5.2.5.1. Ogólne kryteria dopuszczalności dowodów – przydatność (relevancy) i istotność (materiality) 1328
5.2.5.2. Szczególne kryteria niedopuszczalności dowodów – zagadnienia ogólne 1330
5.2.5.3. Normatywne kryteria niedopuszczalności dowodów 1332
5.2.5.4. Niedopuszczalność oświadczeń złożonych poza rozprawą (hearsay evidence) 1334
5.2.5.5. Nielegalnie uzyskane dowody i reguła wyłączania dowodów (exclusionary rule) 1341
5.2.5.5.1. Zagadnienia wstępne 1341
5.2.5.5.2. Ewolucja reguły wyłączania dowodów 1343
5.2.5.5.3. Zakres obowiązywania reguły wyłączania dowodów 1346
5.2.5.5.4. Wyjątki od reguły wyłączania dowodów 1347
5.2.5.5.5. Doktryna „owoców zatrutego drzewa” (fruits of the poisonous tree doctrine) 1349
5.2.5.6. Przeprowadzanie dowodów na rozprawie 1352
5.3. Szczególne zagadnienia prawa dowodowego 1355
5.3.1. Świadek 1355
5.3.1.1. Świadek w postępowaniu przygotowawczym 1355
5.3.1.2. Kwalifikacja do złożenia zeznań w charakterze świadka w postępowaniu sądowym 1356
5.3.1.3. Wyłączenie dowodu z zeznań świadka (privileges) 1358
5.3.1.4. Przesłuchanie świadka na rozprawie 1361
5.3.1.4.1. Ogólny schemat przesłuchania świadka 1361
5.3.1.4.2. Przesłuchanie bezpośrednie (direct examination) 1362
5.3.1.4.3. Przesłuchanie krzyżowe (cross-examination) 1364
5.3.1.4.4. Dalsze przesłuchania świadka przez strony (re-direct oraz re-cross) 1369
5.3.1.5. Szczególna procedura przeprowadzania dowodu z przesłuchania dzieci 1370
5.3.2. Oskarżony (podejrzany) 1371
5.3.2.1. Zagadnienia wstępne i terminologiczne 1371
5.3.2.2. Przesłuchanie podejrzanego (suspect) w postępowaniu przygotowawczym (reguły Mirandy) 1374
5.3.2.3. Przesłuchanie oskarżonego (accused/defendant) na rozprawie 1383
5.3.3. Biegły 1384
5.3.3.1. Pozycja biegłego w amerykańskim postępowaniu karnym 1384
5.3.3.2. Definicja biegłego 1386
5.3.3.3. Dopuszczalność dowodów naukowych w amerykańskim procesie karnym (standardy Frye’a i Dauberta) 1387
5.3.3.4. Forma i zakres opinii biegłego 1390
5.3.3.5. Opinia psychiatryczna 1392
5.3.4. Okazanie (eyewitness identification) 1393
5.3.5. Oględziny 1397
5.3.5.1. Zagadnienia wstępne 1397
5.3.5.2. Historyczna ewolucja modeli dochodzenia przyczyny śmierci w Stanach Zjednoczonych 1398
5.3.5.3. Przeprowadzanie śledztw medyczno-sądowych (medicolegal investigation) 1400
5.3.6. Przeszukanie i zatrzymanie rzeczy 1403
5.3.6.1. Zagadnienia wstępne 1403
5.3.6.2. Pojęcie przeszukania i zatrzymania 1404
5.3.6.3. Zakres zastosowania czwartej poprawki 1405
5.3.6.4. Przeszukanie i zatrzymanie na podstawie nakazu sądowego 1408
5.3.6.5. Przeszukanie i zatrzymanie bez nakazu sądowego 1412
5.3.6.6. Konsekwencje nielegalnego przeprowadzenia przeszukania i zatrzymania rzeczy 1415
5.3.7. Kontrola i utrwalanie rozmów 1416
5.3.8. Dowód z dokumentów 1418
5.3.9. Dowody rzeczowe 1420
6. Prawo dowodowe w hiszpańskim procesie karnym 1422
6.1. Źródła prawa hiszpańskiego procesu karnego 1423
6.2. Charakterystyka hiszpańskiego procesu karnego z perspektywy problematyki dowodowej 1429
6.3. Dowody w procesie karnym w świetle konstytucyjnych praw podstawowych 1437
6.4. Koncepcja dowodów i postępowania dowodowego w hiszpańskim procesie karnym 1443
6.4.1. Pojęcie dowodu 1443
6.4.2. Przedmiot dowodu 1445
6.4.3. Środki dowodowe 1447
6.4.4. Postępowanie dowodowe 1447
6.4.4.1. Zasady ogólne 1447
6.4.4.2. Wnioski dowodowe 1450
6.4.4.3. Decyzja w sprawie dopuszczalności dowodów 1451
6.4.4.4. Przeprowadzenie dowodów 1452
6.5. Czynności dowodowe postępowania przygotowawczego 1453
6.5.1. Uwagi porządkujące 1453
6.5.2. Czynności śledcze oraz tzw. dowody uprzednie 1455
6.5.3. Przesłanki warunkujące dowodowy charakter czynności 1458
6.5.3.1. Niepowtarzalność 1458
6.5.3.2. Gwarancje instytucjonalne i proceduralne 1458
6.5.3.3. Wprowadzenie do procesu dowodu uprzedniego 1460
6.5.4. Dowody antycypowane 1460
6.5.5. Dowody uprzednio rekonstruowane 1462
6.6. Poszczególne rodzaje czynności o charakterze dowodowym 1463
6.6.1. Metody pomiaru zawartości alkoholu w organizmie ludzkim 1463
6.6.2. Nagranie z kamery 1465
6.6.2.1. Nagranie z ukrytej kamery 1466
6.6.3. Analiza środków odurzających 1466
6.6.4. Przeszukanie ciała 1467
6.6.5. Przeprowadzenie kontroli osobistej 1468
6.6.6. Geolokalizacja 1469
6.6.7. Zeznania świadków 1470
6.6.8. Wyjaśnienia osoby objętej postępowaniem 1473
6.6.9. Konfrontacja 1474
6.6.10. Opinia biegłych 1474
6.6.11. Okazanie 1474
6.7. Czynności śledztwa ograniczające prawa podstawowe z art. 18 Konstytucji 1475
6.7.1. Reforma z 2015 r. 1475
6.7.2. Wejście do miejsca zamkniętego (przeszukanie miejsca) i zatrzymanie rzeczy 1476
6.7.3. Zatrzymanie ksiąg i dokumentów 1479
6.7.4. Zatrzymanie i otwarcie korespondencji sporządzonej w formie pisemnej i telegrafi cznej 1479
6.7.5. Środki śledcze z zastosowaniem nowoczesnych technologii 1481
6.7.5.1. Kontrola komunikacji telefonicznej i telematycznej 1483
6.7.5.2. Przechwytywanie i utrwalanie komunikacji werbalnej za pomocą urządzeń elektronicznych 1485
6.7.5.3. Zatrzymanie urządzeń do przechowywania danych masowych 1486
6.7.5.4. Dostęp zdalny do zasobów teleinformatycznych 1487
6.8. Dowody przeprowadzane na rozprawie 1488
6.8.1. Uwagi wprowadzające 1488
6.8.2. Środki dowodowe 1489
6.8.2.1. Zeznania (wysłuchanie) oskarżonego oraz osób ponoszących odpowiedzialność cywilną 1489
6.8.2.2. Przesłuchanie świadka 1491
6.8.2.3. Opinia biegłego 1494
6.8.2.4. Dowód z dokumentów 1495
6.8.2.5. Wizja lokalna, oględziny miejsca 1495
6.9. Problematyka dowodów nielegalnych w prawie hiszpańskim 1496
6.9.1. Pojęcie dowodu nielegalnego 1496
6.9.1.1. Dowód nielegalny w ujęciu szerokim 1496
6.9.1.2. Dowód nielegalny w ujęciu wąskim 1498
6.9.1.3. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego STC 114/1984 z 29 listopada 1984 r. 1499
6.9.1.4. Dowód nielegalny w orzecznictwie Sądu Najwyższego 1499
6.9.2. Rodzaje nielegalności dowodowej 1501
6.9.3. Skuteczność procesowa dowodów nielegalnych 1504
7. Prawo dowodowe w muzułmańskim procesie karnym 1506
7.1. Geneza powstania prawa i procesu karnego – szariatu 1506
7.2. Źródła i zasady prawa karnego islamu 1511
7.3. Ogólna charakterystyka przestępstw w szariacie 1516
7.4. Charakterystyka muzułmańskiego procesu karnego 1519
7.5. Podstawowe zasady i funkcjonowanie współczesnego muzułmańskiego procesu karnego 1528
8. Prawo dowodowe w procesie judaistycznym 1534
8.1. Charakterystyka i specyfika procesu judaistycznego 1535
8.2. Dowodzenie winy oskarżonego w judaistycznym procesie karnym 1540
8.3. Wpływy tradycji judaistycznej na ukształtowanie wybranych instytucji postępowania dowodowego w procesie karnym współczesnego Izraela 1548

Skorowidz przedmiotowy 1557

Autorzy 1567

TOM VIII część 2

Wykaz skrótów 1597

Wykaz podstawowej literatury podawanej wyłącznie w zapisie skróconym 1603

DZIAŁ II. Ewolucja prawa dowodowego i teorii dowodów

ROZDZIAŁ 20. Kształtowanie się europejskiego (unijnego) prawa dowodowego 1615
1. Uwagi wstępne 1617
2. Tradycyjny mechanizm współpracy w zakresie prawa dowodowego według przepisów kodeksu postępowania karnego 1622
2.1. Sporządzenie czynności dowodowej „na wniosek polskiego sądu lub prokuratora” jako przesłanka wykorzystania dowodu z zagranicy 1623
2.2. Niesprzeczność sposobu przeprowadzenia czynności dowodowej z zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej 1626
2.3. Zachowanie wymogów, od spełnienia których zależy dopuszczalność odstąpienia w postępowaniu karnym od zasady bezpośredniości (art. 389, 391 i 393 k.p.k.) 1628
3. Ponadpaństwowe inicjatywy dotyczące prawa dowodowego 1629
3.1. Pierwsze instrumenty Rady Europy i pierwsze inicjatywy unijne 1630
3.2. Przepisy kodeksu postępowania karnego implementujące decyzję ramową w sprawie wykonywania w Unii Europejskiej orzeczeń o zajęciu mienia i środków dowodowych 1634
3.3. Wspólny zespół śledczy jako forma międzynarodowej współpracy w zakresie prawa dowodowego 1646
3.4. Od europejskiego nakazu dowodowego do europejskiego nakazu dochodzeniowego 1655
4. Ratio ograniczeń korzystania z dowodów przeprowadzonych przez obce organy 1668
5. Ograniczenia dopuszczalności wykorzystywania dowodów przeprowadzonych przed obcym organem w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu 1671
6. Ograniczenia dopuszczalności wykorzystywania dowodów nieprzeprowadzonych bezpośrednio przed organem orzekającym w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego 1677
7. Podsumowanie 1680

ROZDZIAŁ 21. Prawo dowodowe w postępowaniu przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym oraz Europejskim Trybunałem Praw Człowieka 1681
1. Prawo dowodowe w postępowaniu przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym 1688
1.1. Wstęp 1688
1.2. Prawo dowodowe przed międzynarodowymi trybunałami karnymi 1691
1.2.1. Prawo dowodowe Międzynarodowych Trybunałów Wojskowych 1691
1.2.2. Prawo dowodowe przed Międzynarodowymi Trybunałami Karnymi ad hoc 1695
1.2.2.1. Systematyka dowodów 1695
1.2.2.2. Zagadnienia dopuszczalności dowodów 1700
1.2.2.3. Główne założenia postępowania dowodowego przed MTKJ 1702
1.3. Prawo dowodowe przed MTK 1704
1.3.1. Systematyka dowodów 1704
1.3.1.1. Dowód z zeznań świadka 1705
1.3.1.2. Dowód z wyjaśnień oskarżonego 1711
1.3.1.3. Dowód z opinii biegłego 1713
1.3.1.4. Dowód z dokumentu 1714
1.3.1.5. Dowody bezpośrednie i pośrednie 1717
1.3.2. Zagadnienia dopuszczalności dowodów 1719
1.3.2.1. Ocena dopuszczalności dowodów 1719
1.3.2.2. Przydatność dowodu 1721
1.3.2.3. Wartość dowodowa 1722
1.3.2.4. Rzetelność rozprawy 1723
1.3.2.5. Dopuszczalność dowodów przed MTK a prawo krajowe 1723
1.3.3. Zakazy dowodowe (dowody niedopuszczalne) 1726
1.3.3.1. Naruszenie postanowień statutu rzymskiego 1727
1.3.3.2. Naruszenie praw człowieka uznanych przez społeczność międzynarodową 1730
1.3.3.3. Wątpliwości co do wiarygodności dowodu 1732
1.3.3.4. Sprzeczność z rzetelnością postępowania 1733
1.3.4. Ograniczenia postępowania dowodowego 1735
1.3.4.1. Ochrona świadka 1735
1.3.4.2. Dowody poufne 1736
1.3.4.3. Stosunki uprzywilejowane 1737
1.3.4.4. Odmowa składania zeznań 1738
1.4. Postępowanie dowodowe przed MTK 1739
1.4.1. Główne założenia postępowania dowodowego 1739
1.4.2. Ujawnienie dowodów (disclosure of evidence) 1742
1.4.3. Tok postępowania dowodowego 1744
1.4.4. Zasady przesłuchiwania świadków 1746
1.4.5. Rola sędziego w postępowaniu dowodowym 1747
1.5. Podsumowanie 1750
2. Prawo dowodowe w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka 1752
2.1. Wprowadzenie 1752
2.2. Wykrywanie i zabezpieczanie dowodów 1761
2.2.1. Wprowadzenie 1761
2.2.2. Przeszukanie i zatrzymanie rzeczy 1764
2.2.3. Kontrola korespondencji, rozmów i innych przekazów informacji 1772
2.2.4. Ustalanie w celach dowodowych lokalizacji danej osoby 1781
2.2.5. Pozyskiwanie próbek i przedmiotów z ludzkiego ciała oraz utrwalanie wizerunku osoby na potrzeby procesu karnego 1783
2.2.6. Zbieranie danych o jednostce na potrzeby procesu karnego 1787
2.2.7. Okazanie 1795
2.2.8. Uzyskiwanie oświadczeń od osobowych źródeł dowodowych 1795
2.2.9. Gromadzenie dowodów a ochrona swobody wypowiedzi 1799
2.2.10. Problematyka prywatnego gromadzenia dowodów 1808
2.3. Wprowadzanie dowodów do procesu karnego 1810
2.3.1. Wprowadzenie 1810
2.3.2. Dowody uzyskane z naruszeniem art. 3 EKPC 1813
2.3.3. Dowody uzyskane z naruszeniem art. 8 EKPC 1818
2.3.4. Dowody uzyskane w wyniku nielegalnej prowokacji policyjnej 1822
2.3.5. Dowody uzyskane z naruszeniem prawa do nieobciążania się 1831
2.3.6. Dowody uzyskane z naruszeniem prawa dostępu do adwokata 1844
2.3.7. Podsumowanie 1853
2.4. Przeprowadzanie dowodów w procesie karnym 1858
2.4.1. Wprowadzenie 1858
2.4.2. Domniemanie niewinności i jego implikacje dla przeprowadzania dowodów 1859
2.4.3. Równość broni stron 1870
2.4.4. Osobowe źródła dowodowe w procesie karnym 1872
2.4.4.1. Prawo do przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia oraz żądania obecności i przesłuchania świadków obrony na takich samych warunkach jak świadków oskarżenia (art. 6 ust. 3 lit. d EKPC) 1872
2.4.4.1.1. Uwagi wprowadzające 1872
2.4.4.1.2. Świadkowie, którzy nie zostali przesłuchani w obecności oskarżonego lub jego obrońcy 1876
2.4.4.1.3. Świadkowie anonimowi i narażeni na pokrzywdzenie (vulnerable witnesses) 1888
2.4.4.2. Przesłuchanie a prawo do poszanowania życia rodzinnego 1893
2.4.5. Dowód z opinii biegłego 1895
2.5. Ocena dowodów w procesie karnym 1899
2.6. Podsumowanie 1900

DZIAŁ III. Zakazy dowodowe

ROZDZIAŁ 22. Zakazy dowodowe w ogólności 1905
1. Pojęcie zakazu dowodowego 1906
2. Ratio legis zakazów dowodowych 1913
3. Charakter prawny zakazów dowodowych 1917
4. Klasyfikacja zakazów dowodowych 1921
4.1. Uwagi ogólne 1921
4.2. Podział z uwagi na element procesu dowodzenia, którego dotyczy zakaz (tezy dowodowej, źródła lub środka dowodowego bądź sposobu dowodzenia) 1922
4.2.1. Wprowadzenie 1922
4.2.2. Zakazy odnoszące się do tezy dowodowej (zupełne) 1923
4.2.3. Zakazy odnoszące się do źródła lub środka dowodowego (niezupełne, w tym quasi-niezupełne) 1925
4.2.4. Zakazy odnoszące się do sposobu dowodzenia 1929
4.2.5. Problem zakazów wykorzystania dowodów 1930
4.3. Podział z uwagi na rygoryzm związania (zakazy bezwarunkowe i warunkowe) 1934
4.3.1. Wprowadzenie 1934
4.3.2. Zakazy bezwarunkowe (bezwzględne) 1934
4.3.3. Zakazy warunkowe (względne) 1935
4.4. Inne kryteria podziału 1937

ROZDZIAŁ 23. Zakazy odnoszące się do tezy dowodowej (zupełne) 1939
1. Zakaz dowodzenia stanu prawnego lub stosunku prawnego wbrew wiążącemu rozstrzygnięciu sądu lub innego organu 1941
2. Zakaz dowodzenia przebiegu narady i głosowania nad orzeczeniem (art. 108 § 1 k.p.k.) 1955
3. Zakaz dowodzenia treści oświadczenia oskarżonego dotyczącego zarzucanego mu czynu , złożonego wobec biegłego lub lekarza udzielającego mu pomocy medycznej (art. 199 k.p.k.) 1958
4. Zakaz dowodzenia okoliczności ochrony świadka koronnego (art. 14 ust. 4 u.ś.k.) 1965

ROZDZIAŁ 24. Zakazy odnoszące się do źródła lub środka dowodowego (niezupełne, w tym quasi-niezupełne) 1969
1. Zakaz przesłuchania oskarżonego odmawiającego składania wyjaśnień (art. 175 k.p.k.) 1982
1.1. Charakter i zakres zakazu 1982
1.2. Problem wyjaśnień podejrzanego złożonych pod nieobecność obrońcy 1992
2. Zakaz przesłuchania obrońcy albo adwokata lub radcy prawnego osoby zatrzymanej (art. 178 pkt 1 k.p.k.) 1996
2.1. Ratio legis i charakter zakazu 1996
2.2. Zakres podmiotowy 2000
2.2.1. Obrońca 2000
2.2.2. Adwokat lub radca prawny udzielający pomocy prawnej zatrzymanemu 2003
2.3. Zakres przedmiotowy 2005
3. Zakaz przesłuchania duchownego (art. 178 pkt 2 k.p.k.) 2007
3.1. Ratio legis i charakter zakazu 2007
3.2. Zakres podmiotowy 2009
3.3. Zakres przedmiotowy 2012
4. Zakaz przesłuchania mediatora (art. 178a k.p.k.) 2015
5. Zakaz przesłuchania świadka związanego tajemnicą informacji niejawnych z klauzulą „ściśle tajne” i „tajne” (art. 179 k.p.k.) 2018
5.1. Ratio legis i charakter zakazu 2018
5.2. Zakres zakazu 2020
5.3. Zwolnienie świadka z tajemnicy 2023
5.3.1. Uwagi ogólne 2023
5.3.2. Organ uprawniony do zwolnienia w trybie art. 179 k.p.k. 2026
5.3.3. Regulacje zawarte w ustawach szczególnych 2031
6. Prawo odmowy zeznań co do informacji niejawnych z klauzulą „poufne” i „zastrzeżone” oraz tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji (art. 180 § 1 k.p.k.) 2033
6.1. Ratio legis i charakter zakazu 2033
6.2. Obowiązek zachowania tajemnicy jako podstawa odmowy zeznań 2036
6.2.1. Wprowadzenie 2036
6.2.2. Informacje niejawne z klauzulą „poufne” i „zastrzeżone” 2037
6.2.3. Tajemnica związana z wykonywaniem zawodu lub funkcji 2039
6.3. Oświadczenie świadka i jego skutki 2044
6.4. Uchylenie zakazu – zwolnienie z tajemnicy przez sąd lub prokuratora 2046
6.4.1. Uwagi ogólne 2046
6.4.2. Przesłanka zwolnienia z tajemnicy 2047
6.4.3. Tryb zwolnienia z tajemnicy 2049
6.5. Zwolnienie z tajemnicy na podstawie art. 180 § 1 k.p.k. a ustawy zawodowe 2052
6.5.1. Uwagi ogólne 2052
6.5.2. Regulacje uchylające tajemnicę zawodową z mocy prawa 2054
6.5.3. Prawo bankowe i inne szczególne regulacje dotyczące uchylania tajemnicy zawodowej 2057
7. Zakaz przesłuchania osób związanych tajemnicą notarialną, adwokacką , radcy prawnego, doradcy podatkowego, lekarską, dziennikarską, statystyczną lub tajemnicą Prokuratorii Generalnej (art. 180 § 2 k.p.k.) 2059
7.1. Charakter zakazu 2059
7.2. Zakres zakazu 2063
7.3. Uchylenie zakazu przesłuchania 2068
7.3.1. Teoretyczne uzasadnienie uchylenia zakazu – relatywność obowiązku dyskrecji 2068
7.3.2. Zwolnienie świadka z tajemnicy przez jej dysponenta 2073
7.3.3. Przesłanki uchylenia zakazu przesłuchania 2076
7.4. Szczególna ochrona dziennikarskiego anonimatu 2081
7.5. Tryb zwolnienia z tajemnicy 2088
8. Prawo odmowy zeznań (art. 182 k.p.k.) 2092
8.1. Charakter zakazu 2092
8.2. Osoba najbliższa dla oskarżonego (art. 182 § 1 k.p.k.) 2095
8.2.1. Ratio legis prawa odmowy zeznań osoby najbliższej dla oskarżonego 2095
8.2.2. Zakres podmiotowy 2097
8.2.3. Zakres przedmiotowy 2105
8.3. Świadek oskarżony o współudział w przestępstwie będącym przedmiotem postępowania (art. 182 § 3 k.p.k.) 2108
8.3.1. Ratio legis prawa odmowy zeznań osoby oskarżonej o współudział w przestępstwie 2108
8.3.2. Zakres zakazu 2109
8.4. Oświadczenie świadka i jego skutki 2113
9. Prawo uchylenia się od odpowiedzi na pytanie ze względu na grożącą odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe (art. 183 k.p.k.) 2123
9.1. Ratio legis i charakter zakazu 2123
9.2. Zakres zakazu 2126
9.3. Oświadczenie świadka 2131
10. Zakaz przesłuchania osoby zwolnionej z obowiązku zeznawania lub odpowiedzi na pytanie ze względu na szczególnie bliski stosunek osobisty do oskarżonego (art. 185 k.p.k.) 2136
10.1. Charakter i zakres zakazu 2136
10.2. Zwolnienie z obowiązku zeznawania i jego skutki 2141
11. Zakaz dowodzenia za pomocą zeznań osoby, która skorzystała z prawa odmowy zeznań lub została zwolniona od zeznawania (art. 186 in fi ne k.p.k.) 2146
11.1. Ratio legis i charakter zakazu 2146
11.2. Zakres zakazu 2148
11.3. Powstanie zakazu 2156
12. Zakaz poddania oględzinom pokrzywdzonego, który odmówił złożenia zeznań lub został zwolniony od ich złożenia (art. 192 § 3 k.p.k.) 2161
13. Zakaz powoływania niektórych osób na biegłego (art. 196 § 1 k.p.k.) 2165
14. Zakaz dowodzenia za pomocą opinii sporządzonych przez osoby wyłączone od pełnienia funkcji biegłego (art. 196 § 2 k.p.k.) 2171
15. Zakaz zatrzymania dokumentów zawierających tajemnicę związaną z wykonywaniem obrony (art. 225 § 3 k.p.k.) 2173
16. Zakazy wykorzystania dokumentów zawierających informacje niejawne lub tajemnicę zawodową (art. 226 w zw. z art. 178–181 k.p.k.) 2177
16.1. Uwagi ogólne 2177
16.2. Dokumenty zawierające okoliczności związane z obroną, spowiedzią i mediacją (art. 226 w zw. z art. 178–178a k.p.k.) oraz zawierające tajemnicę psychiatryczną (art. 226 k.p.k. w zw. z art. 52 u.o.z.p.) 2184
16.3. Dokumenty związane z tajemnicą informacji niejawnych lub tajemnicą zawodową lub funkcyjną (art. 226 w zw. z art. 179 i 226 w zw. z art. 180 § 1–2 k.p.k.) 2186
17. Zakaz dowodzenia za pomocą protokołu zeznań złożonych przez oskarżonego (a contrario ex art. 389 § 1 k.p.k.) 2190
18. Zakaz powoływania na świadka, biegłego lub tłumacza osób korzystających z immunitetu dyplomatycznego lub konsularnego (art. 581–582 k.p.k.) 2194
18.1. Wprowadzenie 2194
18.2. Osoby korzystające z immunitetu dyplomatycznego 2194
18.3. Osoby korzystające z immunitetu konsularnego 2198
18.4. Poczta dyplomatyczna i dokumenty konsularne 2201
19. Zakaz przesłuchania osób związanych tajemnicą psychiatryczną oraz biegłych na okoliczność wypowiedzi pacjenta co do popełnienia przez niego czynu zabronionego (art. 52 u.o.z.p.) 2202
20. Zakaz dowodzenia za pomocą wyjaśnień złożonych przez podejrzanego mającego zostać świadkiem koronnym (art. 6 u.ś.k.) 2207

ROZDZIAŁ 25. Zakazy odnoszące się do sposobu dowodzenia 2213
1. Zakazy związane z wyłączeniem swobody wypowiedzi przy przesłuchaniu 2219
1.1. Swoboda wypowiedzi jako gwarancja przesłuchania 2219
1.2. Zakaz stosowania określonych metod przy przesłuchaniu (art. 171 § 5 k.p.k.) 2230
1.2.1. Charakter i zakres zakazu 2230
1.2.2. Zakaz na tle aktów prawa międzynarodowego 2235
1.3. Zakaz odbierania wyjaśnień, zeznań i oświadczeń w warunkach wyłączonej swobody wypowiedzi (art. 171 § 7 k.p.k.) 2240
1.4. Wyłączenie swobody wypowiedzi 2244
1.4.1. Uwagi ogólne 2244
1.4.2. Zakłócenie świadomości (vis absoluta) 2245
1.4.2.1. Uwagi ogólne 2245
1.4.2.2. Hipnoza 2247
1.4.2.3. Środki chemiczne wpływające na procesy psychiczne 2254
1.4.2.3.1. Narkoanaliza 2254
1.4.2.3.2. Przesłuchanie osoby pozostającej pod wpływem środków chemicznych 2257
1.4.2.4. Poligraf (wariograf) i inne środki techniczne pozwalające śledzić reakcje organizmu 2261
1.4.3. Przymus, w tym groźba i obietnice (vis compulsiva) 2270
1.4.3.1. Przymus, groźba i obietnice jako niedozwolone metody przesłuchania 2270
1.4.3.2. Inne przyczyny wyłączenia swobody wypowiedzi 2288
1.4.4. Problem podstępu 2291
1.4.5. Problem sugestii 2301
2. Zakaz zastępowania wyjaśnień i zeznań treścią pism, zapisków i notatek (art. 174 k.p.k.) 2304

ROZDZIAŁ 26. Zakazy wykorzystania dowodów 2317
1. Zakaz wykorzystania dowodów bezpośrednio nielegalnych 2328
1.1. Wprowadzenie 2328
1.2. Nielegalnie uzyskany dowód – zagadnienia terminologiczne 2329
1.3. Wadliwość nielegalnie uzyskanego dowodu i jej skutki procesowe – zagadnienia węzłowe 2347
1.4. Dowody bezpośrednio nielegalne w ujęciu prawnoporównawczym 2355
1.4.1. Wprowadzenie 2355
1.4.2. Źródła norm prawnych regulujących status nielegalnie uzyskanych dowodów w procesie karnym 2357
1.4.2.1. Wprowadzenie 2357
1.4.2.2. Konstytucjonalizacja statusu nielegalnie uzyskanych dowodów w procesie karnym 2359
1.4.2.3. Regulacja statusu nielegalnie uzyskanych dowodów w procesie karnym w aktach prawnych rangi ustawowej 2361
1.4.2.4. Kreowanie statusu nielegalnie uzyskanych dowodów w procesie karnym w orzecznictwie sądowym 2379
1.4.3. Zakres nielegalnie uzyskanych dowodów, których wykorzystanie w procesie karnym jest zabronione 2393
1.4.4. Zakres swobody organu orzekającego o wykorzystaniu nielegalnie uzyskanego dowodu w procesie karnym 2397
1.4.5. Podmiot pozyskujący nielegalnie dowód a jego status w procesie karnym 2406
1.4.6. Reakcja procesowa na nielegalne pozyskanie dowodu 2411
1.4.7. Podsumowanie 2414
1.5. Dowody bezpośrednio nielegalne w polskim procesie karnym w ujęciu historycznym 2418
1.5.1. Dowody bezpośrednio nielegalne na gruncie kodeksu postępowania karnego z 1928 r. 2418
1.5.2. Dowody bezpośrednio nielegalne na gruncie kodeksu postępowania karnego z 1969 r. 2427
1.6. Dowody bezpośrednio nielegalne w polskim procesie karnym w świetle Konstytucji RP oraz standardu prawnomiędzynarodowego 2454
1.6.1. Wprowadzenie 2454
1.6.2. Konstytucyjny standard dotyczący dowodów bezpośrednio nielegalnych 2455
1.6.3. Wiążący polskę standard międzynarodowy dotyczący dowodów bezpośrednio nielegalnych 2476
1.7. Dowody bezpośrednio nielegalne w polskim procesie karnym na gruncie kodeksu postępowania karnego z 1997 r. 2480
1.7.1. Poglądy doktrynalne i orzecznicze dotyczące statusu dowodów bezpośrednio nielegalnych w kodeksie postępowania karnego z 1997 r. 2480
1.7.1.1. Wprowadzenie 2480
1.7.1.2. Dowody bezpośrednio nielegalne a problematyka wadliwości czynności gromadzenia informacji dla celów dowodowych 2483
1.7.1.3. Możliwość wykorzystania w procesie karnym dowodu uzyskanego z naruszeniem zakazu dowodowego – zagadnienia ogólne 2495
1.7.1.4. Dowód uzyskany w warunkach określonych w art. 168a k.p.k. 2497
1.7.1.5. Dowód uzyskany w warunkach określonych w art. 171 § 7 k.p.k. 2515
1.7.1.6. Dowód uzyskany z naruszeniem prawa do informacji (art. 16 k.p.k.) 2522
1.7.1.7. Możliwość wykorzystania w procesie karnym dowodu uzyskanego z naruszeniem pozytywnie określonych warunków legalności czynności dowodowej 2527
1.7.1.8. Możliwość wykorzystania w procesie karnym dowodu uzyskanego z naruszeniem przepisów regulujących przeprowadzanie czynności operacyjno-rozpoznawczych 2541
1.7.1.9. Możliwość wykorzystania w procesie karnym dowodu uzyskanego z naruszeniem innych przepisów 2558
1.7.1.10. Możliwość wykorzystania w procesie karnym nielegalnie uzyskanego dowodu korzystnego dla oskarżonego 2561
1.7.1.11. Podsumowanie 2565
1.7.2. Dowody bezpośrednio nielegalne na gruncie kodeksu postępowania karnego z 1997 r. – uwagi de lege lata 2570
1.7.2.1. Założenia ogólne warunkujące dokonywanie ustaleń w przedmiocie statusu nielegalnie uzyskanych dowodów 2570
1.7.2.2. Dowody uzyskane z naruszeniem zakazu dowodowego 2580
1.7.2.2.1. Unormowanie z art. 168a k.p.k. 2580
1.7.2.2.1.1. Geneza i charakter unormowania z art. 168a k.p.k. 2580
1.7.2.2.1.2. Zakaz uznania dowodu za niedopuszczalny wyłącznie z tego powodu, że został on uzyskany z naruszeniem przepisów postępowania lub za pomocą czynu zabronionego, o którym mowa w art. 1 § 1 k.k. 2585
1.7.2.2.1.3. Niedopuszczalność dowodu uzyskanego w związku z pełnieniem przez funkcjonariusza publicznego obowiązków służbowych, w wyniku: zabójstwa, umyślnego spowodowania uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienia wolności 2599
1.7.2.2.1.4. Podsumowanie 2603
1.7.2.2.2. Dowód uzyskany z naruszeniem zakazu dowodowego z art. 171 § 7 k.p.k. 2605
1.7.2.2.3. Dowód uzyskany z naruszeniem obowiązku pouczenia o prawach i obowiązkach procesowych 2609
1.7.2.2.4. Dowód uzyskany z naruszeniem innych zakazów dowodowych 2618
1.7.2.3. Dowód uzyskany z naruszeniem pozytywnie określonych warunków legalności czynności dowodowej 2626
1.7.2.4. Informacje uzyskane z naruszeniem przepisów regulujących przeprowadzanie czynności operacyjno-rozpoznawczych 2648
1.7.2.5. Informacje uzyskane przez osoby prywatne z naruszeniem prawa 2666
1.7.2.6. Problematyka kierunku dowodu uzyskanego nielegalnie 2670
1.7.2.7. Podsumowanie 2671
2. Zakaz wykorzystania dowodów pośrednio nielegalnych. Doktryna owoców zatrutego drzewa 2677
2.1. Wprowadzenie 2677
2.2. Dowody pośrednio nielegalne w ujęciu prawnoporównawczym 2678
2.2.1. Doktryna owoców zatrutego drzewa (fruit of the poisonous tree doctrine) 2678
2.2.2. Dowody pośrednio nielegalne w porządkach prawnych państw świata 2697
2.3. Dowody pośrednio nielegalne w polskim procesie karnym w ujęciu historycznym 2709
2.4. Dowody pośrednio nielegalne w polskim procesie karnym na gruncie kodeksu postępowania karnego z 1997 r. 2713
2.5. Podsumowanie 2734

ROZDZIAŁ 27. Eliminowanie z procesu karnego dowodów uzyskanych w sposób sprzeczny z prawem 2737
1. Wstęp 2740
2. Ustawowy standard eliminowania z procesu karnego dowodów sprzecznych z prawem 2742
3. Konstytucyjny standard eliminowania z procesu karnego dowodów sprzecznych z prawem 2749
4. Prawnomiędzynarodowy (europejski) standard eliminowania z procesu karnego dowodów sprzecznych z prawem 2758
5. Stan dogmatyki prawa procesowego w kwestii eliminowania z procesu dowodów sprzecznych z prawem 2761
5.1. Prawo karne procesowe 2761
5.2. Procesowe prawo cywilne 2772
6. Źródła wadliwości dowodu sprzecznego z prawem 2778
7. Kryteria oceny wadliwości dowodów sprzecznych z prawem 2779
8. Eliminowanie z procesu karnego dowodów sprzecznych z prawem 2799

Skorowidz przedmiotowy 2807

Autorzy 2815