Wykaz skrótów
str. 15

Wstęp
str. 21

Rozdział
str. 1
Nieruchomości
str. 23

1. Pojęcie nieruchomości
str. 23

2. Nieruchomość rolna
str. 24

3. Pojęcie działki
str. 25

4. Nieruchomość leśna
str. 25

5. Orzecznictwo
str. 26

Rozdział II
Gospodarstwo rolne
str. 27

1. Pojęcie gospodarstwa rolnego według k.c.
str. 27

2. Gospodarstwo według u.k.u.r.
str. 28

3. Gospodarstwo według niektórych innych aktów prawnych
str. 29

4. Ochrona wierzyciela osoby prowadzącej gospodarstwo
str. 31

5. Działalność rolnicza a działalność gospodarcza
str. 32

6. Orzecznictwo
str. 33

Rozdział III
Obrót nieruchomościami rolnymi inter vivos
str. 34

1. Pojęcie obrotu
str. 34

2. Podstawowe założenia obrotu rolnego
str. 34

3. Ograniczenia w obrocie nieruchomościami rolnymi inter vivos
str. 37

Rozdział IV
Kwalifikacje rolnicze w obrocie inter vivos
str. 38

1. Stan prawny do dnia 30 września 1990 r. i obecny
str. 38

2. Regulacje szczególne
str. 38

Rozdział V
Zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego
str. 40

1. Sposoby zniesienia współwłasności
str. 40

2. Umowne zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego
str. 40

3. Sądowe zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego
str. 41

4. Rozliczenia wynikające ze spłat
str. 43

5. Prawo do dalszego zamieszkiwania w gospodarstwie rolnym
str. 44

6. Odpowiednie stosowanie
str. 44

7. Orzecznictwo
str. 45

Rozdział VI
Prawo pierwokupu i nabycia nieruchomości rolnej
str. 47

1. Pojęcie pierwokupu
str. 47

2. Ogólne przepisy o pierwokupie
str. 47

3. Pierwokup nieruchomości rolnej
str. 47

4. Prawo nabycia
str. 51

6. Orzecznictwo
str. 52

Rozdział VII
Umowa kontraktacji i grupy producenckie
str. 55

1. Cechy charakterystyczne umowy kontraktacji na podstawie art. 613-626 k.c.
str. 55

2. Grupy producentów rolnych
str. 58

3. Związki grup producentów rolnych
str. 61

4. Izby gospodarcze
str. 62

5. Orzecznictwo
str. 63

Rozdział VIII
Umowa dzierżawy
str. 64

1. Ewolucja polskiego modelu dzierżawy gruntów rolnych
str. 64

2. Aktualne uregulowanie prawne dotyczące umowy dzierżawy
str. 65

3. Charakterystyka umowy dzierżawy na podstawie kodeksu cywilnego
str. 65

4. Odmienności w uregulowaniu dzierżawy nieruchomości rolnych
str. 69

5. Orzecznictwo
str. 70

Rozdział IX
Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców
str. 71

1. Akty prawne regulujące tę problematykę
str. 71

2. Nabywca w rozumieniu ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców
str. 71

3. Pojęcie nabycia w rozumieniu ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców
str. 72

4. Wyłączenia przedmiotowe spod zakresu u.n.n.c.
str. 72

5. Nabycie przez cudzoziemca spoza EOG (i Konfederacji Szwajcarskiej)
str. 72

6. Nabycie przez obywatela państwa należącego do EOG (Konfederacji Szwajcarskiej)
str. 74

7. Skutki naruszenia u.n.n.c.
str. 75

8. Orzecznictwo
str. 75

Rozdział X
Uwagi ogólne dotyczące dziedziczenia gospodarstw rolnych
str. 77

1. Formy przekazania gospodarstw rolnych
str. 77

2. Akty prawne regulujące problematykę dziedziczenia gospodarstw rolnych
str. 78

3. Modele dziedziczenia gospodarstw rolnych
str. 78

4. Kolejność spadkobierców w przypadku dziedziczenia na zasadach ogólnych
str. 79

5. Pojęcie spadku
str. 80

Rozdział XI
Przepisy intertemporalne
str. 81

1. Zmiany w regulacji porządku dziedziczenia gospodarstw rolnych
str. 81

2. Przepisy wprowadzające kodeks cywilny (p.w.k.c.)
str. 82

Rozdział XII
Szczególne warunki dziedziczenia gospodarstw rolnych
str. 84

1. Podstawa powołania do dziedziczenia gospodarstwa rolnego
str. 84

2. Rodzaje przesłanek dziedziczenia gospodarstw rolnych
str. 84

3. Przesłanki dziedziczenia gospodarstwa rolnego przez Skarb Państwa
str. 89

4. Odzyskiwanie gospodarstw rolnych
str. 89

5. Dziedziczenie wkładu gruntowego należącego do spadku w rolniczej spółdzielni produkcyjnej
str. 90

6. Dziedziczenie gospodarstw rolnych przez cudzoziemców
str. 91

7. Orzecznictwo
str. 92

Rozdział XIII
Przesłanki powołania do dziedziczenia gospodarstwa rolnego na podstawie ustawy
str. 93

1. Przesłanka stałej pracy bezpośrednio przy produkcji rolnej
str. 93

2. Przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej
str. 93

3. Małoletniość bądź pobieranie nauki zawodu lub uczęszczanie do szkół
str. 94

4. Trwała niezdolność do pracy
str. 94

5. Orzecznictwo
str. 95

Rozdział XIV
Instytucje i zasady łagodzące rygoryzm szczególnego porządku dziedziczenia gospodarstw rolnych
str. 97

1. Instytucje łagodzące rygoryzm szczególnego porządku dziedziczenia gospodarstw rolnych
str. 97

2. Instytucja warunkowego dziedziczenia
str. 97

3. Zastępstwo szczególne
str. 97

4. Zastępstwo szczególne a reprezentacja
str. 98

5. Zasada zaliczania udziałów
str. 98

6. Zasada jedności spadku
str. 99

7. Orzecznictwo
str. 100

Rozdział XV
Dziedziczenie testamentowe i zapis gospodarstwa rolnego
str. 101

1. Kwestie sporne dotyczące regulacji z 1971 r.
str. 101

2. Dziedziczenie testamentowe gospodarstw rolnych (art. 1065 k.c.)
str. 103

3. Zapis gospodarstwa rolnego (art. 1067 k.c.)
str. 104

4. Wybrane tezy z doktryny
str. 106

5. Orzecznictwo
str. 106

Rozdział XVI
Dział spadku obejmującego gospodarstwo rolne
str. 107

1. Różnice w uregulowaniach kwestii działu spadku
str. 107

2. Regulacja sądowego działu spadku obejmującego gospodarstwo rolne w k.c.
str. 108

3. Uregulowania umownego działu spadku obejmującego gospodarstwo rolne
str. 109

4. Uregulowanie spłat udziału spadkowego w gospodarstwie rolnym
str. 109

5. Dział spadku obejmującego wkład gruntowy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej
str. 110

6. Wybrane tezy z doktryny
str. 111

7. Orzecznictwo
str. 112

Rozdział XVII
Zachowek ze spadku obejmującego gospodarstwo rolne
str. 113

1. Uwagi ogólne
str. 113

2. Artykuł 1082 k.c.
str. 114

3. Teza z doktryny
str. 116

4. Orzecznictwo
str. 116

Rozdział XVIII
Odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego
str. 117

1. Uwagi ogólne
str. 117

2. Odpowiedzialność za długi spadkowe związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego przed dniem 14 lutego 2001 r.
str. 119

3. Rozbieżności w zakresie odpowiedzialności spadkobierców przed dniem 14 lutego 2001 r.
str. 121

4. Odpowiedzialność za długi spadkowe po dniu 13 lutego 2001 r.
str. 121

5. Orzecznictwo
str. 122

Rozdział XIX
Porządek dziedziczenia gospodarstw rolnych w świetle orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 stycznia 2001 r., 4/99 (Dz. U. Nr 11, poz. 91)
str. 123

1. Przepisy konstytucyjne, pod kątem których sprawdzano zgodność tytułu X k.c. z Konstytucją RP
str. 123

2. Przepisy tytułu X k.c., które zostały uznane za niezgodne z uregulowaniami konstytucyjnymi
str. 124

3. Przepisy tytułu X k.c., które TK uznał za zgodne z Konstytucją RP
str. 126

Rozdział XX
Państwowa własność nieruchomości rolnych
str. 128

1. Państwowy Fundusz Ziemi (PFZ)
str. 128

2. Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa
str. 130

Rozdział XXI
Agencja Nieruchomości Rolnych
str. 132

1. Status prawny ANR
str. 132

2. Orzecznictwo
str. 135

Rozdział XXII
Formy prawne gospodarowania zasobem własności rolnej skarbu państwa
str. 136

1. Klasyfikacje form gospodarowania
str. 136

2. Charakterystyka poszczególnych form gospodarowania
str. 137

3. Orzecznictwo
str. 143

Rozdział XXIII
Ewidencja gruntów i budynków
str. 144

1. Pojęcie ewidencji gruntów i budynków
str. 144

2. Cechy ewidencji gruntów i budynków
str. 144

3. Zakres informacji objętych przez ewidencję gruntów i budynków
str. 144

4. Organ prowadzący ewidencję gruntów i budynków
str. 145

5. Jednostki powierzchniowe podziału kraju dla celów ewidencji
str. 145

6. Grupy użytków gruntowych, które są wykazane w ewidencji
str. 146

7. Ewidencja gruntów i budynków a inne rejestry publiczne
str. 146

8. Orzecznictwo
str. 147

Rozdział XXIV
Scalanie i wymiana gruntów
str. 148

1. Podstawy regulacji wymiany i scalania
str. 148

2. Przedmiot scalania i wymiany (art. 2 i 5 u.s.w.g.)
str. 148

3. Wszczęcie postępowania scaleniowego i wymiennego (art. 3-7 u.s.w.g.)
str. 149

4. Uczestnicy scalenia i wymiany oraz rady uczestników scalenia (art. 9 u.s.w.g.)
str. 150

5. Szacunek gruntów (art. 10-13 u.s.w.g.)
str. 150

6. Projekt scalenia (art. 10 i 22-29 u.s.w.g.)
str. 151

7. Orzecznictwo
str. 152

Rozdział XXV
Ochrona gruntów rolnych i leśnych
str. 154

1. Kierunki ochrony gruntów rolnych i leśnych
str. 154

2. Ochrona ilościowa
str. 155

3. Ochrona jakościowa
str. 160

4. Kontrola wykonania przepisów u.o.g.r.l.
str. 162

5. Przykłady instrumentów ochrony powierzchni ziemi przewidzianych w p.o.ś.
str. 163

6. Orzecznictwo
str. 163

Rozdział XXVI
Ubezpieczenia społeczne rolników
str. 165

1. Rodzaje ubezpieczeń
str. 165

2. Zakres podmiotowy ubezpieczenia
str. 166

3. Ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie
str. 167

4. Świadczenia z ubezpieczenia emerytalno-rentowego
str. 170

5. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
str. 172

6. Funkcje KRUS
str. 172

7. Składki i fundusz składkowy
str. 174

8. Orzecznictwo
str. 174

Rozdział XXVII
Umowa z następcą
str. 176

1. Charakterystyka umowy
str. 176

2. Orzecznictwo
str. 178

Rozdział XXVIII
Renty strukturalne
str. 180

1. Podstawowe akty prawne regulujące problematykę rent strukturalnych
str. 180

2. Pojęcie renty strukturalnej
str. 180

3. Podmioty uprawnione do przekazania gospodarstwa za rentę strukturalną
str. 180

4. Podmioty, na rzecz których może nastąpić przekazanie gospodarstwa rolnego (§ 7 r.s.w.t.p.)
str. 181

5. Przekazanie gospodarstwa rolnego za rentę strukturalną
str. 182

6. Postępowanie o przyznanie renty strukturalnej
str. 182

Rozdział XXIX
Agencja rynku rolnego i organizacja niektórych rynków rolnych
str. 184

1. Agencja Rynku Rolnego
str. 184

2. Uwagi ogólne dotyczące organizacji rynków rolnych
str. 186

Rozdział XXX
Agencja restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa, dopłaty bezpośrednie
str. 188

1. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR)
str. 188

2. Płatności bezpośrednie
str. 190

Rozdział XXXI
Wspieranie obszarów wiejskich ze środków UE
str. 192

1. Podstawy prawne ustawodawstwa europejskiego i polskiego
str. 192

2. Wspieranie obszarów wiejskich ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFROW)
str. 192

3. Zasady udzielania pomocy wg u.w.r.o.w.
str. 193

Rozdział XXXII
Uwłaszczenia
str. 194

1. Definicja pojęcia
str. 194

2. Uwłaszczenia związane z reformą rolną z 1944 r.
str. 194

3. Uwłaszczenie na mocy u.u.w.g.r.
str. 197

4. Uwłaszczenie państwowych osób prawnych na mocy ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości
str. 201

5. Uwłaszczenie użytkowników wieczystych
str. 202

6. Orzecznictwo
str. 206

Rozdział XXXIII
Reprywatyzacja
str. 208

1. Pojęcie reprywatyzacji
str. 208

2. Akty będące podstawą nacjonalizacji nieruchomości rolnych
str. 208

3. Administracyjnoprawne sposoby reprywatyzacji
str. 210

4. Następstwa stwierdzenia nieważności decyzji nacjonalizacyjnej oraz stwierdzenia jej niezgodności z prawem
str. 212

5. Orzecznictwo
str. 212

Testy
str. 213

Rozdział I. Pojęcia nieruchomości rolnej, gospodarstwa rolnego i działalności rolniczej
str. 215

Rozdział II. Ewolucja przepisów regulujących obrót nieruchomościami rolnymi
str. 223

Rozdział III. Zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego
str. 225

Rozdział IV. Prawo pierwokupu współwłaściciela nieruchomości rolnej
str. 230

Rozdział V. Ograniczenia w obrocie nieruchomości wynikające z ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego
str. 232

Rozdział VI. Nabywanie nieruchomości rolnych przez cudzoziemców
str. 238

Rozdział VII. Dożywocie
str. 244

Rozdział VIII. Umowa z następcą
str. 247

Rozdział IX. Przekazanie gospodarstwa rolnego za rentę strukturalną
str. 256

Rozdział X. Dziedziczenie gospodarstw rolnych
str. 261

Rozdział XI. Dzierżawa gruntów rolnych
str. 269

Rozdział XII. Formy prawne gospodarowania zasobem własności rolnej skarbu państwa, agencja nieruchomości rolnej
str. 275

Rozdział XIII. Scalenie i wymiana gruntów, ewidencja gruntów i budynków
str. 282

Rozdział XIV. Agencja Rynku Rolnego, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
str. 286

Rozdział XV. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
str. 291

Rozdział XVI. Ochrona gruntów rolnych i leśnych
str. 293

Rozdział XVII. Kontraktacja
str. 299

Rozdział XVIII. Grupy producentów rolnych, izby rolnicze
str. 305

Rozdział XIX. Stosunki wodnoprawne w rolnictwie
str. 309

Rozdział XX. Ochrona prawna odmian roślin
str. 313

Rozdział XXI. Ochrona roślin
str. 316

Rozdział XXII. Ochrona weterynaryjna zwierząt gospodarskich
str. 318

Rozdział XXIII. Europejski model rolnictwa i wspieranie obszarów wiejskich
str. 320

Rozdział XXIV. Wspólnotowa regulacja rynków rolnych
str. 325

Rozdział XXV. Regulacja poszczególnych rynków rolnych
str. 329

Rozdział XXVI. Ubezpieczenie społeczne rolników
str. 333

Rozdział XXVII. Ubezpieczenia majątkowe rolników
str. 341

Odpowiedzi
str. 344

Bibliografia
str. 377