Wykaz skrótów .................................................................................. 11
Wprowadzenie ................................................................................... 15
Rozdział I. Fenomen współpracy bankowo-ubezpieczeniowej w obszarze ubezpieczeń spłaty kredytu............. 21
- Ramy współpracy bankowo-ubezpieczeniowej w obszarze ubezpieczeń spłaty kredytu.............. 21
1.1. Zjawisko bancassurance ................................................... 21
1.2. Podmioty stosunków prawnych nawiązywanych w ramach współpracy bankowo-ubezpieczeniowej w obszarze zabezpieczeń spłaty kredytu ........................ 26
1.3. Obowiązujące regulacje dotyczące współpracy
...
Wykaz skrótów .................................................................................. 11
Wprowadzenie ................................................................................... 15
Rozdział I. Fenomen współpracy bankowo-ubezpieczeniowej w obszarze ubezpieczeń spłaty kredytu............. 21
- Ramy współpracy bankowo-ubezpieczeniowej w obszarze ubezpieczeń spłaty kredytu.............. 21
1.1. Zjawisko bancassurance ................................................... 21
1.2. Podmioty stosunków prawnych nawiązywanych w ramach współpracy bankowo-ubezpieczeniowej w obszarze zabezpieczeń spłaty kredytu ........................ 26
1.3. Obowiązujące regulacje dotyczące współpracy bankowo-ubezpieczeniowej ............................ 29
1.4. Specyfika ubezpieczeń spłaty kredytu w kontekście współpracy bankowo-ubezpieczeniowej ... 34
- Ryzyka działalności kredytowej ............................................. 36
- Zarządzanie ryzykiem kredytowym z wykorzystaniem ubezpieczeń spłaty kredytu ..................... 39
3.1. Analiza zdolności kredytowej ......................................... 39
3.2. Identyfikacja ryzyka a zabezpieczenie spłaty kredytu ... 41
3.3. Walory ubezpieczeń jako instrumentu zabezpieczenia spłaty kredytu ...................................... 42
- Rola banku w nawiązywaniu stosunków ubezpieczenia spłaty kredytu ........................................ 45
- Podsumowanie .......................................................................... 48
Rozdział II. Konstrukcja zabezpieczenia spłaty kredytu z wykorzystaniem umowy ubezpieczenia .................................... 51
- Umowa kredytu i zabezpieczenie jego spłaty ....................... 51
1.1. Umowa kredytu ................................................................. 51
1.2. Zabezpieczenie spłaty kredytu ........................................ 55
1.3. Zabezpieczenie spłaty kredytu sensu stricto............. 57
- Podstawy ustanowienia zabezpieczenia z wykorzystaniem umowy ubezpieczenia ...................... 60
2.1. Ustanowienie zabezpieczenia spłaty kredytu jako obowiązek kredytobiorcy....................................... 60
2.2. Specyfika ubezpieczeń jako form zabezpieczenia spłaty kredytu ............................................... 66
2.3. Umowa o ustanowienie zabezpieczenia ......................... 69
2.4. Umowa zobowiązująca do ustanowienia zabezpieczenia w systemie prawnym RPA ................ 73
- Zaspokojenie kredytodawcy przez ubezpieczyciela i jego konsekwencje dla stosunku kredytowego ............................. 76
- Spełnienie świadczenia przez ubezpieczyciela a wygaśnięcie zobowiązania z umowy kredytu ................... 88
4.1. Powierniczy charakter usytuowania banku w roli wierzyciela zakładu ubezpieczeń..................................... 88
4.2. Wypłata świadczenia ubezpieczeniowego a przedterminowa spłata kredytu .......................... 91
- Obowiązek banku zaspokojenia się z przedmiotu zabezpieczenia ................................................ 95
- Odpowiedzialność banku za realizację praw z przedmiotu zabezpieczenia ................................. 101
- Nieważność umowy kredytu a los prawny ubezpieczenia jego spłaty ......................................... 110
- Podsumowanie .......................................................................... 116
Rozdział III
Umowa ubezpieczenia na życie jako instrument zabezpieczenia spłaty kredytu ......................... 121
- Umowa ubezpieczenia na życie kredytobiorcy ....................121
1.1. Funkcje ochrony ubezpieczeniowej w umowie ubezpieczenia na życie kredytobiorcy ............. 121
1.2. Warunki adekwatności ochrony ubezpieczeniowej ..... 124
1.3. Charakter prawny umowy ubezpieczenia na życie jako ubezpieczenia spłaty kredytu na tle
prawno-porównawczym .................................................... 131
- Wskazanie uposażonego jako prawne zabezpieczenie spłaty kredytu ........................................ 138
2.1. Charakter prawny wskazania uposażonego .................. 138
2.2. Wskazanie uposażonego a przelew praw z umowy ubezpieczenia na życie ............................. 141
2.3. Wskazanie uposażonego jako zabezpieczenie wierzytelności ................................................... 144
2.4. Postulaty de lege ferenda dotyczące wskazania zabezpieczającego ........................................ 147
- Skutki prawne świadczenia uposażonemu kredytodawcy dla stosunku kredytowego ................ 150
- Ochrona praw spadkobierców wobec realizacji prawnego zabezpieczenia wierzytelności kredytowej z wykorzystaniem umowy ubezpieczenia na życie ............. 156
- Rozmiar zabezpieczonej wierzytelności kredytowej a sposób określenia sumy ubezpieczenia .. 165
5.1. Suma ubezpieczenia a blankietowe odesłanie do salda kredytu .............................................. 165
5.2. Problem niedozwolonego charakteru postanowień umowy kredytu dla określenia wysokości sumy ubezpieczenia ..................................................................... 170
- Podsumowanie .......................................................................... 184
Rozdział IV
Umowa ubezpieczenia majątkowego jako instrument zabezpieczenia spłaty kredytu ................ 187
- Ubezpieczenie nieruchomości ................................................ 187
1.1. Ubezpieczenie od ognia i innych zdarzeń losowych .... 187
1.2. Ubezpieczenie od utraty wartości nieruchomości ....... 191
1.3. Ubezpieczenie nieruchomości a ubezpieczenie przedmiotu zabezpieczenia hipotecznego ..................... 194
- Inne ubezpieczenia majątkowe charakterystyczne dla stosunków kredytowych ........................ 200
2.1. Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego ..................... 200
2.2. Ubezpieczenie pomostowe ............................................... 205
2.3. Ubezpieczenie płatności (spłaty bieżących rat kredytu) ........................................................... 210
- Przelew wierzytelności z umowy ubezpieczenia majątkowego jako prawne zabezpieczenie spłaty kredytu ... 214
3.1. Przedmiot przelewu .......................................................... 214
3.2. Szczególne cechy przelewu wierzytelności ubezpieczeniowej ................................................. 221
3.3. Uwagi prawnoporównawcze na tle systemu prawnego RPA .................................................... 227
- Regres ubezpieczeniowy w przypadku ubezpieczeń ryzyk własnych banku ................................ 233
4.1. Niewykonanie umowy kredytu a regres ubezpieczeniowy ....................................................... 233
4.2. Finansowanie kosztów ochrony ubezpieczeniowej przez kredytobiorcę a regres ubezpieczeniowy ............. 239
- Podsumowanie .......................................................................... 246
Rozdział V
Dystrybucja i finansowanie ubezpieczeń spłaty kredytu ......... 251
- Bank jako dystrybutor ubezpieczeń spłaty kredytu ............ 251
1.1. Dystrybucja krzyżowa umowy ubezpieczenia .............. 251
1.2. Analiza wymagań i potrzeb ubezpieczającego kredytobiorcy ................................................... 258
1.3. Bank jako pośrednik ubezpieczeniowy i zleceniobiorca usług płatniczych ............................... 265
- Ubezpieczenia ochrony spłaty kredytu (PPI) na rynku brytyjskim ............................................ 273
2.1. Payment protection insurance................................................................................................. 273
2.2. Działania nadzorczo-regulacyjne organów ochrony prawa w Wielkiej Brytanii ....................... 276
- Finansowanie kosztów ochrony ubezpieczeniowej przez kredytobiorcę ................................... 282
3.1. Świadczenia należne bankowi z tytułu umowy kredytu ............................................................ 282
3.2. Ubezpieczenia indywidualne kredytobiorcy ................. 285
3.3. Problem wysokości prowizji pośrednika w orzecznictwie brytyjskim ....................................... 287
3.4. Ubezpieczenia grupowe (na cudzy rachunek) .............. 293
3.5. Ubezpieczenia ryzyk własnych banku ........................... 296
- Finansowanie ochrony ubezpieczeniowej jako cel kredytu ......................................................... 301
4.1. Mechanizm finansowania ochrony ubezpieczeniowej a stosunek ubezpieczenia .................... 301
4.2. Opłata na sfinansowanie składki ubezpieczeniowej zapłaconej przez ubezpieczający bank jako cel
kredytu ................................................................................ 302
4.3. Kredytowanie kosztów składki ubezpieczeniowej sensu stricto................................................ 308
4.4. Problem kredytowania składki ubezpieczeniowej w praktyce i orzecznictwie brytyjskim .......................... 312
- Podsumowanie .......................................................................... 315
Bibliografia ......................................................................................... 321