SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów 15
Wprowadzenie 19
Rozdział I
Ogólna charakterystyka praw osobistych i roszczeń podlegających ujawnieniu w księdze wieczystej 25
1. Uwagi wstępne 25
1.1. Pojęcie praw osobistych i roszczeń 26
1.2. Prawa osobiste jako wiązka uprawnień 40
1.3. Cel wpisu praw
...
SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów15
Wprowadzenie19
Rozdział I
Ogólna charakterystyka praw osobistych i roszczeń podlegających ujawnieniu w księdze wieczystej25
1.Uwagi wstępne25
1.1.Pojęcie praw osobistych i roszczeń26
1.2.Prawa osobiste jako wiązka uprawnień40
1.3.Cel wpisu praw osobistych i roszczeń do księgi wieczystej42
2.Stan prawny nieruchomości47
2.1.Problematyka terminologii ustawowej47
2.2.Charakter wpisów w księdze wieczystej51
2.3.Stan prawny nieruchomości a prawa osobiste i roszczenia54
Rozdział II
Katalog praw osobistych i roszczeń podlegających ujawnieniu w księdze wieczystej67
1.Przesłanki wpisu praw osobistych i roszczeń do księgi wieczystej67
1.1.Uwagi wstępne67
1.2.Przegląd stanowisk dotyczących przesłanek ujawnienia praw osobistych i roszczeń w księdze wieczystej68
1.3.Pojęcie wpisu w wypadkach przewidzianych w przepisach ustawowych74
1.4.Wnioskowanie przez analogię82
2.Problematyka dopuszczalności wpisu w księdze wieczystej na tle wybranych praw osobistych i roszczeń90
2.1.Uwagi ogólne90
2.2.Roszczenia związane z przeniesieniem i ustanowieniem praw rzeczowych91
2.2.1.Roszczenie o przeniesienie własności nieruchomości oraz roszczenie o przeniesienie użytkowania wieczystego92
2.2.2.Roszczenie o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego95
2.2.3.Roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego102
2.2.4.Roszczenie o przeniesienie ograniczonego prawa rzeczowego108
2.3.Prawo pierwokupu i prawo odkupu114
2.4.Określenie zarządu lub sposobu korzystania z nieruchomości oraz wyłączenie uprawnienia do żądania zniesienia wspólności prawa117
2.4.1.Określenie zarządu lub sposobu korzystania z nieruchomości117
2.4.2.Wyłączenie uprawnienia do żądania zniesienia współwłasności nieruchomości120
2.4.3.Wyłączenie uprawnienia do żądania zniesienia wspólności prawa użytkowania wieczystego121
2.4.4.Wyłączenie uprawnienia do żądania zniesienia wspólności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu124
2.4.5.Wyłączenie uprawnienia do żądania zniesienia wspólności innych praw125
2.5.Uprawnienia do korzystania z nieruchomości128
2.5.1.Uwagi ogólne128
2.5.2.Przegląd stanowisk w sprawie ujawnienia poszczególnych praw osobistych dających możliwość korzystania z nieruchomości130
2.5.3.Wspólne cechy praw osobistych umożliwiających korzystanie z nieruchomości133
2.5.4.Dopuszczalność ujawnienia w księdze wieczystej praw osobistych związanych z korzystaniem z nieruchomości, których wpis nie został expressis verbis przewidziany w ustawie139
3.Kwalifikacja prawna wybranych uprawnień z perspektywy wpisu do księgi wieczystej144
3.1.Postanowienia umowy o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste dotyczące sposobu korzystania z nieruchomości144
3.2.Pierwszeństwo nabycia własności nieruchomości145
3.3.Prawo wykupu nieruchomości rolnej147
3.4.Ostrzeżenia147
3.5.Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości na podstawie decyzji starosty, o której stanowi art. 124 ust. 1 u.g.n.150
3.6.Ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością, użytkowaniem wieczystym lub spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu i inne wybrane wpisy w księdze wieczystej154
Rozdział III
Zagadnienia wspólne związane z katalogiem praw osobistych i roszczeń podlegających ujawnieniu w księdze wieczystej157
1.Wpis przyszłych praw osobistych i roszczeń do księgi wieczystej157
1.1.Zasady ujawniania przyszłych praw osobistych i roszczeń w księdze wieczystej157
1.2.Odróżnienie przyszłych praw osobistych i roszczeń od istniejących169
1.3.Kształtowanie się praw osobistych i roszczeń w czasie170
1.3.1.Uwagi ogólne170
1.3.2.Etap poprzedzający zawarcie umowy172
1.3.3.Umowa przedwstępna174
1.3.4.Oferta185
1.3.5.Zawarcie umowy190
1.3.6.Testament193
2.Dopuszczalność ujawnienia w księdze wieczystej prawa osobistego lub roszczenia wynikającego ze stosunku prawnego, którego stroną nie jest właściciel195
2.1.Uwagi ogólne195
2.2.Stanowiska prezentowane w piśmiennictwie197
2.3.Skutki wpisu do księgi wieczystej prawa osobistego lub roszczenia wynikającego ze stosunku prawnego, którego stroną nie jest właściciel nieruchomości200
2.4.Ujawnienie praw osobistych i roszczeń skierowanych wobec podmiotu niebędącego właścicielem nieruchomości208
Rozdział IV
Skutki wpisu praw osobistych i roszczeń do księgi wieczystej211
1.Uwagi wstępne211
2.Rozszerzona skuteczność prawa osobistego lub roszczenia na tle art. 17 u.k.w.h.214
2.1.Historia regulacji214
2.2.Znaczenie określenia „skuteczność” w art. 17 u.k.w.h.219
2.2.1.Skuteczność jako możliwość ochrony prawa względnego przed naruszeniami221
2.2.2.Skuteczność prawa względem nabywcy rzeczy223
2.2.3.Skuteczność względem innego prawa jako możliwość jego wykonywania (trwania)224
2.2.4.Skuteczność w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym234
2.2.5.Skuteczność prawa, którego przeniesienie lub ustanowienie nastąpiło wskutek realizacji ujawnionego w księdze wieczystej roszczenia236
3.Jurydyczna konstrukcja skuteczności nadawanej ujawnionym w księdze wieczystej prawom osobistym i roszczeniom stosownie do art. 17 u.k.w.h.242
3.1.Skuteczność przyznawana prawom osobistym i roszczeniom przez art. 17 u.k.w.h. w razie zbycia nieruchomości242
3.2.Roszczenia zmierzające do zmiany stanu prawnorzeczowego nieruchomości a późniejsze obciążenia nieruchomości254
3.3.Mieszane konstrukcje w zakresie skuteczności ujawnionych w księdze wieczystej praw względnych w świetle art. 17 u.k.w.h.256
3.4.Konstrukcja zobowiązań realnych w świetle art. 17 u.k.w.h.258
4.Przesłanki uzyskania przez prawo względne rozszerzonej skuteczności na podstawie art. 17 u.k.w.h.262
4.1.Nabycie prawa w drodze czynności prawnej262
4.2.Status prawa nabytego w drodze czynności prawnej267
4.3.Chwila wpisu prawa względnego do księgi wieczystej a chwila nabycia prawa w drodze czynności prawnej268
4.4.Ograniczenie zakresu zastosowania art. 17 u.k.w.h. w przypadku służebności przymusowych272
5.Relacja art. 59 k.c. do art. 17 u.k.w.h.273
Rozdział V
Skutki wpisu prawa, do którego odnosi się ujawnione w księdze wieczystej roszczenie277
1.Uwagi wstępne277
2.Historia regulacji278
3.Wpis podlegającego ochronie roszczenia do księgi wieczystej279
4.Ujawnienie w księdze wieczystej prawa kolidującego284
4.1.Znaczenie źródła prawa kolidującego dla możliwości jego wykreślenia285
4.2.Sprzeczność z wpisem prawa, którego roszczenie dotyczyło, lub inny sposób naruszenia prawa – przegląd stanowisk297
5.Wybrane zagadnienia na tle przesłanki sprzeczności z wpisem prawa, którego roszczenie dotyczyło, lub innego sposobu naruszenia prawa305
5.1.Znaczenie przepisów o pierwszeństwie dla ziszczenia się przesłanki sprzeczności lub naruszenia prawa w inny sposób na tle art. 18 u.k.w.h.305
5.2.Prawa osobiste i roszczenia jako prawa kolidujące podlegające wykreśleniu w świetle art. 18 u.k.w.h.308
5.3.Hipoteka jako prawo kolidujące naruszające roszczenie o przeniesienie prawa313
5.4.Znaczenie woli stron dla wyłączenia skutków przewidzianych w art. 18 u.k.w.h.321
5.5.Częściowa kolizja praw324
6.Ujawnienie w księdze wieczystej prawa, do którego odnosiło się wpisane roszczenie326
7.Skutki wykreślenia prawa kolidującego z księgi wieczystej329
Rozdział VI
Pierwszeństwo praw osobistych i roszczeń ujawnionych w księdze wieczystej333
1.Pojęcie pierwszeństwa praw333
2.Historia regulacji334
3.Odpowiednie stosowanie przepisów o pierwszeństwie ograniczonych praw rzeczowych341
4.Pierwszeństwo prawa, którego ustanowienie było przedmiotem roszczenia ujawnionego w księdze wieczystej347
4.1.Uwagi ogólne347
4.2.Wpływ art. 20 ust. 2 u.k.w.h. na pierwszeństwo ograniczonych praw rzeczowych349
4.3.Powiązanie ujawnionego w księdze wieczystej roszczenia z nabytym prawem352
5.Relacja przepisów o pierwszeństwie praw względnych do art. 17 oraz art. 18 u.k.w.h.357
5.1.Wpływ regulacji zawartej w art. 20 ust. 2 u.k.w.h. na ustalanie pierwszeństwa między ograniczonymi prawami rzeczowymi357
5.2.Pierwszeństwo między prawami względnymi a ograniczonymi prawami rzeczowymi360
6.Połączenie nieruchomości obciążonych prawami osobistymi i roszczeniami370
Rozdział VII
Konsekwencje prawne ujawnienia praw osobistych i roszczeń w księdze wieczystej – zagadnienia szczegółowe375
1.Rozszerzona skuteczność na tle wybranych praw osobistych i roszczeń375
1.1.Uwagi wstępne375
1.2.Prawo najmu i prawo dzierżawy376
1.2.1.Zbycie rzeczy najętej w czasie trwania najmu lub dzierżawy376
1.2.2.Uprawnienie nabywcy do wypowiedzenia najmu lub dzierżawy383
1.3.Prawo z umowy timeshare386
1.4.Prawo pierwokupu389
1.5.Prawo odkupu396
1.6.Prawo dożywocia398
1.7.Określenie zarządu lub sposobu korzystania z nieruchomości oraz wyłączenie uprawnienia do żądania zniesienia wspólności prawa401
2.Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych w przypadku praw osobistych i roszczeń406
2.1.Uwagi ogólne406
2.2.Uwagi historycznoprawne407
2.3.Negatywny skutek rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych w razie nieujawnienia prawa względnego w księdze wieczystej409
2.4.Niewymienione w art. 5–8 u.k.w.h. rozporządzenia prawami jawnymi z księgi wieczystej414
2.4.1.Ustanowienie prawa względnego416
2.4.2.Przeniesienie prawa względnego422
Rozdział VIII
Ocena obowiązującej regulacji i postulaty de lege ferenda429
1.Zasady ujawniania praw osobistych i roszczeń w księdze wieczystej429
1.1.Terminologia używana w ustawie o księgach wieczystych i hipotece429
1.2.Współkształtowanie stanu prawnego przez prawa osobiste i roszczenia432
1.3.Przesłanki wpisu prawa osobistego lub roszczenia do księgi wieczystej433
1.4.Ujawnienie przyszłych praw osobistych oraz roszczeń w księdze wieczystej439
1.5.Ujawnienie praw osobistych oraz roszczeń wobec podmiotu niebędącego właścicielem nieruchomości445
2.Skutki wpisu praw osobistych i roszczeń do księgi wieczystej445
2.1.Znaczenie określenia „skuteczność” w świetle art. 17 u.k.w.h.445
2.2.Odpowiedzialność osób zobowiązanych z tytułu prawa osobistego lub roszczenia w razie zbycia prawa446
2.3.Realizacja roszczeń materialnoprawnych wobec późniejszych obciążeń448
2.4.Uzyskanie rozszerzonej skuteczności przez prawo osobiste lub roszczenie wobec praw nabytych w drodze czynności prawnej449
2.5.Zakres praw chronionych na podstawie art. 18 u.k.w.h.450
2.6.Relacja art. 18 u.k.w.h. do art. 17 u.k.w.h.451
2.7.Sprzeczność lub innego rodzaju naruszenie wskutek wpisu prawa kolidującego w świetle art. 18 u.k.w.h.452
2.8.Skutki wykreślenia prawa kolidującego z księgi wieczystej453
2.9.Pierwszeństwo praw osobistych i roszczeń ujawnionych w księdze wieczystej454
2.10.Rozszerzona skuteczność na tle wybranych praw osobistych oraz roszczeń456
2.11.Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych w przypadku praw osobistych i roszczeń457
Bibliografia459
Orzecznictwo467
Rozwiń spis treści Zwiń spis treści