Wykaz skrótów
str. 9

Wstęp
str. 11

Rozdział 1
Zagadnienia wprowadzające
str. 13

1. Ochrona różnorodności biologicznej jako priorytetowy cel współczesnej ochrony przyrody
str. 13

2. Administrowanie działaniami związanymi z ochroną różnorodności biologicznej
str. 19

Rozdział 2
Ochrona różnorodności biologicznej w prawie międzynarodowym
str. 25

1. Wprowadzenie
str. 25

2. Kształtowanie się ochrony różnorodności biologicznej na gruncie prawa międzynarodowego
str. 28

3. Ochrona różnorodności biologicznej na gruncie konwencji z Rio
str. 39

4. Podsumowanie
str. 41

Rozdział 3
Ochrona różnorodności biologicznej w prawie Unii Europejskiej
str. 43

1. Rys historyczny
str. 43

2. Wdrażanie konwencji
str. 45

3. Planowanie i programowanie
str. 48

4. Ochrona bioróżnorodności w ramach Wspólnej Polityki Rolnej
str. 63

5. Ochrona bioróżnorodności w ramach Wspólnej Polityki Rybołówstwa
str. 67

Rozdział 4
Ochrona różnorodności biologicznej na gruncie idealnej ochrony przyrody
str. 77

1. Formy ochrony przyrody jako instytucje prawnej ochrony różnorodności biologicznej
str. 77

1.1. Klasyfikacja form ochrony przyrody
str. 78

1.2. Ochrona bioróżnorodności na terenach objętych obszarowymi formami ochrony przyrody
str. 79

1.3. Plany ochrony oraz zadania ochronne jako narzędzia ochrony bioróżnorodności
str. 84

1.4. Formy ochrony obiektowej (indywidualnej) jako instytucje prawnej ochrony różnorodności biologicznej
str. 86

1.5. Ochrona gatunkowa i jej formy
str. 88

2. Ochrona ex situ
str. 92

3. Ochrona terenów zieleni, zadrzewień, drzew i krzewów
str. 94

3.1. Zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów jako instrument ochrony bioróżnorodności oraz wyjątki od wymogu jego uzyskania
str. 94

3.2. Opłaty za usuwanie drzew lub krzewów
str. 97

3.3. Administracyjna kara pieniężna za naruszanie przepisów o ochronie drzew i krzewów
str. 98

4. Ochrona bioróżnorodności w aspekcie humanitarnej ochrony zwierząt
str. 99

4.1. Obowiązek humanitarnego traktowania zwierząt
str. 100

4.2. Postępowanie ze zwierzętami domowymi
str. 102

4.3. Postępowanie ze zwierzętami gospodarskimi
str. 102

4.4. Postępowanie ze zwierzętami wykorzystywanymi do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych
str. 103

4.5. Postępowanie ze zwierzętami wolno żyjącymi (dzikimi)
str. 104

4.6. Reglamentacja przeprowadzania procedur doświadczalnych z użyciem zwierząt
str. 105

5. Problematyka aklimatyzacji, introdukcji, gatunków inwazyjnych
str. 106

6. Wykonywanie ochrony przyrody i gospodarowanie zasobami i składnikami przyrody jako instrumenty ochrony różnorodności biologicznej
str. 107

6.1. Krajowa Strategia Ochrony i Umiarkowanego Użytkowania różnorodności biologicznej
str. 108

6.2. Monitoring przyrodniczy
str. 109

6.3. Rejestry form ochrony przyrody
str. 110

6.4. Gospodarowanie zasobami i składnikami przyrody jako instrument ochrony różnorodności biologicznej
str. 111

Rozdział 5
Obszary Natura 2000 jako instytucja prawnej ochrony różnorodności biologicznej
str. 113

1. Istota obszarów Natura 2000
str. 113

2. Procedura wyznaczania obszarów Natura 2000
str. 116

3. Plan zadań ochronnych i plan ochrony dla obszaru Natura 2000
str. 118

4. Realizacja przedsięwzięć na obszarach wchodzących w skład sieci Natura 2000
str. 122

Rozdział 6
Użytkowa ochrona różnorodności biologicznej w lasach
str. 128

1. Ochrona różnorodności biologicznej w gospodarce leśnej
str. 128

1.1. Polityczne i prawne podstawy ochrony różnorodności biologicznej w gospodarce leśnej
str. 128

1.2. Zrównoważona gospodarka leśna
str. 132

1.3. Ochrona lasów
str. 134

1.4. Powiększanie zasobów leśnych
str. 135

2. Ochrona różnorodności biologicznej w gospodarce łowieckiej
str. 136

2.1. Prawne podstawy ochrony różnorodności biologicznej w gospodarce łowieckiej
str. 137

2.2. Gospodarka łowiecka
str. 141

2.3. Zasady wykonywania polowania
str. 144

Rozdział 7
Użytkowa ochrona różnorodności biologicznej w rolnictwie, rybołówstwie i rybactwie
str. 147

1. Ochrona różnorodności biologicznej w gospodarce rolnej
str. 147

1.1. Polityczne i prawne podstawy ochrony różnorodności biologicznej w gospodarce rolnej
str. 147

1.2. Ograniczenia działalności rolniczej ze względu na ochronę przyrody
str. 152

1.3. Programy rolnośrodowiskowe
str. 154

1.4. Rolnictwo ekologiczne
str. 157

1.5. Ograniczenia korzystania z zasobów genowych
str. 161

2. Ochrona różnorodności biologicznej w zakresie żywych zasobów morskich i w gospodarce rybackiej
str. 163

2.1. Ochrona różnorodności biologicznej w zakresie żywych zasobów morskich
str. 163

2.2. Ochrona różnorodności biologicznej w gospodarce rybackiej
str. 166

2.3. Gospodarka rybacka na obszarach chronionych
str. 169

Rozdział 8
Ochrona różnorodności biologicznej w procesie inwestycyjno-budowlanym
str. 171

1. Pojęcie procesu inwestycyjno-budowlanego
str. 171

2. Uczestnicy procesu budowlanego jako podmioty odpowiedzialne za ochronę różnorodności biologicznej
str. 176

3. Ochrona różnorodności biologicznej jako zadanie w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
str. 183

4. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia jako instrument ochrony różnorodności biologicznej w procesie inwestycyjno-budowlanym
str. 198

Rozdział 9
Ochrona różnorodności biologicznej a swoboda działalności gospodarczej
str. 201

1. Ograniczenie swobody działalności gospodarczej ze względu na funkcjonowanie form ochrony przyrody
str. 202

2. Ograniczenia swobody działalności gospodarczej podyktowane ochroną różnorodności biologicznej związane z koniecznością uzyskania zezwolenia jako warunku działalności
str. 208

2.1. Obowiązek uzyskania zezwolenia na pozyskanie roślin i grzybów
str. 208

2.2. Obowiązek uzyskania zezwolenia na utworzenie i prowadzenie ogrodu botanicznego lub zoologicznego
str. 208

2.3. Obowiązek uzyskania zezwolenia na utworzenie i prowadzenie ośrodka rehabilitacji zwierząt
str. 209

2.4. Zezwolenie na posiadanie i obrót żywymi zwierzętami gatunków niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi
str. 210

Rozdział 10
Różnorodność biologiczna - stan, zagrożenia, metody ochrony
str. 212

1. Wprowadzenie
str. 212

2. Stan różnorodności biologicznej w skali świata, Europy i Polski
str. 212

3. Czynniki utraty bioróżnorodności
str. 214

3.1. Zmiana sposobu użytkowania gruntów oraz degradacja i utrata siedlisk
str. 214

3.2. Zanieczyszczenia
str. 215

3.3. Zmiany klimatu
str. 215

3.4. Nadmierna eksploatacja
str. 215

3.5. Rozprzestrzenianie się gatunków inwazyjnych
str. 215

4. Czerwone Listy gatunków zagrożonych wyginięciem
str. 216

5. Znaczenie różnorodności biologicznej
str. 219

6. Świadomość społeczna
str. 221

7. Metody ochrony bioróżnorodności
str. 223

8. Ochrona ex situ
str. 226

Bibliografia
str. 227