Wykaz skrótów 35
Część I
Prawne zabezpieczenia zapłaty wierzytelności
Rozdział 1
Rodzaje prawnych zabezpieczeń zapłaty wierzytelności 41
1. Zagadnienia wstępne 41
1.1. Zabezpieczenie wierzytelności 41
1.2. Szczególne przepisy dotyczące banków 42
1.2.1. Dopuszczalność udzielenia przez bank kredytu bez prawnego zabezpieczenia 42
1.2.2. Udzielenie kredytu osobie nieposiadającej zdolności kredytowej 42
1.3. Szczególne przepisy dotyczące obligacji 44
1.4. Prawne zabezpieczenia w przypadku konsorcjum 47
1.5. Podział prawnych zabezpieczeń 49
1.6. Nadmierne lub zbyteczne zabezpieczenie (nadzabezpieczenie) 50
2. Wybór formy zabezpieczenia 51
2.1. Kryteria stosowane przez wierzyciela przy wyborze formy zabezpieczenia 51
2.2. Wierzytelność 52
2.2.1. Pojęcie wierzytelności 52
2.2.2. Rodzaje wierzytelności 52
2.2.2.1. Wierzytelności pieniężne 52
2.2.2.2. Wierzytelność główna i uboczna 53
2.2.2.3. Wierzytelność istniejąca i przyszła 53
2.2.2.4. Wierzytelność przedawniona 54
2.3. Termin spłaty długu 55
2.4. Status prawny dłużnika 55
2.5. Ryzyko wierzyciela 58
2.6. Przewidywany nakład pracy i koszt zabezpieczenia 58
2.7. Realna możliwość zaspokojenia roszczeń wierzyciela 59
3. Osoba ustanawiająca zabezpieczenie 60
3.1. Oznaczenie osoby ustanawiającej zabezpieczenie 60
3.2. Osoby uprawnione do podpisywania się w imieniu osoby ustanawiającej zabezpieczenie 62
3.3. Podpisy 63
4. Obowiązki i uprawnienia wierzyciela związane z przyjęciem prawnego zabezpieczenia wierzytelności 66
4.1. Obowiązki wierzyciela 66
4.2. Prawa wierzyciela 67
4.3. Prawa i obowiązki wierzyciela będącego bankiem 68
5. Zaspokojenie roszczeń wierzyciela z przyjętych zabezpieczeń 69
6. Wygaśnięcie zabezpieczenia 69
6.1. Zagadnienia ogólne 69
6.2. Zwolnienie z długu (art. 508 k.c.) 70
6.3. Umorzenie zobowiązania 70
6.4. Rozwiązanie umowy 70
6.5. Świadczenie w miejsce wykonania (art. 453 k.c.) 71
6.6. Potrącenie 71
6.6.1. Potrącenie na podstawie art. 498–505 k.c. 71
6.6.2. Potrącenie bankowe (art. 93 ust. 2 pr. bank.) 72
6.7. Odnowienie (art. 506–507 k.c.) 73
6.8. Przejęcie długu (art. 519–525 k.c.) 73
6.9. Złożenie do depozytu sądowego 73
Rozdział 2
Zabezpieczenia wekslowe 75
1. Wstęp 75
2. Weksel in blanco 76
2.1. Definicja weksla in blanco 76
2.2. Warunki przyjęcia weksla własnego in blanco na zabezpieczenie zapłaty wierzytelności 77
2.3. Liczba weksli in blanco 78
2.4. Elementy weksla własnego in blanco 79
2.4.1. Podpis wystawcy weksla 79
2.4.1.1. Wystawca weksla 79
2.4.1.2. Forma podpisu wystawcy weksla 80
2.4.1.3. Pełnomocnik 82
2.4.1.4. Podpisy w imieniu jednostek samorządu terytorialnego 82
2.4.1.5. Skutki podpisania weksla przez osoby nieumocowane 83
2.4.1.6. Skutki nieautentyczności podpisu wystawcy 85
2.4.1.7. Zamiar zaciągnięcia zobowiązania wekslowego 85
2.4.2. Pozostałe elementy weksla własnego in blanco 86
2.4.3. Weksel in blanco emitenta obligacji 89
2.4.4. Weksel in blanco przy transakcjach faktoringowych 89
2.4.4.1. Weksel kaucyjny in blanco 89
2.4.4.2. Weksel in blanco wystawiony przez dłużnika faktoringowego 90
2.4.4.3. Weksel trasowany in blanco 91
2.4.4.4. Weksel in blanco przyjmowany na zabezpieczenie wierzytelności skupowanej w ramach linii faktoringu 91
2.4.5. Weksel in blanco przy transakcjach forfaitingowych 92
2.4.5.1. Weksel kaucyjny in blanco forfetysty 92
2.4.5.2. Weksel in blanco wystawiony przez dłużnika forfaitingowego 92
2.4.6. Weksel in blanco przy konsorcjum 93
2.4.7. Weksel in blanco konsumenta 93
2.5. Deklaracja wystawcy do weksla własnego in blanco 95
2.5.1. Pojęcie deklaracji wekslowej 95
2.5.2. Treść deklaracji wekslowej 95
2.5.3. Zmiana treści wierzytelności zabezpieczonej wekslem in blanco 98
2.5.4. Deklaracja do weksla in blanco wystawionego lub poręczonego przez konsumenta 99
2.6. Uzupełnienie weksla in blanco 100
2.6.1. Uprawnienie do uzupełnienia weksla in blanco 100
2.6.2. Elementy weksla własnego 100
2.6.2.1. Elementy wymagane dla ważności weksla
własnego 100
2.6.2.2. Nazwa „weksel” 100
2.6.2.3. Przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej 100
2.6.2.4. Oznaczenie terminu płatności 101
2.6.2.5. Oznaczenie miejsca płatności 102
2.6.2.6. Nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana 102
2.6.2.7. Oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla 102
2.6.3. Niewłaściwe uzupełnienie weksla 104
2.6.3.1. Uzupełnienie weksla niezgodnie z przepisami Prawa wekslowego 104
2.6.3.2. Uzupełnienie weksla niezgodnie z zawartym porozumieniem 104
2.6.4. Przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej wekslem 106
2.6.5. Zwolnienie wystawcy weksla z długu podstawowego 107
2.6.6. Upadłość wystawcy weksla własnego in blanco przed uzupełnieniem weksla 107
2.6.7. Upadłość posiadacza weksla własnego in blanco przed uzupełnieniem weksla 108
2.7. Przeniesienie weksla in blanco 108
2.8. Weksel gwarancyjny trasowany in blanco 109
2.9. Weksel kaucyjny in blanco 110
3. Indos 111
4. Poręczenie wekslowe (awal) (art. 30–32 pr. weksl.) 113
4.1. Definicja poręczenia wekslowego 113
4.2. Poręczyciel wekslowy (awalista) 114
4.3. Forma poręczenia wekslowego 115
4.3.1. Miejsce poręczenia wekslowego 115
4.3.2. Treść poręczenia wekslowego 116
4.3.3. Osoba, za którą poręczenie wekslowe jest udzielane 117
4.3.4. Data i miejsce udzielenia poręczenia wekslowego 118
4.3.5. Granice poręczenia wekslowego 118
4.4. Poręczenie na wekslu in blanco 119
4.4.1. Forma poręczenia wekslowego 119
4.4.2. Deklaracja poręczyciela do weksla in blanco 120
4.4.3. Deklaracja poręczyciela do weksla in blanco jako poręczenie cywilne 121
4.5. Zakres odpowiedzialności poręczyciela wekslowego 121
4.6. Uzupełnienie weksla in blanco po ogłoszeniu upadłości wystawcy lub poręczyciela wekslowego 123
5. Zastaw na wekslu (art. 19 pr. weksl.) 124
6. Dochodzenie przez wierzyciela roszczeń z weksla 125
6.1. Zwrotne poszukiwanie 125
6.2. Uprawnienia osoby spłacającej zobowiązanie zabezpieczone wekslem in blanco lub sumę wekslową 126
Rozdział 3
Zabezpieczenia czekowe 127
Rozdział 4
Poręczenie (art. 876–887 k.c.) 129
1. Pojęcie poręczenia 129
2. Przedmiot poręczenia 130
3. Poręczyciel 130
3.1. Zagadnienia wstępne 130
3.2. Udzielenie poręczenia przez osobę fizyczną 131
3.2.1. Zgoda małżonka na udzielenie poręczenia 131
3.2.2. Pełnomocnictwo do udzielenia poręczenia 132
3.2.3. Udzielenie poręczenia przez małoletniego 134
3.3. Udzielenie poręczenia przez osoby prawne i niemające osobowości prawnej spółki prawa handlowego 135
3.3.1. Ogólne zasady 135
3.3.2. Udzielanie poręczeń przez jednostki samorządu terytorialnego 136
3.3.3. Udzielanie poręczeń przez banki 137
4. Poręczony 138
5. Rodzaje poręczenia 138
5.1. Poręczenie za spłatę całości lub części zobowiązania 138
5.1.1. Poręczenie za spłatę całości zobowiązania 138
5.1.2. Poręczenie za spłatę części zobowiązania 139
5.2. Poręczenie za kilka zobowiązań 140
5.3. Poręczenie terminowe i bezterminowe 141
5.4. Poręczenie za dług istniejący i przyszły 142
5.4.1. Poręczenie za dług przyszły 142
5.4.1.1. Poręczenie za dług przyszły na podstawie Kodeksu cywilnego 142
5.4.1.2. Deklaracja do weksla in blanco jako poręczenie za dług przyszły 145
5.4.2. Poręczenie za dług istniejący 145
5.5. Poręczenie za dług warunkowy 146
5.6. Poręczenie za zobowiązanie wymagalne 146
5.7. Podporęczenie 147
5.8. Poręczenie za dług zwrotny 148
5.9. Poręczenie za dług przedawniony 148
6. Zabezpieczenie poręczeniem obligacji, faktoringu i forfaitingu 148
6.1. Zabezpieczenie obligacji 148
6.2. Poręczenie przy faktoringu 149
6.3. Poręczenie przy forfaitingu 150
7. Poręczenie przy konsorcjum 151
8. Forma i treść umowy poręczenia 151
8.1. Forma poręczenia 151
8.2. Treść poręczenia 153
8.3. Odpłatność poręczenia 155
9. Zakres odpowiedzialności poręczyciela 156
9.1. Akcesoryjność poręczenia 156
9.2. Zmiana zakresu odpowiedzialności poręczyciela 156
9.3. Wysokość zobowiązania poręczyciela 159
9.4. Solidarna lub subsydiarna odpowiedzialność poręczyciela 160
9.5. Wielość poręczycieli 161
9.6. Odpowiedzialność poręczyciela w przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika 162
9.7. Odpowiedzialność poręczyciela w przypadku otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego dłużnika 163
10. Wygaśnięcie zobowiązania poręczyciela 163
11. Zarzuty przysługujące poręczycielowi przeciwko wierzycielowi 164
12. Obowiązki wierzyciela wynikające z umowy poręczenia 165
12.1. Zawiadomienie poręczyciela o opóźnieniu w spełnieniu długu głównego 165
12.2. Zachowanie innych zabezpieczeń i środków dowodowych 166
12.3. Wydanie dokumentów związanych z udzieleniem poręczenia 167
12.4. Obowiązki banku-wierzyciela 168
13. Dochodzenie przez wierzyciela roszczeń od poręczyciela 169
13.1. Zakres odpowiedzialności poręczyciela 169
13.2. Tryb dochodzenia roszczeń od poręczyciela 169
13.3. Spłata długu przez poręczyciela 170
14. Różnice pomiędzy poręczeniem a poręczeniem wekslowym 171
Rozdział 5
Zlecenie udzielenia kredytu 172
Rozdział 6
Gwarancje bankowe 175
1. Pojęcie gwarancji bankowej 175
2. Przedmiot gwarancji 176
3. Strony i uczestnicy stosunku gwarancji bankowej 177
3.1. Zleceniodawca 177
3.2. Gwarant 177
3.3. Beneficjent gwarancji 178
3.3.1. Beneficjent pierwotny i wtórny 178
3.3.2. Beneficjent gwarancji zabezpieczającej obligacje 178
4. Forma i treść gwarancji 179
4.1. Forma gwarancji 179
4.2. Treść gwarancji bankowej 179
5. Rodzaje gwarancji bankowych 182
5.1. Gwarancje bankowe przyjmowane na zabezpieczenie
wierzytelności 182
5.2. Gwarancja spłaty kredytu lub pożyczki 182
5.3. Gwarancja dobrego wykonania umowy 185
5.3.1. Gwarancja 185
5.3.2. Przelew wierzytelności z gwarancji 186
5.4. Gwarancja zwrotu zaliczki 187
5.4.1. Gwarancja 187
5.4.2. Przelew wierzytelności z gwarancji 188
5.5. Gwarancja zapłaty 188
5.5.1. Rodzaje gwarancji zapłaty 188
5.5.2. Gwarancja zabezpieczająca zapłatę należności za nabyte towary i usługi 189
5.5.3. Gwarancja zapłaty rat leasingowych 190
5.5.3.1. Gwarancja 190
5.5.3.2. Przelew wierzytelności z gwarancji 192
5.6. Gwarancja przetargowa (wadialna) 192
5.6.1. Wprowadzenie 192
5.6.2. Gwarancja przetargowa (wadialna) dotycząca przetargu organizowanego na podstawie przepisów Kodeksu
cywilnego 192
5.6.3. Gwarancja przetargowa wnoszona jako wadium przy ubieganiu się o udzielenie zamówienia publicznego 193
5.7. Potwierdzenie gwarancji, regwarancja oraz przyrzeczenie udzielenia gwarancji 194
5.7.1. Potwierdzenie gwarancji 194
5.7.2. Regwarancja 194
5.7.3. Przyrzeczenie udzielenia gwarancji 195
6. Zakres odpowiedzialności gwaranta 195
6.1. Abstrakcyjność gwarancji 195
6.2. Roszczenie z gwarancji 195
6.3. Wielość gwarantów 198
6.4. Odpowiedzialność gwaranta w przypadku ogłoszenia upadłości zleceniodawcy 198
7. Wygaśnięcie zobowiązania gwaranta 198
8. Zmiana treści gwarancji 199
9. Różnice między poręczeniem a gwarancją 199
Rozdział 7
Gwarancje ubezpieczeniowe 201
Rozdział 8
Akredytywa zabezpieczająca (art. 85 pr. bank.) 202
Rozdział 9
Gwarancje i poręczenia udzielane przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne 203
1. Gwarancje i poręczenia udzielane na podstawie ustawy z 8.05.1997 r. 203
1.1. Zasady ogólne 203
1.2. Poręczenia i gwarancje spłaty kredytu (art. 2b–9 u.p.g.) 203
1.3. Poręczenia i gwarancje wykonania zobowiązań wynikających z obligacji (art. 12–17 u.p.g.) 206
1.4. Udzielanie poręczeń i gwarancji przez niektóre osoby prawne (art. 32–34 u.p.g.) 207
1.5. Udzielanie poręczeń i gwarancji przez Bank Gospodarstwa Krajowego (art. 34a–34d u.p.g.) 207
2. Udzielanie przez Bank Gospodarstwa Krajowego pomocy de minimis w formie gwarancji spłaty kredytów 208
Rozdział 10
Gwarancje udzielane przez Skarb Państwa jako wsparcie instytucjom finansowym 209
Rozdział 11
Umowa o świadczenie przez osobę trzecią (art. 391 k.c.) 212
Rozdział 12
Umowa o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia (art. 392 k.c.) 215
Rozdział 13
Przystąpienie do długu 217
1. Umowne przystąpienie do długu 217
1.1. Pojęcie przystąpienia do długu 217
1.2. Forma przystąpienia do długu 218
1.3. Przystępujący do długu 219
1.4. Zakres odpowiedzialności przystępującego do długu 220
1.5. Odpowiedzialność przystępującego do długu w przypadku upadłości dłużnika 222
1.6. Odpowiedzialność przystępującego do długu w przypadku prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego 222
1.7. Spłata długu przez przystępującego do długu 223
1.8. Dochodzenie przez wierzyciela roszczeń od przystępującego
do długu 223
1.9. Wygaśnięcie zobowiązania przystępującego do długu 224
2. Ustawowe przystąpienie do długu 224
Rozdział 14
Oświadczenie patronackie (list intencyjny) 226
1. Pojęcie oświadczenia patronackiego 226
2. Oświadczenie patronackie miękkie 226
3. Oświadczenie patronackie twarde 227
Rozdział 15
Przejęcie długu (art. 519–525 k.c.) 229
1. Warunki przejęcia długu 229
2. Umowa o przejęcie długu 230
2.1. Forma umowy o przejęcie długu 230
2.2. Oznaczenie przejmowanego długu 232
2.3. Zgoda na przejęcie długu 232
2.3.1. Forma zgody na przejęcie długu 232
2.3.2. Termin wyrażenia zgody na przejęcie długu 234
2.3.3. Odmowa wyrażenia zgody na przejęcie długu 235
2.3.4. Przejęcie długu w przypadku zobowiązań solidarnych 235
3. Skutki przejęcia długu 236
3.1. Sytuacja prawna osoby przejmującej dług 236
3.2. Zabezpieczenia 236
Rozdział 16
Przelew wierzytelności (cesja) na zabezpieczenie (art. 509–517 k.c.) 239
1. Pojęcie przelewu wierzytelności na zabezpieczenie 239
2. Przedmiot przelewu wierzytelności 240
2.1. Wierzytelności zbywalne 240
2.1.1. Wierzytelności mogące stanowić przedmiot przelewu 240
2.1.2. Analiza wierzytelności 241
2.1.3. Przelew całości lub części wierzytelności 241
2.1.3.1. Przelew określonej części wierzytelności 241
2.1.3.2. Przelew wierzytelności okresowej 242
2.1.3.3. Przelew wierzytelności do określonej wysokości 243
2.1.4. Przelew wierzytelności przyszłych 244
2.1.4.1. Dopuszczalność przelewu wierzytelności
przyszłych 244
2.1.4.2. Przelew części wierzytelności przyszłej 245
2.1.5. Wierzytelności z umów wzajemnych 245
2.1.6. Przelew wierzytelności niewymagalnych i wymagalnych 246
2.2. Wierzytelności niezbywalne 247
2.2.1. Pojęcie wierzytelności niezbywalnej 247
2.2.2. Wierzytelności niezbywalne na mocy ustawy 247
2.2.2.1. Zasada zbywalności wierzytelności 247
2.2.2.2. Wierzytelności cywilnoprawne 248
2.2.2.3. Wierzytelności publicznoprawne 249
2.2.2.3.1. Wierzytelności podatkowe 249
2.2.2.3.2. Wierzytelności wynikające z zobowiązań samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej 250
2.2.3. Wierzytelności niezbywalne ze względu na właściwość zobowiązania 250
2.2.4. Wierzytelności niezbywalne na mocy postanowień umowy (pactum de non cedendo) 251
2.2.4.1. Wykluczenie przelewu wierzytelności 251
2.2.4.2. Inne ograniczenia przelewu wierzytelności 252
2.3. Zakres przelewu wierzytelności 253
3. Rodzaje przelewu na zabezpieczenie 253
3.1. Podział przelewu na zabezpieczenie 253
3.2. Przelew globalny 253
4. Forma umowy przelewu wierzytelności 254
5. Strony i uczestnicy umowy przelewu wierzytelności 256
5.1. Cedent 256
5.1.1. Określenie cedenta 256
5.1.2. Przelew wierzytelności przysługujących kilku wierzycielom 256
5.1.3. Zgoda małżonka cedenta na przelew wierzytelności 257
5.1.4. Pełnomocnictwo do dokonania przelewu wierzytelności 257
5.1.5. Przelew wierzytelności przysługujących małoletniemu 258
5.2. Cesjonariusz 259
5.3. Dłużnik wierzytelności 260
6. Treść umowy przelewu wierzytelności na zabezpieczenie 261
6.1. Umowa przelewu zawarta pod warunkiem rozwiązującym 261
6.2. Umowa przelewu zawarta pod warunkiem zawieszającym 262
7. Zgoda dłużnika na przelew wierzytelności i zawiadomienie go
o przelewie 263
7.1. Zgoda dłużnika wierzytelności na przelew wierzytelności 263
7.2. Zawiadomienie dłużnika wierzytelności o przelewie 264
7.2.1. Zawiadomienie o dokonaniu przelewu 264
7.2.2. Cesja cicha (tajna) 265
8. Skutki przelewu wierzytelności 266
8.1. Wejście cesjonariusza w prawa wierzyciela 266
8.2. Zmiana umowy 267
8.3. Zakres odpowiedzialności cedenta 268
8.3.1. Odpowiedzialność za istnienie wierzytelności 268
8.3.2. Odpowiedzialność za wypłacalność dłużnika 270
8.4. Sytuacja dłużnika wierzytelności 271
8.4.1. Zobowiązanie do zapłaty 271
8.4.2. Wygaśnięcie zobowiązania dłużnika wierzytelności 272
8.4.3. Zarzuty dłużnika wierzytelności przeciwko cesjonariuszowi 272
8.5. Dochodzenie roszczeń od dłużnika wierzytelności 273
8.5.1. Dochodzenie roszczeń przez cesjonariusza 273
8.5.2. Dochodzenie roszczeń przez cedenta 274
8.5.3. Zajęcie wierzytelności przez wierzycieli cedenta 274
9. Cesja wierzytelności a postępowanie upadłościowe 274
10. Cesja wierzytelności a postępowanie restrukturyzacyjne 276
11. Niektóre rodzaje przelewu wierzytelności 276
Rozdział 17
Zobowiązanie do przelewu wierzytelności 277
Rozdział 18
Przewłaszczenie na zabezpieczenie rzeczy ruchomych 278
1. Pojęcie przewłaszczenia 278
1.1. Dopuszczalność przewłaszczenia na zabezpieczenie 278
1.2. Charakter prawny umowy przewłaszczenia 279
1.3. Przewłaszczenie pod warunkiem rozwiązującym 279
1.4. Przewłaszczenie pod warunkiem zawieszającym 280
1.5. Wierzytelność zabezpieczona przewłaszczeniem 281
1.6. Przedmiot przewłaszczenia na zabezpieczenie 281
2. Przewłaszczanie rzeczy ruchomych 283
2.1. Ogólne zasady 283
2.2. Wartość przedmiotu przewłaszczenia 285
2.3. Analiza przedmiotu przewłaszczenia 286
2.4. Przewłaszczenie rzeczy ruchomych oznaczonych co do tożsamości (art. 155, 156 oraz 710–719 k.c.) 286
2.5. Przewłaszczenie rzeczy oznaczonych co do gatunku 288
2.6. Przewłaszczenie pojazdów mechanicznych 290
2.7. Przewłaszczenie zbioru rzeczy 291
2.8. Przewłaszczenie udziału we współwłasności rzeczy ruchomej 293
2.9. Przewłaszczenie rzeczy przyszłych 294
3. Rzeczy ruchome, które nie mogą być przewłaszczone 295
3.1. Rzeczy niezbywalne 295
3.2. Części składowe oraz przynależności nieruchomości i rzeczy ruchomych 296
3.2.1. Część składowa 296
3.2.2. Przynależność 298
3.2.3. Przynależność nieruchomości 300
3.3. Rezerwy strategiczne 300
3.4. Rzeczy, których własność zastrzegł sobie sprzedawca 301
3.5. Rzeczy oddane w leasing 302
3.6. Zastrzeżone prawo pierwokupu 302
4. Rzeczy ruchome, których przewłaszczenie jest ograniczone 302
4.1. Przewłaszczanie zorganizowanej części przedsiębiorstwa 302
4.2. Przewłaszczenie rzeczy stanowiącej własność małoletniego 304
4.3. Przewłaszczenie rzeczy stanowiącej składnik majątku wspólnego małżonków 306
5. Strony i uczestnicy umowy przewłaszczenia 308
5.1. Przewłaszczający 308
5.1.1. Osoba mogąca rzecz przewłaszczyć 308
5.1.2. Pełnomocnictwo do przewłaszczenia 309
5.1.3. Przewłaszczanie rzeczy przez osobę nieuprawnioną 309
5.1.4. Uprawnienia i obowiązki przewłaszczającego 310
5.1.5. Zakres odpowiedzialności przewłaszczającego 312
5.1.6. Osoba trzecia, u której znajduje się rzecz przewłaszczona 313
5.2. Podmiot, na który rzecz przewłaszczono 313
6. Forma i treść umowy przewłaszczenia 314
6.1. Forma umowy przewłaszczenia 314
6.2. Treść umowy przewłaszczenia 315
6.2.1. Elementy umowy przewłaszczenia 315
6.2.2. Określenie celu umowy 316
6.2.3. Oznaczenie wierzytelności 316
6.2.4. Oznaczenie i oznakowanie rzeczy przewłaszczonej oraz ewidencja zmian 316
6.2.5. Określenie tytułu prawnego przewłaszczającego do rzeczy 318
6.2.6. Określenie warunku, pod jakim dokonywane jest przewłaszczenie 318
6.2.6.1. Warunek rozwiązujący 318
6.2.6.2. Warunek zawieszający 319
6.2.6.3. Zobowiązanie do zwrotnego przeniesienia
własności 319
6.2.6.4. Rzeczy przyszłe 319
6.2.7. Określenie praw przewłaszczającego 320
6.2.8. Określenie praw podmiotu, na który następuje przewłaszczenie 320
7. Przewłaszczenie a ubezpieczenie rzeczy przewłaszczonej 320
8. Zaspokojenie roszczeń wierzyciela z rzeczy przewłaszczonej 321
8.1. Tryb zaspokojenia roszczeń wierzyciela 321
8.2. Skutki przejęcia przedmiotu przewłaszczenia przez wierzyciela 323
9. Przewłaszczenie a podatek VAT 325
10. Przewłaszczenie a zobowiązania przewłaszczającego wobec Skarbu Państwa 326
11. Przewłaszczenie a postępowanie upadłościowe 326
12. Przewłaszczenie a postępowanie restrukturyzacyjne 327
13. Przewłaszczenie a postępowanie egzekucyjne 328
Rozdział 19
Przyrzeczenie zawarcia umowy przewłaszczenia (art. 389–390 k.c.) 330
Rozdział 20
Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej (art. 589–591 k.c.) 331
Rozdział 21
Zastaw zwykły (ogólny, cywilny) na rzeczach ruchomych
(art. 306–326 k.c.) 334
1. Definicja zastawu i jego cechy charakterystyczne 334
1.1. Pojęcie zastawu 334
1.2. Zastaw jako ograniczone prawo rzeczowe 335
1.3. Zastaw jako zabezpieczenie wierzytelności 335
1.4. Charakter prawny zastawu 335
1.4.1. Źródło powstania zastawu 335
1.4.2. Akcesoryjność zastawu 335
1.4.3. Szczegółowość zastawu 336
1.4.4. Prawo zaspokojenia z nieruchomości 337
1.4.5. Pierwszeństwo zastawnika 337
1.4.6. Skuteczność zastawu względem każdoczesnego właściciela rzeczy obciążonej 337
2. Wierzytelność zabezpieczona zastawem zwykłym 337
2.1. Wierzytelność zabezpieczona 337
2.2. Przelew wierzytelności zabezpieczonej zastawem zwykłym 338
3. Przedmiot zastawu zwykłego na rzeczach ruchomych 338
3.1. Ogólne zasady 338
3.1.1. Określenie przedmiotu zastawu zwykłego 338
3.1.2. Analiza przedmiotu zastawu zwykłego 340
3.2. Rzeczy ruchome, które nie mogą być zastawione 341
3.2.1. Rzeczy niezastawialne 341
3.2.2. Przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne 341
3.2.3. Zastrzeżenie własności 342
3.3. Części składowe i przynależności 342
3.4. Rzeczy ruchome, których zastawianie jest ograniczone 342
3.4.1. Artykuł 230 k.s.h. 342
3.4.2. Ustanowienie zastawu na rzeczy stanowiącej składnik majątku wspólnego małżonków 343
3.4.3. Ustanowienie zastawu zwykłego na rzeczy stanowiącej własność małoletniego 345
4. Zakres obciążenia zastawem 345
4.1. Części składowe i przynależności 345
4.2. Pożytki 346
5. Pierwszeństwo zastawów 346
5.1. Zasada pierwszeństwa 346
5.2. Zmiana pierwszeństwa 347
6. Rozporządzanie przez zastawcę rzeczą zastawioną 347
6.1. Możliwość rozporządzania rzeczą zastawioną 347
6.2. Zmniejszenie wartości rzeczy zastawionej 348
6.3. Zbycie zastawionej rzeczy 348
7. Strony i uczestnicy umowy zastawu 349
7.1. Zastawca 349
7.1.1. Osoba mogąca ustanowić zastaw zwykły 349
7.1.2. Pełnomocnictwo do ustanowienia zastawu zwykłego 350
7.1.3. Ustanowienie zastawu zwykłego przez osobę
nieuprawnioną 350
7.1.4. Uprawnienia zastawcy 351
7.1.5. Zakres zabezpieczenia zastawem 352
7.1.5.1. Zakres odpowiedzialności zastawcy 352
7.1.5.2. Zmiana zakresu zabezpieczenia zastawem 352
7.2. Zastawnik 353
7.3. Osoba trzecia, u której znajduje się rzecz zastawiona 354
7.3.1. Przechowawca 354
7.3.2. Przedsiębiorstwo składowe 355
7.4. Strony umowy zastawu zwykłego w przypadku kredytu udzielonego leasingodawcy 356
8. Forma i treść umowy zastawu zwykłego 357
8.1. Forma umowy zastawu 357
8.2. Treść umowy zastawu 357
9. Wykonanie przez zastawnika prawa zastawu zwykłego 359
9.1. Zaspokojenie roszczeń zastawnika z rzeczy obciążonej zastawem zwykłym 359
9.2. Zarzuty zastawcy 359
10. Wygaśnięcie zastawu zwykłego 360
11. Zastaw zwykły a upadłość 361
12. Zastaw zwykły a postępowanie restrukturyzacyjne 362
13. Zastaw zwykły a postępowanie egzekucyjne 363
Rozdział 22
Zastaw morski 365
Rozdział 23
Zastaw zwykły na prawach (art. 327–335 k.c.) 366
1. Zagadnienia wstępne 366
2. Przedmiot zastawu 366
2.1. Prawa, które mogą być zastawione 366
2.2. Pierwszeństwo zastawów 367
2.3. Rozporządzenie przez zastawcę zastawionym prawem 367
3. Strony i uczestnicy umowy zastawu 367
3.1. Zastawca 367
3.2. Zastawnik 368
3.3. Dłużnik wierzytelności obciążonej zastawem 369
3.4. Osoba trzecia, u której znajduje się dokument potwierdzający prawo 369
4. Ustanowienie zastawu na prawach 370
4.1. Zagadnienia ogólne 370
4.2. Umowa zastawu 370
4.2.1. Forma umowy zastawu na prawach 370
4.2.2. Treść umowy zastawu 372
4.3. Inne warunki niezbędne do ustanowienia zastawu 372
5. Uprawnienia zastawcy i zastawnika (art. 330–331 k.c.) 373
6. Zaspokojenie roszczeń zastawnika (art. 332–335 k.c.) 373
7. Niektóre rodzaje zastawu na prawach 374
8. Zastaw na prawach a upadłość 375
9. Zastaw na prawach a postępowanie egzekucyjne 376
Rozdział 24
Przyrzeczenie ustanowienia zastawu zwykłego (umowa przedwstępna) 378
Rozdział 25
Zastaw rejestrowy 381
1. Przepisy regulujące zastaw rejestrowy 381
2. Pojęcie zastawu rejestrowego 383
3. Wierzytelność zabezpieczona zastawem rejestrowym (art. 1, 3, 5 i 6 u.z.r.r.z.) 384
3.1. Wierzytelności, które mogą być zabezpieczone zastawem 384
3.2. Zabezpieczenie zastawem należności ubocznych (art. 6a u.z.r.r.z.) 385
3.3. Zabezpieczenie zastawem rejestrowym kilku wierzytelności 386
3.3.1. Zabezpieczenie zastawem rejestrowym kilku wierzytelności przysługujących temu samemu podmiotowi
(art. 6 u.z.r.r.z.) 386
3.3.2. Zabezpieczenie zastawem rejestrowym kilku wierzytelności przysługujących różnym podmiotom
(art. 4 ust. 1 i 2 u.z.r.r.z.) 386
3.3.3. Zabezpieczenie zastawem rejestrowym wierzytelności z tytułu dłużnych papierów wartościowych emitowanych w serii (art. 4 ust. 3 i 4 u.z.r.r.z. oraz art. 29–30 u.o.) 387
4. Przedmiot zastawu rejestrowego (art. 7–10 u.z.r.r.z.) 390
4.1. Określenie przedmiotu zastawu rejestrowego (art. 7 u.z.r.r.z.) 390
4.2. Rzeczy i prawa zastawialne 391
4.2.1. Rzeczy oznaczone co do tożsamości i co do gatunku 391
4.2.1.1. Rzeczy oznaczone co do tożsamości 391
4.2.1.2. Rzeczy oznaczone co do gatunku 391
4.2.1.3. Pojazdy mechaniczne 392
4.2.1.4. Rzeczy oddane w leasing 393
4.2.1.5. Rzeczy wyłączone z egzekucji 393
4.2.2. Prawa 394
4.2.2.1. Prawa na dobrach niematerialnych 394
4.2.2.2. Wierzytelności 394
4.2.2.3. Prawa z instrumentów finansowych 394
4.2.3. Zbiór rzeczy ruchomych lub praw (art. 7 ust. 2 pkt 3 u.z.r.r.z.) 394
4.2.4. Rzeczy lub prawa przyszłe 396
4.3. Rzeczy ruchome, które nie mogą być obciążone zastawem rejestrowym 396
4.3.1. Rzeczy ruchome i prawa niezastawialne 396
4.3.2. Części składowe oraz przynależności nieruchomości i rzeczy ruchomych 397
4.3.3. Przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne 398
4.4. Rzeczy ruchome, których zastawianie jest ograniczone 398
4.4.1. Zastawienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa 398
4.4.2. Ustanowienie zastawu na rzeczy stanowiącej składnik majątku wspólnego małżonków 399
4.4.3. Ustanowienie zastawu rejestrowego na rzeczy stanowiącej własność małoletniego 400
4.5. Zakres obciążenia zastawem 401
4.5.1. Części składowe i przynależności 401
4.5.2. Surogaty 401
4.5.3. Roszczenia o odszkodowanie 404
5. Zbieg obciążeń 404
5.1. Pierwszeństwo zastawów 404
5.2. Zmiana pierwszeństwa 405
6. Rozporządzanie rzeczą zastawioną 405
6.1. Przetwarzanie rzeczy obciążonej zastawem (art. 8 u.z.r.r.z.) 405
6.2. Rzecz obciążona zastawem rejestrowym jako część składowa nieruchomości (art. 9 u.z.r.r.z.) 406
6.3. Dalsze obciążanie lub zbycie przedmiotu zastawu rejestrowego 408
7. Strony i uczestnicy umowy zastawniczej 409
7.1. Zastawca 409
7.1.1. Osoba mogąca ustanowić zastaw 409
7.1.2. Uprawnienia i obowiązki zastawcy 410
7.1.2.1. Prawa zastawcy 410
7.1.2.2. Prawo do korzystania z rzeczy (art. 11 u.z.r.r.z.) 411
7.1.3. Zakres odpowiedzialności zastawcy 412
7.2. Zastawnik 412
7.3. Osoba trzecia, u której znajduje się przedmiot zastawu
rejestrowego 414
8. Ustanowienie zastawu rejestrowego 414
8.1. Zagadnienia wstępne 414
8.2. Umowa zastawnicza 415
8.2.1. Forma umowy zastawniczej 415
8.2.2. Treść umowy zastawniczej 415
8.2.2.1. Elementy obligatoryjne umowy zastawniczej 415
8.2.2.2. Zastawnik, zastawca oraz dłużnik, jeżeli nie jest on zastawcą 416
8.2.2.3. Przedmiot zastawu 417
8.2.2.4. Wierzytelność zabezpieczona zastawem 417
8.2.2.5. Fakultatywne elementy umowy zastawniczej 418
8.3. Dodatkowe wymagania przy zastawie rejestrowym na prawach 419
8.4. Wpis do rejestru zastawów 420
8.4.1. Wniosek o wpis zastawu rejestrowego do rejestru zastawów 420
8.4.2. Rejestr zastawów 421
8.4.3. Zabezpieczenie wierzytelności zastawnika na przedmiocie zastawu rejestrowego do dnia wpisu zastawu do rejestru 424
8.5. Odnotowanie zastawu w dowodzie rejestracyjnym pojazdu mechanicznego 425
8.6. Odnotowanie zastawu rejestrowego w innych rejestrach (art. 41a u.z.r.r.z.) 426
9. Zmiana treści zastawu rejestrowego 427
9.1. Wprowadzenie 427
9.2. Forma zmiany treści umowy zastawniczej 427
9.3. Rodzaje zmian treści zastawu 428
9.3.1. Zmiany przedmiotowe 428
9.3.1.1. Zmiana przedmiotu zastawu rejestrowego 428
9.3.1.2. Inne zmiany dotyczące przedmiotu zastawu rejestrowego 428
9.3.2. Zmiana dotycząca wierzytelności zabezpieczonej zastawem 428
9.3.3. Zmiana zastawnika (art. 17 u.z.r.r.z.) 429
9.3.3.1. Przeniesienie zastawu 429
9.3.3.2. Przeniesienie wierzytelności bez zastawu 430
9.3.3.3. Nabycie wierzytelności w drodze sukcesji uniwersalnej 430
9.3.3.4. Wstąpienie w prawa wierzyciela 430
9.3.3.5. Inne zmiany dotyczące zastawnika 431
9.3.4. Zmiana zastawcy 431
9.3.5. Zmiana dłużnika niebędącego zastawcą 432
9.3.6. Zmiana najwyższej sumy zabezpieczenia 432
10. Wygaśnięcie zastawu rejestrowego 432
10.1. Przyczyny wygaśnięcia zastawu 432
10.2. Wykreślenie zastawu rejestrowego 434
10.2.1. Wykreślenie zastawu z rejestru zastawów (art. 19 u.z.r.r.z.) 434
10.2.2. Wykreślenie zastawu z dowodu rejestracyjnego pojazdu mechanicznego 435
10.3. Zbycie przedmiotu zastawu rejestrowego (art. 13 u.z.r.r.z.) 435
10.4. Zastaw po wygaśnięciu wierzytelności (art. 18 ust. 1 u.z.r.r.z.) 438
11. Zaspokojenie roszczeń zastawnika (art. 20–27 u.z.r.r.z.) 438
11.1. Tryb zaspokojenia roszczeń zastawnika 438
11.2. Egzekucja 439
11.3. Przejęcie na własność przedmiotu zastawu rejestrowego (art. 22 i 23 oraz 25 u.z.r.r.z.) 440
11.4. Sprzedaż przedmiotu zastawu rejestrowego w drodze przetargu publicznego 442
11.5. Zaspokojenie z dochodu, jaki przynosi przedsiębiorstwo zastawcy (art. 27 u.z.r.r.z.) 444
12. Zastaw rejestrowy a postępowanie upadłościowe 444
13. Zastaw rejestrowy a postępowanie restrukturyzacyjne 446
Rozdział 26
Kaucja 448
Rozdział 27
Zabezpieczenie na rachunku bankowym 449
1. Blokada środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym 449
1.1. Blokada na podstawie art. 50 pr. bank. 449
1.2. Blokada na podstawie art. 393 k.c. 451
2. Zastaw na wierzytelności z rachunku bankowego 452
2.1. Zastaw według Kodeksu cywilnego 452
2.2. Zastaw rejestrowy 455
3. Zastaw na wierzytelności z rachunku oszczędnościowego – wkładów oszczędnościowych 456
3.1. Zastaw według Kodeksu cywilnego 456
3.2. Zastaw rejestrowy 457
4. Przelew wierzytelności z rachunku bankowego 459
5. Przewłaszczenie lokaty pieniężnej na zabezpieczenie 461
6. Pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym 462
7. Przeniesienie określonej kwoty na własność banku na podstawie art. 102 pr. bank. (kaucja bankowa) 464
8. Zwrot podatku VAT w całości lub w części na rachunek banku 465
Rozdział 28
Zabezpieczenie na akredytywie dokumentowej 467
1. Zastaw na wierzytelności z akredytywy dokumentowej 467
2. Przelew wierzytelności z akredytywy dokumentowej 468
Rozdział 29
Zabezpieczenie na umowie sprzedaży 470
1. Przelew wierzytelności z tytułu umowy sprzedaży 470
2. Zastaw na należności przysługującej ze sprzedaży towarów i usług 471
3. Zastaw na prawie do otrzymania rzeczy 472
Rozdział 30
Zabezpieczenie na umowie ubezpieczenia 474
1. Przelew wierzytelności 474
1.1. Wprowadzenie 474
1.2. Przelew wierzytelności z umowy ubezpieczenia majątkowego 476
1.3. Przelew wierzytelności z umowy ubezpieczenia AC i OC 478
1.3.1. Przelew wierzytelności z umowy ubezpieczenia AC 478
1.3.2. Przelew wierzytelności z umowy ubezpieczenia OC 478
2. Zabezpieczenie na umowie ubezpieczenia na życie 479
3. Ubezpieczenie kredytu 481
4. Gwarantowane przez Skarb Państwa ubezpieczenia eksportowe realizowane przez Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych Spółkę Akcyjną (KUKE) 482
Rozdział 31
Zabezpieczenie na prawach z zakresu własności przemysłowej 485
1. Zastaw na prawach z zakresu własności przemysłowej 485
1.1. Przedmiot zastawu 485
1.2. Ustanowienie zastawu 486
1.3. Wygaśnięcie zastawu 488
2. Umowa licencyjna 489
3. Umowa przeniesienia praw do tzw. know-how 490
Rozdział 32
Zabezpieczenie na jednostkach uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych i na certyfikatach inwestycyjnych 492
1. Wprowadzenie 492
2. Pełnomocnictwo do odprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym otwartym 493
3. Zastaw na jednostkach uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego (art. 83 u.f.i.) 494
4. Zastaw na certyfikatach inwestycyjnych 495
Rozdział 33
Zabezpieczenie na bankowych papierach wartościowych 497
1. Bankowe papiery wartościowe 497
2. Zastaw 498
3. Kaucja 499
4. Przewłaszczenie na zabezpieczenie 499
Rozdział 34
Zabezpieczenia na obligacjach 501
1. Zastaw 501
1.1. Podstawowe zasady dotyczące emisji obligacji 501
1.2. Ogólne zasady ustanawiania zastawu na obligacjach 502
1.3. Zastaw na obligacjach wyemitowanych przez bank-zastawnika 503
2. Przewłaszczenie 504
Rozdział 35
Zabezpieczenie na udziałach w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 180–182 k.s.h.) 506
1. Zastaw na udziałach w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością 506
1.1. Ograniczenia w obciążaniu udziału 506
1.2. Ustanowienie zastawu na udziałach 508
1.3. Umowa zastawu na udziałach 509
1.4. Wykonywanie przez zastawnika prawa głosu 511
1.5. Zaspokojenie roszczeń zastawnika 511
2. Zastaw na dywidendach 513
3. Przewłaszczenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością 513
Rozdział 36
Zabezpieczenie na akcjach spółki niebędącej spółką publiczną 517
1. Wprowadzenie 517
2. Zastaw na akcjach na okaziciela 519
3. Zastaw na akcjach imiennych 519
4. Treść umowy zastawu 521
4.1. Elementy umowy zastawu 521
4.2. Wykonywanie prawa głosu 522
5. Skutki ustanowienia zastawu 523
6. Zaspokojenie roszczeń wierzyciela-zastawnika 524
7. Zastaw na dywidendach 525
8. Zastaw na prawie poboru akcji 526
9. Przewłaszczenie akcji 526
Rozdział 37
Zabezpieczenie na instrumentach finansowych 530
1. Zagadnienia wstępne 530
1.1. Przedmiot zabezpieczenia 530
1.2. Podmiot ustanawiający zabezpieczenie 532
1.3. Podmiot podejmujący czynności związane z ustanowieniem zabezpieczenia 533
1.4. Rodzaje zabezpieczeń na instrumentach finansowych 533
2. Blokada instrumentów finansowych (§ 99–107 r.t.w.p.f.) 534
3. Zastaw na instrumentach finansowych (§ 108–119 r.t.w.p.f.) 538
3.1. Zasady ustanawiania zastawu 538
3.2. Szczególne zasady dotyczące zastawu na akcjach spółki publicznej 540
3.3. Zaspokojenie roszczeń z zabezpieczenia na instrumentach finansowych 541
4. Przewłaszczenie instrumentów finansowych 542
5. Ustanawianie zabezpieczeń spłaty udzielonych kredytów i pożyczek a forma tego zabezpieczenia (§ 90–93 r.t.w.p.f.) 543
Rozdział 38
Zabezpieczenia finansowe 545
1. Pojęcie zabezpieczenia finansowego 545
2. Wierzytelności zabezpieczane zabezpieczeniem finansowym 545
3. Podmiot ustanawiający lub przyjmujący zabezpieczenie oraz dłużnik z wierzytelności finansowej 546
4. Przedmiot zabezpieczenia finansowego 548
5. Sposób zabezpieczenia finansowego 550
5.1. Rodzaje zabezpieczeń finansowych 550
5.2. Przeniesienie praw 550
5.3. Zastaw finansowy 551
5.4. Blokada finansowa 552
6. Ustanowienie zabezpieczenia finansowego 552
6.1. Forma ustanowienia zabezpieczenia finansowego 552
6.2. Treść umowy o ustanowienie zabezpieczenia finansowego (art. 5 u.z.f.) 553
6.3. Odnotowanie zabezpieczenia finansowego 554
7. Tryb i warunki postępowania firmy inwestycyjnej lub banku powierniczego przy ustanawianiu zabezpieczenia finansowego na maklerskich instrumentach finansowych 555
8. Prawa i obowiązki stron umowy o ustanowienie zabezpieczenia finansowego 556
8.1. Prawo do użycia przedmiotu zabezpieczenia finansowego przez zastawnika 556
8.2. Prawo do zastępowania składników zabezpieczenia finansowego 557
8.3. Prawo do pożytków (§ 132 i 129 r.t.w.p.f.) 558
9. Zaspokajanie roszczeń przyjmującego zabezpieczenie z przedmiotu zabezpieczenia finansowego 558
9.1. Sposoby zaspokojenia roszczeń przyjmującego zabezpieczenie 558
9.2. Zawiadomienie o wygaśnięciu roszczenia o zwrot przedmiotu zabezpieczenia 559
9.3. Przejęcie przez zastawnika przedmiotu zabezpieczenia
(art. 11 u.z.f.) 560
9.4. Potrącenie (art. 10 ust. 1 u.z.f.) 560
9.5. Kompensata (art. 3 pkt 3, art. 4 i 10 u.z.f.) 561
9.6. Spełnienie świadczenia na rzecz przyjmującego zabezpieczenie 561
9.7. Odkupienie jednostek uczestnictwa 562
9.8. Tryb i warunki postępowania firmy inwestycyjnej lub banku powierniczego przy realizacji zabezpieczenia wierzytelności na maklerskich instrumentach finansowych 562
9.8.1. Zaspokojenie wierzytelności zabezpieczonych blokadą finansową (§ 124–125 r.t.w.p.f.) 562
9.8.2. Zaspokojenie wierzytelności zabezpieczonych zastawem finansowym (§ 131–132 r.t.w.p.f.) 563
10. Zabezpieczenie finansowe a postępowanie upadłościowe 563
11. Wygaśnięcie zabezpieczenia finansowego 564
Rozdział 39
Hipoteka 565
1. Definicja hipoteki i jej cechy charakterystyczne 565
1.1. Pojęcie hipoteki 565
1.2. Hipoteka jako ograniczone prawo rzeczowe 566
1.3. Hipoteka jako zabezpieczenie wierzytelności 566
2. Charakter prawny hipoteki 566
2.1. Źródło powstania hipoteki 566
2.2. Akcesoryjność hipoteki 567
2.3. Szczegółowość hipoteki 568
2.4. Niepodzielność hipoteki 568
2.5. Prawo do zaspokojenia z nieruchomości 568
2.6. Skuteczność hipoteki względem każdoczesnego właściciela nieruchomości obciążonej 568
2.7. Pierwszeństwo wierzyciela hipotecznego 569
2.8. Jawność hipoteki 569
3. Wierzytelność hipoteczna (art. 68 u.k.w.h.) 570
3.1. Wierzytelności, które mogą być zabezpieczone hipoteką 570
3.2. Zabezpieczenie hipoteką kilku wierzytelności 571
3.2.1. Zabezpieczenie hipoteką kilku wierzytelności przysługujących temu samemu podmiotowi (art. 681 u.k.w.h.) 571
3.2.1.1. Zakres zabezpieczenia kilku wierzytelności (art. 681 ust. 1–2 u.k.w.h.) 571
3.2.1.2. Zabezpieczenie hipoteką wierzytelności z weksla in blanco 572
3.2.1.3. Zabezpieczenie hipoteką wierzytelności z umowy ramowej 573
3.2.1.4. Podział hipoteki (art. 681 ust. 3 u.k.w.h.) 574
3.2.1.5. Połączenie hipotek 576
3.2.2. Zabezpieczenie hipoteką kilku wierzytelności przysługujących różnym podmiotom 577
3.2.2.1. Zabezpieczenie wierzytelności konsorcjum 577
3.2.2.2. Zabezpieczenie wierzytelności obligatariuszy 579
3.3. Suma hipoteki 581
3.4. Waluta hipoteki 582
4. Przedmiot hipoteki 583
4.1. Określenie przedmiotu hipoteki 583
4.2. Nieruchomość 583
4.2.1. Pojęcie nieruchomości 583
4.2.2. Nieruchomość gruntowa 584
4.2.3. Nieruchomość budynkowa 586
4.2.4. Nieruchomość lokalowa 588
4.3. Ułamkowa część nieruchomości 590
4.4. Użytkowanie wieczyste 591
4.5. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu 594
4.6. Nieruchomość spółdzielni 596
4.7. Wierzytelność hipoteczna (subintabulat) 596
4.8. Hipoteka na kilku nieruchomościach (art. 76 u.k.w.h.) 597
4.8.1. Obciążenie hipoteką kilku nieruchomości 597
4.8.2. Hipoteka łączna powstała z mocy prawa (hipoteka łączna ex lege) (art. 76 ust. 1 i 2 u.k.w.h.) 598
4.8.3. Hipoteka łączna umowna (art. 76 ust. 3 u.k.w.h.) 600
4.8.3.1. Charakter prawny hipoteki łącznej umownej 600
4.8.3.2. Przekształcenie hipoteki pojedynczej w hipotekę łączną 601
4.8.3.3. Rozszerzenie przedmiotu hipoteki łącznej 602
4.8.3.4. „Zamiana przedmiotu” hipoteki łącznej 602
4.8.3.5. Podział hipoteki łącznej umownej 603
4.8.4. Podział nieruchomości zabudowanej (art. 76 ust. 4 u.k.w.h.) 604
4.8.5. Hipoteka w przypadku zniesienia współwłasności w częściach ułamkowych (art. 76 ust. 11–14 u.k.w.h.) 607
4.8.6. Hipoteka podzielona pomiędzy kilka nieruchomości (repartycja hipoteki) 608
4.9. Połączenie nieruchomości obciążonych hipoteką
(art. 21–22 u.k.w.h.) 608
4.10. Ekspektatywa 609
4.11. Zabezpieczenie jednej wierzytelności kilkoma hipotekami na tej samej nieruchomości 610
5. Części składowe nieruchomości 611
5.1. Pojęcie części składowej nieruchomości 611
5.2. Części składowe nieruchomości gruntowych 612
5.3. Pożytki 615
5.4. Części składowe nieruchomości lokalowych 616
6. Przynależności 617
7. Roszczenie właściciela o czynsz najmu lub dzierżawy 619
8. Rozporządzenie przez właściciela obciążoną nieruchomością 620
9. Ustanowienie hipoteki 621
9.1. Forma ustanowienia hipoteki 621
9.1.1. Wymagania co do formy 621
9.1.2. Ustanowienie hipoteki w formie aktu notarialnego 622
9.1.3. Ustanowienie hipoteki bankowej i na rzecz SKOK 623
9.1.3.1. Hipoteka bankowa 623
9.1.3.2. Hipoteka na rzecz SKOK 625
9.2. Strony umowy o ustanowienie hipoteki 626
9.2.1. Właściciel nieruchomości 626
9.2.1.1. Zasady ogólne 626
9.2.1.2. Współwłaściciele nieruchomości 626
9.2.1.3. Małoletni właściciel nieruchomości 628
9.2.1.4. Jednostka samorządu terytorialnego 628
9.2.1.5. Kościelne osoby prawne 628
9.2.1.6. Pełnomocnik 629
9.2.2. Wierzyciel hipoteczny 630
10. Rodzaje hipoteki umownej 630
10.1. Wprowadzenie 630
10.2. Hipoteka zwykła 631
10.3. Hipoteka kaucyjna 632
11. Powstanie hipoteki 633
11.1. Treść księgi wieczystej 633
11.1.1. Działy księgi wieczystej 633
11.1.2. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych 635
11.2. Ewidencja gruntów i budynków 639
11.3. Wniosek o wpis hipoteki 639
11.3.1. Forma i treść wniosku 639
11.3.2. Dokumenty dołączane do wniosku o wpis hipoteki
umownej 640
11.3.3. Wpis hipoteki do księgi wieczystej 641
11.3.4. Treść wpisu w księdze wieczystej (§ 52–53 r.z.p.k.w.) 643
11.3.5. Powstanie hipoteki a ustanowienie hipoteki 644
11.3.6. Środki odwoławcze od orzeczeń sądu 645
11.3.7. Niezgodność treści księgi wieczystej 646
12. Pierwszeństwo praw ciążących na nieruchomości 647
12.1. Pojęcie pierwszeństwa (art. 249 k.c.) 647
12.2. Pierwszeństwo hipotek (art. 249 k.c. i art. 12 u.k.w.h.) 648
12.3. Zastrzeżenie pierwszeństwa hipotek (art. 13 u.k.w.h.) 648
12.4. Zmiana pierwszeństwa (art. 250 k.c.) 649
12.5. Ujawnienie pierwszeństwa w księdze wieczystej 651
13. Zmiana treści hipoteki umownej i wierzytelności hipotecznej 651
13.1. Wprowadzenie 651
13.2. Zmiana treści wierzytelności zabezpieczonej hipoteką „nową” oraz kaucyjną 652
13.2.1. Dłużnik hipoteczny będący dłużnikiem osobistym 652
13.2.2. Dłużnik hipoteczny niebędący dłużnikiem osobistym 652
13.3. Zmiana treści wierzytelności zabezpieczonej hipoteką zwykłą 653
13.4. Zmiana treści hipoteki (art. 248 k.c.) 654
13.5. Zastąpienie zabezpieczonej wierzytelności inną wierzytelnością (art. 683 u.k.w.h.) 655
13.6. Zmiana przedmiotu hipoteki łącznej 658
13.7. Zmiana wierzyciela 658
13.7.1. Przeniesienie wierzytelności hipotecznej
(art. 79–831 u.k.w.h.) 658
13.7.2. Wstąpienie w prawa wierzyciela (art. 518 k.c.) 660
14. Ochrona hipoteki 661
15. Ubezpieczenie nieruchomości obciążonej hipoteką 661
16. Wygaśnięcie hipoteki (art. 94–101 u.k.w.h.) 662
16.1. Przyczyny wygaśnięcia hipoteki 662
16.1.1. Zasady ogólne 662
16.1.2. Zrzeczenie się hipoteki (art. 246 k.c.) 663
16.1.3. Skutki wygaśnięcia hipoteki 664
16.2. Obowiązki wierzyciela po wygaśnięciu hipoteki (art. 100 u.k.w.h.) 665
16.2.1. Spłata długu przez dłużnika głównego 665
16.2.2. Spłata długu przez inną osobę niż dłużnik główny 665
16.3. Wykreślenie hipoteki 666
16.3.1. Wniosek o wykreślenie hipoteki 666
16.3.2. Dokumenty dołączane do wniosku o wykreślenie hipoteki 666
16.3.3. Wykreślenie hipoteki ustanowionej na zabezpieczenie wierzytelności obligatariuszy 668
16.3.4. Wykreślenie hipoteki ustanowionej na zabezpieczenie wierzytelności z weksla in blanco 669
17. Opróżnione miejsce hipoteczne 670
17.1. Powstanie opróżnionego miejsca hipotecznego 670
17.2. Przyczyny powstania opróżnionego miejsca hipotecznego 671
17.3. Przyczyny powstania opróżnionego miejsca hipotecznego w części 671
17.4. Sposoby rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym (art. 1011 ust. 1 zdanie drugie u.k.w.h.) 672
17.5. Granice rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym (art. 1011 ust. 1 zdanie pierwsze u.k.w.h.) 673
17.6. Wpis hipoteki lub przeniesienia hipoteki na opróżnione miejsce hipoteczne 675
17.6.1. Forma dokumentu będącego podstawą wpisu 675
17.6.2. Wpis do księgi wieczystej (art. 1014 ust. 1 u.k.w.h.) 675
17.6.3. Uprawnienie właściciela nieruchomości do rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym (art. 1014 u.k.w.h.) 676
17.7. Roszczenie wierzyciela hipotecznego o przeniesienie jego hipoteki na opróżnione miejsce hipoteczne (art. 1019 u.k.w.h.) 677
17.8. Niedopuszczalne zastrzeżenie (art. 1018 u.k.w.h.) 679
18. Hipoteka przymusowa (art. 109–1111 u.k.w.h.) 679
19. Hipoteka a egzekucja z nieruchomości 682
19.1. Obciążenie nieruchomości hipoteką po jej zajęciu 682
19.2. Zaspokojenie roszczeń wierzyciela z nieruchomości obciążonej hipoteką 683
19.3. Wpływ innych niż hipoteka obciążeń nieruchomości na postępowanie egzekucyjne 686
20. Hipoteka a postępowanie upadłościowe 686
21. Hipoteka a postępowanie restrukturyzacyjne 688
Rozdział 40
Roszczenie o ustanowienie hipoteki 691
Rozdział 41
Przeniesienie własności nieruchomości (przewłaszczenie nieruchomości) (art. 155–158 k.c.) 693
Rozdział 42
Przyrzeczenie przeniesienia własności nieruchomości (umowa przedwstępna) (art. 389 i 390 k.c.) 697
Rozdział 43
Zastaw na statkach (art. 76–89 k.m.) 700
1. Hipoteka morska 700
2. Zastaw rejestrowy morski 702
Rozdział 44
Zastaw ustawowy (art. 326 k.c.) 703
Rozdział 45
Zastaw skarbowy (art. 41–46i o.p.) 705
Rozdział 46
Hipoteka przymusowa skarbu państwa (art. 34, 35, 38 i 39 o.p.) 708
Rozdział 47
Akt notarialny, w którym dłużnik poddaje się egzekucji 710
1. Wprowadzenie 710
2. Artykuł 777 § 1 pkt 4 k.p.c. 711
3. Artykuł 777 § 1 pkt 5 k.p.c. 713
4. Artykuł 777 § 1 pkt 6 k.p.c. 713
Część II
Wzory umów i innych dokumentów
Rozdział 1
Weksel własny in blanco 717
1. Deklaracja wystawcy do weksla własnego in blanco 717
2. Przykłady weksli własnych in blanco 729
3. Deklaracja wystawcy i poręczyciela wekslowego do weksla własnego in blanco 730
4. Przykład weksla własnego in blanco poręczonego 731
5. Aneks do deklaracji do weksla in blanco 731
6. Deklaracja na zabezpieczenie aneksu 733
7. Porozumienie do weksla in blanco 735
Rozdział 2
Poręczenie 737
1. Poręczenie za dług istniejący 737
2. Poręczenie za dług przyszły 747
Rozdział 3
Gwarancja bankowa i ubezpieczeniowa 752
Rozdział 4
Przelew wierzytelności (cesja) 760
1. Przelew wierzytelności pod warunkiem rozwiązującym 760
2. Przelew wierzytelności pod warunkiem zawieszającym 769
3. Przelew wierzytelności z umowy ubezpieczenia 773
4. Przelew wierzytelności z rachunku bankowego 780
Rozdział 5
Przystąpienie do długu 785
Rozdział 6
Zastaw rejestrowy na rzeczach ruchomych 788
1. Zastaw rejestrowy na rzeczach oznaczonych co do tożsamości 788
2. Zastaw rejestrowy na pojeździe mechanicznym 801
3. Zastaw rejestrowy na rzeczach oznaczonych co do gatunku 806
Rozdział 7
Zastaw zwykły na rzeczach ruchomych 812
Rozdział 8
Zastaw na prawach 815
1. Zastaw rejestrowy 815
2. Zastaw zwykły 821
2.1. Zastaw na wierzytelności z rachunku bankowego 821
2.1.1. Zastaw na wierzytelności z rachunku bankowego lokaty terminowej 821
2.1.2. Zastaw na wierzytelności z rachunku bankowego lokaty terminowej prowadzonego przez zastawnika 827
2.1.3. Zastaw na wierzytelności z rachunku bankowego
bieżącego 830
2.1.4. Zastaw na wierzytelności z rachunku bankowego bieżącego prowadzonego przez zastawnika 833
2.2. Zastaw na udziałach w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością 835
Rozdział 9
Pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym 840
1. Pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym bieżącym 840
2. Pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym terminowym 844
Rozdział 10
Przewłaszczenie na zabezpieczenie 846
1. Przewłaszczenie rzeczy oznaczonych co do tożsamości pod warunkiem rozwiązującym 846
2. Przewłaszczenie rzeczy oznaczonych co do gatunku 858
3. Przewłaszczenie pod warunkiem zawieszającym 864
4. Przewłaszczenie rzeczy przyszłych 870
Rozdział 11
Hipoteka 877
1. Ustanowienie hipoteki 877
1.1. Ustanowienie hipoteki w formie aktu notarialnego(1) 877
1.2. Ustanowienie hipoteki bankowej 882
1.2.1. Oświadczenie właściciela nieruchomości 882
1.2.2. Oświadczenie banku 887
1.3. Ustanowienie hipoteki na rzecz SKOK 890
2. Ustanowienie hipoteki łącznej 892
3. Poparcie wniosku o wpis hipoteki 894
4. Zmiana treści hipoteki 895
4.1. Zmiana treści hipoteki ustanowionej w formie aktu notarialnego 895
4.2. Zmiana treści hipoteki bankowej 898
4.2.1. Oświadczenie właściciela nieruchomości o zmianie treści hipoteki 898
4.2.2. Oświadczenie banku o zmianie treści hipoteki 899
5. Wygaśnięcie hipoteki 900
5.1. Zrzeczenie się hipoteki 900
5.1.1. Zrzeczenie się hipoteki w całości 900
5.1.2. Zrzeczenie się hipoteki w części 902
5.2. Zezwolenie na wykreślenie hipoteki 903
5.2.1. Spłata zobowiązania przez głównego dłużnika 903
5.2.2. Spłata zobowiązania przez osobę trzecią 905