Wprowadzenie (E. Ruśkowski) 11
Wykaz skrótów 15
CZĘŚĆ IKontrola tworzenia prawa podatkowego (C. Kosikowski)
Rozdział 1. Założenia badawcze 19
1. Ustalenia wyjściowe i terminologiczne 192. Weryfikacja hipotez roboczych jako rezultat przeprowadzonych badań empirycznych 20
Rozdział 2. Ocena organizacji i funkcjonowania procesu legislacyjnego dotyczącego tworzenia prawa podatkowego 22
1. Podstawy prawne 222. Faza prac przedlegislacyjnych 253. Faza prac projektodawczych 284. Faza uzgodnień, opiniowania i konsultacji projektu 325. Faza uchwalania ustawy podatkowej 356. Faza podpisywania ustawy podatkowej i jej ogłaszania 407. Faza wydawania aktów wykonawczych do ustawy podatkowej 428. Reakcje na akty normatywne prawa podatkowego ze strony Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Rzecznika Praw Obywatelskich 439. Faza badania zgodności przepisów prawa podatkowego z Konstytucją RP 47
Rozdział 3. Ocena konstytucyjnego modelu kontroli tworzenia prawa podatkowego i jego funkcjonowania 52
1. Funkcje i kryteria kontroli tworzenia prawa podatkowego 522. Miejsce kontroli tworzenia prawa podatkowego ze względu na fazy procesu legislacyjnego 543. Podmioty kontroli tworzenia prawa podatkowego oraz ich odpowiedzialność 584. Formy i tryb kontroli tworzenia prawa podatkowego oraz korzystanie z jej wyników 60
Rozdział 4. Wnioski końcowe i propozycje zmian 63
1. Wnioski końcowe 632. Propozycje zmian 64A. Propozycje zmian dotyczących modelu tworzenia prawa podatkowego 64B. Propozycje zmian dotyczących modelu kontroli tworzenia prawa podatkowego 68Recenzja części I (B. Brzeziński) 70
CZĘŚĆ IIKontrola stosowania prawa podatkowego (E. Ruśkowski)
Rozdział 1. Ogólna charakterystyka przeprowadzonych badań oraz podstawowe pojęcia i klasyfikacje 83
1. Cel badań, hipotezy badawcze i ich weryfikacja 832. Organizacja i metodologia badań 833. Podstawowe pojęcia i klasyfikacje na potrzeby badawcze 85
Rozdział 2. Ogólna charakterystyka i ocena funkcjonowania kontroli stosowania prawa podatkowego w świetle przeprowadzonych badań 89
1. Uwagi do całości systemu 892. Kontrola stosowania prawa podatkowego w administracji skarbowej 892.1. Wprowadzenie 892.2. Kontrola skarbowa 902.2.1. Uwagi wstępne 902.2.2. Ocena zasad i funkcjonowania kontroli skarbowej w świetle przeprowadzonych badań 912.3. Inne rodzaje kontroli stosowania prawa podatkowego w ramach administracji skarbowej 1002.4. Problemy stosowania prawa podatkowego i kontroli tych procesów w wybranej dziedzinie funkcjonowania administracji skarbowej (egzekucji administracyjnej zobowiązań podatkowych) 1042.4.1. Wprowadzenie 1042.4.2. Podstawowe ustalenia i wnioski NIK 1052.4.3. Podstawowe problemy funkcjonowania egzekucji administracyjnej zobowiązań podatkowych w świetle przeprowadzonych badań 1072.5. Realizacja zadań Ministra Finansów w zakresie jednolitego stosowania prawa podatkowego 1092.5.1. Wprowadzenie 1092.5.2. Podstawowe ustalenia badawcze w zakresie wydawania interpretacji ogólnych Ministra Finansów 1102.5.3. Jednolitość stosowania prawa podatkowego a nowa konstrukcja wiążących interpretacji prawa podatkowego w sprawach indywidualnych, w świetle przeprowadzonych badań 1123. Kontrola wykonywana przez sądy i organy ochrony prawa 1133.1. Kontrola wykonywana przez sądy administracyjne (sądowoadministracyjna) 1133.1.1. Wprowadzenie 1133.1.2. Reforma sądownictwa administracyjnego a sprawność rozpatrywania spraw podatkowych przez sądy administracyjne 1153.1.3. Reforma sądownictwa administracyjnego a jakość orzecznictwa w sprawach podatkowych 1193.2. Kontrola wykonywana przez Trybunał Konstytucyjny i inne sądy 1223.2.1. Kontrola sprawowana przez Trybunał Konstytucyjny 1223.2.2. Kontrola wykonywana przez Sąd Najwyższy i sądy powszechne 1243.3. Kontrola sprawowana przez organy ochrony prawa 1253.3.1. Kontrola wykonywana przez Rzecznika Praw Obywatelskich 1253.3.2. Kontrola prokuratorska 1264. Kontrola wykonywana przez Sejm i Najwyższą Izbę Kontroli 1274.1. Kontrola sprawowana przez Sejm 1274.2. Kontrola wykonywana przez Najwyższą Izbę Kontroli 129
Rozdział 3. Wnioski końcowe i propozycje zmian 131
1. Wprowadzenie 1312. Uwagi generalne do całości systemu kontroli stosowania prawa podatkowego w Polsce 1313. Uwagi szczegółowe do poszczególnych elementów systemu kontroli stosowania prawa podatkowego w Polsce 1343.1. Podsystem kontroli stosowania prawa podatkowego w administracji skarbowej 1343.1.1. Uwagi do całości podsystemu 1343.1.2. Propozycje reformy kontroli skarbowej 1363.1.3. Propozycje odnośnie do pozostałych form kontroli stosowania prawa podatkowego w ramach administracji skarbowej 1403.2. Podsystem kontroli wykonywanej przez sądy i organy ochrony prawa 1423.2.1. Kontrola sądowoadministracyjna 1423.2.2. Kontrola wykonywana przez inne sądy i organy ochrony prawa 1463.3. Kontrola sprawowana przez Sejm i Najwyższą Izbę Kontroli 146Recenzja części II (J. Małecki) 148
CZĘŚĆ IIIKontrola tworzenia i stosowania lokalnego prawa podatkowego (L. Etel)
Rozdział 1. Cel badań 159
Rozdział 2. Miejscowe i lokalne prawo podatkowe jako przedmiot badań 160
1. Miejscowe prawo podatkowe 1602. Lokalne a miejscowe prawo podatkowe 163
Rozdział 3. Podstawy prawne stanowienia przez gminy prawa podatkowego 166
Rozdział 4. Kontrola tworzenia i stosowania lokalnego i miejscowego prawa podatkowego jako przedmiot badań 172
Rozdział 5. System kontroli tworzenia miejscowego prawa podatkowego - wnioski wynikające z badań 174
1. Uwagi ogólne 1742. Nadzór RIO jest utrudniony z uwagi na brak regulacji ustawowych całościowo normujących proces tworzenia prawa przez gminę 1763. Brak nadzoru RIO na etapie przygotowania projektów uchwał podatkowych 1774. RIO mają mało czasu na analizę zgodności z prawem uchwał podatkowych 1775. Brak sankcji z tytułu niezrealizowania przez organy gminy ustawowych obowiązków związanych z procesem tworzenia prawa podatkowego 1786. Zmienność i niski poziom legislacyjny ustaw regulujących podatki i opłaty samorządowe jest zasadniczym powodem kwestionowania uchwał podatkowych przez RIO 1797. Ogólnikowy charakter przepisów ustawowych upoważniających radę gminy do tworzenia prawa podatkowego skutkuje przekraczaniem granic upoważnień ustawowych 1808. Duże rozbieżności w orzecznictwie RIO 1819. Brak obowiązku publikowania w wojewódzkim dzienniku urzędowym rozstrzygnięć nadzorczych RIO 18210. Ustawowego określenia wymaga sprawa nadzoru RIO nad uchwałami przyznającymi pomoc publiczną 18311. Źle działa system kontroli podejmowania przez rady gmin uchwał w sprawie ulg i zwolnień podatkowych stanowiących pomoc publiczną dla przedsiębiorców 18312. Źle działa system wewnętrznej kontroli procesu tworzenia miejscowego prawa podatkowego 18513. Nie jest uregulowana działalność lobbingowa w procesie stanowienia miejscowego prawa podatkowego 186
Rozdział 6. System kontroli stosowania lokalnego prawa podatkowego - wnioski wynikające z badań 188
1. Uwagi ogólne 1882. Gmina powinna mieć prawo zaskarżania do sądu administracyjnego orzeczeń SKO 1893. Zły jest system kontroli decyzji przyznających pomoc publiczną 1904. Nie przynosi efektów kontrola skarbowa prawidłowości uiszczania podatków samorządowych 1915. Modyfikacji wymagają interpretacje prawa podatkowego dokonywane przez gminne organy podatkowe 1916. Podatki stanowiące dochód budżetu gminy powinny być w całości realizowane przez gminne organy podatkowe 192
Rozdział 7. Konkluzje 194
Recenzja Części III (Z. Ofiarski) 196
Bibliografia 209
Skorowidz rzeczowy 215