Wykaz skrótów | str. 13

Wstęp | str. 17

Rozdział I
Wszczęcie egzekucji z nieruchomości | str. 19
1. Właściwość komornika | str. 19
2. Wniosek o wszczęcie egzekucji | str. 21
2.1. Uwagi ogólne | str. 21
2.2. Obowiązek wyboru najmniej uciążliwego sposobu egzekucji | str. 23
2.2.1. Badanie wniosku pod kątem uciążliwości wybranego sposobu egzekucji | str. 23
2.2.2. Zakres kognicji sądu rozpoznającego skargę na czynność komornika | str. 24
2.2.3. Możliwości podjęcia przez dłużnika obrony przeciwko uciążliwemu sposobowi egzekucji | str. 25
2.2.4. Zaspokojenie wierzyciela z części majątku dłużnika | str. 26
2.2.5. Podjęcie postępowania zawieszonego na podstawie art. 799 § 2 k.p.c. | str. 26
3. Forma wniosku o wszczęcie egzekucji | str. 27
3.1. Uwagi ogólne | str. 27
3.2. Wniosek na podstawie art. 797 § 2 k.p.c. | str. 29
3.3. Wniosek w formie ustnej | str. 29
3.4. Wniosek w formie faksu | str. 30
4. Uczestnicy postępowania | str. 31
4.1. Uwagi ogólne | str. 31
4.2. Wierzyciel i podmioty działające na jego rzecz | str. 33
4.2.1. Uwagi ogólne | str. 33
4.2.2. Przyłączenie się kolejnego wierzyciela | str. 33
4.2.3. Zakres skuteczności zajęcia na rzecz pierwszego wierzyciela | str. 34
4.2.4. Zmiana wierzyciela | str. 36
4.3. Dłużnik | str. 37
4.3.1. Dłużnik osobisty i rzeczowy | str. 37
4.3.2. Śmierć dłużnika | str. 38
4.4. Właściciel nieruchomości, w stosunku do którego uwzględniono skargę pauliańską wierzyciela | str. 39
4.5. Małżonek dłużnika | str. 41
4.6. Kurator | str. 42
4.6.1. Uwagi ogólne | str. 42
4.6.2. Kurator dla dłużnika | str. 43
4.6.2.1. Uwagi ogólne | str. 43
4.6.2.2. Kurator ustanawiany z urzędu | str. 47
4.6.2.3. Kurator ustanawiany na podstawie art. 818 § 1 k.p.c. | str. 48
4.6.2.4. Kurator spadkobierców dłużnika | str. 49
4.6.3. Kurator ustanowiony na podstawie art. 928 k.p.c. | str. 51
4.6.4. Koszty ustanowienia kuratora | str. 53
4.7. Osoby, którym przysługują prawa zabezpieczone na nieruchomości | str. 55
4.8. Inni uczestnicy | str. 57
4.8.1. Uwagi ogólne | str. 57
4.8.2. Nabywca nieruchomości | str. 58
4.8.3. Współwłaściciel | str. 60
4.8.4. Osoby wymienione w art. 1036 k.p.c. | str. 61
4.8.4.1. Wierzyciele składający tytuł wykonawczy | str. 61
4.8.4.2. Wierzyciele, którzy uzyskali zabezpieczenie powództwa | str. 62
4.8.4.3. Osoby, które przed zajęciem uzyskały prawa na nieruchomości | str. 64
4.8.4.4. Pracownicy co do stwierdzonych należności za pracę | str. 67
4.8.5. Organy skarbowe i organy samorządu terytorialnego | str. 68
4.8.6. Uczestniczący w przetargu i nabywca licytacyjny | str. 69
5. Przedmiot egzekucji z nieruchomości | str. 70
5.1. Uwagi ogólne | str. 70
5.2. Nieruchomość | str. 71
5.2.1. Nieruchomość gruntowa | str. 71
5.2.1.1. Uwagi ogólne | str. 71
5.2.1.2. Definicja nieruchomości gruntowej | str. 72
5.2.1.3. Część nieruchomości | str. 72
5.2.1.4. Nieruchomość rolna i gospodarstwo rolne | str. 77
5.2.2. Części składowe | str. 78
5.2.2.1. Definicja części składowej | str. 78
5.2.2.2. Budynek wzniesiony z przekroczeniem granicy | str. 80
5.2.3. Przynależności | str. 82
5.2.4. Ułamkowa część nieruchomości | str. 84
5.3. Użytkowanie wieczyste | str. 86
5.4. Lokal stanowiący odrębną własność | str. 90
5.5. Ograniczone prawa rzeczowe | str. 91

Rozdział II
Zajęcie nieruchomości | str. 97
1. Uwagi ogólne | str. 97
2. Sposób zajęcia nieruchomości | str. 98
3. Moment zajęcia nieruchomości | str. 102
3.1. Uwagi ogólne | str. 102
3.2. Powzięcie wiadomości o wszczęciu egzekucji | str. 103
3.3. Doręczenie dłużnikowi wezwania | str. 109
3.4. Dokonanie wpisu w księdze wieczystej | str. 113
4. Przedmiotowy zakres zajęcia nieruchomości | str. 117
4.1. Uwagi ogólne | str. 117
4.2. Nieruchomość | str. 118
4.3. Części składowe | str. 119
4.4. Przynależności | str. 121
4.5. Pożytki | str. 122
4.5.1. Pożytki naturalne | str. 122
4.5.2. Pożytki cywilne | str. 124
4.6. Prawa wynikające z umów ubezpieczenia | str. 127
5. Podmiotowy zakres zajęcia | str. 130
5.1. Skuteczność zajęcia wobec kolejnych wierzycieli | str. 130
5.2. Wpis do księgi wieczystej kolejnego wierzyciela | str. 131
6. Skutki prawne zajęcia | str. 136
6.1. Uwagi ogólne | str. 136
6.2. Rozporządzenie nieruchomością po zajęciu | str. 137
6.2.1. Uwagi ogólne | str. 137
6.2.2. Zmiana własności zajętej nieruchomości na skutek orzeczenia sądu | str. 140
6.2.2.1. Zniesienie współwłasności | str. 140
6.2.2.2. Roszczenie z art. 231 k.c. | str. 146
6.2.2.3. Odwołanie darowizny | str. 148
6.2.2.4. Zasiedzenie | str. 150
6.2.2.5. Uwagi końcowe | str. 154
6.3. Rozporządzenie przedmiotami podlegającymi zajęciu z nieruchomością | str. 155
6.4. Rozporządzenia zarządcy nieruchomości | str. 158
6.5. Obciążenie zajętej nieruchomości | str. 159
6.6. Rozporządzenie opróżnionym miejscem hipotecznym po zajęciu | str. 162
6.7. Oddanie zajętej nieruchomości w użyczenie, leasing, najem lub dzierżawę | str. 166
7. Zajęcie nieruchomości wchodzącej w skład wspólności małżeńskiej | str. 169

Rozdział III
Zarząd zajętą nieruchomością | str. 173
1. Powstanie zarządu | str. 173
2. Zmiana zarządcy | str. 174
2.1. Odjęcie dłużnikowi zarządu | str. 174
2.2. Zmiana zarządcy na rzecz licytanta | str. 178
2.2.1. Zmiana zarządcy przed wydaniem postanowienia o przybiciu | str. 178
2.2.2. Zmiana zarządcy po wydaniu postanowienia o przybiciu | str. 181
2.2.2.1. Zmiana na rzecz nabywcy | str. 181
2.2.2.2. Zmiana na rzecz innego uczestnika | str. 182
2.2.2.3. Zmiana zarządcy po wygaśnięciu skutków przybicia | str. 182
2.3. Wprowadzenie w zarząd | str. 184
3. Prawa i obowiązki zarządcy | str. 185
3.1. Uwagi ogólne | str. 185
3.2. Nadzór sądu nad sprawowaniem zarządu | str. 190
3.3. Wynagrodzenie zarządcy | str. 192
3.3.1. Wynagrodzenie zarządcy niebędącego dłużnikiem | str. 192
3.3.2. Wynagrodzenie zarządcy w osobie dłużnika | str. 193
3.3.3. Tryb dochodzenia roszczeń związanych z zarządem | str. 196
3.4. Odpowiedzialność cywilnoprawna zarządcy | str. 197
3.5. Podział dochodów uzyskanych przez zarządcę | str. 199

Rozdział IV
Opis i oszacowanie | str. 204
1. Uwagi ogólne | str. 204
2. Wniosek o dokonanie opisu i oszacowania | str. 207
3. Zawiadomienie uczestników o terminie opisu i oszacowania | str. 210
4. Wydzielenie części zajętej nieruchomości na licytację | str. 211
5. Ustalenie wartości zajętej nieruchomości | str. 215
6. Protokół opisu i oszacowania | str. 219
7. Dodatkowy opis i dodatkowe oszacowanie | str. 223

Rozdział V
Licytacja | str. 227
1. Obwieszczenie o licytacji | str. 227
1.1. Termin licytacji | str. 227
1.2. Miejsce przeprowadzenia licytacji | str. 229
1.3. Sposób obwieszczenia o licytacji | str. 230
1.4. Treść obwieszczenia o licytacji | str. 233
1.4.1. Opis nieruchomości | str. 233
1.4.2. Czas i miejsce licytacji | str. 233
1.4.3. Suma oszacowania i cena wywołania | str. 234
1.4.4. Wysokość rękojmi | str. 234
1.4.4.1. Uwagi ogólne | str. 234
1.4.4.2. Uchybienie terminowi do uiszczenia rękojmi | str. 235
1.4.5. Czas na oglądanie nieruchomości i przeglądanie akt | str. 237
1.4.6. Wzmianka o prawach osób trzecich | str. 238
1.5. Zawiadomienie o licytacji podmiotów publicznoprawnych | str. 239
1.6. Termin doręczenia zawiadomienia o licytacji | str. 241
2. Prawo przejęcia na własność nieruchomości rolnej przed licytacją | str. 242
2.1. Uwagi ogólne | str. 242
2.2. Wymogi formalne wniosku o przejęcie | str. 245
2.3. Termin do złożenia wniosku o przejęcie | str. 247
2.4. Złożenie wniosku o przejęcie przez kilku współwłaścicieli | str. 250
2.5. Sposób rozpoznania wniosku | str. 251
3. Warunki licytacyjne | str. 253
3.1. Uwagi ogólne | str. 253
3.2. Osoby wyłączone z przetargu | str. 254
3.2.1. Uwagi ogólne | str. 254
3.2.2. Udział cudzoziemca w przetargu | str. 258
3.2.2.1. Konieczność uzyskania zezwolenia na nabycie nieruchomości | str. 258
3.2.2.2. Konsekwencje udzielenia przybicia na rzecz osoby niemającej zezwolenia na nabycie | str. 262
3.3. Uiszczenie rękojmi | str. 264
3.3.1. Uwagi ogólne | str. 264
3.3.2. Termin do złożenia rękojmi | str. 266
3.3.3. Osoby zwolnione z obowiązku uiszczania rękojmi | str. 267
3.4. Uiszczenie ceny nabycia | str. 270
3.4.1. Uwagi ogólne | str. 270
3.4.2. Pomniejszenie ceny nabycia | str. 273
3.4.2.1. Potrącenie rękojmi złożonej w gotówce | str. 273
3.4.2.2. Zaliczenie wierzytelności nabywcy na poczet ceny nabycia | str. 273
3.4.3. Powiększenie ceny nabycia o sumę przypadającą z ubezpieczenia | str. 278
4. Licytacja | str. 281
4.1. Uwagi ogólne | str. 281
4.2. Nadzór sędziego | str. 282
4.3. Przebieg licytacji | str. 283
4.4. Ponowna licytacja | str. 287
5. Niewykonanie warunków licytacyjnych | str. 289
6. Prawo przejęcia nieruchomości na własność po licytacji | str. 291
6.1. Uwagi ogólne | str. 291
6.2. Przejęcie po pierwszej licytacji | str. 291
6.3. Przejęcie po drugiej licytacji | str. 297

Rozdział VI
Przybicie | str. 299
1. Przesłanki wydania postanowienia w przedmiocie przybicia | str. 299
1.1. Uwagi ogólne | str. 299
1.2. Odroczenie ogłoszenia postanowienia o przybiciu | str. 299
1.3. Wstrzymanie wydania postanowienia o przybiciu | str. 300
1.4. Wysłuchanie nabywcy nieruchomości | str. 300
1.5. Nabycie nieruchomości przez spółki kapitałowe | str. 301
1.6. Nabycie nieruchomości przez osobę pozostającą w związku małżeńskim | str. 301
1.7. Nabycie nieruchomości przez cudzoziemców | str. 304
1.8. Przejęcie nieruchomości na własność | str. 304
1.9. Treść postanowienia o udzieleniu przybicia | str. 305
2. Odmowa udzielenia przybicia | str. 306
2.1. Istotne naruszenie przepisów | str. 307
2.2. Zawieszenie lub umorzenie postępowania | str. 307
2.3. Brak zawiadomienia uczestnika o terminie licytacji | str. 308
3. Ponowna licytacja | str. 309
4. Zmiana zarządcy po udzieleniu przybicia | str. 309
5. Doręczenie postanowienia w przedmiocie przybicia | str. 310
6. Zażalenie na postanowienie w przedmiocie przybicia | str. 311
6.1. Legitymacja do wniesienia zażalenia | str. 311
6.2. Podstawy wniesienia zażalenia | str. 311

Rozdział VII
Przysądzenie własności | str. 313
1. Przesłanki wydania postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości | str. 313
1.1. Uwagi ogólne | str. 313
1.2. Nabycie nieruchomości przez spółki kapitałowe | str. 313
1.3. Zapłata ceny | str. 314
2. Zażalenie na postanowienie w przedmiocie przysądzenia | str. 315
3. Skutki śmierci nabywcy nieruchomości | str. 316
4. Skutki przysądzenia własności | str. 317
4.1. Przejście własności - charakter prawny nabycia własności | str. 317
4.2. Wprowadzenie nabywcy w posiadanie nieruchomości | str. 318
4.3. Prawo najmu i dzierżawy | str. 321
4.4. Pożytki i ciężary | str. 322
4.5. Wykreślenie wpisów w księdze wieczystej lub zbiorze dokumentów | str. 323
4.6. Hipoteki | str. 325
4.7. Pozostałe prawa i roszczenia | str. 326
4.8. Skutki wpisu ostrzeżenia o niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz wpisu ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu | str. 329
4.9. Prawa pozostające w mocy | str. 331

Rozdział VIII
Podział sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości | str. 333
1. Przesłanki sporządzenia projektu planu podziału | str. 333
2. Uczestnicy planu podziału | str. 334
2.1. Wierzyciele | str. 334
2.2. Zakład Ubezpieczeń Społecznych | str. 335
2.3. Skarb Państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego | str. 335
2.4. Osoby, które przed zajęciem nieruchomości nabyły na niej prawa stwierdzone w opisie i oszacowaniu lub zgłoszone i udowodnione najpóźniej w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przybiciu | str. 336
2.5. Pracownicy | str. 336
3. Kolejność zaspokojenia | str. 337
3.1. Uwagi ogólne | str. 337
3.2. Kategoria pierwsza | str. 338
3.3. Kategoria druga | str. 339
3.4. Kategoria trzecia | str. 339
3.5. Kategoria czwarta | str. 340
3.6. Kategoria piąta | str. 342
3.7. Kategoria szósta | str. 346
3.8. Kategoria siódma | str. 347
3.9. Kategoria ósma | str. 348
3.10. Kategoria dziewiąta | str. 348
3.11. Kategoria dziesiąta | str. 348
3.12. Kolejność zaspokojenia należności zaliczonych do tej samej kategorii | str. 349
4. Pozycja wierzyciela egzekwującego na podstawie wyroku uwzględniającego powództwo z art. 527 k.c. | str. 351
5. Rozporządzenie nieruchomością po zajęciu a podział sumy uzyskanej z egzekucji | str. 352
6. Postępowanie w przedmiocie zatwierdzenia projektu planu podziału | str. 352
7. Zaskarżenie planu podziału | str. 353
8. Wykonanie planu podziału | str. 354

Rozdział IX
Koszty postępowania egzekucyjnego z nieruchomości | str. 355
1. Zasady ponoszenia kosztów egzekucyjnych | str. 355
1.1. Opłata za poszukiwanie majątku dłużnika | str. 356
1.2. Wydatki gotówkowe | str. 356
1.3. Opłaty egzekucyjne | str. 357
1.3.1. Opłata stosunkowa | str. 357
1.3.2. Opłaty stałe | str. 358
1.3.3. Opłaty sądowe | str. 358
2. Zwolnienie od kosztów postępowania | str. 359
2.1. Zagadnienia ogólne | str. 359
2.2. Skutki zwolnienia wierzyciela od kosztów sądowych | str. 359
2.3. Skutki zwolnienia dłużnika od kosztów sądowych | str. 360
3. Tryb pobierania kosztów egzekucyjnych | str. 360

Rozdział X
Egzekucja należności niepieniężnych | str. 364
1. Egzekucja wyroku o ochronę posiadania | str. 364
2. Wprowadzenie nabywcy w posiadanie nabytej nieruchomości | str. 367
3. Egzekucja orzeczeń dotyczących rozgraniczenia nieruchomości | str. 367
4. Egzekucja wydania nieruchomości | str. 370
4.1. Uwagi ogólne | str. 370
4.2. Opróżnienie lokalu lub pomieszczenia, które nie służą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika | str. 372
4.3. Opróżnienie lokalu lub pomieszczenia, które służą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika | str. 373
5. Egzekucja w celu zniesienia współwłasności | str. 378

Rozdział XI
Egzekucja z ułamkowej części nieruchomości | str. 381
1. Przedmiot postępowania | str. 381
2. Uprawnienia współwłaścicieli nieruchomości | str. 382
3. Zarządca | str. 383
4. Opis i oszacowanie | str. 383
5. Obciążenia udziału w nieruchomości | str. 384

Rozdział XII
Egzekucja z użytkowania wieczystego | str. 386
1. Przedmiot postępowania | str. 386
2. Uczestnicy postępowania | str. 387
3. Zakres zajęcia | str. 388
4. Zawieszenie postępowania na podstawie art. 1008 k.p.c. | str. 389
5. Wygaśnięcie praw obciążających nieruchomość oraz użytkowanie wieczyste | str. 391

Literatura | str. 393