Wykaz skrótów | str. 11

Przedmowa | str. 13

Rozdział I
Problemy zdrowia Polaków w trzecim tysiącleciu (Andrzej Denys) | str. 15

1. Dane ogólne | str. 15

2. Podeszły wiek | str. 16

3. Niepełnosprawność | str. 17

4. Styl życia | str. 18

5. Zagrożenia cywilizacyjne | str. 19

6. Uwarunkowania sytuacji zdrowotnej Polaków | str. 21

Piśmiennictwo | str. 22

Rozdział II
Zagrożenia dla zdrowia związane z rozwojem współczesnej cywilizacji (Andrzej Denys, Czesław Marmura) | str. 24

1. Uwagi wstępne | str. 24

2. Ekologia człowieka | str. 24

3. Zanieczyszczenia wody, powietrza, gleby | str. 26

4. Znaczenie tworzyw sztucznych | str. 27

5. Biomonitoring | str. 28

6. Katastrofy ekologiczne | str. 28

7. Zanieczyszczenia środowiska | str. 28

8. Edukacja ekologiczna | str. 29

9. Bezpieczeństwo zdrowotne | str. 30

Piśmiennictwo | str. 35

Rozdział III
Starość nie jest chorobą (Robert Błaszczak, Anna Cieślak-Skubel, Tomasz Kostka) | str. 37

Piśmiennictwo | str. 45

Rozdział IV
Odżywianie osób starszych (Małgorzata Pigłowska, Tomasz Kostka) | str. 47

1. Uwagi wstępne | str. 47

2. Ocena stanu odżywienia | str. 47

2.1. Metody antropometryczne | str. 48

2.2. Inne stosowane metody | str. 49

3. Otyłość | str. 50

4. Niedożywienie białkowo-energetyczne osób starszych | str. 54

5. Ogólne wskazówki dotyczące żywienia osób starszych | str. 60

Piśmiennictwo | str. 61

Rozdział V
Choroby zakaźne (Andrzej Szkaradkiewicz, Tomasz M. Karpiński) | str. 64

1. Choroby zakaźne - ich zwalczanie i profilaktyka | str. 64

2. Wykaz zakażeń i chorób zakaźnych wg ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi | str. 66

3. Wybrane choroby zakaźne wieku dziecięcego | str. 66

3.1. Odra | str. 67

3.2. Ospa wietrzna | str. 67

3.3. Różyczka | str. 68

3.4. Nagminne zapalenie przyusznic (świnka) | str. 68

3.5. Krztusiec | str. 69

4. Wybrane wirusowe zapalenia wątroby (Hepatitis) | str. 69

4.1. WZW B (HBV) | str. 69

4.2. WZW C (HCV) | str. 70

5. Wybrane choroby przenoszone drogą płciową | str. 70

5.1. Rzeżączka | str. 70

5.2. Kiła | str. 70

5.3. Chlamydioza | str. 71

5.4. Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) | str. 71

6. Gruźlica | str. 72

7. Nowe patogeny człowieka | str. 72

Piśmiennictwo | str. 74

Rozdział VI
HIV/AIDS (Andrzej Szkaradkiewicz, Tomasz M. Karpiński) | str. 79

1. Uwagi wstępne | str. 79

2. Epidemiologia | str. 79

3. Klasyfikacja filogenetyczna HIV | str. 81

4. Budowa wirusa HIV | str. 82

5. Patomechanizm zakażenia wirusem HIV | str. 84

6. Przebieg zakażenia HIV | str. 86

7. Profilaktyka | str. 88

8. Terapia | str. 89

Piśmiennictwo | str. 91

Rozdział VII
Środowiskowe uwarunkowania rozwoju chorób cywilizacyjnych | str. 96

1. Choroby układu krążenia (Dariusz Moczulski) | str. 96

1.1. Wstęp | str. 96

1.2. Palenie papierosów | str. 97

1.3. Nadmierne spożycie soli | str. 97

1.4. Dieta bogata w tłuszcze zwierzęce i substancje wysokokaloryczne | str. 98

1.5. Spożycie alkoholu | str. 98

1.6. Nadwaga i otyłość | str. 98

1.7. Aktywność fizyczna | str. 99

Piśmiennictwo | str. 99

2. Choroby nowotworowe (Marian Brocki) | str. 100

2.1. Uwagi wstępne | str. 100

2.2. Etapy rozwoju nowotworów złośliwych | str. 101

2.3. Epidemiologia nowotworów złośliwych w Polsce | str. 102

2.4. Klasyfikacja nowotworów złośliwych | str. 105

Piśmiennictwo | str. 106

3. Otyłość i cukrzyca (Dariusz Moczulski) | str. 106

3.1. Wstęp | str. 106

3.2. Wpływ nadwagi i otyłości na ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 | str. 107

3.3. Wpływ diety na masę ciała i ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 | str. 107

3.4. Wpływ aktywności fizycznej na masę ciała i ryzyko wystąpienia cukrzycy | str. 108

3.5. Badania interwencyjne | str. 108

Piśmiennictwo | str. 109

4. Wypadki, urazy, zatrucia (Marian Brocki) | str. 110

Piśmiennictwo | str. 118

5. Choroba zwyrodnieniowa stawów (Paweł Denys) | str. 118

5.1. Wiadomości ogólne | str. 118

5.2. Otyłość | str. 120

5.3. Starość | str. 120

5.4. Leczenie | str. 121

5.5. Fizjoterapia i rehabilitacja | str. 125

5.6. Opis modeli eksperymentalnych | str. 126

5.7. Podsumowanie | str. 128

Piśmiennictwo | str. 129

6. Zaburzenia psychiczne (Zbigniew Tokarski) | str. 133

6.1. Uwagi wstępne | str. 133

6.2. Krótka charakterystyka najczęściej występujących zaburzeń psychicznych | str. 136

6.3. Uzależnienie od alkoholu | str. 141

6.4. Uzależnienie od narkotyków | str. 143

6.5. Uzależnienie od leków | str. 144

6.6. Podział substancji psychoaktywnej pod względem działania na organizm | str. 145

6.7. Konsekwencje przyjmowania substancji psychoaktywnych | str. 146

Piśmiennictwo | str. 148

7. Wybrane czynniki ryzyka a styl życia (Zbigniew Tokarski) | str. 150

7.1. Uwagi wstępne | str. 150

7.2. Nadciśnienie tętnicze | str. 151

7.3. Otyłość i nadwaga | str. 157

7.4. Zaburzenia towarzyszące otyłości | str. 161

7.5. Cukrzyca | str. 166

Piśmiennictwo | str. 173

Rozdział VIII
Zakażenia w opiece zdrowotnej (Jacek Michalak) | str. 175

Piśmiennictwo | str. 181

Rozdział IX
Genetyka drobnoustrojów, znaczenie zmian dla zdrowia człowieka (Monika Łysakowska) | str. 183

1. Uwagi wstępne | str. 183

2. Budowa genomu bakteryjnego i jego zmienność | str. 185

3. Mechanizmy transferu genów u bakterii | str. 186

4. Modyfikacje genetyczne bakterii | str. 191

5. Wykorzystanie metod inżynierii genetycznej | str. 192

6. Podsumowanie | str. 200

Piśmiennictwo | str. 200

Rozdział X
Terroryzm - zagrożenia w Polsce (Andrzej Denys) | str. 207

Piśmiennictwo | str. 213

Rozdział XI
Bezpieczny dom (Monika Bigos) | str. 215

1. Uwagi wstępne | str. 215

2. Gronkowcowe zatrucia pokarmowe | str. 216

3. Zakażenia wywoływane przez pałeczki jelitowe | str. 217

4. Zakażenia wywołane przez Campylobacter sp. i Helicobacter sp. | str. 218

5. Zatrucia pokarmowe wywoływane przez Listeria sp. | str. 219

6. Zatrucia pokarmowe wywoływane przez bakterie sporujące | str. 219

7. Wirusy zakażające przewód pokarmowy | str. 221

8. Zatrucia mykotoksynami | str. 222

9. Regulacje prawne | str. 223

10. Zachowania i procesy krytyczne dla rozwoju enterogastritis w środowisku domowym | str. 224

11. Znaczenie higieny rąk | str. 227

12. Podsumowanie | str. 228

Piśmiennictwo | str. 229

Rozdział XII
Szczepienia ochronne, preparaty immunostymulujące (Monika Bigos) | str. 235

1. Uwagi wstępne | str. 235

2. Rozwój badań | str. 236

3. Rodzaje szczepionek | str. 237

4. Efektywność szczepień ochronnych, podstawy prawne | str. 238

5. Powikłania poszczepienne | str. 239

6. Bezpieczeństwo szczepień | str. 240

7. Problem krztuśca | str. 241

8. Grypa | str. 241

9. Gruźlica | str. 242

10. HIV | str. 242

11. HCV | str. 244

12. Lekooporne patogeny bakteryjne | str. 245

13. Gorączka krwotoczna | str. 246

14. Malaria | str. 246

15. Mycoses | str. 246

16. Choroba meningokokowa | str. 246

17. Szczepionki nieswoiste | str. 247

18. Podsumowanie | str. 248

Piśmiennictwo | str. 249

Rozdział XIII
Aktywność fizyczna a zdrowie człowieka (Jan Błaszczyk) | str. 256

1. Zdrowie człowieka | str. 256

2. Aktywność ruchowa | str. 260

3. Energetyka wysiłków fizycznych | str. 262

4. Wpływ wysiłku fizycznego na układ sercowo-naczyniowy | str. 267

5. Wpływ aktywności ruchowej na układ oddechowy | str. 270

6. Zmiany zachodzące w innych układach i narządach pod wpływem wysiłku fizycznego | str. 271

7. Zmiany w układzie endokrynnym podczas wysiłków fizycznych | str. 272

8. Korzyści dla organizmu człowieka wynikające z regularnej aktywności fizycznej | str. 273

Piśmiennictwo | str. 274

Rozdział XIV
Edukacja zdrowotna, terapia, promocja zdrowia i prewencja (Jacek Michalak) | str. 276

Piśmiennictwo | str. 288

Rozdział XV
Aktywność ludzi w podeszłym wieku (Czesław Marmura) | str. 290

1. Uwagi wstępne | str. 290

2. Refleksja o senioralnej polityce społecznej | str. 292

3. Zdrowie i aktywne starzenie się | str. 295

4. Aktywność fizyczna, intelektualna i społeczna w podeszłym wieku | str. 299

5. Podsumowanie | str. 303

Piśmiennictwo | str. 304

Rozdział XVI
Strategia, zagrożenia, organizacja, polityka (Jacek Michalak) | str. 306

Piśmiennictwo | str. 316

Autorzy | str. 319