Wykaz skrótów | str. 13

Wprowadzenie | str. 19

Rozdział I
Terminowość załatwiania spraw administracyjnych a bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania | str. 29

1. Konstytucyjne prawo jednostki do sądu w każdej sprawie | str. 32

2. Traktatowe standardy załatwiania spraw w rozsądnym terminie | str. 35

2.1. Prawo do sądowej ochrony w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności | str. 36

2.2. Prawo do skutecznego środka odwoławczego w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności | str. 37

2.3. Prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności | str. 38

3. Temporalne aspekty funkcjonowania administracji publicznej | str. 39

4. Normatywny i doktrynalny zakres pojęć bezczynności oraz przewlekłego prowadzenia postępowania | str. 44

5. Zachowania administracji mogące wywoływać stan bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania | str. 57

6. Terminowość a poprawność załatwienia sprawy administracyjnej | str. 63

Rozdział II
Instrumenty przedsądowego przeciwdziałania bezczynności i przewlekłemu prowadzeniu postępowania | str. 64

1. Przyczyny kwestionowania bezczynności administracji | str. 64

1.1. Ochrona interesu publicznego jako przesłanka przeciwdziałania nieterminowym działaniom administracji | str. 67

1.2. Indywidualny interes oparty na prawie | str. 70

2. Sposoby przeciwdziałania nieterminowości w procesie stanowienia prawa przez administrację | str. 70

2.1. Prawotwórcza działalność administracji publicznej | str. 70

2.2. Skarga powszechna jako instrument ochrony interesu indywidualnego przed nieterminowością legislacyjną administracji | str. 75

2.3. Środki ochrony interesu publicznego w związku z nieterminowością legislacyjną organu administracyjnego | str. 79

3. Przeciwdziałanie bezczynności organu stosującego prawo administracyjne | str. 82

3.1. Zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie | str. 84

3.1.1. Prawny charakter zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie | str. 84

3.1.2. Podmioty uprawnione do wniesienia zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie | str. 85

3.1.3. Zakres przedmiotowy spraw, w których służy zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie | str. 85

3.1.4. Postępowanie w sprawie zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie | str. 91

3.1.5. Rozstrzygnięcia w przedmiocie zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie | str. 93

3.2. Zażalenie na przewlekłe prowadzenie postępowania | str. 98

3.3. Ponaglenie organu podatkowego | str. 108

3.4. Sprzeciw przedsiębiorcy wobec prowadzenia kontroli z naruszeniem czasu jej trwania | str. 111

3.5. Skarga na bezczynność wierzyciela | str. 113

3.6. Skarga na przewlekłość organu egzekucyjnego | str. 115

4. Instrumenty ochrony interesu publicznego w związku z bezczynnością administracji publicznej na etapie stosowania i wykonywania prawa przez administrację publiczną | str. 117

5. Milczenie organu jako konstrukcja prawna zapobiegająca powstawaniu stanu bezczynności administracji | str. 121

6. Skuteczność administracyjnoprawnej ochrony przed bezczynnością administracji publicznej | str. 122

Rozdział III
Ochrona przed bezczynnością administracji publicznej dochodzona przed sądem | str. 127

1. Prawo do ochrony sądowej w każdej sprawie | str. 127

2. Sądowy wymiar sprawiedliwości a sądowa kontrola administracji | str. 130

3. Bezczynność w sprawie administracyjnej jako przedmiot kontroli sądowej | str. 134

3.1. Sprawa administracyjna | str. 134

3.2. Sprawa sądowoadministracyjna | str. 137

4. Przedmiot ochrony realizowanej przez sądy administracyjne w związku z bezczynnością administracji | str. 138

5. Sądowa kontrola administracji sprawowana przez sądy powszechne | str. 140

5.1. Pośrednia kontrola administracji publicznej sprawowana przez sądy powszechne | str. 140

5.2. Kontrola bezpośrednia administracji publicznej sprawowana przez sądy powszechne | str. 143

6. Skuteczność i kompletność systemu sądowej ochrony przed bezczynnością administracji publicznej | str. 157

Rozdział IV
Zakres przedmiotowy sądowej kontroli bezczynności sprawowanej przez sądy administracyjne | str. 160

1. Właściwość sądu administracyjnego w sprawach bezczynności administracji | str. 160

2. Sądowa ochrona w przypadku bezczynności i przewlekłego prowadzenia postępowania przy wydawaniu decyzji administracyjnych | str. 165

3. Sądowa ochrona przed bezczynnością w związku z wydawaniem postanowień | str. 171

3.1. Sądowa ochrona przed bezczynnością w związku z wydawaniem postanowień w postępowaniu administracyjnym | str. 172

3.2. Kwestionowanie bezczynności organu w związku z wydawaniem postanowień w postępowaniu podatkowym | str. 178

3.3. Kwestionowanie bezczynności organu w związku z wydawaniem postanowień rozstrzygających sprawę co do istoty | str. 180

3.4. Sądowa ochrona przed bezczynnością w związku z niewydaniem postanowienia w postępowaniu egzekucyjnym | str. 182

4. Sądowa ochrona przed bezczynnością w związku z wydawaniem pozostałych aktów i czynności z zakresu administracji publicznej w sprawach indywidualnych | str. 185

5. Sądowa ochrona przed bezczynnością w związku z wydawaniem pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnych sprawach | str. 189

6. Sądowa ochrona przed bezczynnością w sprawach załatwianych na podstawie przepisów szczególnych | str. 190

7. Kompletność zakresu ochrony przed bezczynnością administracji realizowanej przez sądy administracyjne | str. 191

Rozdział V
Środki ochrony prawnej przed bezczynnością administracji w postępowaniu sądowoadministracyjnym | str. 193

1. Środki ochrony prawnej służące przeciwdziałaniu bezczynności administracji w postępowaniu przed sądami administracyjnymi | str. 194

1.1. Dopuszczalność skargi na bezczynność i na przewlekłe prowadzenie postępowania | str. 194

1.2. Termin na wniesienie skargi | str. 196

1.3. Tryb wniesienia skargi | str. 197

1.4. Uwzględnienie skargi | str. 201

1.5. Wymogi formalne skargi | str. 204

1.6. Podmioty upoważnione do wniesienia skargi | str. 206

1.7. Właściwość sądu | str. 207

1.8. Odrzucenie skargi | str. 207

2. Przedmiot rozpoznania | str. 210

3. Przedmiot orzekania | str. 211

4. Elementy rozstrzygnięcia sprawy ze skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania | str. 216

4.1. Zobowiązanie organu do wydania aktu administracyjnego lub dokonania czynności | str. 222

4.2. Wyznaczenie terminu załatwienia sprawy | str. 225

4.3. Stwierdzenie rażącego naruszenia prawa | str. 226

4.4. Wymierzenie organowi grzywny | str. 231

5. Niewykonanie wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania | str. 233

5.1. Wymierzenie grzywny organowi, który nie wykonał orzeczenia sądu w wyznaczonym terminie | str. 234

5.2. Orzeczenie o istnieniu lub nieistnieniu uprawnienia lub obowiązku | str. 239

5.3. Roszczenie o odszkodowanie za szkodę powstałą wskutek niewykonania orzeczenia sądu | str. 241

6. Bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania po wyroku uchylającym lub stwierdzającym nieważność aktu lub czynności | str. 242

7. Skuteczność i kompletność ochrony przed bezczynnością administracji realizowanej przez sądy administracyjne | str. 243

Rozdział VI
Ochrona prawna przed negatywnymi konsekwencjami bezczynności dostępna przed sądem powszechnym | str. 246

1. Odpowiedzialność prawna a odpowiedzialność odszkodowawcza | str. 246

2. Środki ochrony przed konsekwencjami bezczynności administracji dostępne w postępowaniu cywilnym | str. 247

2.1. Konstytucyjne podstawy wynagrodzenia szkody za niezgodne z prawem zaniechanie organu władzy publicznej | str. 247

2.2. Negatywne konsekwencje zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej jako podstawa odszkodowania | str. 250

2.2.1. Niewydanie aktu normatywnego | str. 252

2.2.2. Niewydanie orzeczenia lub decyzji | str. 257

2.2.3. Niezgodne z prawem zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej | str. 262

2.2.3.1. Szkoda | str. 263

2.2.3.2. Wykonywanie władzy publicznej | str. 265

2.2.3.3. Związek przyczynowy | str. 266

3. Zagadnienia procesowe mające wpływ na zakres ochrony prawnej przed konsekwencjami bezczynności organu władzy publicznej | str. 267

3.1. Przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody | str. 268

3.2. Szacowanie wysokości szkody | str. 269

4. Przedawnienie roszczeń | str. 271

5. Podsumowanie | str. 271

Rozdział VII
Odpowiedzialność karna funkcjonariusza publicznego jako konsekwencja bezczynności | str. 275

1. Niedopełnienie obowiązku oraz działanie na szkodę interesu publicznego lub prywatnego jako podstawa zarzutu w procesie karnym | str. 276

2. Ciężar czynu sprawcy jako kryterium odpowiedzialności karnej | str. 280

3. Okoliczności uchylające lub umniejszające winę | str. 282

3.1. Błąd co do okoliczności wyłączającej bezprawność lub winę | str. 282

3.2. Anormalna sytuacja motywacyjna | str. 285

4. Skazanie wyrokiem karnym jako podstawa odpowiedzialności odszkodowawczej | str. 287

5. Powództwo adhezyjne jako środek dochodzenia roszczeń cywilnych w ramach procesu karnego | str. 288

6. Wniosek o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody w procesie karnym | str. 290

Rozdział VIII
Ochrona przed bezczynnością administracji dochodzona przed Trybunałem Konstytucyjnym | str. 294

1. Skarga konstytucyjna jako instrument wpływający na rozszerzenie ustawowej ochrony przed bezczynnością administracji | str. 296

1.1. Wymogi formalne skargi konstytucyjnej | str. 296

1.2. Przedmiot skargi konstytucyjnej | str. 298

1.3. Naruszenie prawa do sądu jako podstawa skargi konstytucyjnej | str. 301

1.4. Skutki prawne orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego dla spraw zakończonych | str. 304

2. Pytania prawne kierowane do Trybunału Konstytucyjnego | str. 306

3. Postanowienia sygnalizacyjne Trybunału Konstytucyjnego | str. 307

4. Podsumowanie | str. 308

Wnioski i postulaty | str. 311

Bibliografia | str. 329