Podręcznik zawiera usystematyzowany wykład prawa karnego materialnego, omawiając zasady odpowiedzialności karnej oraz środki reakcji penalnej w kontekście nauki o przestępstwie, nauki o ustawie karnej oraz nauki o karze.
Prawo karne materialne. Nauka o przestępstwie, ustawie karnej i karze
Prawo karne materialne. Nauka o przestępstwie, ustawie karnej i karze
Podręcznik zawiera usystematyzowany wykład prawa karnego materialnego, omawiając zasady odpowiedzialności karnej oraz środki reakcji penalnej w kontekście nauki o przestępstwie, nauki o ustawie karnej oraz nauki o karze.
Opis publikacji
Podręcznik stanowi wykład części ogólnej prawa karnego, podzielony według klasycznego schematu na naukę o przestępstwie, naukę o ustawie karnej oraz naukę o karze.
Autorzy omawiają ewolucję zasad odpowiedzialności karnej, wskazują odniesienia do systemów karnych innych państw i odwołania do dawnego polskiego prawa karnego.
Publikacja uwzględnia zmiany m.in. zaostrzające kary za przestępstwa wprowadzone ustawą z 07.07.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2600).
Książka jest przeznaczona dla studentów wydziałów prawa, będzie pomocna również słuchaczom kierunków administracyjnych, bezpieczeństwa wewnętrznego i politologii.
Fragment dla Ciebie
Informacje
Spis treści
Wykaz skrótów | str. 17
Przedmowa | str. 19
Część I
Zagadnienia wstępne
Rozdział I
Pojęcie prawa karnego | str. 23
- Prawo karne | str. 23
- Prawo karne a inne gałęzie prawa | str. 28
- Prawo karne a nauki pokrewne | str. 33
Rozdział II
Cele i funkcje prawa karnego
...
Wykaz skrótów | str. 17
Przedmowa | str. 19
Część I
Zagadnienia wstępne
Rozdział I
Pojęcie prawa karnego | str. 23
- Prawo karne | str. 23
- Prawo karne a inne gałęzie prawa | str. 28
- Prawo karne a nauki pokrewne | str. 33
Rozdział II
Cele i funkcje prawa karnego | str. 37
- Cele prawa karnego | str. 37
- Funkcje prawa karnego | str. 39
2.1. Funkcja ochronna | str. 39
2.2. Funkcja gwarancyjna | str. 40
2.3. Funkcja sprawiedliwościowa | str. 41
2.4. Funkcja prewencyjna | str. 43
2.4.1. Prewencja generalna | str. 43
2.4.2. Prewencja indywidualna | str. 45
Rozdział III
Zasady prawa karnego | str. 47
- Nullum crimen sine lege | str. 47
- Nullum crimen sine lege scripta | str. 49
- Nullum crimen sine lege certa | str. 55
- Nullum crimen sine lege praevia | str. 58
- Nullum crimen sine lege stricta | str. 61
- Nulla poena sine lege | str. 63
- Nullum crimen sine periculo sociali | str. 64
- Zasada odpowiedzialności karnej za czyn | str. 65
- Zasada winy | str. 66
- Zasada odpowiedzialności indywidualnej i osobistej | str. 67
- Zasada humanitaryzmu | str. 69
Rozdział IV
Rozwój nauki prawa karnego | str. 73
- Idee humanitaryzmu i racjonalizmu | str. 73
- Szkoła klasyczna | str. 74
- Szkoła antropologiczna | str. 75
- Szkoła socjologiczna | str. 76
- Kierunek dogmatyczno-normatywny | str. 76
- Kierunki powojenne | str. 77
6.1. Koncepcja obrony społecznej | str. 77
6.2. Neoklasycyzm – retrybutywizm | str. 78
6.3. Abolicjonizm | str. 78
Rozdział V
Teoria kryminalizacji | str. 81
- Uwagi wstępne | str. 81
- Kryminalizacja i penalizacja | str. 83
- Zasada proporcjonalności | str. 84
- Etapy kryminalizacji | str. 85
- Czyn społecznie niebezpieczny | str. 86
- Przydatność | str. 90
- Konieczność | str. 92
- Proporcjonalność sensu stricto | str. 95
- Wątpliwości konstytucyjnoprawne i wykładnia prokonstytucyjna
prawa karnego | str. 100
Część II
Nauka o ustawie karnej
Rozdział I
Obowiązywanie ustawy karnej | str. 107
- Obowiązywanie pod względem czasu | str. 107
1.1. Uwagi wstępne | str. 107
1.2. Czas popełnienia czynu zabronionego | str. 107
1.3. Przepisy intertemporalne | str. 111
1.3.1. Uwagi wstępne | str. 111
1.3.2. Zmiana ustawy a czas orzekania | str. 111
1.3.3. Zmiana ustawy a czas wykonania orzeczenia | str. 114
- Obowiązywanie pod względem miejsca i osób | str. 116
2.1. Zasada wielomiejscowości | str. 116
2.2. Czyny popełnione przez obywateli polskich i cudzoziemców w Polsce | str. 117
2.3. Czyny popełnione przez obywateli polskich i cudzoziemców za granicą | str. 119
2.3.1. Uwagi wstępne | str. 119
2.3.2. Czyny popełnione przez obywateli polskich za granicą | str. 119
2.3.3. Czyny popełnione przez cudzoziemców i bezpaństwowców za granicą | str. 121
- Uznawanie orzeczeń zapadłych za granicą | str. 122
Rozdział II
Budowa przepisu i normy w prawie karnym | str. 125
Rozdział III
Wykładnia przepisów prawa karnego | str. 131
Część III
Nauka o przestępstwie
Rozdział I
Struktura przestępstwa | str. 137
- Wprowadzenie. Pięcioelementowa definicja przestępstwa | str. 137
- Czyn człowieka naruszający normę sankcjonowaną | str. 140
2.1. Czyn i jego koncepcje | str. 140
2.2. Czyn człowieka | str. 145
2.3. Brak czynu | str. 146
2.4. Warunki naruszenia normy sankcjonowanej | str. 150
- Czyn bezprawny | str. 153
- Czyn karalny | str. 155
- Czyn karygodny | str. 157
- Czyn zawiniony | str. 164
Rozdział II
Podziały przestępstw | str. 171
- Uwagi wstępne | str. 171
- Zbrodnie i występki | str. 171
- Przestępstwa umyślne i nieumyślne | str. 173
- Przestępstwa typu podstawowego, uprzywilejowanego, kwalifikowanego | str. 174
- Przestępstwa formalne i materialne | str. 177
- Przestępstwa z naruszenia i z narażenia | str. 179
6.1. Przestępstwa z naruszenia albo z narażenia na niebezpieczeństwo abstrakcyjne albo konkretne | str. 179
6.2. Problem braku zagrożenia dla dobra prawnego przy przestępstwach abstrakcyjnego narażenia | str. 185
- Przestępstwa ogólnosprawcze albo indywidualne właściwe, albo niewłaściwe | str. 187
- Przestępstwa z działania, z zaniechania, z działania i z zaniechania | str. 188
- Przestępstwa ścigane z urzędu, na wniosek, z oskarżenia prywatnego | str. 189
- Przestępstwa trwałe, jednorazowe i momentalne | str. 191
- Przestępstwa pospolite i polityczne | str. 192
Rozdział III
Przedmiot przestępstwa | str. 195
- Dobro prawne | str. 195
1.1. Istota dobra prawnego | str. 195
1.2. Dobra indywidualne i kolektywne | str. 197
1.3. Dobra kolektywne i agregat dóbr konkretno-indywidualnych | str. 198
- Przedmiot przestępstwa. Przedmiot czynności wykonawczej | str. 199
- Rodzajowy i indywidualny przedmiot ochrony | str. 201
Rozdział IV
Strona przedmiotowa przestępstwa | str. 205
- Zespół znamion strony przedmiotowej | str. 205
- Związek przyczynowy | str. 212
2.1. Wprowadzenie | str. 212
2.2. Teoria ekwiwalencji | str. 213
2.3. Teoria adekwatnego związku przyczynowego | str. 214
2.4. Teoria relewancji | str. 215
2.5. Teoria obiektywnego przypisania skutku z działania | str. 215
2.6. Teoria obiektywnego przypisania skutku z zaniechania | str. 217
2.6.1. Pojęcie i źródła obowiązku gwaranta | str. 217
2.6.2. Przypisanie odpowiedzialności za niezapobiegnięcie skutkowi | str. 222
Rozdział V
Podmiot przestępstwa | str. 225
- Wprowadzenie | str. 225
- Nieletni | str. 227
- Młodociany | str. 230
- Niepenalne postępowanie z nieletnimi | str. 231
- Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary | str. 234
Rozdział VI
Strona podmiotowa przestępstwa | str. 237
- Wprowadzenie | str. 237
- Umyślność | str. 238
2.1. Istota umyślności | str. 238
2.2. Zamiar bezpośredni | str. 239
2.3. Zamiar ewentualny | str. 242
- Nieumyślność | str. 247
- Złożona strona podmiotowa – tzw. „wina kombinowana” | str. 252
Rozdział VII
Postacie stadialne przestępstwa | str. 255
- Wprowadzenie | str. 255
- Przygotowanie | str. 257
- Czynny żal przygotowującego | str. 261
- Karalność przygotowania | str. 261
- Usiłowanie udolne | str. 262
- Karalność usiłowania udolnego | str. 265
- Usiłowanie nieudolne | str. 266
- Karalność usiłowania nieudolnego | str. 270
- Czynny żal usiłującego i zapobiegnięcie skutkowi | str. 270
- Kwestie sporne | str. 275
Rozdział VIII
Postaci współdziałania przestępnego | str. 277
- Wprowadzenie | str. 277
- Rozwój zasad odpowiedzialności za współdziałanie | str. 277
2.1. Koncepcja odpowiedzialności zbiorowej | str. 277
2.2. Koncepcja spisku | str. 281
2.3. Koncepcja udziału w cudzym przestępstwie | str. 281
2.4. Koncepcja jednolitego sprawstwa | str. 283
2.5. Koncepcja postaci zjawiskowych | str. 283
- Sprawstwo | str. 284
3.1. Postaci sprawstwa | str. 284
3.2. Jednosprawstwo | str. 285
3.3. Współsprawstwo | str. 285
3.4. Sprawstwo kierownicze | str. 287
3.5. Sprawstwo polecające | str. 288
- Podżeganie | str. 290
- Odpowiedzialność prowokatora | str. 292
- Pomocnictwo | str. 292
- Metody rozróżnienia pomiędzy współsprawstwem a pomocnictwem | str. 295
- Sprawstwo równoległe – współsprawstwo – pomocnictwo przez zaniechanie | str. 296
- Karalność postaci współdziałania przestępnego | str. 299
- Umyślność i nieumyślność współdziałających | str. 300
- Odpowiedzialność za eksces współdziałających | str. 301
- Zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej | str. 302
- Czynny żal współdziałającego | str. 305
Rozdział IX
Okoliczności wyłączające winę | str. 307
- Podstawy nieprzypisywalności winy | str. 307
- Niepoczytalność. Poczytalność ograniczona | str. 310
- Odpowiedzialność karna sprawcy w stanie nietrzeźwości lub odurzenia | str. 315
- Stan wyższej konieczności wyłączający winę | str. 319
- Klauzula wyłączenia stanu wyższej konieczności | str. 321
- Rozkaz wojskowy | str. 323
- Błąd co do znamion statuujących typ podstawowy | str. 325
- Błąd co do znamion statuujących typ uprzywilejowany | str. 330
- Błąd co do znamion statuujących typ kwalifikowany | str. 330
- Błąd co do znamion kontratypu bądź okoliczności wyłączającej winę | str. 331
- Błąd co do bezprawności | str. 333
Rozdział X
Okoliczności wyłączające bezprawność | str. 337
- Przyczyny braku odpowiedzialności karnej | str. 337
- Uzasadnienie wyłączenia bezprawności | str. 338
2.1. Koncepcja W. Woltera – pojęcie kontratypu | str. 338
2.2. Ogólna teoria kontratypów | str. 340
2.3. Teoria kontratypów uwzględniająca kontekst konstytucyjny | str. 343
- Katalog okoliczności wyłączających bezprawność | str. 346
- Stan wyższej konieczności | str. 348
- Przekroczenie granic stanu wyższej konieczności | str. 352
- Kolizja obowiązków | str. 353
- Obrona konieczna | str. 356
- Przekroczenie granic obrony koniecznej | str. 373
- Ryzyko nowatorstwa | str. 379
- Kontratypy pozakodeksowe i pozaustawowe | str. 380
10.1. Wprowadzenie | str. 380
10.2. Działanie w ramach uprawnień lub obowiązków | str. 380
10.3. Zgoda dysponenta dobrem | str. 381
10.4. Czynności lecznicze | str. 382
10.5. Wychowywanie małoletnich | str. 383
10.6. Ryzyko sportowe | str. 383
10.7. Zwyczaj | str. 384
- Okoliczności nietworzące kontratypu | str. 385
11.1. Prowokacja dziennikarska | str. 385
11.2. Działalność artystyczna | str. 387
11.3. Nieposłuszeństwo obywatelskie | str. 388
Rozdział XI
Wyłączanie wielości ocen prawnokarnych | str. 391
- Wprowadzenie | str. 391
- Zbieg przepisów ustawy | str. 392
2.1. Istota zbiegu | str. 392
2.2. Zbieg pozorny i pomijalny przepisów ustawy | str. 393
2.3. Zbieg rzeczywisty niepomijalny przepisów ustawy | str. 396
- Zbieg przestępstw | str. 397
3.1. Istota zbiegu | str. 397
3.2. Czyn ciągły | str. 397
3.3. Ciąg przestępstw | str. 400
3.4. Pozorny i rzeczywisty pomijalny zbieg przestępstw | str. 401
3.5. Rzeczywisty niepomijalny zbieg przestępstw | str. 404
Część IV
Nauka o karze
Rozdział I
Zasady i dyrektywy wymiaru środków reakcji penalnej | str. 409
- Ustawowy i sądowy wymiar kary | str. 409
- Zasady wymiaru kary | str. 411
- Dyrektywy wymiaru kary | str. 414
Rozdział II
Kary | str. 421
- Pojęcie kary kryminalnej | str. 421
- Kara kryminalna a inne rodzaje sankcji prawnych | str. 429
- Teorie karania | str. 432
3.1. Uwagi wstępne | str. 432
3.2. Teorie bezwzględne | str. 435
3.3. Teorie względne | str. 438
3.4. Synteza teorii w kierunku koncepcji mieszanych | str. 439
3.5. Ekonomiczna analiza prawa karnego w kontekście nauki o karze | str. 440
- System środków prawnokarnej reakcji na popełnione przestępstwo | str. 442
- System kar w prawie karnym sensu stricto | str. 443
5.1. Katalog kar | str. 443
5.2. Konstrukcja odpowiedzialności karnej z perspektywy stosowania norm prawa karnego | str. 443
5.3. Elementy wymierzenia kary | str. 444
- Kara pozbawienia wolności | str. 444
- Kara grzywny | str. 447
7.1. Istota kary grzywny | str. 447
7.2. Grzywna kumulatywna orzekana na podstawie art. 33 § 2 k.k. | str. 451
7.3. Grzywna orzekana w związku z warunkowym zawieszeniem wykonania kary | str. 452
- Kara ograniczenia wolności | str. 453
- Sankcja zamienna (art. 37a § 1 i 2 k.k.) | str. 457
- Kary sekwencyjne/koniunkcja kar (art. 37b k.k.) | str. 458
Rozdział III
Środki karne | str. 461
- Wprowadzenie | str. 461
- Katalog środków karnych | str. 463
- Formy prawne orzekania środków karnych | str. 464
- Zasady orzekania środków karnych | str. 465
- Czas orzekania środków karnych | str. 465
- Charakterystyka prawna konstrukcji środków karnych | str. 467
- Pozbawienie praw publicznych | str. 467
- Zakazy, o których mowa w art. 41 k.k. | str. 469
8.1. Wprowadzenie | str. 469
8.2. Zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu | str. 469
8.3. Zakazy związane z przestępstwami popełnionymi na szkodę małoletnich | str. 471
8.4. Zakazy związane z pracą w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego oraz w spółkach prawa handlowego z udziałem Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego | str. 474
8.5. Zakaz prowadzenia określonej dziawłalności gospodarczej | str. 477
- Zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu i nakaz opuszczenia lokalu | str. 478
- Zakaz wstępu na imprezę masową | str. 480
- Zakaz wwstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych | str. 483
- Zakaz prowadzenia pojazdów | str. 483
- Świadczenie pieniężne | str. 486
- Podanie wyroku do publicznej wiadomości | str. 488
- Charakter prawny art. 43c k.k. | str. 488
- Degradacja | str. 489
Rozdział IV
Przepadek i środki kompensacyjne | str. 491
- Przepadek owoców i narzędzi przestępstwa | str. 491
- Przepadek przedsiębiorstwa | str. 496
- Przepadek pojazdu mechanicznego | str. 497
- Przepadek korzyści pośrednich z przestępstwa | str. 498
- Podstawy szczególne przepadku | str. 500
- Naprawienie szkody i nawiązka | str. 501
Rozdział V
Środki zabezpieczające | str. 507
- Wprowadzenie | str. 507
- Katalog środków zabezpieczających | str. 509
- Zasady i dyrektywy orzekania środków zabezpieczających | str. 510
- Orzekanie pobytu w zakładzie psychiatrycznym | str. 512
4.1. Uwagi wstępne | str. 512
4.2. Orzekanie pobytu w zakładzie psychiatrycznym wobec osoby niepoczytalnej | str. 513
4.3. Orzekanie pobytu w zakładzie psychiatrycznym wobec osoby o ograniczonej poczytalności | str. 513
4.4. Orzekanie pobytu w zakładzie psychiatrycznym wobec osoby z zaburzeniami preferencji seksualnych | str. 514
4.5. Środki zabezpieczające a ustawa o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób | str. 516
- Terapia, obowiązki i zakazy | str. 517
Rozdział VI
Środki probacyjne | str. 519
- Wprowadzenie historyczno-teoretyczne | str. 519
- System środków probacyjnych | str. 520
- Warunkowe umorzenie postępowania | str. 521
- Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego | str. 523
- Warunkowe zawieszenie wykonania kary | str. 525
- Zarządzenie wykonania kary | str. 527
- Warunkowe przedterminowe zwolnienie z wykonania kary lub środka karnego | str. 529
Rozdział VII
Nadzwyczajne obostrzenie kary | str. 533
- Recydywa specjalna podstawowa | str. 533
- Recydywa specjalna wielokrotna | str. 535
- Rozciągnięcie konsekwencji multirecydywy | str. 537
3.1. Stałe źródło dochodu | str. 537
3.2. Przestępczość zorganizowana | str. 538
3.3. Przestępstwo terrorystyczne | str. 542
- Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji | str. 543
- Czyn ciągły | str. 544
- Ciąg przestępstw | str. 545
- Występek o charakterze chuligańskim | str. 545
- Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu | str. 548
- Kodeks karny skarbowy | str. 548
Rozdział VIII
Nadzwyczajne złagodzenie kary | str. 551
- Ogólne podstawy nadzwyczajnego złagodzenia kary | str. 551
- Tak zwany mały świadek koronny | str. 553
- Denuncjator | str. 555
- Sposoby nadzwyczajnego łagodzenia kary | str. 555
- Świadek koronny | str. 556
- Zbieg podstaw łagodzenia i obostrzania kar | str. 559
Rozdział IX
Wymiar kary łącznej | str. 561
Rozdział X
Darowanie ukarania | str. 567
- Wprowadzenie | str. 567
- Przedawnienie | str. 568
2.1. Uwagi wstępne | str. 568
2.2. Przedawnienie karalności | str. 568
2.3. Przedawnienie wykonania kary | str. 572
- Zatarcie skazania | str. 573
- Odstąpienie od wymierzenia kary | str. 574
- Abolicja i amnestia | str. 576
- Ułaskawienie | str. 577
- Immunitety | str. 577
Literatura podstawowa | str. 579
Skorowidz | str. 581
Autorzy
Mateusz Filipczak – doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Karnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego; pracownik Łódzkiego Urzędu Celno-Skarbowego w Wydziale Dochodzeniowo-Śledczym; autor monografii, kilkunastu artykułów i glos.
Jan Kulesza – doktor habilitowany nauk prawnych, profesor Uniwersytetu Łódzkiego, kierownik Zakładu Nauki o Przestępstwie w Katedrze Prawa Karnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego; autor wielu publikacji książkowych, artykułów i glos.
Krystyna Patora – doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Karnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego; prokurator; wykładowca w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury; autorka monografii i artykułów w prawniczych czasopismach naukowych.
Tematyka, tagi
Opinie
Wybierasz książkę w tradycyjnej wersji papierowej oraz e-booka w popularnych formatach*.
Twój e-book będzie dostępny również w bezpłatnej aplikacji Smarteca
Wybierasz książkę w tradycyjnej wersji papierowej
Wybierasz e-book w popularnych formatach*:
- - PDF - format dedykowany do czytania na urządzeniach z dużym ekranem np. na - komputerach PC, laptopach czy tabletach.
- - e-PUB - Format przyjazny do czytania na czytnikach i innych - urządzeniach mobilnych.
- - Mobi – E-booki w tym formacie możesz czytać m.in. na czytniku - Kindle.
Twój e-book będzie dostępny również w bezpłatnej aplikacji Smarteca
*Informacje o dostępnym formacie znajdziesz na karcie produktu przy wyborze wersji e-book.
E-booki zakupione w księgarni profinfo.pl oznaczone są w sposób trwały znakiem wodnym (watermarkiem).