Wykaz skrótów
str. 11

Wprowadzenie
str. 15

Rozdział I
Decentralizacja administracji publicznej
str. 21

1. Wprowadzenie
str. 21

2. Stosunki nadrzędności i podporządkowania w administracji publicznej
str. 21

3. Nadzór w administracji zdecentralizowanej
str. 25

4. Pojęcie decentralizacji
str. 27

5. Formy prawne administracji zdecentralizowanej
str. 27

Rozdział II
Zadania samorządu terytorialnego
str. 31

1. Wprowadzenie
str. 31

2. Regulacje ustaw samorządowych, ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie oraz ustawy o gospodarce komunalnej
str. 32

2.1. Zakres działania gminy
str. 36

2.2. Zakres działania powiatu
str. 39

2.3. Zakres działania województwa
str. 41

2.4. Zadania porozumień, związków oraz stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego
str. 43

3. Przykład materialnoprawnej regulacji zadań jednostek samorządu terytorialnego
str. 47

Rozdział III
System finansów publicznych sektora samorządowego
str. 50

1. Zagadnienia terminologiczne
str. 50

2. Wyodrębnienie systemu prawnofinansowego samorządu terytorialnego
str. 51

3. Elementy systemu prawnofinansowego samorządu terytorialnego
str. 52

4. Pojęcie samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego
str. 54

5. Gwarancje samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego
str. 56

Rozdział IV
Wieloletnia prognoza finansowa
str. 60

1. Wieloletnia prognoza finansowa jako instrument zarządzania strategicznego
str. 60

2. Struktura wieloletniej prognozy finansowej
str. 63

3. Objaśnienia przyjętych wartości w wieloletniej prognozie finansowej
str. 65

4. Wieloletnia prognoza finansowa a budżet jednostki samorządu terytorialnego
str. 68

5. Procedura uchwalania wieloletniej prognozy finansowej
str. 71

5.1. Opracowanie i uchwalanie wieloletniej prognozy finansowej lub jej zmiany
str. 71

5.2. Opinie regionalnej izby obrachunkowej dotyczące wieloletniej prognozy finansowej
str. 72

Rozdział V
Budżet jako podstawowa instytucja systemu finansów samorządowych
str. 76

1. Pojęcie i funkcje budżetu
str. 76

2. Struktura budżetu jednostki samorządu terytorialnego
str. 81

2.1. Struktura zewnętrzna
str. 81

2.2. Struktura wewnętrzna
str. 81

2.2.1. Treść budżetu
str. 81

2.2.2. Układ budżetu
str. 85

3. Uchwała budżetowa
str. 87

Rozdział VI
Dochody jednostek samorządu terytorialnego
str. 94

1. System dochodów jednostek samorządu terytorialnego i jego struktura w Konstytucji RP i ustawodawstwie zwykłym
str. 94

2. Pojęcie i klasyfikacja dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego
str. 99

2.1. Pojęcie dochodów własnych
str. 99

2.2. Klasyfikacja dochodów własnych w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
str. 101

3. Subwencja ogólna jako dochód budżetu jednostki samorządu terytorialnego
str. 106

3.1. Pojęcie i cechy subwencji ogólnej
str. 106

3.2. Subwencja ogólna dla gmin
str. 110

3.3. Subwencja ogólna dla powiatów
str. 113

3.4. Subwencja ogólna dla województw
str. 114

3.5. Część oświatowa subwencji ogólnej
str. 115

3.6. Zasady i tryb przekazywania części subwencji ogólnej
str. 117

4. Wpłaty jednostek samorządu terytorialnego do budżetu państwa
str. 118

5. Dotacje celowe jako dochód budżetu jednostki samorządu terytorialnego
str. 121

5.1. Pojęcie i cechy dotacji celowej w doktrynie
str. 121

5.2. Dotacje celowe na płaszczyźnie normatywnej jako dochód jednostek samorządu terytorialnego
str. 123

Rozdział VII
Wydatki jednostek samorządu terytorialnego
str. 129

1. Pojęcie i rodzaje wydatków jednostek samorządu terytorialnego
str. 129

1.1. Uwagi wprowadzające
str. 129

1.2. Pojęcie wydatków jednostek samorządu terytorialnego
str. 130

1.3. Klasyfikacja wydatków jednostek samorządu terytorialnego w doktrynie
str. 132

2. Zasady i formy dokonywania wydatków przez jednostki samorządu terytorialnego
str. 133

2.1. Zasady dokonywania wydatków
str. 133

2.2. Formy dokonywania wydatków
str. 136

3. Klasyfikacja wydatków dokonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego w ustawie o finansach publicznych
str. 136

3.1. Klasyfikacja według rodzaju zadań
str. 136

3.2. Wydatki bieżące a wydatki majątkowe
str. 139

3.3. Dotacja jako wydatek budżetu jednostek samorządu terytorialnego
str. 141

Rozdział VIII
Dług publiczny i deficyt budżetowy jednostki samorządu terytorialnego
str. 149

1. Pojęcie długu publicznego i podstawy prawne zadłużania sektora finansów publicznych
str. 149

1.1. Pojęcie długu publicznego
str. 149

1.2. Podstawy prawne zadłużania sektora finansów publicznych
str. 150

1.3. Zarządzanie państwowym długiem publicznym
str. 153

2. Deficyt budżetowy jednostki samorządu terytorialnego i źródła jego finansowania
str. 154

2.1. Pojęcie deficytu budżetowego
str. 154

2.2. Źródła finansowania deficytu budżetowego
str. 155

2.3. Opinia regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty kredytu, pożyczki lub wykupu papierów wartościowych
str. 157

3. Dług jednostek samorządu terytorialnego
str. 158

3.1. Zewnętrzne ograniczenia zaciągania długu przez jednostki samorządu terytorialnego
str. 159

3.2. Wewnętrzne ograniczenia zaciągania długu przez jednostki samorządu terytorialnego
str. 159

Rozdział IX
Procedura budżetowa
str. 163

1. Procedura tworzenia budżetu jednostki samorządu terytorialnego
str. 163

1.1. Etapy procedury budżetowej
str. 163

1.2. Planowanie budżetowe
str. 164

1.2.1. Uchwała proceduralna
str. 166

1.2.2. Założenia do projektu budżetu
str. 169

1.2.3. Opracowywanie projektu budżetu
str. 170

1.2.4. Opracowywanie projektów planów finansowych przez jednostki organizacyjne
str. 176

1.3. Opiniowanie przez regionalną izbę obrachunkową projektu uchwały budżetowej oraz możliwości sfinansowania deficytu
str. 177

1.3.1. Opinia o projekcie uchwały budżetowej
str. 177

1.3.2. Opinia w sprawie możliwości sfinansowania deficytu budżetowego
str. 178

1.4. Uchwała o prowizorium budżetowym
str. 180

1.5. Podjęcie uchwały budżetowej
str. 180

1.5.1. Projekt uchwały budżetowej jako podstawa gospodarki finansowej w roku budżetowym
str. 180

1.5.2. Ustalenie zastępcze budżetu
str. 182

1.5.3. Tryb podjęcia uchwały budżetowej
str. 184

2. Procedura wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego
str. 186

2.1. Podstawy prawne wykonywania budżetu
str. 186

2.2. Zasady wykonywania budżetu
str. 187

2.3. Podmioty wykonujące budżet
str. 191

2.4. Zmiany w toku wykonywania budżetu
str. 195

2.4.1. Przesłanki i rodzaje zmian
str. 195

2.4.2. Przenoszenie wydatków budżetowych
str. 196

2.4.3. Rozdysponowanie rezerw budżetowych
str. 198

2.4.4. Blokowanie planowanych wydatków budżetowych
str. 200

2.5. Kompetencje organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do dokonywania zmian w uchwale budżetowej
str. 201

3. Procedura kontroli wykonania budżetu
str. 204

3.1. Kontrola przebiegu wykonania budżetu za pierwsze półrocze
str. 205

3.1.1. Obowiązki informacyjne zarządu
str. 205

3.1.2. Opinia regionalnej izby obrachunkowej w sprawie informacji o przebiegu wykonania budżetu za pierwsze półrocze
str. 205

3.2. Kontrola wykonania budżetu w ramach instytucji absolutorium
str. 207

3.2.1. Pojęcie absolutorium komunalnego
str. 207

3.2.2. Obowiązki sprawozdawcze i informacyjne zarządu
str. 208

3.2.3. Opinia regionalnej izby obrachunkowej o sprawozdaniu rocznym z wykonania budżetu
str. 209

3.2.4. Zadania komisji rewizyjnej
str. 210

3.2.5. Opinia regionalnej izby obrachunkowej o wniosku komisji rewizyjnej w sprawie absolutorium
str. 211

3.2.6. Podjęcie uchwały w sprawie absolutorium
str. 212

3.2.7. Opinia regionalnej izby obrachunkowej w sprawie uchwały o nieudzieleniu absolutorium
str. 217

Rozdział X
Sprawozdawczość jednostek samorządu terytorialnego
str. 219

1. Wprowadzenie
str. 219

2. Sprawozdawczość budżetowa
str. 220

2.1. Definicja
str. 220

2.2. Cel sporządzania sprawozdań
str. 221

2.3. Ogólne zasady sporządzania sprawozdań
str. 221

2.4. Rodzaje sprawozdań budżetowych
str. 222

2.5. Cykliczność sporządzania i przekazywania sprawozdań
str. 223

2.6. Podmioty zobowiązane do sporządzania i przekazywania sprawozdań
str. 224

2.7. Formy sporządzania sprawozdań
str. 224

2.8. Szczegółowe zasady sporządzania sprawozdań budżetowych
str. 224

2.8.1. Sprawozdanie Rb-27S - miesięczne/roczne sprawozdanie z wykonania planu dochodów budżetowych jednostki samorządu terytorialnego
str. 224

2.8.2. Sprawozdanie Rb-28S - miesięczne/roczne sprawozdanie z wykonania planu wydatków budżetowych jednostki samorządu terytorialnego
str. 226

2.8.3. Sprawozdanie Rb-NDS - kwartalne sprawozdanie o nadwyżce/ deficycie jednostki samorządu terytorialnego
str. 227

2.8.4. Sprawozdanie Rb-PDP - roczne sprawozdanie z wykonania dochodów podatkowych gminy/miasta na prawach powiatu
str. 228

2.8.5. Sprawozdanie Rb-ST - roczne sprawozdanie o stanie środków na rachunkach bankowych jednostek samorządu terytorialnego
str. 229

2.8.6. Sprawozdanie Rb-50 - kwartalne sprawozdanie o dotacjach/ wydatkach związanych z wykonywaniem zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami
str. 229

2.8.7. Sprawozdanie Rb-27ZZ - kwartalne sprawozdanie z wykonania planu dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami
str. 230

2.8.8. Sprawozdanie Rb-30S - półroczne/roczne sprawozdanie z wykonania planów finansowych samorządowych zakładów budżetowych
str. 231

2.8.9. Sprawozdanie Rb-34S - półroczne/roczne sprawozdanie z wykonania dochodów i wydatków na rachunku, o którym mowa w art. 223 ust. 1 u.f.p.
str. 231

2.8.10. Sprawozdanie Rb-WSa - roczne sprawozdanie o wydatkach strukturalnych poniesionych przez jednostki samorządu terytorialnego
str. 232

3. Sprawozdania z operacji finansowych
str. 233

3.1. Sprawozdanie Rb-Z - kwartalne sprawozdanie o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji
str. 233

3.2. Sprawozdanie Rb-N - kwartalne sprawozdanie o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych
str. 235

3.3. Sprawozdanie Rb-ZN - kwartalne sprawozdanie o stanie zobowiązań oraz należności Skarbu Państwa z tytułu wykonywania przez jednostki samorządu terytorialnego zadań zleconych
str. 236

3.4. Sprawozdanie Rb-UZ - roczne sprawozdanie uzupełniające o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych
str. 237

3.5. Sprawozdanie Rb-UN - roczne sprawozdanie uzupełniające o stanie należności z tytułu papierów wartościowych według wartości księgowej
str. 237

4. Sprawozdawczość finansowa jednostek samorządu terytorialnego
str. 237

4.1. Definicja i przedmiot sprawozdań finansowych
str. 237

4.2. Cel sprawozdań finansowych
str. 238

4.3. Ogólne zasady sporządzania sprawozdań finansowych
str. 238

4.4. Jednostki zobowiązane do składania sprawozdań finansowych
str. 240

4.5. Badanie i zatwierdzanie sprawozdań finansowych jednostek samorządu terytorialnego
str. 241

5. Sprawozdania z wykonania budżetu (półroczne i roczne), zwane opisowymi
str. 242

6. Nieprawidłowości i odpowiedzialność przy sporządzaniu sprawozdań jednostek samorządu terytorialnego
str. 244

Rozdział XI
Nadzór i kontrola gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego przez regionalne izby obrachunkowe
str. 245

1. Status i zadania regionalnych izb obrachunkowych
str. 245

2. Działalność nadzorcza regionalnych izb obrachunkowych
str. 247

2.1. Nadzór jako instytucja prawna
str. 247

2.2. Przedmiot nadzoru i środki nadzorcze
str. 248

3. Działalność kontrolna regionalnych izb obrachunkowych
str. 251

3.1. Kryteria kontroli
str. 251

3.2. Kontrola kompleksowa
str. 252

3.3. Pozostałe rodzaje kontroli
str. 254

3.4. Tryb przeprowadzania kontroli
str. 255

4. Działalność opiniodawcza regionalnych izb obrachunkowych
str. 257

5. Pozostała działalność
str. 259

Rozdział XII
Odpowiedzialność jednostek samorządu terytorialnego za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
str. 262

1. Pojęcie i charakter prawny odpowiedzialności
str. 262

2. Zasady odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
str. 264

3. Zakres podmiotowy odpowiedzialności
str. 267

4. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności
str. 269

5. Postępowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
str. 275

Rozdział XIII
Finansowanie projektów regionalnych z udziałem bezzwrotnych środków europejskich
str. 281

1. Polityka regionalna
str. 281

2. Ramy instytucjonalne systemu wykorzystywania środków europejskich
str. 284

3. Środki europejskie
str. 286

4. Budżet środków europejskich
str. 287

5. Pozyskiwanie bezzwrotnych środków europejskich
str. 288

6. Zasady dokonywania wydatków z budżetu środków europejskich
str. 291

7. Konsekwencje nieprawidłowego wykorzystania środków europejskich
str. 294

Bibliografia
str. 299