Wykaz skrótów | str. 11
Przedmowa | str. 15
Wstęp | str. 17
Rozdział I
Prawne aspekty funkcjonowania polskiego sektora energetycznego | str. 25
- Uwagi wprowadzające | str. 25
- Pojęcie sektora energetycznego | str. 26
- Charakterystyka polskiego sektora energetycznego | str. 29
3.1. Uwagi ogólne | str. 29
3.2. Charakterystyka podsektora elektroenergetycznego | str. 29
3.3. Charakterystyka podsektora gazowniczego | str. 32
3.4. Charakterystyka podsektora ciepłowniczego | str. 36
3.5. Charakterystyka podsektora paliwowego | str. 38
- Pojęcie energii | str. 40
4.1. Pojęcie energii pierwotnej, wtórnej (końcowej), bezpośredniej i użytkowej | str. 40
4.2. Pojęcie energii odnawialnej | str. 42
- Cele energetyczno-klimatyczne Unii Europejskiej | str. 45
5.1. Uwagi ogólne | str. 45
5.2. Pakiet energetyczno-klimatyczny 20-20-20 | str. 45
5.3. Pakiet energetyczno-klimatyczny „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” | str. 47
5.4. Europejski Zielony Ład i pakiet „Gotowi na 55” | str. 48
- Wnioski | str. 50
Rozdział II
Prawne aspekty bezpieczeństwa energetycznego, ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju | str. 53
- Uwagi wprowadzające | str. 53
- Pojęcie wartości, zasad oraz celów | str. 54
2.1. Pojęcie wartości | str. 54
2.2. Pojęcie zasad | str. 59
2.3. Normy programowe i cele w Konstytucji RP | str. 62
- Bezpieczeństwo energetyczne, ochrona środowiska i zrównoważony rozwój jako konstytucyjne wartości, zasady i cele | str. 65
- Bezpieczeństwo energetyczne | str. 67
4.1. Pojęcie bezpieczeństwa energetycznego | str. 67
4.2. Bezpieczeństwo energetyczne a Konstytucja RP | str. 72
4.3. Bezpieczeństwo energetyczne a prawo Unii Europejskiej | str. 73
- Ochrona środowiska | str. 74
5.1. Ochrona środowiska a Konstytucja RP | str. 74
5.2. Ochrona środowiska a prawo Unii Europejskiej | str. 76
5.3. Ochrona środowiska a Prawo ochrony środowiska | str. 77
- Zrównoważony rozwój | str. 79
6.1. Pojęcie zrównoważonego rozwoju | str. 79
6.2. Kształtowanie się zrównoważonego rozwoju na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych | str. 80
6.3. Zrównoważony rozwój a Konstytucja RP | str. 86
6.4. Zrównoważony rozwój a prawo Unii Europejskiej | str. 88
- Wnioski | str. 91
Rozdział III
Ewolucja systemu opodatkowania sektora energetycznego | str. 95
- Uwagi wprowadzające | str. 95
- Kształtowanie się systemu akcyz i innych danin publicznych obciążających sektor energetyczny w Polsce w latach 1918–1939 | str. 96
- Opodatkowanie sektora energetycznego w latach 1944–1989 | str. 102
- Kształtowanie się podatków środowiskowych w Europie | str. 106
4.1. Pierwsze podatki od energii | str. 106
4.2. Ewolucja podatków środowiskowych w Europie | str. 107
4.3. Środowiskowe reformy podatkowe | str. 110
- Kształtowanie się podatków energetycznych w Unii Europejskiej (Wspólnocie Europejskiej) | str. 112
5.1. Cele harmonizacji podatków energetycznych w Unii Europejskiej (Wspólnocie Europejskiej) | str. 112
5.2. Pierwsze etapy harmonizacji podatków energetycznych w Unii Europejskiej (Wspólnocie Europejskiej) | str. 114
5.3. Harmonizacja akcyz w ramach dyrektyw 92/12/EWG, 92/81/EWG oraz 92/82/EWG | str. 117
5.4. Harmonizacja akcyz w ramach dyrektywy 2003/96/WE | str. 121
5.5. Próby pełniejszej harmonizacji akcyz od produktów energetycznych w Unii Europejskiej (Wspólnocie Europejskiej) | str. 126
5.5.1. Pierwsza próba pełniejszej harmonizacji akcyz od produktów energetycznych | str. 126
5.5.2. Druga próba pełniejszej harmonizacji akcyz od produktów energetycznych | str. 128
5.5.3. Trzecia próba pełniejszej harmonizacji akcyz od produktów energetycznych | str. 130
5.5.4. Czwarta próba pełniejszej harmonizacji akcyz od produktów energetycznych (Europejski Zielony Ład i pakiet „Gotowi na 55”) | str. 132
- Harmonizacja prawa polskiego z prawem Unii Europejskiej w zakresie podatków energetycznych | str. 136
- Wnioski | str. 145
Rozdział IV
Klasyfikacja ciężarów fiskalnych obciążających sektor energetyczny | str. 149
- Uwagi wprowadzające | str. 149
- Ciężary i świadczenia publiczne | str. 151
- Daniny publiczne | str. 156
3.1. Uwagi ogólne | str. 156
3.2. Cele danin publicznych związanych z ochroną środowiska | str. 158
- Konstrukcja prawna podatków | str. 162
4.1. Uwagi ogólne | str. 162
4.2. Konstrukcja prawna podatków celowych | str. 168
- Konstrukcja prawna opłat | str. 169
- Ogólna charakterystyka danin publicznych obciążających sektor energetyczny | str. 174
6.1. Problematyka regulacji sektora energetycznego | str. 174
6.2. Klasyfikacja obciążeń publicznych sektora energetycznego | str. 175
6.3. System podatków i opłat obciążających sektor energetyczny | str. 175
6.4. Podatkowy charakter opłat obciążających sektor energetyczny | str. 178
6.5. Beneficjenci danin publicznych obciążających sektor energetyczny | str. 185
- Podatki środowiskowe | str. 187
7.1. Uwagi ogólne | str. 187
7.2. Doktrynalne próby definicji podatków środowiskowych | str. 189
7.3. Podatki środowiskowe a Konstytucja RP | str. 191
7.4. Definicje podatków środowiskowych zaproponowane przez organizacje międzynarodowe i w prawie Unii Europejskiej | str. 193
7.5. Propozycja nowej definicji podatków środowiskowych | str. 197
7.6. Problematyka klasyfikacji podatku od towarów i usług jako podatku środowiskowego | str. 199
- Podatki energetyczne | str. 200
8.1. Charakterystyka podatków energetycznych w Unii Europejskiej | str. 200
8.2. Modele podatków energetycznych | str. 210
8.2.1. Uwagi ogólne | str. 210
8.2.2. Model tradycyjnych podatków energetycznych | str. 211
8.2.3. Model podatku energetycznego opartego na zawartości energetycznej produktu | str. 213
8.2.4. Model podatku energetycznego opartego na ilości emitowanych gazów cieplarnianych | str. 215
8.3. Podatki węglowe | str. 216
- Wnioski | str. 220
Rozdział V
Założenia konstrukcyjne i cele podatków obciążających sektor energetyczny | str. 225
- Uwagi wprowadzające | str. 225
- Koncepcja „zanieczyszczający płaci” | str. 226
2.1. Pojęcie „zanieczyszczający płaci” | str. 226
2.2. Koncepcja „zanieczyszczający płaci” w polskim prawie | str. 231
2.3. Koncepcja „zanieczyszczający płaci” w prawie Unii Europejskiej | str. 232
2.4. Koncepcja „zanieczyszczający płaci” a opodatkowanie sektora energetycznego | str. 234
2.5. Koncepcja „zanieczyszczający płaci” jako dyrektywa wykładni prawa podatkowego | str. 237
- Cele podatków obciążających sektor energetyczny | str. 239
3.1. Uwagi ogólne | str. 239
3.2. Bezpieczeństwo energetyczne jako niefiskalny cel podatków | str. 245
3.3. Ochrona środowiska jako niefiskalny cel podatków | str. 253
3.4. Zrównoważony rozwój jako niefiskalny cel podatków | str. 260
- Modele regulacji podatków obciążających sektor energetyczny | str. 263
4.1. Uwagi ogólne | str. 263
4.2. Pierwszy model regulacji podatków obciążających sektor energetyczny | str. 265
4.3. Drugi model regulacji podatków obciążających sektor energetyczny | str. 269
4.4. Uwagi dotyczące modelu regulacji podatków obciążających sektor energetyczny w Polsce | str. 272
- Wnioski | str. 274
Rozdział VI
System opodatkowania sektora energetycznego w Polsce | str. 277
- Uwagi wprowadzające | str. 277
- Pojęcie systemu podatkowego | str. 279
- Opodatkowanie dochodów (przychodów) przedsiębiorców energetycznych | str. 284
3.1. Uwagi ogólne | str. 284
3.2. Podatek dochodowy od osób prawnych | str. 285
3.3. Opłata koncesyjna | str. 290
3.3.1. Charakter prawny opłaty koncesyjnej | str. 290
3.3.2. Opłata koncesyjna w świetle celów Prawa energetycznego | str. 293
3.3.3. Konstrukcja prawna opłaty koncesyjnej | str. 294
3.3.4. Opłata koncesyjna a morska energetyka wiatrowa | str. 298
- Opodatkowanie produktów energetycznych | str. 299
4.1. Uwagi ogólne | str. 299
4.2. Podatek akcyzowy od produktów energetycznych | str. 302
4.3. Opłata paliwowa | str. 307
4.4. Opłata emisyjna | str. 309
- Opodatkowanie energii cieplnej | str. 311
- Opodatkowanie energii elektrycznej | str. 314
6.1. Uwagi ogólne | str. 314
6.2. Podatek akcyzowy od energii elektrycznej | str. 315
6.3. Podatek od towarów i usług w przypadku dostaw energii elektrycznej | str. 319
6.4. Dwukrotne opodatkowanie energii elektrycznej | str. 320
- Opodatkowanie emisji dwutlenku węgla | str. 321
- Carbon Border Adjustment Mechanism | str. 323
- Opodatkowanie infrastruktury energetycznej | str. 324
- Wnioski | str. 334
Zakończenie | str. 339
Bibliografia | str. 353
Orzecznictwo | str. 365
