Jednym z zasadniczych determinantów kształtujących współczesne stosunki międzynarodowe – i to zarówno na poziomie globalnym, jak i regionalnym czy w bilateralnych relacjach międzypaństwowych – są przemiany międzynarodowego ładu politycznego, zmierzające w kierunku wyodrębnienia się nowej hierarchii państw oraz nowych układów integracji regionalnej. Przeobrażeniom międzynarodowego ładu politycznego towarzyszą zmiany uwarunkowań bezpieczeństwa międzynarodowego, występujące nie tylko na poziomie globalnym, ale i na poziomie regionów międzynarodowych czy też w odniesieniu do celów polityki zagranicznej i bezpieczeństwa poszczególnych państw. Uczestnikiem współczesnych stosunków międzynarodowych, którego polityka bezpieczeństwa determinuje bezpieczeństwo Europy Środkowo-Wschodniej i basenu Morza Bałtyckiego jest Federacja Rosyjska. Od co najmniej 2008 roku Rosja wyraża – coraz wyraźniej – swoje interesy i cele strategiczne w zakresie bezpieczeństwa, zaś jednym z wektorów działań jest zacieśnianie współpracy i zwiększanie wpływów Rosji w przestrzeni poradzieckiej.