Słynna monografia historyczna poświęcona kresowej twierdzy Kudak: określanej jako „klucz do Zaporoża”, potężnej fortyfikacji, wzniesionej w 1635 roku z inicjatywy hetmana Stanisława Koniecpolskiego. Bogata w barwne szczegóły, nagrodzona przez Akademię Umiejętności, praca pióra Mariana Karola Dubieckiego przenosi czytelnika nad Dniepr, w czasy rosnącej w siłę swawoli kozackiej i niespokojnych Dzikich Pól. Tłem dla opisu założeń architektonicznych czy ważnych postaci, które zapisały się w zaledwie kilkunastoletniej historii kudackiej twierdzy, jest opowieść o ówczesnej polityce Rzeczpospolitej i problematyce Kozaczyzny. Poznajemy kolejne losy Kudaku: od śmiałych planów i nadziei, jaką wzbudzała jego budowa, aż po ostateczny, a jakże znaczący upadek miejsca, o którym sam Chmielnicki miał rzekomo powiedzieć „ręka człowieka to wzniosła, ona też może i obalić…”.