Tom pierwszy, w ramach niniejszego opracowania, nosi tytuł Kościół w szczytowej fazie Wędrówek Ludów. Jest on pełen pasjonujących wydarzeń typu religijnego, społecznego i politycznego, które zaistniały pomiędzy dwoma kolejnymi soborami: chalcedońskim (451) oraz konstantynopolskim II (553). Tom ten relacjonuje ówczesne zmagania wspólnoty Kościoła, powodowane pragnieniem zachowania własnej tożsamości oraz egzystencji, na przykład na terenach byłego cesarstwa zachodniego. Ze szczególnym poświęceniem Stolica Apostolska czyniła też wtedy starania o podtrzymanie i umocnienie wewnętrznej spójności Kościoła, jako Mistycznego Ciała Chrystusa, w obliczu odśrodkowych tendencji dochodzących do głosu głównie w Bizancjum.