Wykaz skrótów | str. 13

Literatura podstawowa | str. 17

Słowo wstępne | str. 21

Uwagi wprowadzające | str. 25

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 821) | str. 33

CZĘŚĆ OGÓLNA | str. 35

Rozdział I. Zasady odpowiedzialności | str. 35
Art. 1. [Wykroczenie] | str. 43
Art. 2. [Kolizja ustaw w czasie] | str. 58
Art. 2a. [Przekształcenie przestępstwa w wykroczenie. Zamiana kary] | str. 61
Art. 3. [Zasada terytorialności. Zasada podmiotowa i przedmiotowa] | str. 63
Art. 4. [Czas i miejsce popełnienia wykroczenia] | str. 65
Art. 5. [Zasada winy w prawie wykroczeń] | str. 66
Art. 6. [Wykroczenie umyślne i nieumyślne] | str. 67
Art. 7. [Błąd co do zagrożenia czynu karą (karalności). Błąd co do faktu] | str. 72
Art. 8. [Wiek sprawcy] | str. 74
Art. 9. [Zbieg przepisów w prawie wykroczeń. Zbieg wykroczeń] | str. 75
Art. 10. [Zbieg wykroczenia z przestępstwem] | str. 81
Art. 10a. [Wielość wykroczeń i jedna kara] | str. 85
Art. 11. [Usiłowanie wykroczenia] | str. 86
Art. 12. [Podżeganie do wykroczenia] | str. 89
Art. 13. [Pomocnictwo do wykroczenia] | str. 92
Art. 14. [Odpowiedzialność podżegacza i pomocnika. Zasada indywidualizacji winy] | str. 93
Art. 15. [Obrona konieczna] | str. 96
Art. 16. [Stan wyższej konieczności] | str. 99
Art. 17. [Wyłączenie odpowiedzialności sprawcy niepoczytalnego] | str. 102
Rozdział II. Kary, środki karne i zasady ich wymiaru | str. 106
Art. 18. [Kary (zasadnicze)] | str. 109
Art. 19. [Kara aresztu] | str. 110
Art. 20. [Kara ograniczenia wolności] | str. 112
Art. 21. [Świadczenia związane z obowiązkiem pracy] | str. 114
Art. 22. [Inne obowiązki w ramach kary ograniczenia wolności] | str. 117
Art. 23. [Zastępcza kara za karę ograniczenia wolności] | str. 117
Art. 24. [Grzywna] | str. 119
Art. 25. [Praca społecznie użyteczna za grzywnę. Zastępcza kara aresztu] | str. 121
Art. 26. [Przeszkody w orzekaniu kary aresztu] | str. 123
Art. 27. [Uwolnienie od zastępczej kary aresztu] | str. 123
Art. 28. [Środki karne (kary dodatkowe)] | str. 126
Art. 29. [Zakaz prowadzenia pojazdów] | str. 128
Art. 30. [Przepadek przedmiotów] | str. 130
Art. 31. [Podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości] | str. 131
Art. 32. [Orzekanie nawiązki] | str. 132
Art. 33. [Ogólne dyrektywy wymiaru kary. Szczególne okoliczności wymiaru kary] | str. 133
Art. 34. [Zasada indywidualizacji wymiaru kary] | str. 139
Art. 35. [Orzekanie aresztu przy zagrożeniach alternatywnych] | str. 140
Art. 36. [Orzekanie nagany] | str. 141
Art. 37. [Chuligański charakter wykroczenia jako podstawa orzekania nawiązki] | str. 142
Art. 37a. (uchylony) | str. 142
Art. 38. [Recydywa wielokrotna] | str. 142
Art. 39. [Nadzwyczajne złagodzenie kary. Odstąpienie od wymierzenia kary] | str. 144
Rozdział III. Zastosowanie środków oddziaływania wychowawczego | str. 148
Art. 40. (uchylony) | str. 149
Art. 41. [Stosowanie środków pozapenalnych] | str. 149
Rozdział IV. Warunkowe zawieszenie wykonania kary aresztu | str. 151
Art. 42. [Warunkowe zawieszenie wykonania kary aresztu] | str. 152
Art. 43. [Negatywne przesłanki warunkowego zawieszenia wykonania kary aresztu] | str. 153
Art. 44. [Zarządzenie wykonania kary warunkowo zawieszonej] | str. 153
Rozdział V. Przedawnienie orzekania, wykonania kary oraz zatarcie ukarania | str. 155
Art. 45. [Przedawnienie karalności i wykonania kary] | str. 156
Art. 46. [Zatarcie ukarania] | str. 159
Rozdział VI. Wyjaśnienie wyrażeń ustawowych | str. 161
Art. 47. [Wyjaśnienie wyrażeń ustawowych. Czyn zabroniony. Przestępstwo i wykroczenie podobne. Osoba najbliższa. Instytucja państwowa. Chuligański charakter wykroczenia. Stopień społecznej szkodliwości czynu. Rzecz ruchoma. Dokument] | str. 161
Rozdział VII. Stosunek do ustaw szczególnych | str. 166
Art. 48. [Zakres stosowania przepisów części ogólnej] | str. 166

CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA | str. 169

Rozdział VIII. Wykroczenia przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu | str. 171
Art. 49. [Lekceważenie narodu i państwa polskiego] | str. 173
Art. 49a. [Bezprawne przekroczenie granicy państwowej] | str. 177
Art. 50. [Nieopuszczenie zbiegowiska publicznego] | str. 179
Art. 50a. [Posiadanie niebezpiecznych przedmiotów w miejscu publicznym] | str. 181
Art. 51. [Zakłócenie spokoju lub porządku publicznego] | str. 183
Art. 52. [Naruszenie przepisów o zgromadzeniach] | str. 188
Art. 52a. [Nawoływanie do przestępstwa lub pochwalanie przestępstwa] | str. 197
Art. 52b. [Zużywanie oleju opałowego do celów napędowych] | str. 201
Art. 53. (uchylony) | str. 203
Art. 54. [Zabronione zachowanie się w miejscach publicznych] | str. 204
Art. 55. [Kąpiel w miejscu zabronionym] | str. 210
Art. 56. [Publiczna zbiórka ofiar bez zezwolenia] | str. 213
Art. 57. [Zbiórka ofiar na uiszczenie grzywny] | str. 220
Art. 58. [Uprawianie żebractwa] | str. 226
Art. 59–60. (uchylone) | str. 231
Art. 601 [Wykonywanie działalności gospodarczej bez zgłoszenia] | str. 231
Art. 602. (uchylony) | str. 256
Art. 603. [Sprzedaż poza miejscem wyznaczonym] | str. 256
Art. 61. [Przywłaszczenie stanowiska, tytułu, stopnia] | str. 259
Art. 62. (uchylony) | str. 268
Art. 63. [Bezprawne wykonywanie działalności telekomunikacyjnej] | str. 268
Art. 63a. [Bezprawne ogłoszenia] | str. 275
Art. 63b. [Naruszenie przepisów dotyczących reklamy] | str. 278
Art. 64. [Niewykonanie obowiązku oznakowania obiektu] | str. 281
Rozdział IX. Wykroczenia przeciwko instytucjom państwowym, samorządowym i społecznym | str. 284
Art. 65. [Wprowadzanie w błąd organu państwowego lub instytucji] | str. 284
Art. 66. [Wywołanie fałszywego alarmu] | str. 288
Art. 66a. [Dopuszczenie do zniszczenia, uszkodzenia lub uczynienia niezdatnym do użytku nadajnika lub rejestratora stosowanego w systemie dozoru elektronicznego] | str. 291
Art. 67. [Uszkodzenie lub bezprawne usunięcie ogłoszenia] | str. 292
Art. 68. [Bezprawny wyrób pieczęci, godła, znaku] | str. 293
Art. 69. [Umyślne niszczenie, uszkadzanie, usuwanie znaków] | str. 295
Rozdział X. Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu osób i mienia | str. 297
Art. 70. [Wykonywanie czynności przez osobę do tego niezdolną] | str. 299
Art. 71. [Wadliwe wykonanie urządzeń lub uczynienie ich niezdatnymi] | str. 309
Art. 72. [Niezabezpieczenie wbrew obowiązkowi miejsca niebezpiecznego] | str. 311
Art. 73. [Niezawiadomienie wbrew obowiązkowi o niebezpieczeństwie] | str. 314
Art. 74. [Niszczenie, uszkadzanie, usuwanie znaków ostrzegawczych] | str. 317
Art. 75. [Nieostrożne wystawianie lub wywieszanie przedmiotów] | str. 319
Art. 76. [Rzucanie przedmiotami w pojazd mechaniczny] | str. 321
Art. 77. [Niezachowanie ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia] | str. 324
Art. 78. [Drażnienie lub płoszenie zwierzęcia] | str. 328
Art. 79. [Zaniechanie wbrew obowiązkowi oświetlenia miejsca publicznego] | str. 329
Art. 80. [Uszkadzanie wału przeciwpowodziowego] | str. 331
Art. 81. [Niszczenie lub uszkadzanie urządzeń ochrony brzegów wodnych] | str. 334
Art. 82. [Niewykonywanie obowiązków przeciwpożarowych] | str. 336
Art. 82a. [Niedopełnienie obowiązków w razie powstania pożaru] | str. 350
Art. 83. [Nieostrożne obchodzenie się z materiałami wybuchowymi] | str. 355
Rozdział XI. Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji | str. 359
Art. 84. [Nieoznaczenie wbrew obowiązkowi przeszkody w ruchu] | str. 363
Art. 85. [Samowolne ustawianie, niszczenie, uszkadzanie znaków] | str. 366
Art. 85a. [Naruszanie przepisów dotyczących sposobu znakowania dróg wewnętrznych] | str. 368
Art. 86. [Zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym] | str. 369
Art. 87. [Prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka] | str. 374
Art. 88. [Prowadzenie lub pozostawienie nieoświetlonego pojazdu] | str. 378
Art. 89. [Dopuszczenie małoletniego do przebywania na drodze publicznej] | str. 380
Art. 90. [Tamowanie lub utrudnianie ruchu] | str. 381
Art. 91. [Zanieczyszczenie drogi publicznej] | str. 382
Art. 92. [Niestosowanie się do znaku, sygnału lub poleceń w ruchu drogowym] | str. 383
Art. 92a. [Niestosowanie się do ograniczenia prędkości określonego ustawą lub znakiem drogowym] | str. 386
Art. 93. [Nieudzielenie pomocy ofierze wypadku] | str. 388
Art. 94. [Prowadzenie pojazdu bez uprawnienia] | str. 390
Art. 95. [Prowadzenie pojazdu bez wymaganych dokumentów] | str. 411
Art. 95a. [Posługiwanie się dowodem rejestracyjnym z nieprawdziwymi danymi] | str. 413
Art. 96. [Dopuszczenie do prowadzenia pojazdu osoby do tego niezdolnej] | str. 419
Art. 96a. [Nieuprawnione oznakowanie pojazdu jako uprzywilejowanego] | str. 429
Art. 96b. [Posługiwanie się kartą parkingową bez uprawnienia] | str. 433
Art. 96c. [Nieprzestrzeganie ograniczeń w dostępie do strefy czystego transportu] | str. 436
Art. 96d. [Przekazanie nieuprawnionej osobie profesjonalnego dowodu rejestracyjnego lub jego blankietu] | str. 439
Art. 97. [Naruszenie przepisów o bezpieczeństwie lub porządku ruchu] | str. 442
Art. 98. [Niezachowanie ostrożności przy korzystaniu z dróg wewnętrznych] | str. 445
Art. 99. [Naruszenie stanu fizycznego drogi publicznej] | str. 450
Art. 100. [Uszkodzenie drogi publicznej] | str. 454
Art. 101. [Nieoczyszczenie drogi wbrew obowiązkowi] | str. 458
Art. 102. [Niezachowanie należytego stanu zjazdu z drogi] | str. 460
Art. 103. [Uchylanie się od obowiązku świadczeń w celu utrzymania drogi w należytym stanie] | str. 462
Art. 103a. (uchylony) | str. 465
Rozdział XII. Wykroczenia przeciwko osobie | str. 466
Art. 104. [Nakłanianie do żebractwa] | str. 467
Art. 105. [Naruszenie obowiązków rodziców lub opiekunów] | str. 471
Art. 106. [Dopuszczenie do przebywania małoletniego w okolicznościach niebezpiecznych] | str. 478
Art. 107. [Złośliwe niepokojenie drugiego człowieka] | str. 481
Art. 108. [Szczucie psem człowieka] | str. 486
Rozdział XIII. Wykroczenia przeciwko zdrowiu | str. 489
Art. 109. [Zanieczyszczenie wody] | str. 490
Art. 110. [Zatrudnienie chorego przy niedozwolonych pracach] | str. 496
Art. 111. [Niezachowanie należytego stanu sanitarnego] | str. 502
Art. 112. (uchylony) | str. 505
Art. 113. [Niezachowanie należytej czystości przy świadczeniu usług] | str. 505
Art. 114. [Odmowa udzielenia wyjaśnień organowi służby zdrowia] | str. 508
Art. 115. [Niepoddanie się obowiązkowi szczepienia lub badania] | str. 512
Art. 116. [Nieprzestrzeganie nakazów lub zakazów o zapobieganiu chorobom] | str. 520
Art. 117. [Niespełnianie obowiązków w zakresie utrzymania czystości i porządku] | str. 526
Art. 118. [Ubój zwierzęcia bez zezwolenia lub wbrew warunkom zezwolenia] | str. 533
Rozdział XIV. Wykroczenia przeciwko mieniu | str. 540
Art. 119. [Kradzież lub przywłaszczenie] | str. 542
Art. 120. [Kradzież leśna] | str. 548
Art. 121. [Szalbierstwo] | str. 550
Art. 122. [Paserstwo] | str. 553
Art. 123. [Kradzież ogrodowa] | str. 556
Art. 124. [Niszczenie lub uszkadzanie cudzej rzeczy] | str. 559
Art. 125. [Niezawiadomienie w terminie o znalezieniu cudzej rzeczy] | str. 564
Art. 126. [Kradzież, przywłaszczenie, niszczenie cudzej rzeczy niemajątkowej] | str. 567
Art. 127. [Samowolne użycie cudzej rzeczy] | str. 569
Art. 128. [Urządzanie gry hazardowej] | str. 571
Art. 129. [Wyrób, posiadanie, nabywanie, dostarczanie wytrychów] | str. 576
Art. 130. [Wyłączenie stosowania niektórych przepisów Kodeksu wykroczeń w szczególnych okolicznościach] | str. 579
Art. 131. [Odpowiedzialność za wykroczenia popełnione za granicą] | str. 582
Rozdział XV. Wykroczenia przeciwko interesom konsumentów | str. 584
Art. 132. (uchylony) | str. 585
Art. 133. [Spekulacja biletami] | str. 585
Art. 134. [Oszustwo gospodarcze] | str. 588
Art. 135. [Ukrywanie towaru] | str. 593
Art. 136. [Usuwanie oznaczeń z towarów] | str. 597
Art. 137. [Brak faktur w punkcie sprzedaży lub zakładzie gastronomicznym] | str. 601
Art. 138. [Nieprzestrzeganie zasad wynagrodzeń za usługę. Odmowa świadczenia usługi] | str. 603
Art. 138a. (uchylony) | str. 608
Art. 138b. [Niestosowanie się do orzeczenia sądu w przedmiocie stosowania warunków umów] | str. 608
Art. 138c. [Naruszenie warunków kredytu konsumenckiego] | str. 613
Art. 138d. [Brak uprawnień przewodnika górskiego] | str. 625
Art. 139. (uchylony) | str. 630
Art. 139a. [Naruszenia ustawy o timeshare] | str. 630
Art. 139b. [Nieudzielenie konsumentowi wymaganych informacji] | str. 640
Rozdział XVI. Wykroczenia przeciwko obyczajności publicznej | str. 645
Art. 140. [Nieobyczajny wybryk] | str. 646
Art. 141. [Nieobyczajne ogłoszenie, napis, rysunek] | str. 650
Art. 142. [Proponowanie czynu nierządnego z chęci uzyskania korzyści majątkowej] | str. 653
Rozdział XVII. Wykroczenia przeciwko urządzeniom użytku publicznego | str. 656
Art. 143. [Utrudnianie lub uniemożliwianie korzystania z urządzeń użytku publicznego] | str. 657
Art. 144. [Niszczenie, uszkadzanie roślinności, trawników lub zieleńca] | str. 659
Art. 145. [Zaśmiecanie miejsc publicznych] | str. 663
Rozdział XVIII. Wykroczenia przeciwko obowiązkowi ewidencji | str. 666
Art. 146. [Zaniechanie zgłoszenia w terminie urodzenia lub zgonu] | str. 668
Art. 147. (uchylony) | str. 671
Art. 147a. [Prowadzenie zakładu opieki zdrowotnej lub zakładu leczniczego dla zwierząt bez zgłoszenia] | str. 671
Rozdział XIX. Szkodnictwo leśne, polne i ogrodowe | str. 676
Art. 148. [Szkodnictwo leśne] | str. 677
Art. 149. [Paserstwo leśne] | str. 683
Art. 150. [Szkodnictwo ogrodowe] | str. 685
Art. 151. [Wypas zwierząt na cudzym gruncie] | str. 688
Art. 152. [Niszczenie kosodrzewiny] | str. 695
Art. 153. [Drobne szkodnictwo leśne] | str. 698
Art. 154. [Nieuprawnione kopalnictwo na cudzym gruncie leśnym lub polnym] | str. 702
Art. 155. [Niszczenie lub uszkadzanie urządzeń melioracyjnych] | str. 705
Art. 156. [Niszczenie zasiewów, sadzonek lub traw] | str. 708
Art. 157. [Nieopuszczenie wbrew żądaniu cudzego terenu] | str. 709
Art. 158. [Wyrąb drzewa w lesie niezgodnie z warunkami] | str. 711
Art. 159. [Niedopełnienie obowiązku ochrony lasu przed szkodnikami] | str. 715
Art. 160. [Bezprawna zmiana lasu w uprawę rolną] | str. 718
Art. 161. [Nieuprawniony wjazd pojazdem do lasu] | str. 720
Art. 162. [Zanieczyszczanie lasu] | str. 724
Art. 163. [Niszczenie grzybów w lesie] | str. 728
Art. 164. [Wybieranie piskląt, niszczenie gniazd, lęgowisk] | str. 730
Art. 165. [Płoszenie, ściganie, zabijanie zwierząt] | str. 733
Art. 166. [Puszczanie psa luzem w lesie] | str. 735

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks wykroczeń (Dz.U. Nr 12, poz. 115; zm. Dz.U. z 1982 r. Nr 35, poz. 228) | str. 739

Rozdział I. Przepisy ogólne | str. 741
Art. I. [Wejście w życie Kodeksu wykroczeń] | str. 741
Art. II. [Derogacja] | str. 741
Art. III. [Stosowanie przepisów Kodeksu wykroczeń] | str. 742
Art. IV. [Akty prawne poprzednio obowiązujące – uchylenie] | str. 742
Art. V. (uchylony) | str. 743
Rozdział II. Zmiany w przepisach obowiązujących | str. 744
Art. VI. [Uchylenie przepisów] | str. 744
Art. VII. [Przepisy tracące moc w zakresie unormowanym w Kodeksie wykroczeń] | str. 747
Art. VIII. [Zmiany w przepisach] | str. 748
Rozdział III. Przepisy przejściowe i końcowe | str. 751
Art. IX. [Stosowanie kar przewidzianych w Kodeksie wykroczeń] | str. 751
Art. X. [Uchylenie kary aresztu] | str. 751
Art. XI. [Stosowanie kar dodatkowych przewidzianych w Kodeksie wykroczeń] | str. 752
Art. XII. [Pierwszeństwo stosowania nowej ustawy] | str. 753
Art. XIII. [Zmiana kwalifikacji prawnej czynów popełnionych przed wejściem w życie Kodeksu wykroczeń] | str. 753
Art. XIV. [Niewykonanie kar i ich zamiana] | str. 754
Art. XV. [Wyłączenie stosowania Kodeksu wykroczeń] | str. 754
Art. XVI. [Zakłady, w których ma być wykonywana kara aresztu] | str. 755
Art. XVII. [Wejście w życie ustawy] | str. 755

Skorowidz | str. 757

O autorach | str. 769