Spis treści

Wykaz skrótów i oznaczeń  23

Słowo wstępne do wydania z 2011 r.  25

Od redakcji   29

Kodeks Prawa Kanonicznego

Konstytucja apostolska  33

Wstęp  41

Księga I

PRZEPISY OGÓLNE

Tytuł I. Ustawy kościelne   57

Tytuł II. Zwyczaj   67

Tytuł III. Dekrety ogólne oraz instrukcje   71

Tytuł IV. Poszczególne akty administracyjne   74

Rozdział I. Przepisy wspólne   75

Rozdział II. Poszczególne dekrety i nakazy   81

Rozdział III. Reskrypty   87

Rozdział IV. Przywileje   94

Rozdział V. Dyspensy   98

Tytuł V. Statuty i przepisy porządkowe   102

Tytuł VI. Osoby fizyczne i prawne   103

Rozdział I. Pozycja kanoniczna osób fizycznych   103

Rozdział II. Osoby prawne   112

Tytuł VII. Czynności prawne   118

Tytuł VIII. Władza rządzenia   121

Tytuł IX. Urzędy kościelne   132

Rozdział I. Powierzenie urzędu kościelnego   133

Art. 1. Swobodne nadanie   138

Art. 2. Prezentacja   138

Art. 3. Wybór    141

Art. 4. Postulacja    149

Rozdział II. Utrata urzędu kościelnego   151

Art. 1. Rezygnacja   153

Art. 2. Przeniesienie   154

Art. 3. Odwołanie   155

Art. 4. Pozbawienie   157

Tytuł X. Przedawnienie   157

Tytuł XI. Obliczanie czasu   159

Księga II

LUD BOŻY

Część I

WIERNI

Tytuł I. Obowiązki i prawa wszystkich wiernych   166

Tytuł II. Obowiązki i prawa wiernych świeckich   174

Tytuł III. Święci szafarze, czyli duchowni   180

Rozdział I. Formacja duchowieństwa   181

Rozdział II. Przynależność duchownych, czyli inkardynacja    200

Rozdział III. Obowiązki i prawa duchownych   206

Rozdział IV. Utrata stanu duchownego   219

Tytuł IV. Prałatury personalne   222

Tytuł V. Stowarzyszenia wiernych   226

Rozdział I. Przepisy wspólne   227

Rozdział II. Publiczne stowarzyszenia wiernych   234

Rozdział III. Prywatne stowarzyszenia wiernych   239

Rozdział IV. Przepisy specjalne dotyczące stowarzyszeń wiernych świeckich    243

Część II

HIERARCHICZNY USTRÓJ KOŚCIOŁA

Sekcja I. Najwyższa władza Kościoła

Rozdział I. Biskup Rzymski i Kolegium Biskupów   245

Art. 1. Biskup Rzymski   246

Art. 2. Kolegium Biskupów   249

Rozdział II . Synod Biskupów   252

Rozdział III. Kardynałowie Świętego Kościoła Rzymskiego   257

Rozdział IV. Kuria Rzymska   264

Rozdział V. Legaci Biskupa Rzymskiego   265

Sekcja II. Kościoły partykularne oraz ich zespoły

Tytuł I. Kościoły partykularne i ustanowiona w nich władza   271

Rozdział I. Kościoły partykularne   271

Rozdział II. Biskupi   275

Art. 1. O biskupach w ogólności   276

Art. 2. Biskupi diecezjalni   280

Art. 3. Biskupi koadiutorzy i pomocniczy   294

Rozdział III. Przeszkoda w działaniu i wakans stolicy   299

Art. 1. Przeszkoda w działaniu stolicy   300

Art. 2. Wakans stolicy   302

Tytuł II. Zespoły Kościołów partykularnych   308

Rozdział I. Prowincje i regiony kościelne   308

Rozdział II. Metropolici   310

Rozdział III. Synody partykularne   313

Rozdział IV. Konferencje biskupów   317

Tytuł III. Wewnętrzna organizacja Kościołów partykularnych   325

Rozdział I. Synod diecezjalny   325

Rozdział II. Kuria diecezjalna   329

Art. 1. Wikariusze generalni i wikariusze biskupi   332

Art. 2. Kanclerz, inni notariusze i archiwum   336

Art. 3. Rada do spraw ekonomicznych i ekonom   340

Rozdział IlI. Rada kapłańska i kolegium konsultorów   343

Rozdział IV. Kapituły kanoników   348

Rozdział V. Rada duszpasterska   352

Rozdział VI. Parafie, proboszczowie i wikariusze parafialni   355

Rozdział VII. Dziekani   381

Rozdział VIII. Rektorzy kościołów i kapelani   383

Art. 1. Rektorzy kościołów   383

Art. 2. Kapelani    385

Część III

INSTYTUTY ŻYCIA KONSEKROWANEGO I STOWARZYSZENIA ŻYCIA APOSTOLSKIEGO

Sekcja I. Instytuty życia konsekrowanego

Tytuł I. Przepisy wspólne wszystkim instytutom życia konsekrowanego   389

Tytuł II. Instytuty zakonne   404

Rozdział I. Domy zakonne, ich erygowanie i znoszenie    405

Rozdział II. Zarząd instytutów    408

Art. 1. Przełożeni i rady   408

Art. 2. Kapituły    416

Art. 3. Dobra doczesne i ich zarząd    417

Rozdział III. Przyjmowanie kandydatów i formacja zakonników    421

Art. 1. Przyjęcie do nowicjatu    421

Art. 2. Nowicjat i formacja nowicjuszy   423

Art. 3. Profesja zakonna   427

Art. 4. Formacja zakonników   429

Rozdział IV. Obowiązki i prawa instytutów oraz ich członków   430

Rozdział V. Apostolstwo instytutów    436

Rozdział VI. Wyłączenie członków z instytutu   440

Art. 1. Przejście do innego instytutu   441

Art. 2. Wyjście z instytutu   442

Art. 3. Wydalanie zakonników z instytutu    447

Rozdział VII. Zakonnicy wyniesieni do godności biskupiej   452

Rozdział VIII. Konferencje przełożonych wyższych    453

Tytuł III. Instytuty świeckie   454

Sekcja II. Stowarzyszenia życia apostolskiego

Księga III

NAUCZYCIELSKIE ZADANIE KOŚCIOŁA

Tytuł I. Posługa słowa Bożego   473

Rozdział I. Przepowiadanie słowa Bożego   476

Rozdział II. Nauczanie katechetyczne    481

Tytuł II. Misyjna działalność Kościoła   486

Tytuł III. Wychowanie katolickie   492

Rozdział I. Szkoły   494

Rozdział II. Uniwersytety katolickie oraz inne instytuty studiów wyższych   499

Rozdział III. Uniwersytety i wydziały kościelne   503

Tytuł IV. Środki społecznego przekazu, w szczególności książki   507

Tytuł V. Wyznanie wiary   515

Księga IV

UŚWIĘCAJĄCE ZADANIE KOŚCIOŁA

Część I

SAKRAMENTY

Tytuł I. Chrzest   532

Rozdział I. Sprawowanie chrztu   533

Rozdział II. Szafarz chrztu   536

Rozdział III. Przyjmujący chrzest   537

Rozdział IV. Rodzice chrzestni   541

Rozdział V. Dowodzenie i zapisywanie przyjętego chrztu   542

Tytuł II. Sakrament bierzmowania    543

Rozdział I. Sprawowanie bierzmowania   544

Rozdział II. Szafarz bierzmowania   544

Rozdział III. Przyjmujący bierzmowanie   547

Rozdział IV. Świadkowie   548

Rozdział V. Dowodzenie i zapisywanie udzielonego bierzmowania   549

Tytuł III. Najświętsza Eucharystia   549

Rozdział I. Celebracja eucharystyczna   550

Art. 1. Szafarz Najświętszej Eucharystii   551

Art. 2. Uczestnictwo w Najświętszej Eucharystii   558

Art. 3. Obrzędy i ceremonie celebracji eucharystycznej   565

Art. 4. Czas i miejsce celebracji eucharystycznej   569

Rozdział II. Przechowywanie i kult Najświętszej Eucharystii    570

Rozdział III. Ofiary składane na sprawowanie Mszy Świętej   575

Tytuł IV. Sakrament pokuty   581

Rozdział I. Sprawowanie sakramentu   582

Rozdział II. Szafarz sakramentu pokuty   588

Rozdział III. Penitent   598

Rozdział IV. Odpusty   599

Tytuł V. Sakrament namaszczenia chorych   601

Rozdział I. Sprawowanie sakramentu   602

Rozdział II. Szafarz namaszczenia chorych   603

Rozdział III. Osoby, którym należy udzielać namaszczenia chorych   604

Tytuł VI. Święcenia   606

Rozdział I. Sprawowanie i szafarz święceń   607

Rozdział II. Kandydaci do święceń   613

Art. 1. Wymagania stawiane kandydatom do święceń   615

Art. 2. Wstępne wymagania do święceń   618

Art. 3. Nieprawidłowości oraz inne przeszkody   621

Art. 4. Wymagane dokumenty i badanie   627

Rozdział III. Zapisywanie i świadectwo udzielonych święceń   629

Tytuł VII. Małżeństwo   630

Rozdział I. Pasterska troska i czynności poprzedzające zawarcie małżeństwa    635

Rozdział II. Przeszkody zrywające w ogólności   640

Rozdział III. Poszczególne przeszkody zrywające   647

Rozdział IV. Zgoda małżeńska   657

Rozdział V. Forma zawierania małżeństwa   674

Rozdział VI. Małżeństwa mieszane   685

Rozdział VII. Małżeństwo zawierane tajnie   690

Rozdział VIII. Skutki małżeństwa   691

Rozdział IX. Separacja małżonków   694

Art. 1. Rozwiązanie węzła   694

Art. 2. Separacja z zachowaniem węzła   698

Rozdział X. Konwalidacja małżeństwa   701

Art. 1. Konwalidacja zwykła   701

Art. 2. Sanowanie w zawiązku   703

Część II

POZOSTAŁE AKTY KULTU BOŻEGO

Tytuł I. Sakramentalia   706

Tytuł II. Liturgia godzin   711

Tytuł III. Pogrzeb kościelny   713

Rozdział I. Odprawianie pogrzebu   714

Rozdział II. Osoby, którym należy zezwolić na pogrzeb kościelny albo pogrzebu odmówić   716

Tytuł IV. Kult świętych oraz świętych obrazów i relikwii   717

Tytuł V. Ślub i przysięga   720

Rozdział I. Ślub    720

Rozdział II. Przysięga   724

Część III

MIEJSCA I CZASY ŚWIĘTE

Tytuł I. Miejsca święte    727

Rozdział I. Kościoły   731

Rozdział II. Kaplice i kaplice prywatne   736

Rozdział III. Sanktuaria   739

Rozdział IV. Ołtarze    741

Rozdział V. Cmentarze   744

Tytuł II. Czasy święte   745

Rozdział I. Dni świąteczne   746

Rozdział II. Dni pokuty   749

Księga V

DOBRA DOCZESNE KOŚCIOŁA

Tytuł I. Nabywanie dóbr   756

Tytuł II. Zarząd dóbr   765

Tytuł III. Umowy, zwłaszcza alienacja   778

Tytuł IV. Pobożne rozporządzenia w ogólności oraz pobożne fundacje   786

Księga VI

SANKCJE KARNE W KOŚCIELE

Część I

PRZESTĘPSTWA I KARY W OGÓLNOŚCI

Tytuł I. Karanie przestępstw w ogólności   796

Tytuł II. Ustawa karna i nakaz karny   798

Tytuł III. Podmiot podległy sankcjom karnym   802

Tytuł IV. Kary oraz inne środki karne   810

Rozdział I. Cenzury   810

Rozdział II. Kary ekspiacyjne   814

Rozdział III. Karne środki zaradcze i pokuty    817

Tytuł V. Stosowanie kar   819

Tytuł VI. Zwalnianie z kar i przedawnienie karania   826

Część II

POSZCZEGÓLNE PRZESTĘPSTWA I USTANOWIONE ZA NIE KARY

Tytuł I. Przestępstwa przeciwko wierze i jedności Kościoła   835

Tytuł II. Przestępstwa przeciwko władzy kościelnej i przestępstwa związane z pełnieniem zadań kościelnych   838

Tytuł III. Przestępstwa przeciwko sakramentom   845

Tytuł IV. Przestępstwa przeciwko dobremu imieniu oraz przestępstwo fałszu   852

Tytuł V. Przestępstwa przeciwko specjalnym obowiązkom   853

Tytuł VI. Przestępstwa przeciwko życiu, godności i wolności człowieka   857

Tytuł VII. Przepis ogólny    859

Księga VII

PROCESY

Część I

POSTĘPOWANIE SĄDOWE W OGÓLNOŚCI

Tytuł I. Właściwość sądu   863

Tytuł II. Różne stopnie i rodzaje sądów   870

Rozdział I. Sąd pierwszej instancji   871

Art. 1. Sędzia    872

Art. 2. Audytorzy i sprawozdawcy   880

Art. 3. Rzecznik sprawiedliwości, obrońca węzła i notariusz   881

Rozdział II. Sąd drugiej instancji   886

Rozdział III. Trybunały Stolicy Apostolskiej   889

Tytuł III. Zasady postępowania w sądach   893

Rozdział I. Obowiązki sędziów i urzędników sądowych    893

Rozdział II. Kolejność rozpoznawania spraw   900

Rozdział III. Terminy i odroczenia    905

Rozdział IV. Miejsce sądu   906

Rozdział V. Osoby wpuszczane na salę sądową oraz sposób sporządzania i przechowywania akt   907

Tytuł IV. Strony w sprawie   911

Rozdział I. Powód i strona pozwana   911

Rozdział II. Pełnomocnicy procesowi i adwokaci   914

Tytuł V. Powództwa i zarzuty   919

Rozdział I. Powództwa i zarzuty w ogólności   919

Rozdział II. Poszczególne powództwa i zarzuty    922

Część II

PROCES SPORNY

Sekcja I. Zwyczajny proces sporny

Tytuł I. Wszczęcie sprawy   925

Rozdział I. Pozew   925

Rozdział II. Wezwanie sądowe i zawiadomienie o czynnościach procesowych   929

Tytuł II. Zawiązanie sporu   932

Tytuł III. Postępowanie sporne   934

Tytuł IV. Dowody   939

Rozdział I. Oświadczenia stron   942

Rozdział II. Dowód z dokumentów   946

Art. 1. Natura i moc dowodowa dokumentów   947

Art. 2. Przedkładanie dokumentów   950

Rozdział III. Świadkowie i zeznania   952

Art. 1. Kto może być świadkiem   953

Art. 2. Powoływanie i wykluczanie świadków   955

Art. 3. Przesłuchanie świadków   957

Art. 4. Wiarygodność zeznań   963

Rozdział IV. Biegli   965

Rozdział V. Wizja lokalna i oględziny sądowe   969

Rozdział VI. Domniemania   970

Tytuł V. Sprawy wpadkowe   972

Rozdział I. Niestawiennictwo stron   974

Rozdział II. Interwencja trzeciej osoby w sprawie   976

Tytuł VI. Ogłoszenie akt, zamknięcie postępowania dowodowego, dyskusja sprawy   978

Tytuł VII. Orzeczenia sędziego   982

Tytuł VIII. Zaskarżenie wyroku   989

Rozdział I. Skarga o nieważność wyroku   990

Rozdział II. Apelacja   994

Tytuł IX. Powaga rzeczy osądzonej i przywrócenie stanu poprzedniego   1000

Rozdział I. Powaga rzeczy osądzonej   1001

Rozdział II. Przywrócenie stanu poprzedniego    1004

Tytuł X. Koszty sądowe i bezpłatna pomoc prawna   1007

Tytuł XI. Wykonanie wyroku   1008

Sekcja II. Ustny proces sporny

Część III

NIEKTÓRE PROCESY SPECJALNE

Tytuł I. Procesy małżeńskie   1018

Rozdział I. Sprawy o stwierdzenie nieważności małżeństwa   1018

Art. 1. Sądy i ich właściwość   1018

Art. 2. Prawo zaskarżenia małżeństwa   1022

Art. 3. Wprowadzenie i instrukcja sprawy   1023

Art. 4. Wyrok, środki jego zaskarżenia oraz wykonanie   1029

Art. 5. Proces małżeński skrócony przed biskupem   1033

Art. 6. Proces dokumentalny   1038

Art. 7. Przepisy ogólne   1041

Rozdział II. Sprawy o separację małżonków   1042

Rozdział III. Proces o dyspensę od małżeństwa zawartego a niedopełnionego   1044

Rozdział IV. Proces w sprawie domniemanej śmierci współmałżonka   1051

Tytuł II. Sprawy o stwierdzenie nieważności święceń   1052

Tytuł IlI. Sposoby uniknięcia procesów   1055

Część IV

PROCES KARNY

Rozdział I. Dochodzenie wstępne   1058

Rozdział II. Przebieg procesu   1060

Rozdział III. Powództwo o naprawienie szkód   1064

Część V

ZASADY PROCEDURALNE PRZY REKURSACH ADMINISTRACYJNYCH ORAZ PRZY ODWOŁYWANIU LUB PRZENOSZENIU PROBOSZCZÓW

Sekcja I. Rekurs od dekretów administracyjnych

Sekcja II. Procedura przy odwoływaniu lub przenoszeniu proboszczów

Rozdział I. Zasady proceduralne przy odwoływaniu proboszczów   1073

Rozdział II. Zasady proceduralne przy przenoszeniu proboszczów   1077

Dodatek

Część I. Interpretacje autentyczne kanonów Kodeksu Prawa Kanonicznego  1081

Część II. Ważniejsze dokumenty powszechnego ustawodawstwa Kościoła  1093

Konstytucja apostolska Jana Pawła II Universi Dominici gregis  1095

Konstytucja apostolska Ojca Świętego Franciszka Praedicate Evangelium  1132

Instrukcja Dignitas connubii  1208

Normy o przestępstwach materialnych zarezerwowanych dla Kongregacji Nauki Wiary  1291

Wykaz ważniejszych dokumentów zawierających normy prawa kanonicznego powszechnego i szczególnego wydanych po promulgacji Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r.  1301

Część III. Wybór ustawodawstwa partykularnego Konferencji Episkopatu Polski  1327

Zestawienie dokumentów promulgowanych przez Konferencję Episkopatu Polski na podstawie kanonów Kodeksu  1329

Dekret Ogólny Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła  1331

Dekret ogólny Konferencji Episkopatu Polski o przeprowadzaniu rozmów kanoniczno–duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego   1335

Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski w sprawie duszpasterstwa małżeństw o różnej przynależności kościelnej  1356

Instrukcja dla duszpasterzy dotycząca małżeństwa konkordatowego  1363

Część IV. Wybrane przepisy prawa wyznaniowego  1367

Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską  1369

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej  1376

Instrukcja dotycząca sposobu powiadamiania organów państwowych o uzyskaniu osobowości prawnej przez instytucje kościelne terytorialne i personalne (art. 4 ust. 2 Konkordatu) oraz powiadamiania o powoływaniu i odwoływaniu osoby sprawującej funkcję organu osoby prawnej  1395

Instrukcja Kościelnej Komisji Konkordatowej dotycząca zakresu i sposobu uzyskania osobowości prawnej przez instytucje kościelne na podstawie prawa polskiego  1401

Część V. Konkordancje  1405

Konkordancja Kodeksów Prawa Kanonicznego z 1917 r. i z 1983 r.  1407

Konkordancja Kodeksów Prawa Kanonicznego z 1983 r. i z 1917 r.  1427

Wykaz źródeł cytowanych w komentarzu  1441

Indeks rzeczowy  1493