Wstęp | str.  15

USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy

(j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1965) | str.  17

DZIAŁ PIERWSZY. Przepisy ogólne | str.  18

Rozdział I. Przepisy wstępne | str.  18

Rozdział II. Podstawowe zasady prawa pracy | str.  19

Rozdział IIa. Równe traktowanie w zatrudnieniu | str.  21

Rozdział IIb. Nadzór i kontrola przestrzegania prawa pracy | str.  25

Rozdział III. (uchylony) | str.  25

KOMENTARZ. Dział I. Przepisy ogólne | str.  26

Zagadnienia ogólne | str.  26

Pracodawca | str.  26

Pracownik | str.  26

Akty prawa wewnątrzzakładowego | str.  27

Zawieszenie prawa wewnątrzzakładowego | str.  27

Warunki zawieszenia przepisów prawa pracy | str.  27

Jakie przepisy można zawiesić | str.  28

Okres trwania porozumienia | str.  29

Warunki, na jakich są zatrudniani pracownicy w czasie zawieszenia przepisów | str.  30

Zawieszenie zapisów umowy o pracę | str.  30

Podstawowe zasady prawa pracy | str.  31

Równe traktowanie w zatrudnieniu | str.  32

Zróżnicowanie wynagrodzeń a dyskryminacja | str.  34

Dodatkowe świadczenia po ustaniu stosunku pracy a dyskryminacja | str.  37

Co powinien zrobić pracodawca, aby uniknąć zarzutu dyskryminacji płacowej | str.  39

Różnice między dyskryminacją a nierównym traktowaniem | str.  40

Ochrona pracowników w razie dochodzenia roszczeń | str.  41

Obowiązek udostępnienia pracownikom przepisów o równym traktowaniu | str.  42

Nadzór i kontrola przestrzegania prawa pracy | str.  43

DZIAŁ DRUGI. Stosunek pracy | str.  47

Rozdział I. Przepisy ogólne | str.  47

Rozdział II. Umowa o pracę | str.  57

Oddział 1. Zawarcie umowy o pracę | str.  57

Oddział 2. Przepisy ogólne o rozwiązaniu umowy o pracę | str.  65

Oddział 3. Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem | str.  65

Oddział 4. Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę | str.  69

Oddział 5. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia | str.  71

Umowa na czas określony i nieokreślony | str.  168

Umowa na okres próbny | str.  169

Niezgodne z prawem rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia | str.  169

Przywrócenie do pracy | str.  171

Uprawnienia pracowników podczas procedury sądowej | str.  171

Praca zdalna | str.  173

Definicja pracy zdalnej | str.  173

Formy pracy zdalnej | str.  173

Obowiązki pracodawcy związane z pracą zdalną | str.  176

Regulamin pracy zdalnej | str.  177

Pozostała dokumentacja związana z pracą zdalną | str.  179

Wyłączenia prac i przepisów bhp w przypadku pracy zdalnej | str.  180

Regulacje szczegółowe | str.  181

Czas pracy przy pracy zdalnej | str.  182

Wniosek pracownika o lepsze warunki zatrudnienia | str.  183

Zakaz działań odwetowych | str.  184

Informacje przekazywane pracownikom wyjeżdżającym za granicę | str.  186

Delegowanie pracowników | str.  187

DZIAŁ TRZECI. Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia | str.  191

Rozdział I. Ustalanie wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą | str.  191

Rozdział Ia. Wynagrodzenie za pracę | str.  193

Rozdział II. Ochrona wynagrodzenia za pracę | str.  195

Rozdział III. Świadczenia przysługujące w okresie czasowej niezdolności do pracy | str.  198

Rozdział IIIa. Odprawa rentowa lub emerytalna | str.  199

Rozdział IV. Odprawa pośmiertna | str.  199

KOMENTARZ. Dział III. Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia | str.  201

Zagadnienia ogólne | str.  201

Regulamin wynagradzania | str.  205

Regulamin wynagradzania a układ zbiorowy pracy | str.  207

Zasady tworzenia regulaminu wynagradzania | str.  207

Jakie postanowienia powinien zawierać regulamin | str.  208

Najczęściej popełniane błędy w regulaminie wynagradzania | str.  208

Jak prawidłowo określić datę wejścia w życie regulaminu | str.  214

Jak podać regulamin do wiadomości pracowników | str.  214

Jak zmieniać postanowienia regulaminu | str.  215

Podróż służbowa | str.  216

Dieta krajowa | str.  217

Dieta zagraniczna | str.  223

Podróż pracowników mobilnych | str.  226

Wynagrodzenie za wykonaną pracę | str.  231

Przestój | str.  231

Przestój z powodu warunków atmosferycznych | str.  233

Przestój ekonomiczny z ustawy antykryzysowej | str.  234

Ochrona wynagrodzenia za pracę | str.  235

Prawo niezbywalne | str.  236

Wypłata wynagrodzenia za pracę | str.  239

Forma i sposób wypłaty wynagrodzenia | str.  240

Potrącenia z wynagrodzenia | str.  241

Granice potrąceń i kwota wolna | str.  242

Nowa definicja wynagrodzenia podlegającego potrąceniom w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym | str.  253

Wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy | str.  253

Odprawa rentowa lub emerytalna | str.  257

Odprawa pośmiertna | str.  259

DZIAŁ CZWARTY. Obowiązki pracodawcy i pracownika | str.  266

Rozdział I. Obowiązki pracodawcy | str.  266

Rozdział II. Obowiązki pracownika | str.  273

Rozdział IIa. Zakaz konkurencji | str.  273

Rozdział III. Kwalifikacje zawodowe pracowników | str.  274

Rozdział IV. Regulamin pracy | str.  276

Rozdział V. Nagrody i wyróżnienia | str.  278

Rozdział VI. Odpowiedzialność porządkowa pracowników | str.  278

KOMENTARZ. Dział IV. Obowiązki pracodawcy i pracownika | str.  281

Zagadnienia ogólne | str.  281

Zakres obowiązków pracownika | str.  281

Obowiązki informacyjne pracodawcy dotyczące wolnych miejsc pracy i możliwości awansu | str.  283

Mobbing | str.  284

Zasady prowadzenia dokumentacji kadrowej | str.  286

Zmiana formy prowadzenia dokumentacji pracowniczej | str.  286

Okresy archiwizacji dokumentacji pracowniczej | str.  288

Świadectwo pracy | str.  290

Termin wydania | str.  290

Najczęstsze błędy w świadectwach pracy | str.  294

Sprostowanie świadectwa pracy | str.  300

Zakaz konkurencji | str.  300

Wskazówki dla pracodawcy zawierającego umowę o zakazie konkurencji | str.  301

Odpowiedzialność materialna pracownika za złamanie zakazu

konkurencji podczas zatrudnienia | str.  307

Odszkodowanie z klauzuli konkurencyjnej | str.  310

Sposób obliczania odszkodowania | str.  312

Kwalifikacje zawodowe pracowników | str.  314

Skierowanie lub zgoda pracodawcy na dokształcanie | str.  314

Uprawnienia pracowników podnoszących kwalifikacje | str.  317

Umowa pracodawcy z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje | str.  319

Indywidualny czas pracy | str.  325

Świadczenia dobrowolne | str.  325

Dokształcanie niezwiązane z zatrudnieniem | str.  327

Wliczanie szkoleń do czasu pracy | str.  327

Regulamin pracy | str.  328

Zasady przyznawania środków ochrony indywidualnej | str.  330

Systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe | str.  331

Pora nocna | str.  332

Termin i miejsce wypłaty wynagrodzenia | str.  332

Wykaz prac wzbronionych młodocianym i kobietom | str.  333

Obowiązki bhp | str.  334

Sposób potwierdzania przybycia i obecności w pracy | str.  335

Informacja o karach porządkowych | str.  335

Inne postanowienia zamieszczone w regulaminie pracy | str.  335

Ustalenie i wejście w życie regulaminu pracy | str.  336

Odpowiedzialność porządkowa pracowników | str.  336

Procedura stosowania kar | str.  337

Odwołanie od zastosowanej kary | str.  337

Zatarcie kary | str.  340

DZIAŁ PIĄTY. Odpowiedzialność materialna pracowników | str.  343

Rozdział I. Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy | str.  343

Rozdział II. Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi | str.  344

KOMENTARZ. Dział V. Odpowiedzialność materialna pracowników | str.  346

Zagadnienia ogólne | str.  346

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy | str.  346

Granice odpowiedzialności | str.  348

Wysokość odszkodowania | str.  348

Ciężar dowodu | str.  351

Szkoda wyrządzona osobie trzeciej | str.  351

Przyczynienie się do powstania szkody | str.  352

Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi | str.  352

Wspólna odpowiedzialność za powierzone mienie | str.  355

Inwentaryzacja | str.  358

Wypowiedzenie i odstąpienie od umowy | str.  359

Nieobecność pracownika | str.  359

Rozwiązanie umowy o pracę | str.  360

Ustanie umowy o odpowiedzialności materialnej | str.  360

Udział pracowników w inwentaryzacji | str.  360

DZIAŁ SZÓSTY. Czas pracy | str.  362

Rozdział I. Przepisy ogólne | str.  362

Rozdział II. Normy i ogólny wymiar czasu pracy | str.  362

Rozdział III. Okresy odpoczynku | str.  364

Rozdział IV. Systemy i rozkłady czasu pracy | str.  365

Rozdział V. Praca w godzinach nadliczbowych | str.  371

Rozdział VI. Praca w porze nocnej | str.  374

Rozdział VII. Praca w niedziele i święta | str.  375

KOMENTARZ. Dział VI. Czas pracy | str.  378

Zagadnienia ogólne | str.  378

Doba pracownicza i tydzień pracy | str.  379

Normy czasu pracy i okres rozliczeniowy | str.  381

Normy czasu pracy | str.  381

Pięciodniowy tydzień pracy | str.  381

Okres rozliczeniowy | str.  382

Wymiar czasu pracy | str.  387

Rozkład czasu pracy | str.  387

Prawo pracownika do odpoczynku | str.  389

Odpoczynek dobowy | str.  389

Odpoczynek tygodniowy | str.  390

Przerwa w pracy | str.  391

Systemy czasu pracy | str.  393

System podstawowy | str.  393

System równoważny z przedłużeniem normy dobowej do 12 godzin | str.  394

System równoważny z przedłużeniem normy dobowej do 16 lub 24 godzin | str.  394

System przerywanego czasu pracy | str.  395

System zadaniowego czasu pracy | str.  396

System pracy weekendowej | str.  396

System skróconego tygodnia pracy | str.  396

Ruchomy czas pracy | str.  397

Indywidualny rozkład czasu pracy dla rodziców niepełnosprawnych dzieci | str.  399

Czas pracy kadry kierowniczej | str.  400

Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej | str.  401

Ewidencja czasu pracy | str.  402

Praca w godzinach nadliczbowych | str.  405

Odrabianie wyjść prywatnych | str.  406

Limit pracy nadliczbowej (dobowy, tygodniowy, roczny) | str.  407

Rekompensata pracy w godzinach nadliczbowych | str.  408

Praca w niedziele i święta | str.  411

Praca w placówkach handlowych | str.  412

Rekompensata za pracę w niedzielę i święto | str.  415

DZIAŁ SIÓDMY. Urlopy pracownicze | str.  420

Rozdział I. Urlopy wypoczynkowe | str.  420

Rozdział Ia. Urlop opiekuńczy | str.  427

Rozdział II. Urlopy bezpłatne | str.  427

KOMENTARZ. Dział VII. Urlopy pracownicze | str.  429

Zagadnienia ogólne | str.  429

Nabycie prawa do urlopu | str.  429

Wymiar urlopu wypoczynkowego | str.  430

Udzielanie urlopu | str.  433

Urlop pracowników pracujących w równoważnym systemie czasu pracy | str.  434

Urlop proporcjonalny | str.  435

Urlop po okresie niewykonywania pracy | str.  436

Zwiększenie wymiaru urlopu | str.  437

Termin wykorzystania urlopu | str.  438

Przerwanie urlopu | str.  438

Odwołanie z urlopu | str.  439

Przesunięcie terminu urlopu | str.  440

Zwrot kosztów odwołania i przesunięcia urlopu pracownika | str.  441

Dzielenie urlopu na części | str.  442

Urlop na żądanie | str.  443

Ekwiwalent za urlop | str.  444

Wynagrodzenie urlopowe | str.  446

Urlop opiekuńczy | str.  447

DZIAŁ ÓSMY. Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem | str.  450

KOMENTARZ. Dział VIII. Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem | str.  474

Zakaz zatrudniania kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia | str.  474

Prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym | str.  475

Prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym | str.  476

Prace narażające na działanie pola elektromagnetycznego o częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz oraz promieniowania jonizującego | str.  476

Prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu | str.  476

Prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi | str.  476

Prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi lub psychicznymi | str.  477

Ochrona stosunku pracy kobiet w ciąży | str.  477

Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę z pracownicą w ciąży | str.  477

Wyjątki od zakazu wypowiadania umów pracownicom w ciąży | str.  479

Obowiązek udowodnienia przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę | str.  480

Obowiązek przedłużania umów terminowych | str.  480

Uprawnienia związane z rodzicielstwem | str.  481

Pracownica w ciąży | str.  481

Pracownica karmiąca dziecko piersią | str.  482

Pracownik wychowujący dziecko w wieku do 8 lat | str.  483

Pracownik wychowujący dziecko w wieku do 14 lat | str.  483

Urlop macierzyński | str.  485

Przejęcie urlopu przez samotnego ojca | str.  488

Przejęcie urlopu w razie śmierci matki | str.  490

Podjęcie pracy przez ubezpieczoną matkę | str.  490

Rozpoczęcie urlopu macierzyńskiego | str.  491

Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego | str.  491

Uzupełniający urlop macierzyński | str.  494

Wniosek o uzupełniający urlop macierzyński | str.  495

Ochrona pracowników korzystających z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego | str.  496

Urlop rodzicielski | str.  497

Łączenie urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy | str.  499

Urlop rodzicielski dla rodziców adopcyjnych | str.  501

Urlop ojcowski | str.  502

Urlop wychowawczy | str.  503

Zakaz rozwiązywania i wypowiadania umowy o pracę w czasie urlopu wychowawczego | str.  504

Podjęcie pracy na urlopie wychowawczym | str.  505

Przerwanie urlopu wychowawczego | str.  506

Obniżenie wymiaru czasu pracy zamiast urlopu wychowawczego | str.  506

Warunki zatrudnienia pracownika powracającego z urlopów związanych z rodzicielstwem | str.  507

Elastyczna organizacja pracy dla pracownika wychowującego dziecko do 8 lat | str.  508

DZIAŁ DZIEWIĄTY. Zatrudnianie młodocianych | str.  510

Rozdział I. Przepisy ogólne | str.  510

Rozdział II. Zawieranie i rozwiązywanie umów o pracę w celu przygotowania zawodowego | str.  512

Rozdział III. Dokształcanie | str.  512

Rozdział IIIa. Zatrudnianie młodocianych w innym celu niż przygotowanie zawodowe | str.  513

Rozdział IV. Szczególna ochrona zdrowia | str.  514

Rozdział V. Urlopy wypoczynkowe | str.  515

Rozdział VI. Rzemieślnicze przygotowanie zawodowe | str.  516

KOMENTARZ. Dział IX. Zatrudnianie młodocianych | str.  517

Zagadnienia ogólne | str.  517

Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego | str.  519

Rozwiązanie umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego | str.  520

Ochrona pracowników młodocianych | str.  522

Czas pracy młodocianych | str.  523

Zatrudnianie młodocianych przy pracach lekkich | str.  524

Urlopy wypoczynkowe młodocianych | str.  525

DZIAŁ DZIESIĄTY. Bezpieczeństwo i higiena pracy | str.  528

Rozdział I. Podstawowe obowiązki pracodawcy | str.  528

Rozdział II. Prawa i obowiązki pracownika | str.  531

Rozdział III. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy | str.  533

Rozdział IV. Maszyny i inne urządzenia techniczne | str.  534

Rozdział V. Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia | str.  535

Rozdział VI. Profilaktyczna ochrona zdrowia | str.  538

Rozdział VII. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe | str.  543

Rozdział VIII. Szkolenie | str.  546

Rozdział IX. Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze | str.  548

Rozdział X. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy | str.  549

Rozdział XI. Konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz komisja bezpieczeństwa i higieny pracy | str.  550

Rozdział XII. Obowiązki organów sprawujących nadzór nad przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi | str.  552

Rozdział XIII. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące wykonywania prac w różnych gałęziach pracy | str.  553

KOMENTARZ. Dział X. Bezpieczeństwo i higiena pracy | str.  554

Zagadnienia ogólne | str.  554

Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp | str.  554

Osoba do udzielania pierwszej pomocy i ochrony przeciwpożarowej | str.  555

Informowanie o ryzyku zawodowym | str.  556

Badania lekarskie | str.  558

Szkolenia bhp | str.  562

Odzież i obuwie robocze | str.  566

Pranie odzieży roboczej | str.  569

Środki ochrony indywidualnej | str.  570

Informowanie o wypadkach przy pracy i chorobach zawodowych | str.  570

Posiłki i napoje profilaktyczne | str.  572

Służba bhp | str.  575

Bhp przy monitorach ekranowych | str.  576

Czynniki reprotoksyczne a nowe obowiązki pracodawców | str.  578

DZIAŁ JEDENASTY. Układy zbiorowe pracy | str.  582

Rozdział I. Przepisy ogólne | str.  582

Rozdział II. Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy | str.  589

Rozdział III. Zakładowy układ zbiorowy pracy | str.  592

KOMENTARZ. Dział XI. Układy zbiorowe pracy | str.  595

Zagadnienia ogólne | str.  595

Zakres stosowania układów zbiorowych pracy | str.  595

Kryteria reprezentatywności organizacji związkowej | str.  596

Przepisy Kodeksu pracy niestosowane w układzie zbiorowym do osób wykonujących pracę zarobkową | str.  596

Zawarcie układu | str.  597

Układ zbiorowy a treść stosunków pracy | str.  598

Zawieszenie stosowania układu | str.  599

DZIAŁ DWUNASTY. Rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy | str.  601

Rozdział I. Przepisy ogólne | str.  601

Rozdział II. Postępowanie pojednawcze | str.  601

Rozdział III. Sądy pracy | str.  604

KOMENTARZ. Dział XII. Rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy | str.  606

Zagadnienia ogólne | str.  606

Sąd pracy | str.  606

Wymiana pism przygotowawczych | str.  608

Posiedzenie przygotowawcze | str.  609

Ugoda sądowa | str.  611

Postępowanie przygotowawcze i rozprawa | str.  612

Rozprawy hybrydowe | str.  612

Koszty procesowe | str.  613

Postępowanie przed komisją pojednawczą | str.  614

Ugoda pozasądowa | str.  615

Terminy dochodzenia roszczeń | str.  616

DZIAŁ TRZYNASTY. Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko

prawom pracownika | str.  619

Rozdział II. (uchylony) | str.  622

KOMENTARZ. Dział XIII. Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika | str.  623

Zagadnienia ogólne | str.  623

Katalog wykroczeń | str.  623

Zawarcie umowy cywilnoprawnej zamiast umowy o pracę | str.  623

Niepowiadomienie PIP o zawarciu umowy na czas określony przekraczającej dopuszczalną długość i liczbę takich umów | str.  624

Niepotwierdzenie umowy o pracę na piśmie | str.  626

Brak informacji o warunkach zatrudnienia lub jej nieterminowość | str.  626

Nieudzielenie odpowiedzi na wniosek o zmianę umowy o pracę | str.  626

Wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy z rażącym naruszeniem przepisów | str.  627

Stosowanie kar porządkowych innych niż przewidziane w Kodeksie pracy | str.  627

Naruszenie przepisów o czasie pracy, uprawnieniach związanych z rodzicielstwem, zatrudnianiu młodocianych | str.  628

Naruszenie przepisów o elastycznej organizacji pracy | str.  629

Naruszenie przepisów o urlopie opiekuńczym | str.  629

Naruszenie przepisów o kosztach szkoleń | str.  629

Nieprowadzenie dokumentacji pracowniczej | str.  630

Pozostawienie dokumentacji pracowniczej w warunkach grożących jej uszkodzeniem lub zniszczeniem | str.  630

Wykroczenia związane z podstawowymi prawami pracowniczymi | str.  631

Wynagrodzenia i świadczenia | str.  631

Urlopy wypoczynkowe | str.  632

Niewydanie świadectwa pracy w terminie | str.  632

Niewykonanie orzeczenia sądu pracy | str.  633

Odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy | str.  633

Projekt budowlany niespełniający wymagań bhp | str.  634

Urządzenia i środki ochrony niespełniające wymagań dotyczących oceny zgodności | str.  634

Szkodliwe procesy technologiczne i substancje chemiczne | str.  635

Ukrywanie wypadków lub chorób zawodowych | str.  635

Niewykonanie decyzji inspektora pracy | str.  636

Utrudnianie kontroli | str.  637

Niedozwolona praca dzieci | str.  637

Wysokość kary | str.  637

Nielegalne zatrudnianie dłużników alimentacyjnych | str.  638

DZIAŁ CZTERNASTY. Przedawnienie roszczeń | str.  640

KOMENTARZ. Dział XIV. Przedawnienie roszczeń | str.  642

Zagadnienia ogólne | str.  642

Terminy przedawnienia | str.  642

DZIAŁ CZTERNASTY A (uchylony) | str.  645

DZIAŁ PIĘTNASTY. Przepisy końcowe | str.  646

KOMENTARZ. Dział XV. Przepisy końcowe | str.  651

Zagadnienia ogólne | str.  651

Warunki bhp dla osób niebędących pracownikami | str.  651

Praca dzieci | str.  651

Zgoda inspektora i cofnięcie wniosku przez rodziców | str.  652

Odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego | str.  653