To jest wydanie niezwykle ważne dla Studium Europy Wschodniej UW, zarówno z powodu okoliczności powstania na Jubileusz 30-lecia, jak i z powodu niemożności jego odbycia, w wyniku pandemii. Zadanie, jakie spadło na redaktora okazało się wyjątkowo trudne. Po pierwsze, zespół Studium ma nad wyraz rozległe zainteresowania naukowe. Po drugie, redaktor przyjął zasadę absolutnie minimalnej ingerencji w tytuły, tematy, ujęcie problematyki. Przyjąwszy takie kryteria należało znaleźć związki między różnorodnymi, a pozornie nawet rozbieżnymi tematami. Uznałem, że tym tak potrzebnym redaktorowi iunctim – tematycznym, merytorycznym i ideowym może stać się zbiór kilku podstawowych pojęć, wszakże należących wręcz do sedna spraw, na których Studium przez 30 lat się skupiało. Są to „IDEE – NARODY – PAŃSTWA – POGRANICZA”. To był punkt wyjścia do wewnętrznego podziału. Tak również powstał tytuł tomu. Ze Wstępu redaktora tomu