Do Czytelnika | str. 9

Wprowadzenie | str. 11

Rozdział 1
Starożytność | str. 25

1.1. Starożytny Bliski Wschód | str. 25

1.1.1. Monarchia despotyczna | str. 26

1.1.2. Imperium | str. 30

1.1.3. Teokracja żydowska | str. 31

1.2. Starożytna Grecja | str. 33

1.2.1. Polis jako horyzont greckiej myśli ustrojowej i społecznej | str. 34

1.2.2. Sparta | str. 38

1.2.3. Demokracja ateńska | str. 39

1.2.4. Platon: "dobrze urządzona polis" filozofów | str. 43

1.2.5. Arystoteles: zoon politikon i ustrój złotego środka | str. 47

1.3. Epoka hellenistyczna | str. 53

1.3.1. Od polis do imperium | str. 53

1.3.2. Szkoły hellenistyczne | str. 55

1.3.3. Ustrojowa i społeczna myśl Rzymu | str. 58

Rozdział 2
Od niewidzialnej wspólnoty do dominium mundi | str. 65

2.1. Wczesne chrześcijaństwo | str. 65

2.1.1. Stosunek do państwa i władzy: obojętny szacunek | str. 66

2.1.2. Wizja społeczeństwa: solidaryzm, kosmopolityzm, organicyzm | str. 68

2.1.3. Etatyzacja chrześcijaństwa i cezaropapizm | str. 69

2.1.4. Augustyn z Hippony: civitas Dei i civitas terrena | str. 72

2.2. Wieki średnie | str. 76

2.2.1. .Regnum, sacerdotium i walka o dominium mundi | str. 77

2.2.2. Średniowieczny organicyzm | str. 83

Rozdział 3
Przesilenie nowożytne | str. 86

3.1. Schyłek średniowiecza | str. 87

3.1.1. Przemiany gospodarcze i społeczne | str. 87

3.1.2. Rozwój władzy publicznej | str. 88

3.1.3. Odkrycie Arystotelesa | str. 89

3.1.4. Św. Tomasz z Akwinu: arystotelizm "ochrzczony" | str. 91

3.1.5. Marsyliusz z Padwy: arystotelizm zlaicyzowany i suwerenność ludu | str. 94

3.2. Renesans | str. 97

3.2.1. Rys historyczny | str. 97

3.2.2. Machiavelli: realizm polityczny | str. 100

3.2.3. Bodin: suwerenność władzy państwowej | str. 104

3.2.4. Renesansowa utopia | str. 107

3.2.5. Wpływ reformacji | str. 110

3.2.6. Ustrojowa specyfika Rzeczpospolitej | str. 113

Rozdział 4
Wiek XVII: Ideowe podstawy nowożytności | str. 119

4.1. Od monarchii stanowej do monarchii absolutnej (i nie tylko) | str. 119

4.1.1. Francja | str. 126

4.1.2. Brandenburgia i Prusy | str. 129

4.1.3. Zjednoczone Prowincje Niderlandów | str. 130

4.1.4. Rewolucje angielskie | str. 131

4.2. W .stronę świeckiej teorii politycznej | str. 135

4.2.1. Mechanicyzm | str. 135

4.2.2. Kontraktualizm | str. 137

4.2.3. Grocjusz i racjonalistyczna szkoła praw natury | str. 139

4.3. Doktrynalne oblicza absolutyzmu | str. 142

4.3.1. "Boskie uprawnienie królów" | str. 142

4.3.2. Thomas Hobbes i jego Lewiatan. | str. 143

4.3.3. Baruch Spinoza: absolutyzm społeczeństwa | str. 147

4.4. John Locke: zapowiedź liberalizmu | str. 149

Rozdział 5
Wiek świateł | str. 152

5.1. Charakterystyka epoki | str. 152

5.1.1. Absolutyzm i liberalizm: wspólne problemy, odmienne rozwiązania | str. 154

5.2. Doktryna "absolutyzmu oświeconego" i państwo "policyjne" | str. 157

5.2.1. Prusy | str. 162

5.2.2. Austria | str. 164

5.2.3. Rosja | str. 166

5.3. Między starym i nowym | str. 168

5.3.1. Fizjokratyzm | str. 169

5.3.2. Karol Monteskiusz | str. 170

5.4. Liberalizm | str. 173

5.4.1. Adam Smith i oświecenie szkockie | str. 174

5.4.2. Wilhelm von Humboldt: perfekcjonizm contra paternalizm | str. 176

5.4.3. "Ojcowie założyciele" Stanów Zjednoczonych Ameryki | str. 178

5.5. Buntownicy | str. 181

5.5.1. Jean-Jacques Rousseau | str. 182

5.5.2. Utopiści i wczesny "komunizm" | str. 186

5.5.3. Wielka Rewolucja Francuska | str. 190

Rozdział 6
Wiek historii | str. 199

6.1. Europa w wieku XIX - przemiany polityczne, społeczne i ideowe | str. 199

6.1.1. Zmiany na mapie politycznej | str. 199

6.1.2. Punkty sporne XIX-wiecznej teorii państwa i społeczeństwa | str. 203

6.2. Ideolodzy czy naukowcy: meandry "światopoglądu naukowego" | str. 207

6.2.1. Hegel i historycyzm | str. 211

6.2.2. Auguste Comte i .pozytywizm | str. 213

6.2.3. Darwinizm społeczny | str. 216

6.2.4. Rasizm i antysemityzm | str. 218

6.3. Główne nurty myśli politycznej w XIX w | str. 220

6.3.1. Liberalizm - jednostka w masie społeczeństwa | str. 221

6.3.2. Konserwatyzm - społeczeństwo, wspólnota, naród | str. 233

6.3.3. Socjalizm - społeczeństwo bez państwa | str. 243

6.3.4. Anarchizm - jednostka i społeczeństwo przeciw państwu | str. 254

6.3.5. "Aggiornamento" Leona XIII - państwo dla społeczeństwa, społeczeństwo dla jednostki | str. 257

Rozdział 7
Dwudziestolecie międzywojenne | str. 261

7.1. Myśl ekonomiczna w czasach "wielkiego kryzysu" | str. 262

7.1.1. Keynesizm | str. 263

7.1.2. "New Deal" F.D. Roosevelta | str. 265

7.2. Między demokracją, autorytaryzmem i totalitaryzmem | str. 266

7.2.1. Elityzm | str. 269

7.2.2. "Decyzjonizm" Carla Schmitta | str. 272

7.2.3. Faszyzm i narodowy socjalizm | str. 274

7.2.4. Komunizm radziecki | str. 279

Rozdział 8
Główne nurty powojennej myśli ustrojowej i społecznej | str. 283

8.1. Liberalizm | str. 285

8.1.1. Liberalizm współczesny | str. 286

8.1.2. Ordoliberalizm | str. 288

8.1.3. Libertarianizm | str. 289

8.1.4. Komunitaryzm | str. 292

8.2. Konserwatyzm | str. 292

8.2.1. Nowa Prawica | str. 295

8.3. Socjalizm i socjaldemokracja | str. 296

8.3.1. Socjaldemokracja | str. 297

8.3.2. Neomarksizm | str. 300