Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Rozdział I
Czy e-sport jest sportem? (Marta Ludyga) . . . . . . . . . . . . . . . . 15
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
2. Gry komputerowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
3. E-sport jako element edukacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
4. E-sportowcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
5. E-sport na tle obowiązującego prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
6. Organizacje i działania międzynarodowe . . . . . . . . . . . . . 35
7. Przyszłość e-sportu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
8. Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Rozdział II
Organizacja e-sportowa (Mikołaj Brzozowski) . . . . . . . . . . . . . 42
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
2. Pojęcie organizacji e-sportowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
3. Charakter prawny organizacji e-sportowej . . . . . . . . . . . . 46
4. Organizacja e-sportowa w praktyce . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
5. Ligi e-sportowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
6. Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Rozdział III
Dobra osobiste e-sportowców (Dominik Gabor) . . . . . . . . . . . 62
1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
2. Dobra osobiste w kodeksie cywilnym . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
3. Prawo do pseudonimu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
4. Wizerunek i prawo do wizerunku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
5. Right of publicity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
6. Wyspa Guernsey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
7. Ochrona dóbr osobistych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
8. Sprawy sądowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
9. Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

Rozdział IV
Prawnoautorska ochrona transmisji wydarzeń e-sportowych oraz nagrań typu Let`s Play (Paweł Jędrysiak) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
2. Wydarzenie sportowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
3. Transmisja wydarzenia sportowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
3.1. Ochrona transmisji wydarzenia sportowego jako utworu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
3.2. Ochrona transmisji wydarzenia sportowego jako nadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
3.3. Ochrona transmisji wydarzenia sportowego jako wideogramu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
4. Widowisko e-sportowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
4.1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
4.2. Elementy gry komputerowej chronione prawem . . . . 117
4.3. Prawny status gry komputerowej . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
4.4. Prawnoautorska ochrona widowisk e-sportowych . . . 124
5. Transmisja widowiska e-sportowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
5.1. Ochrona transmisji widowiska e-sportowego jako utworu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
5.2. Ochrona transmisji widowiska e-sportowego jako nadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
5.3. Ochrona transmisji widowiska e-sportowego jako wideogramu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
6. Umowy licencyjne dotyczące transmisji widowisk e-sportowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
7. Prawnoautorska ochrona nagrań typu Let`s play . . . . . . . 132
7.1. Czym jest Let`s Play? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
7.2. Prawnoautorski status nagrań typu Let`s Play . . . . . . 133
7.3. Prawnoautorska ochrona nagrań typu Let`s Play a prawo cytatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
8. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

Rozdział V
Umowa sponsoringu w e-sporcie (Jakub Sobczyk) . . . . . . . . . . 137
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
2. Charakterystyka umowy sponsoringu . . . . . . . . . . . . . . . . 139
3. Strony umowy sponsoringu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
4. Przedmiot umowy sponsoringu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
5. Treść umowy sponsoringu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
6. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

Rozdział VI
Analiza regulaminów turniejów e-sportowych (Sandra Słowik) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
2. Turnieje e-sportowe offline oraz online . . . . . . . . . . . . . . . 173
3. Charakter prawny regulaminów turniejów e-sportowych . . 174
4. Regulaminy turniejów e-sportowych jako wzorce umowne – uwagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
4.1. Podmioty uprawnione do posługiwania się regulaminem turnieju e-sportowego jako wzorcem umownym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
4.2. Przesłanki związania uczestnika regulaminem turnieju e-sportowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
4.3. Wymagania co do treści regulaminu turnieju e-sportowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
5. Wybrane zagadnienia, które powinny zostać uregulowane w postanowieniach regulaminów turniejów e-sportowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
5.1. Organizator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
5.2. Ograniczenia wiekowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
5.3. Uczciwa i kulturalna gra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
5.4. Transmisja turnieju oraz prawo własności intelektualnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
5.5. Wizerunek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
5.6. Bezpieczeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
5.7. Nagrody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
5.8. Klauzula informacyjna o przetwarzaniu danych osobowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
5.9. Inne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
6. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205

Rozdział VII
Oszustwa w e-sporcie – e-doping (Patrycja Rok) . . . . . . . . . . . 207
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
2. Doping farmakologiczny w e-sporcie . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
3. Doping technologiczny w e-sporcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
4. E-doping a prawo własności intelektualnej . . . . . . . . . . . . 230
5. Match-fixing w e-sporcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
6. Ataki online . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
7. Próby zapobiegania oszustwom oraz kary za ich stosowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
8. Kwestie prawne dotyczące oszustw, przed którymi stoi branża e-sportowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
9. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

Rozdział VIII
Hazard w e-sporcie. Wybrane zagadnienia (Jakub Wyczik) . . . 254
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
2. Zagadnienia terminologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
3. Historia hazardu w e-sporcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
4. Obstawianie wyników rozgrywek e-sportowych a polski porządek prawny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
5. Skin gambling i wirtualne przedmioty w świetle ustawy o grach hazardowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
6. Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294

Rozdział IX
E-sport w Korei Południowej (Katarzyna Grzybczyk) . . . . . . 296
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
2. Organizacje e-sportowe w Korei . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
3. Aspekty prawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
4. Ustawa o promocji e-sportu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
5. Shutdown law . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
6. Problemy z uczciwością . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
7. Zasady dobrostanu gracza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
8. Gracze – celebryci i ofiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
9. Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320

Rozdział X
Analiza prawna regulacji e-sportowych we Francji (Karina Kunc-Urbańczyk) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
2. Przebieg procesu ustawodawczego pierwszej europejskiej regulacji e-sportowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
3. Analiza wprowadzonych rozwiązań prawnych, funkcjonujących obecnie we Francji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
3.1. Wyłączenie e-sportu spod generalnego zakazu gier hazardowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
3.1.1. Stosunek e-sportu do regulacji antyhazardowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
3.1.2. Propozycje rozwiązania problemu . . . . . . . . . . . . 341
3.1.3. Kształt przyjętej regulacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344
3.2. Szczególny typ umowy o pracę dla profesjonalnych gamerów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
3.2.1. Formy zatrudnienia we Francji . . . . . . . . . . . . . . . 348
3.2.2. Założenia nowego szczególnego typu umowy o pracę na czas określony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
3.3. Ochrona małoletnich przed zagrożeniami wynikającymi z e-sportu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354
3.3.1. Zatrudnianie dzieci w branży e-sportowej . . . . . 354
3.3.2. Ochrona zarobków małoletnich . . . . . . . . . . . . . . 359
3.3.3. Wysokość nagród jako czynnik potencjalnie demoralizujący . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
3.3.4. Ochrona dzieci przed nieodpowiednimi treściami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
3.4. Podmiot reprezentujący branżę i nadzorujący jej rozwój . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
3.4.1. Problemy z samoregulacją – propozycja rozwiązania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
3.4.2. Nadzieje na federację e-sportową . . . . . . . . . . . . . 366
4. Propozycje zmian ustawodawczych oczekujące na realizację . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
4.1. Prawna regulacja transmisji z wydarzeń e-sportowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368
4.1.1. Zagadnienia prawnoautorskie . . . . . . . . . . . . . . . . 368
4.1.2. Reklama ukryta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
4.1.3. Ograniczenia godzin transmisji wydarzeń e-sportowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
4.1.4. Krótkie sprawozdania z wydarzeń e-sportowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
4.2. Polityka wizowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
4.2.1. Zezwolenia na udział w turniejach . . . . . . . . . . . . 376
4.2.2. Wizy długoterminowe i polityka transferowa . . 377
4.3. Zagadnienia podatkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
4.3.1. Opodatkowanie honorariów i nagród podatkiem VAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
4.3.2. Status podatkowy „datków” od fanów . . . . . . . . 380
4.3.3. Zredukowana stawka VAT na wejściówki dla widzów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
4.4. Dalsze problemy wynikające ze wzrostu popularności zawodów e-sportowych . . . . . . . . . . . . . 384
5. Warte naśladowania aspekty francuskiego podejścia do sportu elektronicznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
5.1. Unikanie rozstrzygania, czy e-sport to sport . . . . . . . 387
5.2. Regulacja a casu ad casum zamiast prób holistycznego uregulowania zagadnienia . . . . . . . . . . 393
5.3. Odpowiednie przygotowanie merytoryczne . . . . . . . . 395
5.4. Dostrzeżenie korzyści, jakie e-sport może przynieść Skarbowi Państwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398
6. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403