Książka proponuje rozpoznanie stanu badań literackich, jaki wyłania się po zanegowaniu konstruktywizmu. Po okresie typowej dla konstruktywizmu dominacji przekonania o tekstowej naturze realności, dyskursywnego charakteru ludzkiej rzeczywistości oraz narracyjnej tożsamości każdego podmiotu pojawiają się zupełnie nowe stanowiska, które monografia zbiorczo charakteryzuje. Dzięki filozofii obecności, nowej fenomenologii, zwrotowi ku rzeczom, ekokrytyce i innym przekroczeniom konstruktywizmu w zupełnie nowy sposób badane są relacje literatury z realnością oraz podmiotowością. Nazywane są one w monografii „czytaniem postkrytycznym”, aby podkreślić, że są rozwijane jako inna forma krytyki łączona z refleksją nad pozytywnymi związkami dzieł z czytelniczkami i czytelnikami. Po zdefiniowaniu czytania krytycznego książka przybliża dwie wyraziste ewolucje postaw literaturoznawczych ku celowej negacji konstruktywizmu (H.U. Gumbrecht) lub łączeniu go z pojęciami i praktykami postkonstruktywistycznymi (R. Felski). Monografia zawiera także szereg odczytań polskiej literatury XX i XXI wieku w duchu postkrytycznym (S. Piasecki, Z. Haupt, M. Białoszewski, T. Różewicz, P. Matywiecki, A.D. Liskowacki, D. Kotas. S. Hałas, N. Malek).