Wykaz skrótów | str. 13

Wstęp | str. 17

Rozdział 1
Problem opodatkowania czynności dokonanych bez zachowania odpowiedniej formy oraz sprzecznych z prawem i moralnością w prawie polskim i wybranych systemach prawnych | str. 27
1.1. Relewantność podatkowa, gdy przedmiot opodatkowania wyrasta na gruncie działań sprzecznych z prawem lub moralnością - rodowód ekskluzji | str. 27
1.2. Historia instytucji ekskluzji | str. 37
1.2.1. Okres międzywojenny | str. 37
1.2.2. Lata 1945-1989 | str. 41
1.3. Czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy - obecny stan prawny | str. 45
1.4. Brak ekskluzji w wybranych ustawach podatkowych | str. 56
1.4.1. Brak regulacji | str. 56
1.4.2. Podatek od spadków i darowizn | str. 58
1.4.3. Opłata targowa | str. 62
1.4.4. Podatek od czynności cywilnoprawnych | str. 64
1.4.5. Podatek akcyzowy | str. 68
1.5. Przedmiot opodatkowania wynikający z działań sprzecznych z prawem w wybranych systemach prawnych | str. 73
1.5.1. Stany Zjednoczone | str. 73
1.5.2. Europa | str. 75
1.5.3. Australia i Nowa Zelandia | str. 79
1.5.4. Inne systemy prawne | str. 80
1.6. Wnioski | str. 81

Rozdział 2
Możliwe znaczenia pojęć składowych ekskluzji - czynność, prawna skuteczność, umowa | str. 84
2.1. Ewolucja legislacyjna a denotacja instytucji | str. 84
2.2. Czynności - zakres pojęcia w prawie podatkowym | str. 86
2.2.1. Podstawowe problemy | str. 86
2.2.2. Prawo cywilne | str. 88
2.2.3. Prawo karne | str. 101
2.2.4. Prawo administracyjne | str. 103
2.2.5. Zakres desygnatów | str. 109
2.3. Prawna skuteczność | str. 110
2.3.1. Prawna skuteczność jako element ekskluzji w prawie podatkowym | str. 110
2.3.2. Prawna skuteczność a nieważność czynności i aktów | str. 113
2.3.3. Prymat możliwego do wywołania skutku prawnego | str. 117
2.4. Pojęcie umowy | str. 118
2.5. Wnioski | str. 124

Rozdział 3
Znaczenie problemu autonomii prawa podatkowego dla granic wykładni przepisów o czynnościach, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy | str. 127
3.1. System prawa | str. 127
3.2. Podział systemu prawa | str. 146
3.3. Miejsce prawa podatkowego w systemie prawa - zagadnienie autonomii i problem relacji względem prawa finansowego | str. 155
3.3.1. Rys historyczny | str. 155
3.3.2. Współczesność | str. 165
3.3.3. Autonomia | str. 169
3.4. Zarys relacji prawa podatkowego z wybranymi gałęziami prawa | str. 181
3.4.1. Prawo podatkowe a prawo cywilne | str. 181
3.4.2. Prawo podatkowe a prawo administracyjne | str. 185
3.4.3. Prawo podatkowe a prawo karne | str. 187
3.5. Znaczenie statusu prawa podatkowego dla wykładni przepisów o czynnościach, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy | str. 189
3.6. Wnioski | str. 198

Rozdział 4
Normy konstytucyjne oraz zasady prawa podatkowego i postępowania w sprawach podatkowych determinujące wykładnię przepisów o czynnościach, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy | str. 200
4.1. Zasada podatkowa | str. 200
4.2. Zarys procesu kształtowania się zasad podatkowych - przegląd wybranych systemów, teorii oraz doktryn | str. 203
4.3. Wykładnia prawa a zasady prawa | str. 215
4.4. Zasady prawa podatkowego a zasady podatkowe | str. 223
4.5. Wybrane zasady prawa podatkowego o randze konstytucyjnej | str. 227
4.5.1. Katalog zasad | str. 227
4.5.2. Zasada demokratycznego państwa prawa | str. 229
4.5.2.1. Zasada zaufania | str. 231
4.5.2.2. Zasada niedziałania prawa wstecz | str. 234
4.5.2.3. Zasada określoności | str. 235
4.5.3. Zasada sprawiedliwości i zasada sprawiedliwości podatkowej | str. 238
4.5.4. Zasada równości | str. 243
4.5.5. Zasada powszechności | str. 248
4.5.6. Zasada praworządności | str. 251
4.6. Wybrane zasady gałęzi prawa podatkowego | str. 254
4.6.1. Katalog zasad | str. 254
4.6.2. Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika | str. 256
4.6.3. Zasada respektowania pojęć przejętych z innych dziedzin prawa | str. 262
4.7. Wnioski | str. 263

Rozdział 5
Prawo podatkowe Unii Europejskiej a kwalifikacja czynności jako będącej przedmiotem prawnie skutecznej albo prawnie nieskutecznej umowy | str. 267
5.1. Prawo podatkowe Unii Europejskiej | str. 267
5.2. Wybrane aspekty wykładni prawa podatkowego Unii Europejskiej | str. 283
5.2.1. Przesłanki identyfikacji kluczowych dla wykładni kwestii | str. 283
5.2.2. Wielojęzyczność prawa unijnego | str. 284
5.2.3. Wielokulturowość prawa | str. 289
5.2.4. Wykładnia celowościowa prawa Unii Europejskiej | str. 291
5.2.5. Zakres wykładni prawa podatkowego Unii Europejskiej | str. 295
5.2.6. Zarys roli orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wykładni i stosowaniu prawa podatkowego Unii Europejskiej | str. 296
5.3. Wybrane problemy wykładni i stosowania krajowego prawa podatkowego z uwzględnieniem prawa podatkowego Unii Europejskiej | str. 301
5.3.1. Zasada praworządności a prawo Unii | str. 301
5.3.2. Wykładnia prounijna | str. 303
5.3.3. Niezgodność ustawy z prawem unijnym | str. 308
5.4. Wspólny system podatku od wartości dodanej a krajowa ekskluzja w podatku VAT czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy | str. 311
5.4.1. Harmonizacja | str. 311
5.4.2. Zasada powszechności i zasada neutralności wspólnego systemu podatku od wartości dodanej | str. 314
5.4.2.1. Zasada powszechności | str. 317
5.4.2.2. Zasada neutralności | str. 318
5.4.3. Instytucja czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, jako apostazja od zasad powszechności i neutralności opodatkowania VAT | str. 320
5.5. Wnioski | str. 331

Rozdział 6
Koherencja i denotacja ekskluzji | str. 335
6.1. Koherencja jako pożądana cecha zbioru desygnatów | str. 335
6.2. Denotacja instytucji prawa podatkowego a różnice konstrukcyjne podatków | str. 338
6.3. Wyłączenie spod opodatkowania a prawo właściwe | str. 340
6.4. Zakres wyłączenia | str. 354
6.5. Entropia, multicentryczność i domniemanie racjonalności a spójność wewnętrzna ekskluzji | str. 356
6.6. Denotacja i konotacja badanej ekskluzji | str. 360
6.7. Wnioski | str. 363

Wnioski końcowe | str. 367

Wykaz aktów prawnych | str. 377

Wykaz orzecznictwa | str. 381

Bibliografia | str. 385