Wykaz skrótów | str. 9

Wprowadzenie | str. 11

Rozdział I
Wieloaspektowość zjawiska przewlekłości | str. 15
1. Przewlekłość postępowania w aspekcie psychologicznym | str. 15
2. Aspekt socjologiczny przewlekłości postępowania | str. 18
3. Prawny i ekonomiczny aspekt przewlekłości postępowania | str. 21
3.1. Prawo do rzetelnego procesu według art. 6 ust. 1 EKPC | str. 21
3.2. Prawo do rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki jako zasada konstytucyjna | str. 30
3.3. Ustawowa zasada szybkości postępowania w ustawie - Kodeks postępowania cywilnego oraz mechanizmy służące jej realizacji | str. 34
3.3.1. Skarga na przewlekłość jako metoda realizacji postulatu szybkości postępowania | str. 37
3.3.2. Środki dyscyplinujące strony postępowania i wspieranie postępowania przez sąd | str. 40
3.4. Przewlekły proces a koszty postępowania | str. 41

Rozdział II
Charakter i przedmiot skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki | str. 44
1. Uwagi ogólne | str. 44
2. Charakter prawny skargi o stwierdzenie przewlekłości postępowania | str. 45
3. Model postępowania ze skargi. Problematyka zaskarżalności orzeczenia | str. 48
4. Pojęcie "sprawy w toku". Dopuszczalność skargi na przewlekłość postępowania w postępowaniu cywilnym | str. 50
5. Skarga jako skuteczny środek prawny w rozumieniu art. 13 EKPC | str. 53
6. Działanie podmiotu prowadzącego sprawę powodujące nieuzasadnioną zwłokę | str. 58
7. Brak działań podmiotu prowadzącego sprawę powodujący nieuzasadnioną zwłokę i tzw. problemy systemowe | str. 63
7.1. Bezczynność podmiotu prowadzącego sprawę | str. 63
7.2. Problemy systemowe mogące przyczynić się do przewlekłości postępowania | str. 66
8. Przewlekłość postępowania a wyznaczenie odległego terminu rozprawy | str. 68
9. Przyczynienie się strony lub uczestnika postępowania do zwłoki | str. 71

Rozdział III
Przewlekłość postępowania w sprawach cywilnych i sposoby jej zapobiegania | str. 77
1. Postępowanie przed sądem pierwszej instancji | str. 77
1.1. Postępowanie procesowe | str. 77
1.1.1. Postępowanie w sprawach cywilnych i gospodarczych | str. 77
1.1.1.1. Czynności przewodniczącego wydziału | str. 78
1.1.1.2. Wyznaczenie posiedzenia niejawnego (brak czynności, zwlekanie z ich podjęciem) | str. 81
1.1.1.3. Wyznaczenie i przebieg rozprawy | str. 86
1.1.1.4. Postępowanie dowodowe | str. 89
1.1.1.5. Nieuzasadnione odroczenie rozprawy | str. 93
1.1.1.6. Problematyka doręczeń sądowych a ewentualna przewlekłość postępowania | str. 94
1.1.1.7. Dyskrecjonalna władza sądu jako element dyscyplinujący strony i ułatwiający przyspieszenie postępowania | str. 95
1.1.2. Postępowanie w sprawach małżeńskich | str. 97
1.1.3. Postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi | str. 99
1.1.4. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych | str. 100
1.1.5. Postępowanie uproszczone | str. 104
2. Postępowanie nieprocesowe | str. 105
2.1. Sprawy z zakresu prawa osobowego | str. 106
2.1.1. Uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu | str. 107
2.1.2. Sprawy o ubezwłasnowolnienie | str. 111
2.2. Sprawy z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli | str. 113
2.3. Sprawy z zakresu prawa rzeczowego | str. 114
2.4. Sprawy z zakresu prawa spadkowego | str. 115
2.5. Sprawy działowe | str. 117
2.6. Sprawy depozytowe | str. 119
2.7. Sprawy wieczystoksięgowe | str. 120
3. Przewlekłość postępowania a czasowe wstrzymanie jego biegu | str. 120
4. Postępowanie przed sądem drugiej instancji | str. 123
4.1. Postępowanie apelacyjne | str. 123
4.2. Postępowanie zażaleniowe | str. 127
5. Postępowanie przed Sądem Najwyższym | str. 128
6. Postępowanie zabezpieczające | str. 130
7. Postępowanie egzekucyjne | str. 131

Rozdział IV
Postępowanie w sprawie skargi strony na naruszenie prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki | str. 135
1. Podmiot uprawniony do wniesienia skargi | str. 135
2. Sąd właściwy do rozpoznania skargi i jego skład | str. 136
3. Właściwość sądu w razie przekazania sprawy według właściwości oraz przewlekłości spowodowanej przez sąd wykonujący odezwę o udzielenie pomocy sądowej | str. 138
4. Termin do wniesienia skargi | str. 139
5. Wymagania formalne i fiskalne skargi | str. 141
5.1. Zwolnienie od opłaty od skargi | str. 145
6. Rozpoznanie skargi | str. 146
6.1. Odpowiednie stosowanie przepisów o zażaleniu | str. 146
6.2. Obowiązek zawiadomienia Skarbu Państwa | str. 148
6.3. Termin rozpoznania skargi | str. 149
6.4. Zakres rozpoznania skargi i kognicja sądu | str. 150
7. Wydanie orzeczenia w przedmiocie skargi | str. 153
7.1. Przesłanki oddalenia skargi | str. 153
7.2. Uwzględnienie skargi | str. 155
7.2.1. Uwagi ogólne | str. 155
7.2.2. Zalecenia co do podjęcia określonych czynności | str. 156
7.2.3. Zasądzenie "odpowiedniej sumy pieniężnej". Jej charakter i wypłata | str. 158
7.2.4. Orzekanie o kosztach postępowania | str. 163
8. Cofnięcie skargi | str. 166
9. Ponowna skarga | str. 166

Rozdział V
Prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia z tytułu przewlekłości postępowania w sprawie. Case study | str. 169
1. Orzeczenie uwzględniające skargę strony na przewlekłość postępowania jako prejudykat | str. 169
2. Prawo do dochodzenia odszkodowania od Skarbu Państwa na zasadach ogólnych | str. 171
3. Case study | str. 177
3.1. Wyrok pilotażowy ETPC z dnia 7 lipca 2015 r. w sprawie Rutkowski i inni v. Polska (połączone skargi nr 72287/10, 13927/11 i 46187/11) | str. 177
3.1.1. Problematyka "fragmentacji" postępowań | str. 178
3.1.2. Problematyka wysokości przyznawanego świadczenia pieniężnego | str. 179
3.2. Rozsądność terminu rozpoznania sprawy w orzecznictwie ETPC (przegląd orzecznictwa) | str. 182
3.2.1. Określenie czasu trwania postępowania | str. 182
3.2.2. Opóźnienia zawinione przez organy naruszające "rozsądny termin" | str. 183
3.2.3. Korzystanie przez stronę z uprawnień a "rozsądny czas" rozpoznania sprawy | str. 184
3.3. Nadmierny formalizm w orzecznictwie sądów krajowych ze skargi na przewlekłość w orzecznictwie ETPC | str. 185

Podsumowanie | str. 187

Bibliografia | str. 189

O autorach | str. 207