Wykaz skrótów
str. 19

Wprowadzenie
str. 27

1. Przedmiot pracy
str. 27

2. Cel pracy
str. 37

3. Metoda badań
str. 41

4. Cztery podstawowe płaszczyzny rozważań
str. 43

Rozdział I
Zagadnienia ogólne
str. 47

1. Podstawowe pojęcia
str. 47
1.1. Pojęcie prawa sędziowskiego - trzy aspekty
str. 47
1.2. Prawotwórczy charakter - trzy aspekty
str. 51
1.3. Różne znaczenia pojęcia "źródło prawa"
str. 53
1.4. Pojęcie precedensu
str. 56
1.5. Precedens a tzw. decyzja prawotwórcza, czyli prawo sędziowskie sensu largo i sensu stricto
str. 57
1.6. Pojęcie dyskrecjonalności sędziowskiej
str. 59
1.7. Pojęcia: system prawa, kultura prawna, prawo twarde i miękkie, prawo europejskie, wykładnia prawa
str. 62

2. Prawo sędziowskie w różnych systemach prawnych
str. 65
2.1. Prawo sędziowskie w systemie precedensowym (common law)
str. 66
2.2. Amerykański model judicial review
str. 73
2.3. Prawo sędziowskie w systemie prawa stanowionego (civil law)
str. 78
2.4. Prawo sędziowskie w prawie międzynarodowym
str. 85
2.5. Specyfika prawa unijnego
str. 92

3. Przyczyny istnienia prawa sędziowskiego
str. 94
3.1. Konwergencja kultury prawnej common law i prawa stanowionego
str. 95
3.2. Nowe kierunki filozoficznoprawne - interpretacjonizm, postmodernizm, realizm prawniczy, hermeneutyka
str. 97
3.3. Przechodzenie od ideologii pasywizmu do ideologii aktywizmu sądów
str. 105
3.4. Kryzys ustawodawstwa
str. 106
3.5. Istnienie luzu decyzyjnego
str. 109
3.6. Niejasność języka
str. 111
3.7. Aspekt psychologiczny
str. 112
3.8. Przyczyny historyczne i polityczne - gruntowna zmiana ustroju
str. 113
3.9. Liberalizacja standardów wykładni, kryptotwórstwo sądowe
str. 114
3.10. Obowiązek "dania sprawiedliwości"
str. 115
3.11. Konieczność zapewnienia realizacji zasad konstytucyjnych
str. 117
3.12. Społeczne oczekiwania wobec sądów polskich
str. 118

4. Prawo sędziowskie w poglądach polskiej doktryny i orzecznictwa
str. 120
4.1. Poglądy polskiej doktryny na prawo sędziowskie
str. 120
4.1.1. Doktryna międzywojenna
str. 121
4.1.2. Doktryna okresu państwa socjalistycznego
str. 122
4.1.3. Poglądy współczesne
str. 127
4.1.4. Podsumowanie - trzy podejścia do prawotwórstwa sędziowskiego: aktywizm, wykładnia konstytutywna, wykładnia deklaratoryjna
str. 142
4.2. Poglądy polskich sądów na prawo sędziowskie
str. 144
4.2.1. Negowanie prawa do prawotwórstwa sędziowskiego
str. 145
4.2.2. Różnice między tym, co sądy robią, a tym, co mówią
str. 149
4.2.3. Dopuszczenie prawa do prawotwórstwa sędziowskiego
str. 155
4.3. Wyniki badań empirycznych polskiego sądownictwa
str. 168

Rozdział II
Prawo sędziowskie sensu stricto, czyli twórcze odkrywanie prawa przez sądy administracyjne
str. 173

1. Prawo sędziowskie a pojęcie prawa oraz relacja między stanowieniem i stosowaniem prawa
str. 174
1.1. Funkcje sędziego - przegląd dotychczasowych stanowisk
str. 174
1.1.1. Judykatywa a legislatywa - szkoła francuska a szkoła niemiecka
str. 174
1.1.2. Prawo sędziowskie a możliwe modele sądowego stosowania prawa
str. 177
1.1.3. Współczesne tendencje dotyczące modelu orzekania sądów
str. 181
1.2. Prawo sędziowskie a pojęcie prawa
str. 182
1.2.1. Spór o koncepcje prawa: między pozytywizmem a niepozytywizmem
str. 183
1.2.2. "Trzecia droga"
str. 186
1.3. Prawo sędziowskie a stanowienie i stosowanie oraz wykładnia prawa
str. 192
1.3.1. Orzecznictwo sądowe a koncepcja tworzenia prawa
str. 193
1.3.2. Spory o koncepcje wykładni a prawo sędziowskie
str. 196
1.3.3. Przejawy stanowienia prawa w orzecznictwie sądowym
str. 211
1.3.4. Stanowienie i stosowanie prawa jako kumulatywna forma aktualizacji prawa
str. 213
1.3.5. Prawo sędziowskie jako wykładnia twórcza
str. 215
1.3.6. Prawo sędziowskie jako kompilacja stanowienia i stosowania prawa
str. 219
1.3.7. Prawo sędziowskie jako odkrywanie (odnajdywanie, pozyskiwanie, rozwijanie) prawa
str. 221
1.4. Podsumowanie
str. 226

2. Prawo sędziowskie a Konstytucja RP
str. 226
2.1. Prawo sędziowskie a konstytucyjna koncepcja prawa i zamknięty katalog źródeł prawa pisanego
str. 228
2.2. Konstytucyjna podstawa prawna dla prawa sędziowskiego
str. 236
2.3. Konstytucyjne wzmocnienie władzy sędziowskiej
str. 238
2.3.1. Wzmocnienie władzy sędziowskiej poprzez współwyznaczenie treści sędziowskiego rozstrzygnięcia
str. 239
2.3.2. Wzmocnienie władzy sędziowskiej poprzez zmianę roli ustawy
str. 244
2.3.3. Wzmocnienie władzy sędziowskiej poprzez konieczność oceny zgodności z Konstytucją
str. 246
2.3.4. Wzmocnienie władzy sędziowskiej poprzez możliwość orzekania o zaniechaniach prawodawczych
str. 248
2.4. Prawo sędziowskie a zasada wymierzania sprawiedliwości
str. 249
2.5. Prawo sędziowskie a wymóg demokratycznej procedury stanowienia prawa i fachowości legislatora
str. 250
2.6. Prawo sędziowskie a zasada podziału władz
str. 253
2.7. Prawo sędziowskie a zasada wyłączności ustawowej
str. 256
2.8. Prawo sędziowskie a zasada niezawisłości sędziowskiej
str. 258
2.8.1. Prawo sędziowskie a zasada związania sądu Konstytucją i ustawą
str. 262
2.8.2. Zasada niezawisłości sędziowskiej a precedensowy charakter orzecznictwa
str. 267
2.9. Podsumowanie
str. 271

3. Prawo sędziowskie a specyfika prawa administracyjnego i sądów administracyjnych
str. 272
3.1. Specyfika prawa administracyjnego a prawo sędziowskie
str. 273
3.1.1. Brak kompleksowej kodyfikacji i mieszany charakter
str. 275
3.1.2. Wielość i różnorodność źródeł
str. 276
3.1.3. Częste zmiany regulowanej materii
str. 277
3.1.4. Zależność prawa administracyjnego od polityki państwa i zmian społeczno-gospodarczych
str. 278
3.1.5. Konieczność każdorazowego wyważenia interesu publicznego i indywidualnego
str. 279
3.1.6. Zjawisko niezupełności legislacyjnej
str. 280
3.1.7. Inflacja legislacyjna prawa administracyjnego
str. 281
3.1.8. Zła jakość prawa administracyjnego
str. 283
3.1.9. Wpływ integracji europejskiej
str. 291
3.2. Specyfika sądów administracyjnych a prawo sędziowskie
str. 292
3.2.1. Funkcje polskich sądów administracyjnych
str. 293
3.2.2. Specyfika modelu wymierzania sprawiedliwości - sądy administracyjne jako sądy nad prawem
str. 301
3.2.2.1. Sądowa kontrola administracji jako orzekanie nad prawem
str. 302
3.2.2.2. Kontrola prawa miejscowego jako orzekanie nad prawem
str. 307
3.2.2.3. Spory o właściwość jako orzekanie nad prawem
str. 307
3.2.2.4. Prawo dokonywania wykładni abstrakcyjnej
str. 308
3.2.3. Pozycja sądów administracyjnych w systemie sądownictwa
str. 310
3.2.4. Wiązanie administracji, czyli zorientowanie na przyszłość
str. 311
3.3. Specjalne instrumenty wzmacniające rolę prawa sędziowskiego sądów administracyjnych
str. 314
3.3.1. Okres II Rzeczypospolitej
str. 315
3.3.2. Lata 1980-2003
str. 316
3.3.3. Okres po 2004 r.
str. 319
3.4. Podsumowanie
str. 320

4. Źródła kreatywności sędziowskiej sądów administracyjnych
str. 322
4.1. Źródła luzu decyzyjnego uzasadniającego prawo sędziowskie sądów administracyjnych (naddeterminacja interpretacji)
str. 323
4.2. Wypełnianie luk
str. 327
4.3. Analogia legis i analogia iuris
str. 335
4.4. Wykładnia funkcjonalna (oparta na przesłankach ocennych)
str. 344
4.5. Wykładnia rozszerzająca lub zawężająca
str. 354
4.6. Niedookreślone pojęcia prawne
str. 356
4.7. Odesłania systemu prawnego do kryteriów pozaprawnych - klauzule generalne
str. 362
4.8. Rozstrzyganie konfliktu dóbr, argumentacja z moralności politycznej
str. 372
4.9. Uznanie administracyjne i sądowoadministracyjne
str. 375
4.10. Prawotwórcze aspekty judicial review
str. 379
4.10.1. Prawotwórczy charakter orzeczeń sądowych dokonujących wykładni w zgodzie z konstytucją
str. 380
4.10.2. Prawotwórczy charakter odmowy zastosowania niekonstytucyjnych ustaw i aktów podustawowych
str. 383
4.11. Prawotwórczy charakter wykładni prounijnej oraz odmowy zastosowania przepisów niezgodnych z prawem unijnym
str. 387

5. Wkład prawa sędziowskiego sądów administracyjnych w tworzenie podstaw systemu prawa administracyjnego
str. 395
5.1. Znaczenie prawa sędziowskiego dla rozwoju ogólnych zasad prawa administracyjnego
str. 397
5.1.1. Zasady równości, zaufania, ochrony praw nabytych i zakazu retroakcji, hierarchii i jawności prawa
str. 399
5.1.2. Przesądzenie normatywnego charakteru zasad ogólnych kodeksu postępowania administracyjnego i ordynacji podatkowej
str. 402
5.1.3. Zasady ogólne prawa podatkowego
str. 402
5.2. Zasady dotyczące źródeł prawa administracyjnego
str. 405
5.2.1. Zasada bezpośredniego stosowania Konstytucji
str. 406
5.2.2. Dopuszczalność odmowy zastosowania przez sąd przepisów podustawowych oraz ustaw
str. 408
5.2.3. Zwalczanie tzw. niekonstytucyjności wtórnej aktów prawnych
str. 409
5.2.4. Analogia w stosowaniu orzeczeń TK
str. 410
5.2.5. Zasada bezpośredniego stosowania norm prawa międzynarodowego
str. 411
5.2.6. Dopuszczalna podstawa prawna aktów administracyjnych
str. 411
5.3. Zasady dotyczące form działania i kompetencji organów administracyjnych
str. 412
5.3.1. Pojęcie i elementy konstytutywne decyzji administracyjnej
str. 412
5.3.2. Domniemanie formy decyzji administracyjnej
str. 413
5.3.3. Ustalanie kompetencji organu
str. 415
5.4. Zasady dotyczące stosowania prawa administracyjnego, w tym zwłaszcza granic i kontroli uznania administracyjnego
str. 417
5.4.1. Ustalenie granic uznania administracyjnego
str. 417
5.4.2. Zasada sądowej kontroli uznania
str. 418
5.4.3. Zasady stosowania prawa administracyjnego (pojęcia nieostre, analogia, wykładnia systemowa)
str. 420
5.5. Zakres prawa do sądu i kryteriów kontroli sądowej
str. 421
5.5.1. Zakres prawa do sądu
str. 421
5.5.2. Zakres pojęcia "legalność"
str. 422
5.5.3. Pojęcie "rażące naruszenie prawa"
str. 423
5.6. Przykłady kontrowersyjnego prawa sędziowskiego
str. 424
5.6.1. Podstawy skargi kasacyjnej
str. 424
5.6.2. Pojęcie "dzień ustawowo wolny od pracy"
str. 425
5.6.3. Udział organizacji społecznych w postępowaniu sądowoadministracyjnym
str. 427
5.6.4. Luka w przepisach intertemporalnych
str. 428
5.6.5. Zakres zakazu orzekania na niekorzyść
str. 429
5.6.6. Zakończenie postępowania odwoławczego zainicjowanego przez podmiot niebędący stroną
str. 430
5.6.7. Wyłączenie organu
str. 431

6. Podsumowanie
str. 432
6.1. Proces decyzyjny współczesnego sędziego: sędzia Herkules czy sędzia Herbert
str. 434
6.2. Prawo sędziowskie jako realizacja obowiązku odkrywania przez sądy ius
str. 444

Rozdział III
Prawo sędziowskie sensu largo, czyli precedensowy charakter orzecznictwa sądowoadministracyjnego
str. 450

1. Precedensowy charakter orzecznictwa - uwagi wstępne
str. 451
1.1. Prawo sędziowskie sensu stricto a prawo sędziowskie sensu largo
str. 451
1.2. Kryzys ortodoksyjnej koncepcji precedensu w krajach systemu prawa stanowionego
str. 453
1.3. Precedens i prejudykat
str. 457

2. Precedensy de iure, czyli formalna moc wiążąca orzeczeń sądów administracyjnych
str. 460
2.1. Prejudykaty
str. 461
2.1.1. Związanie orzeczeniem sądu w danej sprawie
str. 461
2.1.2. Indywidualna moc wiążąca tzw. konkretnych uchwał NSA
str. 464
2.1.3. Indywidualna moc wiążąca "ponownych" uchwał NSA
str. 469
2.1.4. Związanie wcześniejszymi uchwałami NSA
str. 469
2.1.5. Specyficzna moc wiążąca orzecznictwa w sprawach podatkowych
str. 471
2.1.6. Podsumowanie - prejudykaty jako specyficzne konkretne precedensy de iure
str. 472
2.2. Uchwały NSA
str. 475
2.2.1. Ogólna moc wiążąca uchwał NSA
str. 475
2.2.2. Treściowy i temporalny zakres związania uchwałą
str. 478
2.2.3. Skutki samowolnego naruszenia przez sąd uchwał
str. 480
2.2.4. Ogólna moc wiążąca uchwał a niezawisłość sędziowska i samodzielność jurysdykcyjna sądów
str. 481
2.2.5. Podsumowanie - uchwały NSA jako abstrakcyjne precedensy de iure
str. 483

3. Precedensy wiążące de facto (swoiste, miękkie)
str. 488
3.1. Faktyczne związanie konkretnymi orzeczeniami sądowoadministracyjnymi
str. 488
3.2. Pośrednie faktyczne związanie uchwałami NSA organów administracyjnych i stron
str. 490
3.3. Faktyczne związanie orzeczeniami o odmowie podjęcia uchwały
str. 492
3.4. Podsumowanie - istota i rola precedensów wiążących de facto ....493

4. Mechanizm stosowania precedensów w orzecznictwie sądowoadministracyjnym
str. 498
4.1. Precedensy prawotwórcze sensu stricto (precedensy rozwiązania a interpretacyjne)
str. 498
4.2. Precedensy prawotwórcze sensu largo i ich rodzaje
str. 503
4.2.1. Precedens jako formalnie wiążąca podstawa orzeczenia
str. 505
4.2.2. Precedens jako faktycznie wiążąca podstawa orzeczenia
str. 506
4.3. Norma wiążąca w precedensie
str. 508
4.4. Modele stosowania precedensu przez sądy administracyjne - uwzględnianie a kierowanie się precedensem, doktryny podobieństwa i grawitacji
str. 510
4.5. Sposoby zmiany precedensów wiążących de iure i de facto
str. 515
4.6. Precedens a zwyczaj
str. 519

5. Prawo sędziowskie a jednolitość orzecznictwa sądowego
str. 521
5.1. Pojęcie i charakter prawny jednolitości orzecznictwa sądowego
str. 522
5.2. Problem braku jednolitości orzecznictwa sądowoadministracyjnego
str. 524
5.3. Zalety i wady jednolitości orzecznictwa a cele prawa sędziowskiego sensu stricto i sensu largo
str. 526

6. Czynniki wzmacniające prawo sędziowskie sensu largo, czyli skłaniające do przestrzegania precedensów de iure i de facto
str. 532
6.1. Orientacja prospektywna polskich sądów administracyjnych
str. 533
6.2. Instancyjne zorganizowanie, czyli wertykalne oddziaływanie precedensu
str. 535
6.3. Uchwały NSA
str. 538
6.4. Zjawisko bezwładności, czyli motywacja prognostyczna
str. 540
6.5. Autorytet sądu (skład sądu, zdania odrębne)
str. 541
6.6. Legitymizacja przyjętego rozstrzygnięcia
str. 544
6.7. Słuszność argumentacji
str. 545
6.8. Względy ideologiczne
str. 546
6.9. Automatyzm stosowania prawa
str. 546
6.10. Wiek precedensu (linia orzecznicza, zmiana przepisów lub warunków społeczno-ekonomicznych)
str. 547
6.11. Specyfika prawa administracyjnego
str. 549
6.12. Specyficzne funkcje sądów administracyjnych
str. 550
6.13. Instrumenty zapewniające odpowiedni poziom merytoryczny orzecznictwa
str. 551
6.14. Publikacja
str. 552
6.15. Instrumenty techniczno-organizacyjne wzmacniające jednolitość orzecznictwa
str. 555
6.16. Rejestry orzeczeń
str. 556

7. Podsumowanie
str. 558
7.1. W kierunku kultury precedensowej, czyli o tendencji polskiego sądownictwa administracyjnego
str. 558
7.2. Między skostnieniem a elastycznością prawa, czyli o przesłankach wyboru między precedensami de iure i de facto
str. 562

Rozdział IV
Inne sądowoadministracyjne funkcje prawodawcze oraz prawo sędziowskie innych sądów w prawie administracyjnym
str. 566

1. Inne funkcje prawodawcze sądów administracyjnych
str. 567
1.1. Funkcje prawodawcze sądów administracyjnych wobec prawa miejscowego
str. 567
1.1.1. Wstrzymanie wykonania aktu normatywnego
str. 569
1.1.2. Stwierdzenie nieważności aktu normatywnego
str. 571
1.1.3. Stwierdzenie naruszenia prawa
str. 575
1.1.4. Uchylenie rozstrzygnięcia nadzorczego wydanego wobec aktu normatywnego
str. 576
1.1.5. Ingerencja w zaniechanie prawodawcze
str. 577
1.1.6. Podsumowanie - sądy administracyjne jako prawodawcy "pozytywni" i "negatywni"
str. 581
1.2. Wpływ na ustawodawcę
str. 582

2. Prawo sędziowskie Trybunału Konstytucyjnego a prawo administracyjne
str. 586
2.1. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego jako źródła prawa administracyjnego
str. 586
2.2. Prawotwórczy wpływ orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego stwierdzających niekonstytucyjność przepisu
str. 590
2.3. Prawotwórczy wpływ orzeczeń interpretacyjnych Trybunału Konstytucyjnego
str. 594
2.4. Wpływ tzw. wyroków aplikacyjnych Trybunału Konstytucyjnego
str. 599
2.5. Odżycie normy prawnej na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
str. 602
2.6. Znaczenie powszechnie obowiązującej wykładni dokonanej przez Trybunał Konstytucyjny przed 1997 r.
str. 603
2.7. Podsumowanie
str. 607

3. Prawo sędziowskie Sądu Najwyższego i innych sądów powszechnych a prawo administracyjne
str. 610
3.1. Prawo sędziowskie sądów powszechnych
str. 610
3.2. Formy oddziaływania Sądu Najwyższego na system prawa administracyjnego
str. 613
3.2.1. Rewizje nadzwyczajne
str. 614
3.2.2. Uchwały Sądu Najwyższego
str. 615
3.2.3. Wytyczne wymiaru sprawiedliwości
str. 616
3.3. Orzekanie o zaniechaniach prawodawczych
str. 619
3.4. Brak instytucji zapewniających jednolitość w ramach całego wymiaru sprawiedliwości
str. 622
3.5. Podsumowanie
str. 624

4. Prawo sędziowskie ETS a polskie prawo administracyjne
str. 626
4.1. Prawotwórczy charakter orzeczeń ETS
str. 627
4.2. Precedensowy charakter orzeczeń ETS
str. 636
4.2.1. Zasada acte éclairé
str. 639
4.2.2. Powoływanie się ETS na wcześniejsze wyroki
str. 641
4.2.3. Odchodzenie od poprzedniego orzecznictwa
str. 644
4.2.4. Moc wiążąca erga omnes orzeczeń ETS
str. 647
4.2.5. Case law ETS a precedensy w systemie precedensowym
str. 651
4.3. Polskie prawo administracyjne a prawo sędziowskie ETS
str. 654
4.3.1. Związanie prawem "tworzonym" przez ETS
str. 654
4.3.2. Obowiązek złożenia pytania wstępnego
str. 656
4.3.3. Recepcja praktyk interpretacyjnych ukształtowanych w prawie unijnym
str. 658
4.3.4. Recepcja zasad stworzonych przez ETS a mających wpływ na polskie prawo administracyjne
str. 660
4.4. Podsumowanie
str. 663

Rozdział V
Prawo sędziowskie w ujęciu oceniająco-postulatywnym
str. 669

1. Prawo sędziowskie jako źródło prawa administracyjnego
str. 670
1.1. Rodzaje prawa sędziowskiego
str. 670
1.1.1. Prawo sędziowskie konkretyzujące prawo pozytywne
str. 673
1.1.2. Prawo sędziowskie zastępujące prawo pozytywne
str. 674
1.1.3. Prawo sędziowskie korygujące prawo pozytywne
str. 675
1.1.4. Prawo sędziowskie konkurujące z prawem pozytywnym (modyfikujące)
str. 675
1.2. Podstawowe cechy prawa sędziowskiego
str. 676
1.2.1. Autorytetowy charakter
str. 676
1.2.2. Wiążący charakter
str. 677
1.2.3. Normatywny charakter
str. 678
1.2.4. Abstrakcyjny i generalny charakter
str. 678
1.2.5. Powstawanie metodą indukcyjną
str. 679
1.2.6. Twórczy (prawotwórczy) charakter
str. 681
1.2.7. Wtórny charakter
str. 683
1.2.8. Incydentalny charakter
str. 684
1.2.9. Selektywny charakter
str. 685
1.2.10. Progresywny charakter
str. 686
1.2.11. Pluralizm treściowy
str. 687
1.2.12. Prospektywny charakter
str. 689
1.3. Prawo sędziowskie a prawo ustawowe
str. 689
1.3.1. Organizacyjne i prawnoprocesowe cechy szczególne orzecznictwa
str. 692
1.3.2. Zagadnienie różnic w podstawie prawnej
str. 693
1.3.3. Różnice mocy wiążącej tworzonych norm
str. 694
1.3.4. Zagadnienie różnic metodologicznych
str. 695
1.4. Miejsce prawa sędziowskiego w systemie źródeł prawa - wnioski
str. 698
1.4.1. Funkcjonalna koncepcja źródeł prawa
str. 698
1.4.2. Prawo sędziowskie jako niezorganizowane źródło prawa administracyjnego
str. 700

2. Zalety i wady prawa sędziowskiego
str. 704
2.1. Zalety prawa sędziowskiego
str. 705
2.1.1. Doprecyzowanie treści przepisów i usunięcie luk
str. 705
2.1.2. Naprawianie błędów ustawodawcy i prawodawcy lokalnego
str. 706
2.1.3. Usuwanie błędów administracji w stosowaniu prawa
str. 707
2.1.4. Elastyczność stosowania prawa
str. 707
2.1.5. Jednolitość stosowania prawa, pewność i przewidywalność decyzji
str. 708
2.1.6. Zalety prakseologiczne - ułatwienie podejmowania decyzji, ekonomika procesowa
str. 710
2.1.7. Gwarancja prawidłowości
str. 711
2.1.8. Quasi-legitymizacyjna funkcja orzecznictwa - walor edukacyjny, wpływ na ustawodawcę
str. 711
2.1.9. Ułatwianie tworzenia prawa globalnego
str. 712
2.2. Wady prawa sędziowskiego
str. 713
2.2.1. Ryzyko rządu sędziów czyli nadmiernego wzrostu politycznej roli sądów
str. 713
2.2.2. Ryzyko braku pewności prawa
str. 716
2.3. Podsumowanie
str. 717
3. Granice prawa sędziowskiego
str. 718
3.1. Dopuszczalne granice prawa sędziowskiego sensu largo - granice działań precedensowych NSA
str. 720
3.2. Dopuszczalne granice prawa sędziowskiego sensu stricto - zakres związania sądu Konstytucją i ustawą
str. 725
3.2.1. Granice związania sądu aktem podustawowym
str. 726
3.2.2. Granice związania sądu ustawą
str. 733
3.2.2.1. Dopuszczalność samodzielnej oceny i odmowy zastosowania wtórnie niekonstytucyjnych ustaw
str. 741
3.2.2.2. Dopuszczalność odmowy zastosowania przez sądy administracyjne niekonstytucyjnych przepisów derogowanych przez Trybunał Konstytucyjny
str. 742
3.2.2.3. Dopuszczalność odmowy zastosowania przez sądy administracyjne niekonstytucyjnych, ale formalnie obowiązujących ustaw
str. 744
3.2.2.4. Dopuszczalność odmowy zastosowania ustaw niezgodnych z umową międzynarodową lub prawem unijnym
str. 750
3.2.2.5. Dopuszczalność odmowy zastosowania ustaw oczywiście sprzecznych z Konstytucją
str. 751
3.2.2.6. Zakres dopuszczalności analogii w stosowaniu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego
str. 755
3.2.3. Związanie celem i treścią obowiązującego prawa
str. 757
3.2.3.1. Związanie granicami uznanych metod wykładni (granice wykładni pozajęzykowej)
str. 759
3.2.3.2. Związanie zasadami (wartościami) prawa
str. 762
3.2.3.3. Zakaz uprawiania polityki prawa
str. 771
3.3. Podsumowanie
str. 775

4. Kontrola przestrzegania granic prawa sędziowskiego
str. 776
4.1. Rodzaje i kryteria kontroli
str. 777
4.2. Kontrola sędziego przez przyjęcie założenia racjonalności porządku prawnego
str. 780
4.3. Kontrola sędziego poprzez uzasadnienie jego decyzji
str. 783
4.3.1. Możliwe modele uzasadnień
str. 783
4.3.2. Polski model uzasadniania orzeczeń sądowoadministracyjnych
str. 784
4.3.3. Współczesne wymogi uzasadnień sądowych
str. 787
4.4. Podsumowanie
str. 792

5. Postulaty ogólne oraz wnioski de lege ferenda
str. 793
5.1. Wprowadzenie wyraźnego konstytucyjnego upoważnienia dla prawa sędziowskiego
str. 794
5.2. Jednoznaczne konstytucyjne dopuszczenie judicial review
str. 794
5.3. Konieczność poprawy jakości prawa stanowionego
str. 796
5.4. Konieczność zmian normatywnych dotyczących szczegółowych kompetencji sądów administracyjnych
str. 796
5.5. Konieczność zmian w edukacji prawniczej
str. 797
5.6. Przełamanie wpływu doświadczeń historycznych
str. 799
5.7. Konieczność zmian w pojmowaniu niezawisłości i bezstronności
str. 800
5.8. Przełamanie obawy przed destabilizacją porządku prawnego
str. 801
5.9. Konieczność zapewnienia sędziom większej ilości czasu
str. 801

6. Zakończenie
str. 803

Bibliografia
str. 807