Wykaz skrótów | str. 11



Rozdział 1
Podmioty podlegające kontroli PIP | str. 15
1. Podstawy prawne nadzoru i kontroli | str. 15
2. Kontrola i nadzór | str. 16
3. Zakres podmiotowy, czyli podmioty kontrolowane | str. 17
4. Pracodawcy | str. 17
5. Przedsiębiorcy, w tym niebędący pracodawcami, i inne jednostki organizacyjne | str. 19
6. Podmioty świadczące usługi pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego oraz pracy tymczasowej | str. 21
7. Zakres przedmiotowy - co podlega kontroli | str. 22

Rozdział 2
Wybrane praktyczne aspekty kontroli PIP | str. 27
1. Postępowanie kontrolne | str. 27
2. Kto podlega kontroli | str. 28
3. Przygotowanie się do kontroli - na co warto zwrócić uwagę | str. 28
4. Co może kontrolować inspektor | str. 29
5. Termin i miejsce przeprowadzania kontroli | str. 30
6. Uczestnicy kontroli | str. 30
7. Przebieg czynności kontrolnych | str. 31
8. Dokumentacja z kontroli | str. 32
9. Środki prawne | str. 33
10. Utrudnianie czynności kontrolnych | str. 35

Rozdział 3
Zakłócanie czynności kontrolnych inspektora pracy | str. 36
1. Podmioty uprawnione do przeprowadzenia kontroli | str. 37
2. Wybrane zagadnienia postępowania kontrolnego | str. 39
3. Utrudnianie kontroli jako przestępstwo i wykroczenie | str. 43
4. Znieważenie inspektora pracy | str. 46
5. Skutki utrudniania czynności kontrolnych (służbowych) | str. 47

Rozdział 4
Ustalenie istnienia stosunku pracy - uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy | str. 49
1. Wstęp | str. 49
2. Zatrudnienie na podstawie stosunku pracy | str. 51
3. Zasada swobody umów | str. 52
4. Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy | str. 53
5. Odpowiedzialność za wykroczenia | str. 55
6. Powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy | str. 56
7. Postępowanie apelacyjne | str. 60
8. Wystąpienie inspektora | str. 61

Rozdział 5
Kontrola PIP w zakresie czasu pracy, urlopów oraz działalności socjalnej | str. 62
1. Kontrola czasu pracy | str. 63
2. Kontrola dotycząca urlopów | str. 67
3. Kontrola dotycząca działalności socjalnej | str. 69

Rozdział 6
Konsekwencje prawne niewypłacania wynagrodzenia za pracę - uprawnienia inspektora PIP | str. 72
1. Wynagrodzenie za pracę i zakres jego ochrony | str. 72
2. Brak wynagrodzenia jako przyczyna rozwiązania stosunku pracy | str. 73
3. Skarga do PIP | str. 74
4. Nakaz płacowy inspektora pracy | str. 76
5. Dopuszczalność stosowania nakazu płacowego | str. 77
6. Natychmiastowa wykonalność nakazu płacowego | str. 80
7. Nakaz płacowy - uprawnienia pracodawcy | str. 81

Rozdział 7
Wypadki przy pracy - wybrane zagadnienia postępowania pracodawcy i inspektora PIP | str. 85
1. Wypadek przy pracy | str. 85
2. Wypadek przy pracy - czynności pracodawcy 87
3. Zawiadomienie o wypadku | str. 89
4. Postępowanie inspektora pracy | str. 90
5. Protokół z kontroli | str. 93
6. Brak zawiadomienia o wypadku | str. 95
7. Przyczyny wypadków przy pracy | str. 96

Rozdział 8
Wykroczenia przeciwko prawom pracownika oraz rola inspektora pracy | str. 98
1. Czym jest wykroczenie | str. 98
2. Wykroczenia z kodeksu pracy | str. 99
3. Kto może popełnić wykroczenie | str. 101
4. Czym jest postępowanie wyjaśniające/kontrolne inspektora pracy | str. 102
5. Czasami tylko postępowanie wyjaśniające bez kontroli | str. 104
6. Czym może skończyć się postępowanie wyjaśniające | str. 104
7. Na co inspektor pracy zwraca uwagę | str. 106
8. Zapoznanie z zarzutami oraz przesłuchanie osoby podejrzanej | str. 107
9. Gdy jest wykroczenie, inspektor pracy składa do sądu wniosek o ukaranie | str. 108
10. Czasami wystarczy mandat | str. 109
11. Czy mandat może zostać uchylony | str. 111
12. Pouczenie, zwrócenie uwagi lub ostrzeżenie, czyli środki oddziaływania wychowawczego | str. 111

Rozdział 9
Zastrzeżenia do protokołu kontroli inspektora pracy | str. 113
1. Formy dokumentowania ustaleń kontroli - protokół, notatka | str. 113
2. Do czego zastrzeżenia | str. 116
3. Podmiot uprawniony do złożenia zastrzeżeń | str. 118
4. Wymogi formalne wnoszenia zastrzeżeń | str. 119
5. Skutki wniesienia zastrzeżeń | str. 122
6. Poprawki, skreślenia, uzupełnienia | str. 124

Rozdział 10
Skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego na decyzję okręgowego inspektora pracy | str. 125
1. Prawo do sądu | str. 125
2. Właściwość sądu | str. 127
3. Kto może wnieść skargę do WSA | str. 128
4. Dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia | str. 129
5. Terminy i sposób ich obliczania | str. 130
6. Przywrócenie terminu na wniesienie skargi | str. 132
7. Pośrednictwo organu II instancji | str. 134
8. Naruszenie terminu przekazania sprawy do WSA przez okręgowego inspektora pracy | str. 135
9. Wymogi formalne skargi | str. 136
10. Sąd może skargę odrzucić | str. 137
11. Wyrok sądu | str. 138



Pracodawca przygotowuje się do kontroli PIP. Czy inspektorowi pracy przysługują szczególne uprawnienia, które powinien respektować pracodawca? Czy pracodawca jest obowiązany wydać wszystkie dokumenty, których zażąda podczas kontroli inspektor? | str. 143
Przez jaki czas należy przechowywać protokoły z kontroli przeprowadzonej przez PIP? | str. 145
Czy inspektor pracy podczas kontroli planowanej może wykonywać zdjęcia na terenie zakładu, na którym obowiązuje zakaz fotografowania? | str. 146
Pracodawca zmienił jeden z adresów prowadzenia działalności gospodarczej. Czy pracodawca musi poinformować PIP o zmianie adresu prowadzenia działalności? | str. 147
Czy w zadaniowym systemie czasu pracy obowiązkowe jest w przypadku kontroli PIP udostępnienie do wglądu raportów z informatycznego systemu rejestrującego na potrzeby klientów czas pracy pracowników? | str. 148
Podczas kontroli inspektor PIP zakwestionował zamieszczanie zakazu konkurencji w umowach o pracę, w wyniku czego w drodze wystąpienia wniósł o formułowanie zakazu konkurencji w odrębnych od umowy o pracę pisemnych umowach. Pracodawca zgłosił zastrzeżenie. W odpowiedzi zastępca okręgowego inspektora pracy uznał, że wystąpienie inspektora jest zasadne. Pracodawca dysponuje wyjaśnieniami doktryny i orzecznictwa uznającymi zamieszczanie zakazu konkurencji w umowach o pracę za zgodne z prawem. Czy i w jaki sposób można uchylić się od wykonania wystąpienia PIP? | str. 149
Jakie sankcje może nałożyć na pracodawcę inspektor PIP podczas kontroli? | str. 151



Wzór 1. Informacja do PIP o zawarciu umowy terminowej | str. 157
Wzór 2. Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli | str. 159
Wzór 3. Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli przedsiębiorcy | str. 160
Wzór 4. Pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego przedsiębiorcy | str. 164
Wzór 5. Notatka urzędowa z kontroli PIP | str. 167
Wzór 6. Protokół kontroli | str. 170



Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy | str. 177