Zmiany w prawie pracy w 2024 roku
Rok 2024 przynosi wiele istotnych zmian w polskim prawie pracy, z których część już obowiązuje, a inne wejdą w życie w nadchodzących miesiącach. Nowe przepisy mają na celu poprawę warunków pracy, ochronę zdrowia pracowników oraz wsparcie przedsiębiorców. Zmiany te są odpowiedzią na potrzeby rynku pracy, wzrost kosztów życia i konieczność dostosowania polskich regulacji do unijnych dyrektyw.
Nowelizacja art. 222 Kodeksu pracy – ochrona przed substancjami reprotoksycznymi
Jedną z najważniejszych zmian w prawie pracy w 2024 roku jest nowelizacja artykułu 222 Kodeksu pracy, która weszła w życie 29 czerwca 2024 roku. Dotyczy ona ochrony pracowników narażonych na działanie substancji chemicznych o działaniu reprotoksycznym, czyli takich, które mogą negatywnie wpływać na płodność i zdrowie reprodukcyjne człowieka. Te substancje często występujące w przemyśle farmaceutycznym i chemicznym, wcześniej nie były objęte tak ścisłą regulacją, jak substancje rakotwórcze czy mutagenne.
Nowelizacja ta zobowiązuje pracodawców do podejmowania dodatkowych środków ochrony pracowników pracujących w warunkach narażenia na te substancje. Pracodawcy muszą:
- Zastępować niebezpieczne substancje bezpieczniejszymi alternatywami, gdy jest to możliwe.
- Stosować środki minimalizujące ryzyko – np. odpowiednią wentylację, wyposażenie pracowników w odzież ochronną czy zmiany w procesach technologicznych.
- Prowadzić rejestry pracowników, którzy są narażeni na działanie takich substancji. Przepisy te mają na celu umożliwienie monitorowania ryzyka i skuteczności stosowanych środków ochrony.
Ustawa wdraża tym samym dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/431 z dnia 9 marca 2022 r. zmieniającą dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy (Dz.U.UE.L.2022.88.1).
Podwyżki wynagrodzeń dla pracowników samorządowych
Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 lipca 2024 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U.2024.1071), od 1 sierpnia 2024 r. wprowadzono nowe stawki wynagrodzenia zasadniczego dla pracowników samorządowych. Co istotne, choć rozporządzenie weszło w życie w sierpniu, nowe wynagrodzenia obowiązują z wyrównaniem od 1 lipca 2024 r. i w niektórych przypadkach oznaczają wzrost o nawet 1000 zł brutto. Nowe stawki są odpowiedzią na wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę, które od 1 lipca 2024 roku wynosi 4300 zł brutto.
Zmiany te objęły wszystkie stanowiska objęte regulacjami w załączniku do rozporządzenia. Pracownicy zatrudnieni w gminach i powiatach mogą teraz liczyć na wyższe pensje, co ma na celu podniesienie standardu życia oraz wyrównanie poziomów wynagrodzeń w sektorze publicznym. Oprócz podwyżek rozporządzenie wprowadza również korektę katalogu stanowisk, dzięki czemu część stanowisk została przeniesiona do innych kategorii zaszeregowania, co dodatkowo może wpłynąć na wysokość wynagrodzeń.
najnowsze publikacje w stałej sprzedaży
Wakacje składkowe dla przedsiębiorców
Od 1 listopada 2024 roku w życie wchodzą przepisy dotyczące wakacji składkowych dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Ulga ta pozwala na jednorazowe zwolnienie z opłacania składek ZUS za jeden miesiąc w roku, a więcej o tym mówi art. 17a. 1. u.s.u.s.
Na wniosek płatnika składek prowadzącego działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, zwalnia się go z opłacenia należnych składek z tego tytułu na jego własne obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, za wskazany we wniosku miesiąc kalendarzowy, jeżeli:
1) w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku miał zgłoszonych do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż dziesięciu ubezpieczonych;
2) w ostatnich 2 latach kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku nie osiągnął przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub w co najmniej jednym roku z 2 ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku osiągnął roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro;
3) jako ubezpieczony w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku oraz w okresie od początku roku kalendarzowego złożenia wniosku do dnia złożenia tego wniosku nie wykonywał pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej;
4) w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku jako ubezpieczony podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
Wakacje składkowe obejmują składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, a także składkę chorobową, o ile przedsiębiorca dobrowolnie do niej przystąpił. Z ulgi będzie można skorzystać na wniosek składany elektronicznie w systemie ZUS. Co ważne, przedsiębiorca będzie musiał złożyć oświadczenie potwierdzające, że jego działalność nie była świadczona na rzecz byłego pracodawcy.
Dzięki tym przepisom mali przedsiębiorcy uzyskają dodatkową możliwość wsparcia finansowego, szczególnie w okresach, kiedy mają mniejsze przychody lub chcą zminimalizować obciążenia kosztowe. Ulga ta ma na celu poprawę warunków prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, zwiększenie stabilności finansowej małych firm oraz wsparcie przedsiębiorców w trudniejszych momentach.
Ochrona sygnalistów
Sygnalista to osoba, która zgłasza naruszenia prawa w miejscu pracy. Na mocy ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów (Dz.U.2024.928) wdrażającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.305.17), wprowadzono kompleksową ochronę prawną dla osób ujawniających nieprawidłowości w firmach i instytucjach. Ustawa ta dotyczy zgłoszeń związanych z naruszeniami prawa Unii Europejskiej, a także szeroko pojętymi nieprawidłowościami w zakresie korupcji, bezpieczeństwa publicznego, ochrony środowiska czy praw konsumentów.
Nowe przepisy wprowadzają obowiązek stworzenia przez podmiot prawny na rzecz którego według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób procedur umożliwiających zgłoszenia wewnętrzne. Sygnalista decydujący się na zgłoszenie nieprawidłowości jest chroniony przed działaniami odwetowymi, takimi jak zwolnienie z pracy, obniżenie wynagrodzenia czy mobbing. Ustawa gwarantuje również możliwość dokonywania zgłoszeń zewnętrznych, np. do Rzecznika Praw Obywatelskich lub ujawnienia publicznego w określonych sytuacjach.
Zwiększenie płacy minimalnej
Ostatnią, lecz nie mniej istotną zmianą, jest dwukrotne podniesienie płacy minimalnej w 2024 roku. Od 1 stycznia minimalne wynagrodzenie wynosiło 4242 zł brutto, a od 1 lipca wzrosło do 4300 zł brutto. Wzrosła również minimalna stawka godzinowa, która wynosi teraz 28,10 zł brutto.
Wzrost płacy minimalnej jest częścią szerszej polityki rządu, mającej na celu zwiększenie poziomu wynagrodzeń w Polsce i dostosowanie ich do wymagań unijnych. Płaca minimalna jest jednym z kluczowych elementów polityki społecznej, mającym na celu poprawę jakości życia obywateli, a także zapewnienie, że osoby zatrudnione na pełen etat będą w stanie zaspokoić swoje podstawowe potrzeby.
Praca, prawo i wiedza dla każdego specjalisty
Zmiany w prawie pracy w 2024 roku to jedynie wycinek szerokiego wachlarza tematów poruszanych w licznych publikacjach księgarni Profinfo.pl. Nasze książki są skierowane nie tylko do prawników i specjalistów zajmujących się prawem pracy, ale także do studentów, adwokatów oraz innych ekspertów szukających rzetelnej wiedzy w takich dziedzinach jak psychologia, rozwój osobisty, zarządzanie czy finanse. Oferujemy zarówno najnowsze komentarze prawnicze, jak i publikacje akademickie, które pomagają pogłębiać wiedzę w różnych obszarach zawodowych. Sprawdź nasze publikacje i bądź zawsze na bieżąco!
