W 2019 roku nowego Kodeksu pracy nie będzie, ale pojawiły się już nowe przepisy

Od czasu, gdy powołana przez panią minister Elżbietę Rafalską Komisja Kodyfikacji Prawa Pracy przedstawiła swoje wnioski i propozycje zmian w Kodeksie pracy, pojawiło się mnóstwo spekulacji na temat czekającej nas rewolucji. Dziś już wiemy, że choć rząd przewiduje stworzenie całkowicie nowego Kodeksy pracy, chwilowo obejdzie się bez poważnych zmian. Nowe przepisy wprowadzane będą stopniowo, poczynając od początku 2019 roku.

Zamieszanie wokół proponowanych zmian w Kodeksie pracy

Zamieszanie, jakie wywołały propozycje przedstawione w marcu ubiegłego roku przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Pracy, było ogromne. Wiele z nich wzbudziło ogromne kontrowersje i szeroki sprzeciw w najbardziej zainteresowanych środowiskach. Ze względu tak dużą krytykę, Minister Rafalska postanowiła wycofać się z dalszego ich procedowania. Dziś już wiemy, że nie czeka nas w najbliższym czasie jedna duża nowelizacja Kodeksu pracy, choć zdaniem niektórych polityków głębokie zmiany w przepisach prawa pracy są nieodzowne. Potwierdził to m. in. Wiceminister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Stanisław Szwed podczas wizyty na Forum Ekonomicznym w Krynicy. Jego zdaniem poważnych zmian w Kodeksie pracy w obecnej kadencji Sejmu nie będzie, jednak nowy Kodeks pracy jest jak najbardziej potrzebny i należy spodziewać się go w niedalekiej przyszłości.

Ostatecznie uzgodniono, że część zmian wprowadzonych zostanie etapowo, poczynając od początku 2019 roku. Są to m. in. zmiany dotyczące prowadzenia i przechowywania dokumentacji pracowniczej, tworzenia związków zawodowych oraz sposobu wypłacania wynagrodzeń.

Dokumentacja pracownicza w formie elektronicznej

Jedną z pierwszych zmian wprowadzonych równo z początkiem 2019 roku jest zmiana dotycząca prowadzenia i przechowywania dokumentacji pracowniczej. Na wniosek pracodawców, którzy wielokrotnie występowali z pytaniem o możliwość prowadzenia i przechowywania dokumentacji pracowniczej w formie elektronicznej, wprowadzono przepisy, dzięki którym dokumentacja dotycząca stosunku pracy oraz akt osobowych (tzw. dokumentacja pracownicza) będzie mogła być przechowywana w formie wybranej przez pracodawcę – czyli w formie papierowej lub elektronicznej. Przepis ten jednak dotyczy wyłącznie tych pracowników, którzy zatrudnieni zostali po 1 stycznie 2019 roku.

W przypadku osób zatrudnionych przed wejściem w życie omawianych przepisów, istnieje możliwość digitalizacji dokumentacji pracowniczej, jednak nie wystarczy tu samo zeskanowanie kartotek. Każdy taki dokument musi być dodatkowo opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym bądź też pieczątką elektroniczną w celu potwierdzenia wersji elektronicznej z papierowym oryginałem.

Zmianie ulegają także przepisy dotyczące obowiązku przechowywania dokumentacji pracowniczej przez określony czas po tym, jak ustało zatrudnienie danego pracownika. Do tej pory pracodawca miał obowiązek przechowywać dokumentację pracowniczą przez 50 lat po ustaniu zatrudnienia. Nowe przepisy skracają ten czas aż pięciokrotnie, czyli do lat 10 od końca roku kalendarzowego, w którym zatrudnienie to ustało.

Nowe przepisy o związkach zawodowych

Obowiązujące dotychczas przepisy dawały prawo do tworzenia i wstępowania do związków zawodowych jedynie pracownikom (bez względu na to, co stanowiło podstawę stosunku pracy), członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych, a także osobom pracującym na podstawie umowy agencyjnej, o ile sami nie byli pracodawcami. Jednak przepisy te jeszcze w 2015 roku zostały uznane przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z Konstytucją, ponieważ ograniczały wolność tworzenia i wstępowania do związków zawodowych wszystkim pozostałym – a więc niewymienionym w tychże przepisach – osobom.

Omawiane przepisy zostały zmienione i od 1 stycznia 2019 roku prawo do tworzenia i wstępowania do związków zawodowych zaczęło przysługiwać wszystkim osobom wykonującym pracę zarobkową, które w świetle prawa uznawane są za pracowników lub za świadczących pracę za wynagrodzeniem na podstawie innej niż stosunek pracy. Oznacza to, że do grupy tej zaliczone zostaną również osoby pracujące na podstawie umowy o zlecenie, umowy o dzieło czy też osoby samozatrudnione.

Wypłata na konto lub ewentualnie do ręki

Dotychczasowe przepisy Kodeksu pracy uniemożliwiały pracodawcom obrać przelew na rachunek bankowy za podstawową formę wypłaty wynagrodzenia i to nawet w przypadkach, gdy wszyscy pracownicy danej firmy życzyli sobie, aby otrzymywać pensję właśnie w taki sposób. Obecnie zostało to jednak zmienione. W myśl nowych przepisów Kodeksu pracy, podstawową formą wypłaty będzie przelew na wskazany przez pracownika rachunek bankowy, choć nadal istnieje możliwość otrzymywania całości wynagrodzenia w gotówce. Przepisy dawały pracodawcom czas na poinformowanie swoich pracowników o wchodzących w życie zmianach do 21 stycznie 2019 roku. Pracownicy mają teraz obowiązek podania numeru rachunku płatniczego, na który będą przelewane ich wypłaty, lub złożenia wniosku o chęci dalszego otrzymywania wynagrodzenia w gotówce. Wniosek taki musi być złożony w terminie 7 dni od dnia otrzymania od pracodawcy informacji o wprowadzanych zmianach w podstawowej formie wypłaty wynagrodzenia. Jeśli pracownik nie wskaże w podanym terminie numeru rachunku bankowego lub wniosku takowego nie złoży, pracodawca będzie miał obowiązek dalszego wypłacania mu wynagrodzenia w dotychczasowej formie.