Ustawa o VAT
VAT (z ang. Value Added Tax) to podatek od tzw. wartości dodanej, zwany potocznie podatkiem VAT, który został wprowadzony w Polsce w 1993 roku. Jest to powszechny i pośredni podatek obrotowy, wliczony w cenę zakupu produktu lub usługi. Zasady opodatkowania reguluje Ustawa o podatku VAT – Ustawa o Podatku od Towarów i Usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz.U. Nr 54. Poz. 535) oraz Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.).
Ustawa o podatku od towarów i usług. Komentarz. Jacek Matarewicz
Faktura VAT w pytaniach i odpowiedziach. Paweł Barnik, Karolina Gierszewska
Zwolnienia w zakresie podatku od towarów i usług. Komentarz. Redakcja naukowa: Dagmara Dominik-Ogińska
Problematyka ustawy o VAT i jej nowelizacje
Pierwszym krajem europejskim, który wprowadził podatek VAT w 1954 r., była Francja, natomiast drugim stała się Republika Federalna Niemiec, która przyjęła podatek VAT w 1968 r. Obecnie podatek VAT jest obowiązkowy dla wszystkich członków Unii Europejskiej.
W Polsce podatek od towarów i usług został wprowadzony w 1993 r. Pierwsza ustawa VAT znacząco różniła się od aktualnie obowiązującego aktu prawnego. Ustawa ta była nieszczegółowa, a część transakcji nie podlegała wówczas opodatkowaniu. Kluczowe zmiany legislacyjne dla podatku VAT w Polsce nastąpiły w 2004 roku wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Jednym z warunków wejścia Polski do struktur UE było zobowiązanie naszego kraju do przyjęcia porządku prawnego panującego w UE oraz Szóstej Dyrektywy VAT, na mocy której nastąpiło m.in. zniesienie granic celnych z państwami UE oraz wyodrębniono transakcje wewnątrzwspólnotowe.
Ustawa o Podatku od Towarów i Usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz.U. Nr 54. Poz. 535) zastąpiła ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym, która to wprowadziła podatek VAT w Polsce.
Ustawa o Podatku od Towarów i Usług reguluje podatek VAT, nazywany również podatkiem od wartości dodanej. Jest to powszechny i pośredni podatek obrotowy, wliczony w cenę zakupu produktu lub usługi. Podstawowa stawka VAT w Polsce od 2011 roku wynosi 23%, natomiast stawki obniżone to 8% i 5%. Podatek od towarów i usług jest obecnie najwydajniejszym podatkiem w Polsce.
Ustawa o podatku VAT jest bardzo często nowelizowana (średnio 3 razy w roku). Ostatnia nowelizacja ustawy z dnia 13 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Jej celem jest wprowadzenie czasowej obniżki stawek podatku od towarów i usług na niektóre towary w ramach przeciwdziałania inflacji.
Podatnikami podatku od towarów i usług są (Ustawa o podatku od towarów i usług Dz.U. Nr 54. Poz. 535, 2004):
- osoby prawne,
- jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej,
- osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą,
- osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podmioty mające siedzibę za granica lub dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Podatnikami podatku VAT nie są organy administracji publicznej. Małym podatnikom przysługuje uproszczona metoda rozliczania podatku VAT – metoda kasowa. Małym podatnikiem jest się, gdy wartość sprzedaży wraz z VAT-em w poprzednim roku podatkowym była mniejsza niż równowartość w złotówkach 1 200 000 euro lub 45 000 euro (w przypadku przedsiębiorstw maklerskich, zarządzania funduszami inwestycyjnymi itp.).
