Ustawa o ochronie ludności
Projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej został opracowany w odpowiedzi na potrzebę stworzenia kompleksowych rozwiązań umożliwiających skuteczne reagowanie państwa na różnego rodzaju sytuacje kryzysowe, w tym klęski żywiołowe, pandemie, czy kryzysy humanitarne, takie jak przybycie uchodźców. Jest on wynikiem doświadczeń z ostatnich lat, w tym związanych z pandemią COVID-19 oraz sytuacją na granicy z Białorusią.
Obrona Ojczyzny. Komentarz. Redakcja naukowa: Hubert Królikowski
Problematyka ustawy o ochronie ludności
Jeszcze do niedawna obowiązywała w Polsce ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Została ona jednak uchylona 23 kwietnia 2022 r. przez ustawę z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny. Wówczas zlikwidowała ona de facto obronę cywilną. Konsekwencją tego jest stale modyfikowany projekt ustawy, który przybiera różne formy.
Pierwotnie ustawa miała łączyć zarządzanie kryzysowe z obroną ludności, ale napotkała na kontrowersje, w tym nowe stany nadzwyczajne i spory o podział kompetencji między rząd a samorządy. W kwietniu 2023 r. wydawało się, że doszło do porozumienia z samorządami, jednak projekt został wycofany z procesu legislacyjnego. Obecne kierownictwo MSWiA planuje oddzielić ochronę ludności od kwestii stanu klęski żywiołowej.
Projekt ustawy o ochronie ludności kładzie nacisk na planowanie przestrzenne i spójność z zarządzaniem kryzysowym, unikając tworzenia rozległych planów dedykowanych tylko obronie cywilnej. MSWiA pracuje nad rozporządzeniem określającym warunki techniczne dla schronów i ukryć, zależnych od ich kategorii, skupiając się na potrzebach dużych miast. Przygotowywany jest także nowy system ostrzegania, z finansowaniem zabezpieczonym przez resort. Projekt zakłada współpracę z samorządami w zakresie podziału zadań i finansowania, z uwzględnieniem potencjalnych kryzysów na różnych poziomach administracyjnych.
