Ustawa o obronie ojczyzny

Ustawa o obronie Ojczyzny z dnia 11 marca 2022 r. (Dz.U. 2022 poz. 655) weszła w życie 23 kwietnia 2022 r. zastępując szereg wcześniejszych regulacji prawnych związanych z obronnością kraju, w tym ustawę z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Koncentruje się ona na podstawowych aspektach dotyczących obronności kraju. Kluczowe elementy tej ustawy obejmują określenie zakresu obowiązku obrony Ojczyzny, struktury Sił Zbrojnych RP, ich zadań oraz zasad współpracy z organizacjami proobronnymi.

Problematyka ustawy o obronie ojczyzny

Obrona ojczyzny stanowi ważny element strategii bezpieczeństwa każdego suwerennego państwa, skupiając się na ochronie jego terytorium, obywateli oraz wartości konstytucyjnych przed wszelkimi zewnętrznymi i wewnętrznymi zagrożeniami. Kluczowym elementem w realizacji tego podstawowego obowiązku jest niezachwiana gotowość sił zbrojnych, które muszą być stale przygotowane do działania w każdych warunkach, dysponując nowoczesnym wyposażeniem oraz wyszkoloną kadrą. Jednocześnie, system mobilizacyjny kraju musi być na tyle elastyczny i efektywny, by w razie potrzeby szybko zwiększyć potencjał obronny, mobilizując zarówno rezerwy wojskowe, jak i zasoby cywilne.

Równie ważną rolę odgrywa współpraca międzynarodowa, pozwalając na dzielenie się doświadczeniami, wspólne ćwiczenia oraz operacje. Takie działania nie tylko wzmacniają bezpieczeństwo danego państwa, ale również przyczyniają się do stabilności regionalnej oraz globalnej. Przynależność do sojuszy wojskowych i organizacji międzynarodowych, takich jak NATO, umożliwia korzystanie z mechanizmów wspólnej obrony, podnosząc próg odstraszania potencjalnych agresorów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy w skład Sił Zbrojnych wchodzą jako ich rodzaje:

• Wojska Lądowe,
• Siły Powietrzne,
• Marynarka Wojenna,
• Wojska Specjalne,
• Wojska Obrony Terytorialnej.

Ponadto zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy w skład Sił Zbrojnych wchodzą również:

• Żandarmeria Wojskowa, jako ich wyodrębniona i wyspecjalizowana służba;
• Wojska Obrony Cyberprzestrzeni jako specjalistyczny komponent Sił Zbrojnych są właściwe do realizacji pełnego spektrum działań w cyberprzestrzeni, w szczególności w zakresie proaktywnej ochrony oraz aktywnej obrony elementów i zasobów cyberprzestrzeni kluczowych z punktu widzenia Sił Zbrojnych.

Uchwalenie ustawy o obronie ojczyzny zastąpiło nie tylko ustawę o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, ale również wprowadziło zmiany w innych obszarach prawnych, dotychczas regulowanych przez szereg odrębnych aktów prawnych. Ponadto od jej wejścia w życie została już kilkukrotnie znowelizowana.

Ustawa o obronie Ojczyzny wprowadza kompleksowe zmiany w polskich siłach zbrojnych, m.in. przez utworzenie Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni, które mają skupiać się na działaniach w cyberprzestrzeni. Wprowadza również świadczenie motywacyjne dla żołnierzy zawodowych, zależne od stażu służby, aby zwiększyć atrakcyjność służby wojskowej. Nowością jest także stopień starszego szeregowego specjalisty, co ma ułatwić awans w korpusie szeregowych. Zmiany dotyczą również administracji wojskowej, z likwidacją Wojewódzkich Sztabów Wojskowych na rzecz Wojskowych Centrów Rekrutacji oraz wprowadzenie możliwości dobrowolnej służby wojskowej z określonymi benefitami.